Τα αραβικά κράτη που διέκοψαν τις διπλωματικές σχέσεις με το Κατάρ προχώρησαν σε μια ακόμη κίνηση κλιμάκωσης της έντασης την Παρασκευή, εντάσσοντας στις μαύρες λίστες της τρομοκρατίας ανθρώπους που διατηρούν δεσμούς με τη συγκεκριμένη χώρα. Την ίδια στιγμή, σε μια προσπάθεια αύξησης επιρροής στην περιοχή η Άγκυρα ενέκρινε σχέδια για μεταφορά στρατιωτών, αεροσκαφών και πλοίων στο Κατάρ.
Οι εξελίξεις οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια σε νέα κλιμάκωση της αντιπαράθεσης της Σαουδικής Αραβίας και των συμμάχων της με το Κατάρ, το οποίο κατηγορούν για υπονόμευση της σταθερότητας στην περιοχή, μετατρέποντας τη Μέση Ανατολή σε ένα «καζάνι που βράζει», με τον κίνδυνο ανάφλεξης να είναι υπαρκτός. Υπενθυμίζεται ότι το Ριάντ, η Αίγυπτος και οι σύμμαχοι τους κατηγορούν το Κατάρ για υποστήριξη εξτρεμιστικών ισλαμιστικών ομάδων στην ευρύτερη περιοχή και έχουν επιβάλει εμπάργκο και αποκλεισμό της χώρας.
Η Σαουδική Αραβία και οι σύμμαχοί της αναφέρουν ότι το Κατάρ υποστηρίζει μεταξύ άλλων και τη Μουσουλμανική αδελφότητα, μια κίνηση που καλεί στην επιστροφή στις ισλαμιστικές ρίζες. Η αδελφότητα υποστηρίζει ότι απέχει από πράξεις βίας, ωστόσο ορισμένα αραβικά κράτη την χαρακτηρίζουν «τρομοκρατική οργάνωση».
Η στάση των ΗΠΑ
Το Κατάρ αρνείται ότι παρέχει οποιαδήποτε συνδρομή σε τρομοκρατικές ομάδες, τονίζοντας ότι επιδιώκει την εξάλειψη της τρομοκρατίας υποστηρίζοντας ομάδες που καταπολεμούν τη φτώχεια και επιθυμούν πολιτικές μεταρρυθμίσεις. Ο υπουργός Εξωτερικών της χώρας τόνισε μάλιστα με νόημα πως οι κινήσεις αποκλεισμού δεν θα έχουν θετικό αντίκτυπο στην περιοχή. Σε μια προσπάθεια μεσολάβησης για την επίλυση της κρίσης, ο γερμανός υπουργός Εξωτερικών Ζίγκμαρ Γκάμπριελ δήλωσε ότι τώρα είναι η ώρα της διπλωματίας και του διαλόγου.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει πάντως η στάση της Ουάσιγκτον, η οποία μέχρι πρότινος διατηρούσε άριστες σχέσεις τόσο με τη Σαουδική Αραβία όσο και με το Κατάρ. Στο Κατάρ βρίσκεται άλλωστε η μεγαλύτερη αμερικανική βάση στην περιοχή. Η αντιπαράθεση των αραβικών χωρών πυροδοτήθηκε λίγες μόλις ημέρες μετά το ταξίδι του Τραμπ στην Μέση Ανατολή. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ αρχικά άφησε να εννοηθεί πως οι κινήσεις αποκλεισμού έγιναν σε κάποιου είδους συνεννόηση μαζί του, παρά το γεγονός ότι τόσο το Στέιτ Ντιπάρτμεντ όσο και το υπουργείο Άμυνας δεν τοποθετήθηκαν επί του θέματος. Σε κάθε περίπτωση, ενώ αρχικά έδειξε να τις επικροτεί, εν συνεχεία τήρησε μια πιο μετριοπαθή στάση, ζητώντας να κατέβουν οι τόνοι.
Αρκετοί αναλυτές επιχειρούν να «διαβάσουν» πίσω από τις εξελίξεις μια στρατηγική αλλαγή της διοίκησης Τραμπ απέναντι στο Ιράν, βασικό «εχθρό» της Σαουδικής Αραβίας στην περιοχή, και μια χώρα με την οποία το Κατάρ διατηρεί προνομιακές σχέσεις. Σύμφωνα με ανάλυση του Guardian, η επίσκεψη του Τραμπ στη Μ. Ανατολή σηματοδότησε την επιστροφή σε ένα καθεστώς κανονικότητας στις διμερείς σχέσεις ΗΠΑ-Σαουδικής Αραβίας, ένα καθεστώς που ίσχυε μέχρι τη δεύτερη θητεία του Ομπάμα. Μέχρι τότε, οι ΗΠΑ εκτιμούσαν ότι ο ρόλος της Σαουδικής Αραβίας στην περιφερειακή σταθερότητα ήταν κεντρικός. Το ανωτέρω δόγμα ανέτρεψε, εν μέρει τουλάχιστον, η στροφή που έκανε ο Ομπάμα προς το Ιράν. Η στροφή αυτή έδωσε νομιμοποίηση στην Τεχεράνη στην περιοχή. Η τελευταία έδωσε ως αντάλλαγμα στις ΗΠΑ το “πάγωμα” του πυρηνικού της προγράμματος. Το Ιράν έδειχνε να κερδίζει έδαφος σε μια σειρά από μέτωπα όπως εκείνα της Συρίας, του Ιράκ, του Λιβάνου. Κέρδιζε όμως και νέους συμμάχους-δορυφόρους όπως το Κατάρ. Τα πράγματα φαίνεται πως αρχίζουν να αλλάζουν με τη νέα διοίκητη Τραμπ, καθώς τα σημάδια συντείνουν πως η αντιπαράθεση με το Ιράν επανέρχεται.
Το παιχνίδι της Τουρκίας και οι Κούρδοι
Από τη μεριά του, ο άλλος μεγάλος γεωπολιτικός παίκτης της περιοχής, ο Ταγίπ Ερντογάν, έσπευσε να λάβει τη θέση του ειρηνοποιού στη διαμάχη, υποστηρίζοντας ωστόσο το Κατάρ. Σε μια κίνηση αύξησης επιρροής, το τουρκικό κοινοβούλιο υπερψήφισε νόμο που θα επιτρέπει τη μεταφορά τουρκικών στρατευμάτων σε βάση του Κατάρ. Ειδικότερα, σύμφωνα με όσα μεταδίδει η Χουριέτ, η Τουρκία θα στείλει πολεμικά αεροσκάφη και πλοία, καθώς και περίπου 200 με 250 στρατιώτες εντός δύο μηνών.
Η κίνηση Ερντογάν θα πρέπει να ερμηνευθεί και υπό το πρίσμα των πρόσφατων εξελίξεων στο Κουρδικό. Όπως έγινε γνωστό πριν από μερικές ημέρες, στο βόρειο Ιράκ, οι Κούρδοι προωθούν τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία τους τον ερχόμενο Σεπτέμβριο. Αρκετοί είναι οι αναλυτές που εκτιμούν ότι πίσω από την εν λόγω πρωτοβουλία βρίσκονται οι ΗΠΑ και αναμένουν την αντίδραση του Ιράκ. καθώς και τη θέση που θα πάρουν το Ιράν και η Συρία.
H κόντρα Σ. Αραβίας-Ιράν
Η κλιμακούμενη ένταση στις σχέσεις της Σαουδικής Αραβίας με το Ιράν έχει τις ρίζες του σε θρησκευτικές αλλά και πολιτικές αιτίες. Κάθε μια από τις δύο χώρες αντιπροσωπεύει το ένα από τα δύο δόγματα του ισλάμ αλλά ταυτόχρονα αυτή η αντιπαράθεση έχει και την πολιτικο οικονομική πτυχή της αφού οι δύο πλευρές βρίσκονται σε έναν διαρκή αγώνα για την επιβολή ή έστω την επιρροή τους στην Μέση Ανατολή.
Το Βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας βρίσκεται υπό την εξουσία της σουνιτικής μοναρχίας των Σαούντ, με το 90% των κατοίκων να ακολουθούν το ίδιο μουσουλμανικό δόγμα όπως και οι ηγέτες τους. Αντίθετα, στην Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν, το 95% του πληθυσμού είναι σιίτες. Και οι δυο χώρες είναι από τις μεγαλύτερες πετρελαιοπαραγωγές στον κόσμο. Η Σαουδική Αραβία έχει μεγαλύτερη εδαφική έκταση, αλλά το Ιράν έχει υπερδιπλάσιο πληθυσμό.
Το σχίσμα μεταξύ Σουνιτών και Σιιτών
Η διαμάχη μεταξύ των δύο δογμάτων του Ισλάμ έχει τις ρίζες του πριν από 1.400 χρόνια, δηλαδή την εποχή αμέσως μετά τον θάνατο του προφήτη Μωάμεθ το 632 μ.Χ. Ουσιαστικά η αντιπαράθεση έχει να κάνει με τον διάδοχο του Προφήτη καθώς ο ίδιος δεν όρισε κάποιο πρόσωπο για να συνεχίσει τον έργο του.
Οι οπαδοί του γαμπρού του Μωάμεθ, του Αλή, ο οποίος είχε παντρευτεί την κόρη του Φατίμα, υποστήριξαν ότι η διαδοχή πρέπει να είναι εξ αίματος. Από την άλλη, μια μερίδα πιστών θεώρησαν ότι νόμιμος διάδοχος ήταν ο στενός φίλος και σύμβουλος του Μωάμεθ, ο Αμπού Μπάκρ. Οι δύο άνδρες κράτησαν από κοινού τον τίτλο του Χαλίφη. Το σχίσμα ουσιαστικά εμφανίστηκε όταν θα έπρεπε να οριστεί ο διάδοχος και των δυο.
Οι υποστηρικτές όσων πιστευαν ότι η διαδοχή πρέπει να ακολουθήσει την γραμμή του Αμπου Μπακρ έγιναν γνωστοί ως Αχλ αλ-Σούνα ουα αλ-Τζαμά'αχ (άνθρωποι της παράδοσης και της ενότητας). Όσοι ακολούθησαν τον Αλή ονομάστηκαν «οπαδοί του Αλή (Σιατ Αλή στα αραβικά, και εν συντομία σιίτες).
Η διάσπαση του ισλάμ σε σουνίτες και σιίτες διαμόρφωσε δύο δόγματα με διακριτά πολιτισμικά στοιχεία, και σχολές σκέψης. Αν και στα δύο δόγματα υπάρχουν μετριοπαθείς και εξττρεμιστές, οι σουνίτες δίνουν μεγαλύτερο βάρος στην δύναμη του Θεού μέσα στον φυσικό κόσμο, ενώ οι σιίτες βλέπουν με πιο μεγάλο ενδιαφέρον την μετά θάνατον ζωή και δίνουν μεγαλύτερη σημασία στο μαρτύριο ως ύψιστη έκφραση πίστης.
Η συντριπτική πλειοψηφία των μουσουλμάνων σε όλον τον κόσμο είναι Σουνίτες, που φθάνουν στο 85% του συνολικού πληθυσμού των πιστών. Έχουν εξαπλωθεί σε όλο τον κόσμο - από το Μαρόκο έως την Ινδονησία - και αποτελούν το κυρίαρχο δόγμα στη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή. Μόνο το Ιράν, το Ιράκ, το Αζερμπαϊτζάν και το Μπαχρέιν έχουν μια σιιτική πλειοψηφία. Σημαντικές μειονότητες σιΐτικών πληθυσμών υπάρχουν στην Υεμένη, τον Λίβανο, το Κουβέιτ, τη Συρία και το Κατάρ.
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr