Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μεξικού, οι Αμερικανοί Τόμι Σμιθ και Τζον Κάρλος και ο Αυστραλός Πήτερ Νόρμαν ανεβαίνουν στο βάθρο για την απονομή των μεταλλίων στα 200 μέτρα. ΄Ηταν 16 Οκτωβρίου 1968. Μιας χρόνιας που ο πλανήτης συγκλονίζεται από μια σειρά γεγονότα. Στο απόγειό του ο αγώνας των έγχρωμων Αμερικανών για τα πολιτικά δικαιώματα έχει «καταγράψει» τη δολοφονία του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ μόλις τον Απρίλιο της ίδιας χρονιάς. Ενα μήνα μετά, είναι ο περίφημος γαλλικός Μάης του 1968. Στην άλλη άκρη του κόσμου μαίνεται ο πόλεμος του Βιετνάμ.
Στην κούρσα των 200 μέτρων νικητής είναι ο Τόμι Σμιθ, ο πρώτος άνθρωπος που έσπασε το φράγμα των 20 δευτερολέπτων στα 200 μέτρα και τερμάτισε με χρόνο 19,82’’. Ακολουθεί ο Αυστραλός Νόρμαν και μετά ο επίσης Αμερικανός Τζον Κάρλος. Κι όταν έρχεται η ώρα της απονομής, όλος ο πλανήτης μένει έκθαμβος: Ο Σμιθ σηκώνει τη δεξιά γαντοφορεμένη μαύρη γροθιά του για να δείξει την «μαύρη δύναμη» στην Αμερική και ο Κάρλος την αριστερή για να δείξει την «μαύρη ενότητα». Τα περίφημα αυτά δερμάτινα γάντια και ο συγκεκριμένος χαιρετισμός, ο οποίος είχε αυτή τη μορφή επειδή ο Κάρλος απλώς γιατί ξέχασε τα γάντια του και μοιράστηκαν τα γάντια τού Σμιθ, ήταν το σύμβολο των Μαύρων Πανθήρων (σ.σ. της ριζοσπαστικής, αφροαμερικανικής οργάνωσης, που έδρασε στις ΗΠΑ από το 1966 ως το 1982 «αλλάζοντας μόνιμα το περίγραμμα της Αμερικανικής ταυτότητας»). Και οι δύο προσέρχονται με μαύρες κάλτσες στην τελετή.
«Και οι τρεις αθλητές βρίσκονταν σε μεγάλη φόρτιση», θυμάται ο 46χρονος τότε, ανταποκριτής της «Απογευματινής», Χάρης Λυμπερόπουλος - πέντε φορές Πανελληνιονίκης στο άλμα εις μήκος και στο δέκαθλο και μετέπειτα αθλητικός συντάκτης που κάλυψε, μεταξύ άλλων, 6 Ολυμπιακούς Αγώνες, ενώ το 1965 παρουσίασε για πρώτη φορά τετρασέλιδο αθλητικό ένθετο μέσα στην πολιτική εφημερίδα «Απογευματινή». «Κατά τη γνώμη μου περισσότερο φορτισμένος απ' όλους ήταν ο Τζον Κάρλος. Είχε όλες τις προϋποθέσεις για να καταρρίψει το ρεκόρ και να βγει εκείνος πρώτος στην κούρσα των 200 μέτρων. Και ήταν η συγκεκριμένη φόρτιση που δεν του επέτρεψε να πάρει το χρυσό, αλλά το χάλκινο μετάλλιο», συμπληρώνει.
Ο Χάρης Λυμπερόπουλος θυμάται την έκπληξη του κόσμου που βρέθηκε ενώπιον της ιστορικής απονομής την ώρα που οι αφροαμερικανοί αθλητές με υψωμένο χέρι και σκυμμένο πρόσωπο ξεκίνησαν να ακούν τον εθνικό ύμνο της χώρας τους. «Ο λιγότερο έκπληκτος απ' όλους, πάντως, ήταν ο ασημένιος Ολυμπιονίκης στα 200 μέτρα, ο Αυστραλός, Πητερ Νόρμαν. Γνώριζε την πρόθεση των δυο συναθλητών του να σηκώσουν το γαντοφορεμένο τους χέρι και μάλιστα τη συμμερίστηκε φορώντας στο πέτο του την κονκάρδα της Ολυμπιακής Καμπάνιας για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα που φορούσαν στο στήθος και οι Σμιθ και Κάρλος», λέει.
«Ως δημοσιογράφος όφειλα να κάνω συνέντευξη και ως άνθρωπος να σφίξω το χέρι τους για την πρωτοβουλία τους αυτή...»
Οι ... συνέπειες - Αποβολή και περιθωριοποίηση - Οι Σμιθ και Κάρλος αναγνωρίστηκαν - Ο Νόρμαν, όμως, όχι...
Η συνέχεια είναι λίγο πολύ γνωστή. Με τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή να αναφέρει ότι η πράξη των Σμιθ και Νόρμαν είναι κατάφωρη παραβίαση των κανονισμών των Ολυμπιακών Αγώνων, οι δυο μαύροι αθλητές αποβλήθηκαν από το Ολυμπιακό Χωριό, επέστρεψαν κακήν κακώς στις ΗΠΑ, τους αφαιρέθηκαν τα μετάλλια και τους απαγορεύτηκε η συμμετοχή στους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Προσπάθησαν να παραμείνουν στον αθλητισμό μέσα από το αμερικανικό ποδόσφαιρο, κατέληξαν προπονητές σε μικρές ομάδες, ενώ οι οικογένειές τους δέχτηκαν απειλές για τη ζωή τους.
Η αποκατάστασή τους ξεκίνησε σιγά - σιγά μόλις τη δεκαετία του '90. Με το κίνημα για τα δικαιώματα των αφροαμερικανών και γενικότερα για τα πολιτικά δικαιώματα στις ΗΠΑ να βρίσκεται σε άνοδο, ακτιβιστές και αφροαμερικανοί, πάντως, τους δέχτηκαν ως ήρωες.
Αντίθετα, ο Νόρμαν, στην βαθιά ρατσιστική τότε Αυστραλία, περιθωριοποιήθηκε κι εξοστρακίστηκε. Μέχρι το θάνατό του το 2006, η πατρίδα του δεν του συγχώρεσε το «παράπτωμά» του αυτό. 'Εξι χρόνια αργότερα, μόλις το 2012, το όνομά του περιλήφθηκε στην λίστα με τους καλύτερους αθλητές της χώρας του και το κοινοβούλιο της χώρας, μετά από αγώνα ορισμένων βουλευτών και οργανώσεων επί χρόνια, κατέληξε σε απόφαση επίσημης συγνώμης.
Το 2006, τόσο ο Σμιθ όσο και ο Κάρλος ήταν παρόντες στην πομπή της κηδείας του Νόρμαν. «Γνωρίζαμε ότι αυτό που επρόκειτο να κάνει ήταν πολύ μεγαλύτερο από οποιοδήποτε αθλητικό κατόρθωμα», είπε ο Κάρλος λέγοντας ότι ο Νόρμαν του είπε «θα σταθώ μαζί σου».
Ο Κάρλος δήλωσε πως πριν από την τελετή απονομής των μεταλλίων περίμενε να δει το φόβο στα μάτια του Πίτερ Νόρμαν, καθώς δεν υπήρχε επιστροφή για αυτό που ήταν έτοιμοι να κάνουν. Αλλά δεν είδε τίποτα τέτοιο. «Είδα αγάπη», είπε ο Κάρλος.
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr
![Ανθρωποκυνηγητό μετά από ληστεία στον Άγιο Δημήτριο: Ληστές εμβόλισαν και τραυμάτισαν αστυνομικούς στη Δάφνη [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x208/25,0,550,208/crop/both/7c/7c63c9c9fb5b4c2bbd0a84b9de856e96.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Μοναδικές εικόνες στο Ναύπλιο: Ο μαγικός χορός 50 φλαμίνγκο [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x353/0,5,608,346/crop/both/2d/2d50bc5e55424b55b5f0d8eda46108ce.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Τα αρνείται όλα η 52χρονη και τα "ρίχνει" στους ψευτοπαπάδες: "Είμαι χρήστρια, ο πατέρας Παρθένιος με παρέσυρε" [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x343/0,0,608,341/crop/both/0a/0a7dd3bc47ed40d0ae4838926d34c9ae.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Κίμπερλι Γκίλφοϊλ: Η εντυπωσιακή συνεργάτιδά της που τράβηξε τα βλέμματα στο ΣΕΦ [εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x406/0,19,608,360/crop/both/1a/1a368d46fdb4470c8046c28e6779baef.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Ο γιος του Δημήτρη Αβραμόπουλου παντρεύεται την Αλίκη Σβώλου - Η αναγγελία του γάμου [εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x357/0,7,608,348/crop/both/c5/c5dcdd93efab4bd7a65b565fbe87fc0f.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Συγκίνηση: Ο Ακίλε Πολονάρα γύρισε στο σπίτι του - Η έκπληξη των παιδιών και της συζύγου του [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x341/0,0,608,341/crop/both/20/20698fc08977472e84d340e1356ec2e0.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Γκαμπριέλε Σάντρι: Η δολοφονία του οπαδού της Λάτσιο από σφαίρα αστυνομικού που συγκλόνισε την Ιταλία [εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x405/0,61,608,302/crop/both/c4/c4ca618a08104b7495cd003036d3723a.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Ροζ σκάνδαλο στη Ρωσία: Σύντροφος Καμερουνέζου διεθνούς τον πιάνει… στα πράσα και καταγράφει τη σκηνή [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x326/16,0,597,326/crop/both/4c/4c3170c650854855926456e532953b60.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Οι φίλοι της ΑΕΚ τίμησαν την βολεϊμπολίστρια του Παναθηναϊκού, Πέννυ Ρόγκα που νίκησε τον καρκίνο [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x406/0,20,608,361/crop/both/97/9766e0951a16498aa16d1ad09e821f8b.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Στη Λεωφόρο με την φανέλα του Παναθηναϊκού η Τόνια Σωτηροπούλου - Το τετ-α-τετ με τον Γιάννη Αλαφούζο [εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x405/0,19,608,360/crop/both/78/788bddadf1914b499d0c64257f1052be.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Απίθανο γκολ: Καταπληκτικό ανάποδο ψαλίδι μέσα σε χιονοθύελλα στον τελικό πρωταθλήματος του Καναδά [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x323/8,0,584,323/crop/both/5f/5f4a1cff04b741eeb552404fa3950cec.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![42ος Αυθεντικός Μαραθώνιος Αθηνών: Πρώτος και καλύτερος ο Παναγιώτης Καραΐσκος με 2:20:08 [εικόνες - βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x405/0,46,608,287/crop/both/2d/2d479c9b89b043e980668a8588d30919.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Τα ευτράπελα του Αυθεντικού Μαραθωνίου της Αθήνας: Πανοπλίες, περικεφαλαίες και προτάσεις γάμου [εικόνες - βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x330/14,0,602,330/crop/both/29/290dd8816d644931983b9e3af0e9dd05.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Επικός Τζόκοβιτς: Κατέκτησε τον 101ο τίτλο του στην Αθήνα και αποθεώθηκε - "Σ’ αγαπώ Ελλάδα" [εικόνες - βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x346/0,0,608,341/crop/both/6b/6b2f09b942714bed93c04f30f1702fc0.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Νόβακ Τζόκοβιτς: Νικηφόρα η πρώτη εμφάνισή του στην Ελλάδα - Τα... άπταιστα ελληνικά και η αγάπη για τη χώρα μας [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x406/0,32,608,373/crop/both/24/24126ace683d4f359fc78dab6b400ae1.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Χαμός σε αγώνα τοπικού πρωταθλήματος στην Αθήνα: Ποδοσφαιριστής κλώτσησε και μετά έριξε γροθιά σε αντιπάλους [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x397/0,36,608,377/crop/both/92/92f83a0e109a4c5bac96ca949609d61f.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Σόου Μονέκε: Μισώ τον Σορτς, δεν είμαστε πια φίλοι [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/crop/both/31/31d346bb2c7c44cd8bfa6108c80f3444.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Νίκη για τους Μπακς με τρομερό buzzer beater του Αντετοκούνμπο απέναντι στους Πέισερς [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x405/0,12,608,353/crop/both/62/622db44731264fc4827e5380eb6501fa.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Σερβία: Κατέρρευσε στο γήπεδο και πέθανε ο προπονητής της Ραντνίτσκι 1923, Μλάντεν Ζίζοβιτς - Σκηνές από αρχαία τραγωδία στο γήπεδο [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x342/15,11,569,322/crop/both/90/9096bf162812459bac9f7783acea30f0.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Χάος στη Γερμανία: Άγριο ξύλο ανάμεσα σε χούλιγκανς της Ντόρτμουντ και της Σάλκε σε σταθμό τρένου [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x327/12,0,595,327/crop/both/b1/b19436a21bf84bec815d9b968d620fad.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Ο Έρλινγκ Χάαλαντ "μεταμορφώνεται" σε Joker για το Halloween και ξαφνιάζει ανυποψίαστους πολίτες στο Μάντσεστερ [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x357/0,13,608,354/crop/both/5e/5ed3a06561014f37b191679515c0e845.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Απίθανος Αντετοκούνμπο: Ντύθηκε... Μinion για το Halloween - Τον τρολάρουν οι Μπακς [εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x338/2,0,604,338/crop/both/77/77fa96ff3cf24a15936bb3cb05f4dee6.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Γαλλία: "Πάγωσαν" όλοι με την κατάρρευση του Μπιλάλ Ναντίρ στο Μαρσέιγ - Ανζέ [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x437/0,17,608,358/crop/both/bc/bce5a94cfcf846d1903132ffca650462.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Τρομερό γκολ σε τοπικό της Εύβοιας: Πώς έστειλε "συστημένη" την μπάλα στο παραθυράκι [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x353/0,10,608,351/crop/both/67/671fd78a4dae4de6994a01fc7733699c.jpg?quality=60&404=default&v=2)
!["Αθήνα είσαι έτοιμη;": Το εντυπωσιακό teaser του Παναθηναϊκού για το γήπεδο στον Βοτανικό [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x351/0,4,608,345/crop/both/26/26f7fb959b84437290b46a3c3dc47249.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Ο Γιάννης Αντετοκούνμπο μίλησε Ελληνικά στο NBC μετά τη νίκη επί των Νικς [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x410/0,4,608,345/crop/both/ed/edba0832e958463ea67ad699aac700ea.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Γιατί ο Τζόκοβιτς αποδοκιμάστηκε στο Telekom Center Athens για το Παναθηναϊκός – Μακάμπι Τελ Αβίβ [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu544x257/69,0,527,257/crop/both/95/95994775ea294c17b44356582fcb58e0.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Ο Λευτέρης Πετρούνιας ήρθε 5ος στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα - Εκτός μεταλλίων ο Έλληνας Ολυμπιονίκης [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x419/0,34,608,375/crop/both/6b/6b198be727944718b49bea16355aacdd.jpg?quality=60&404=default&v=2)
