X

Φωτεινή Τσαλίκογλου: Τέσσερις εικόνες και ένα υστερόγραφο

Η γυναίκα όταν ξεφεύγει από τους παραδοσιακούς ρόλους της δημιουργεί μια αναστάτωση.

Γράφει: Φωτεινη Τσαλικογλου

Τέσσερις εικόνες κι ένα υστερόγραφο: Ποια είναι η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετωπίζει μια γυναίκα σήμερα για να κατακτήσει την κορυφή;

Στο μυαλό μου σχηματίζονται τέσσερις εικόνες. Τέσσερις διαφορετικές εκδοχές χαμογελαστών γυναικών. Η κάθε εικόνα συνοδεύεται από μια επιγραφή όπου και αναγράφεται ένα σύντομο σχόλιο.

- Eικόνα πρώτη; Στην κορυφή ενός χιονισμένου βουνού στέκεται μια γυναίκα με τήβεννο. Η επιγραφή αναφέρει ‘’there is loneliness up there,’’ Εκεί ψηλά υπάρχει μοναξιά’’.

- Εικόνα δεύτερη: Στην κορυφή ενός άλλου βουνού μια γυναίκα κρατά στην αγκαλιά της ένα νεογέννητο μωρό. ‘’Eίναι μόνη θα τα καταφέρει; (Αναρωτιέται η επιγραφή)

-Εικόνα τρίτη: Στην κορυφή βρίσκεται μια γυναίκα γιατρός, φορά μια λευκή μπλούζα. στην αγκαλιά κρατά το μωρό της, πλάι της ένας άνδρας. Επιγραφή: ‘’Γιατρός και σύζυγος και μητέρα;;;;; και τα τρία μαζί;’’

-Eικόνα τέταρτη: Mια γυναίκα στέκει μόνη της στους πρόποδες του βουνού. Δίχως μωρό, δίχως άνδρα, δίχως τα διακριτικά κάποιου επαγγέλματος. Στην επιγραφή υπάρχουν μόνο τέσσερα μεγάλα ερωτηματικά.

Tι θέλω να πω μέσα από αυτές τις εικόνες; Στο ερώτημα ποιο είναι το μεγαλύτερο εμπόδιο που αντιμετωπίζει μια γυναίκα στην κατάκτηση της κορυφής θα πω: Tα κυρίαρχα στερεότυπα. Τα επίμονα και τρελαμένα στερεότυπα που συνοψίζονται στις πιο πάνω επιγραφές. Σε πείσμα των καιρών τα στερεότυπα επιμένουν, κραταιά ως θάνατος, να διαιωνίζονται ανενόχλητα μέσα στο χρόνο. Κι όταν δεν οπλίζουν με πείσμα και με μαχητικότητα τη γυναίκα, την κατακλύζουν με αμηχανία, δυσφορία, θυμό, ντροπή και ψυχικό πόνο.

Έχουν όμως τόση δύναμη τα στερεότυπα; Από πού την αντλούν αυτή τη δύναμη και μάλιστα σήμερα; Σε αυτούς τους, παντός καιρού, καιρούς, όπου όλα μοιάζουν να είναι επιτρεπτά, όλα ενδεχόμενα, και όπου τίποτα δεν είναι τόσο καταστροφικό ή τόσο απίστευτο ή τόσο ανόητο ώστε να μην μπορεί να συμβεί. Ποια είναι λοιπόν η λειτουργία των στερεοτύπων και από πού αντλούν τη δύναμη τους ειδικά σήμερα; .

Τα στερεότυπα υπάρχουν για να τιθασεύουν την πολυπλοκότητα. Ταχτοποιούν το χάος γύρω και μέσα μας. Προσφέρουν μια τακτοποιημένη, εικόνα του κόσμου. Παραπέμπουν στη γοητεία του οικείου, του φυσιολογικού, του αξιόπιστου. Ας μην απορούμε λοιπόν γιατί μια αλλαγή στα στερεότυπα μοιάζει σαν επίθεση στα ίδια τα θεμέλια του σύμπαντος μας. Ειδικά σε αυτούς τους καιρούς η δύναμη των στερεότυπων λειτουργεί σαν ένα αντίβαρο στην ανυπόφορη τυχαιότητα της επόμενης στιγμής. Είμαστε όλο και ποιο πολύ, όλο και πιο βαθιά, εκτεθειμένη στη βαρβαρότητα αυτής της επόμενης στιγμής. Mιάς στιγμής ικανής να τινάξει το σύμπαν μας στον αέρα.

Τα στερεότυπα μας χαρίζουν την ψευδαίσθηση μιας τακτοποιημένης εικόνας του κόσμου Μαζί τους αισθανόμαστε όπως στο σπίτι μας. Βρίσκουμε τη γοητεία του οικείου, του φυσιολογικού, του αξιόπιστου. Καταλαβαίνουμε γιατί και πόσο δύσκολο είναι να αλλάξουν όλα αυτά. Ακόμα και σε αυτή την τρελαμένη εποχή όπου στις υπερβολές μιας woke ατζέντας, άνδρες και γυναίκες καταργούνται και στις θέση τους μπαίνει ‘’το άτομο με μήτρα και το άτομο χωρίς μήτρα’’, ακόμα και σε αυτή την εποχή , η γυναίκα όταν ξεφεύγει από τους παραδοσιακούς ρόλους της δημιουργεί μια αναστάτωση.

Η αναστάτωση αυτή αποτελεί για μένα το πιο μεγάλο εμπόδιο που έχει να αντιμετωπίσει σήμερα μια γυναίκα στην κατάκτηση της κορυφής. Η κάθε γυναίκα είναι δυνάμει ονειροπόλα. Αν ονειρεύεται την κορυφή, η κορυφή αυτή αξίζει να είναι γενναιόδωρη, ανοιχτή, ευρύχωρη για να μην σου κόβεται η ανάσα. Η αναπνοή στις μέρες μας είναι το πιο πολύτιμο αγαθό….

Το ίδιο άξιες λοιπόν, το ίδιο αγαπημένες, το ίδιο αναγνωρισμένες, ας είναι η γυναικά με την τήβεννο, που δεν θα κάνει παιδιά, η γυναίκα με τη στολή του γιατρού που θα δίνει τον αγώνα της στο νοσοκομείο, και θα είναι μητέρα και σύζυγος, εκείνη που θα επιλέξει να μη γίνει μητέρα, εκείνη που θα επιλέξει να μεγαλώσει μόνη της ένα παιδί, ένα δικό της ή ένα υιοθετημένο παιδί που θα είναι πάλι ‘’δικό της’’. Το ίδιο άξια κι αναγνωρισμένη ας είναι και η άλλη, η δίχως σύντροφο, δίχως παιδί, στους πρόποδες του βουνού γυναίκα. Μόνη αλλά και όχι μόνη ,αφού η ζωή της θα φέρει όχι μια ξένη, αλλά τη δική της, την ολότελα δική της φωνή. Πρόποδες και κορυφή ενίοτε μπερδεύονται και εναλάσσονται.

ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ:

Η μοναξιά γένους θηλυκού όπως και η αγάπη γένους θηλυκού, όπως και η ανθρωπότητα γένους θηλυκού, έχει πολλούς ρόλους να διευρύνεται και να ενσωματώνει μέσα της το στοιχείο μιας ιαματικής έκπληξης.