Κυπριακό: Πώς δεν θα χαθεί το momentum- Όλο το παρασκήνιο

Αντιμέτωποι με την πιο δύσκολη καμπή της διαδικασίας που ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του 2014 και είχε στόχο να οδηγήσει σε λύση το Κυπριακό μέχρι το τέλος του 2016, είναι οι δυο ηγέτες στην Κύπρο, ο Προέδρος Νίκος Αναστασιάδης και ο Μουσταφά Ακιντζι, καθώς η αδυναμία κατάληξης σε συμφωνία στο Μον Πελεράν απειλεί να υπονομεύσει το μομέντουμ που είχε δημιουργηθεί τόσο στους πολίτες Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους όσο και στον διεθνή παράγοντα.

Το ερώτημα τώρα πλέον είναι πόσο εύκολα θα μπορέσει ο μεσολαβητής του ΟΗΕ Έσπεν Άϊντα, που ξεκινά και πάλι συνομιλιες στο νησι από την Δευτέρα να αποκαταστήσει το κλίμα εμπιστοσύνης μεταξύ των δυο ηγετών, ώστε όλοι μαζί να κάνουν βήματα μπροστά στην διαπραγμάτευση και να μπορέσουν έτσι να διασκεδάσουν τις ανησυχίες που πλέον φουντώνουν κυρίως στην ελληνοκυπριακή πλευρά.

Όμως τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η διαδικασία δεν περιορίζονται αποκλειστικά σε ενδογενείς παράγοντες. Ο ρόλος της Τουρκίας και του Ταγιπ Ερντογάν είναι καθοριστικός και κρίσιμος ,ενώ το τελευταίο διάστημα γίναμε μάρτυρες ενός υπόγειου blame game να παίζεται μεταξύ Λευκωσίας και Αθήνας με επίκεντρο τον Υπουργό εξωτερικών Νίκο Κοτζιά.

Τι ακριβώς συμβαίνει όμως στο Κυπριακό;

Για την Τουρκία αποτελεί στρατηγικής σημασίας θέμα το Κυπριακό, όχι μόνο για λόγους συναισθηματικούς και προστασίας των Τουρκοκυπρίων. Η Τουρκία αισθάνεται σε συνέχεια του Αιγαίου ασφυκτικά εγκλωβισμένη και στην Ανατολική Μεσόγειο, που λόγω της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής αποτελεί κρίσιμο ζωτικό χώρο για τα συμφέροντα της.

Το νέο Δόγμα του Ταγιπ Ερντογάν είναι να σπάσει τα δεσμά της ..Γεωγραφίας!

Σε ότι αφορά την Κύπρο είναι προφανές ότι ο τουρκικός στρατός δεν μπορεί να δώσει πλέον «λύση» και έτσι για την Τουρκία η επιλογή είναι η εξασφάλιση ελέγχου και του νότιου τμήματος του νησιού μέσω της λύσης. Για τον λόγο αυτό όλες οι θέσεις και προτάσεις της τουρκοκυπριακής πλευράς διαπνέονται από την διζωνικότητα και τον διαχωρισμό, καθώς έτσι η ομόσπονδη κυβέρνηση και το ενιαίο κράτος θα χειραγωγούνται μέσω της απειλής του βέτο του τουρκοκυπριακού κρατιδίου επί του οποίου ο κ. Ερντογάν έχει πολλούς τρόπους να διατηρήσει την «κηδεμονία».

Το θέμα των Εγγυήσεων και του χρονοδιαγράμματος αποχώρησης των τούρκικων στρατευμάτων είναι άνευ πρακτικού περιεχομένου για την Τουρκία είναι όμως υψηλής συμβολικής σημασίας για τον Ταγίπ Ερντογάν.

Ο τούρκος πρόεδρος που καθημερινά διατυπώνει όλο και πιο ακραία εθνικιστική ρητορική δεν αντέχει να εγκαταλείψει τα έστω και περιορισμένα δικαιώματα που έχει η Τουρκία στην Κύπρο και ακόμη πιο δύσκολα μπορεί να σηκώσει το βάρος της εικόνας των κατοχικών στρατευμάτων κατοχής να υποστέλλουν την τουρκική σημαία και να μπαίνουν στα πλοία της επιστροφής.

Η στάση Αναστασιάδη

Ο Νίκος Αναστασιάδης είναι ίσως ο πιο ειλικρινής σε ότι αφορά τις προθέσεις του για το Κυπριακό κύπριος πολιτικός. Θέλει λύση, την θέλει χθες, πιστεύει ότι μπορεί να βρεθεί κοινός τόπος και ότι μικρές αμοιβαίες υποχωρήσεις δικαιολογούνται εφόσον κοιτάμε τον μεγάλο στόχο.

Η Αθήνα και ο Αλέξης Τσίπρας σε συνεννόηση με τον Νίκο Κοτζιά ,έχοντας το βάρος της διαπραγμάτευσης του Μνημονίου, επέλεξαν την τακτική ότι δεν παρεμβαίνουν στην διαπραγμάτευση και λόγο θα έχουν μόνο στο θέμα των Εγγυήσεων και της Ασφάλειας.

Ο Αλέξης Τσίπρας είναι πολύ νέος ακόμη για να φορτωθεί μια κακή λύση του κυπριακού, καθώς ένα κακό μνημόνιο και μια κακή λύση του κυπριακού ,είναι ένα βάρος που θα πολτοποιούσε οποιονδήποτε επιχειρούσε να το επωμισθεί.

Ο Νίκος Αναστασιάδης αποφάσισε να μεταβεί στο Μοντ Πελεράν ελπίζοντας ότι εκεί η τουρκοκυπριακή πλευρά όπως του είχε υποσχεθεί ,θα έκανε κινήσεις στο εδαφικό, τέτοιες που θα μπορούσαν να αποτυπωθούν σε χάρτη εξασφαλίζοντας επιστροφή σημαντικού αριθμού προσφύγων υπό ελληνοκυπριακή διοίκηση που θα αποτελούσε και το μεγάλο κίνητρο για την υπερψήφιση ενός σχεδίου λύσης στο δημοψήφισμα.

Όμως ευρισκόμενος αντιμέτωπος με την παρελκυστική τακτική της τουρκικής πλευράς διαπίστωσε πλέον καθαρά ότι οι Τουρκοκύπριοι δεν ήταν διατεθειμένοι να συμφωνήσουν σε χάρτη και επεδίωκαν την παλιά δοκιμασμένη συνταγή του Μπούργκενστοκ το 2004 ,ώστε να συγκληθεί πενταμερής (η ελληνική πλευρά επιμένει σε πολυμερή) και εκεί να συζητηθεί και ο τελικός χάρτης και τα θέματα ασφαλείας και όλες οι άλλες εκκρεμότητες.

Πολύ απλά επεδίωκαν για τις επιστροφές εδαφών (για τις οποίες είχαν ήδη εξασφαλίσει ανταλλάγματα) να ζητήσουν πρόσθετα ανταλλάγματα στο θέμα της ασφάλειας.

To εδαφικό

Με δεδομένο ότι ο κ . Αναστασιάδης με καλή πίστη δέχονταν να συζητήσει μεγάλο μεταβατικό χρονοδιάγραμμα αποχώρησης των τουρκικών στρατευμάτων από το νησί, η Αθήνα ήταν ιδιαίτερα επιφυλακτική καθώς κινδύνευε να βρει σε μια ιδιαίτερα επικίνδυνη παγίδα:

Πηγαίνοντας υπό αυτές τις προϋποθέσεις σε μια Πολυμερή Διάσκεψη είτε θα ήταν υποχρεωμένη να αποδεχθεί τα χρονοδιαγράμματα αυτά και πιθανόν μια ρετουσαρισμένη συμφωνία εγγυήσεων για να εξασφαλίσει κάποια εδαφικά ανταλλάγματα ο κ. Αναστασιάδης, οπότε η ευθύνη για την διατήρηση τουρκικών δυνάμεων θα φορτώνονταν στην Αθήνα, είτε η ελληνική κυβέρνηση θα βρισκόταν στην πολύ δύσκολη θέση να είναι αυτή που θα έβαζε τέλος στην διαδικασία ,απορρίπτοντας κάθε πρόταση που παράκαμπτε τις κόκκινες γραμμές της (κατάργηση Εγγυήσεων -αποχώρηση τουρκικών στρατευμάτων).

Σε μια τέτοια περίπτωση θα είχε να αντιμετωπίσει και την Λευκωσία που θα υποστήριζε φυσικά ότι ενώ έχει εξασφαλίσει λύση στο εδαφικό , η Αθήνα δεν ακολούθησε. Έτσι από την πρώτη στιγμή ήταν σαφές ότι τίποτα δεν θα προχωρούσε εάν δεν υπήρχε σαφής συμφωνία του εδαφικού σε χάρτη (με μικρές λεπτομέρειες να μένουν ανοικτές) και χωρίς να έχει επιτευχθεί ένα πλαίσιο συνεννόησης Αθήνας -Άγκυρας για τα θέματα Εγγυήσεων.

Στο θέμα αυτό όμως είναι εξαιρετικά δύσκολο να βρεθεί συμβιβαστική λύση ,καθώς οι θέσεις των δυο Εγγυητριών Δυνάμων είναι διαμετρικά αντίθετες παρά το γεγονός ότι η Αθήνα αποδέχεται ότι απαιτείται χρόνος για την αποχώρηση των κατοχικών δυνάμεων και ήδη υπάρχουν μελέτες εμπειρογνωμόνων που κάνουν λόγο για ένα 18μηνο και όχι φυσικά τα 5+5 χρόνια που προτείναν οι Τούρκοι.

Έλλειμμα εμπιστοσύνης Αναστασιάδη - Κοτζιά

Ο κ. Αναστασιάδης βρέθηκε υπό ισχυρή πίεση και έτσι δεν χρειάσθηκε πολύ για να υπάρξει αυτή η σοβαρή κακοφωνία μεταξύ των δυο πρωτευουσών.

Πέραν των διαδικαστικών ζητημάτων όμως και της προφανούς πλέον έλλειψης εμπιστοσύνης μεταξύ προέδρου Αναστασιάδη και Νίκου Κοτζιά το ερώτημα είναι σαφές και περιμένει απάντηση:

Η Λευκωσία επιμένει στην κατάργηση των Εγγυήσεων και την αποχώρηση όλων των τούρκων στρατιωτών σε ένα εύλογο και σύντομο χρονικό διάστημα ή όχι; Εάν όχι, τότε είτε θα πρέπει η ελληνική κυβέρνηση να κάνει μια μεγάλη κωλοτούμπα είτε θα κινδυνεύσει να βρεθεί υπόλογος για την μη λύση του Κυπριακού, αθωώνοντας οριστικά πλέον από τις ευθύνες της για το ανεπίλυτο του Κυπριακού.

Βεβαίως ένα σημαντικό στοιχείο είναι ότι προτάσεις για πολύμηνη διατήρηση τουρκικών στρατευμάτων και κάποιας μορφής Εγγυήσεων υπονομεύουν από μόνες τους την λύση και την έγκριση της στο Δημοψήφισμα.

Διότι θα προτείνεται στους ελληνοκυπρίους να αποδεχθούν μια λύση ,δύσκολη και επώδυνη ,η οποία σε ότι αφορά την «κατάργηση» της Κυπριακής Δημοκρατίας θα εφαρμοσθεί άμεσα ,ενώ η αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων και κατάργηση των Εγγυήσεων θα απαιτήσει πολλούς μήνες ίσως και χρόνια.

Και απέναντι τους οι Ελληνοκύπριοι δεν έχουν έναν καλοκάγαθο και κάλων προθέσεων Ακιντζί. Έχουν έναν ανεξέλεγκτο και επικίνδυνο ηγέτη, τον Ταγιπ Ερντογάν στον οποίο δύσκολα μπορεί κανείς να έχει εμπιστοσύνη.

Για αυτό όσο ακόμη υπάρχει χρόνος θα πρέπει να υπάρξει ειλικρινής και άμεση συνεννόηση Αθήνας- Λευκωσίας. Γιατί όπως τα οφέλη από μια καλή λύση θα βοηθήσουν και τις δυο πλευρές έτσι και το ενδεχόμενο ενός επεισοδιακού αδιεξόδου ή μια κακής λύσης ,θα έχουν σοβαρές συνέπειες και για την Ελλάδα και για την Κύπρο.

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr