Ο μύθος του Πελέ: Το ταξίδι στη Νιγηρία και ο πόλεμος που σταμάτησε για χάρη του - Τι έγινε στην πραγματικότητα;

Ο μύθος θέλει τον Πελέ να είναι ο λόγος που έγινε κατάπαυση πυρός στη Νιγηρία για 48 ώρες, ώστε όλοι να μπορούν να απολαύσουν τον Βραζιλιάνο να παίζει.

Το μεγαλείο του Πελέ, αλλά και η χρονική περίοδος στην οποία μεσουράνησε στο ποδόσφαιρο, έχουν δημιουργήσει ένα πλέγμα μύθων και θρύλων γύρω από το όνομά του.

Η έλλειψη επίσημων στατιστικών από τους αγώνες, αλλά και η ελλιπής και εν πολλοίς αναξιόπιστη ενημέρωση, δεν επιτρέπουν την ακριβή επιβεβαίωση γεγονότων, όπως το αν ο Βραζιλιάνος πέτυχε όντως πάνω από 1.000 γκολ στην καριέρα του, αλλά και αν πράγματι κατάφερε να σταματήσει έναν πόλεμο έστω και για λίγες ώρες.

Ο μύθος θέλει τον Πελέ να είναι ο λόγος που έγινε κατάπαυση πυρός στη Νιγηρία για 48 ώρες, ώστε όλοι να μπορούν να δουν τον Βραζιλιάνο να παίζει.

Εκείνη την εποχή η Σάντος έκανε περιοδείες σε όλο τον κόσμο προσπαθώντας να αποκομίσει το μάξιμουμ οικονομικό κέρδος από την τεράστια φήμη του Πελέ και των υπόλοιπων "Santasticos", όπως είχε βαφτιστεί εκείνη η ομάδα.

Στις αρχές του 1969 η βραζιλιάνικη ομάδα έκανε τουρνέ στην Αφρική, παρότι η ήπειρος βρισκόταν σε αναβρασμό με τα τύμπανα του πολέμου να ακούγονται σε πολλές χώρες και περιοχές. Από το 1967 στη Νιγηρία είχε ξεσπάσει εμφύλιος πόλεμος που είχε προκαλέσει το θάνατο σε περίπου δύο εκατομμύρια ανθρώπους, ενώ μετατοπίστηκαν σχεδόν 4,5 εκατομμύρια.

Στη Νιγηρία του πολέμου για φιλικά

Στις 26 Ιανουαρίου, λοιπόν, η Σάντος έπαιξε με τη Νιγηρία σε φιλική αναμέτρηση που έληξε ισόπαλη 2-2. Στις 4 Φεβρουαρίου, όμως, σύμφωνα με την επίσημη ιστοσελίδα του βραζιλιάνικου συλλόγου, η ομάδα έπαιξε στην Μπενίν Σίτι, στα σύνορα με το προπύργιο της Μπιάφρα, ουσιαστικά στην πρώτη γραμμή του μετώπου. Εκείνη την ημέρα, η Σάντος νίκησε με 2-1 μια επίλεκτη ομάδα από τις μεσοδυτικές επαρχίες της Νιγηρίας.

Σύμφωνα με πηγές της εποχής, εκείνο το ματς στα σύνορα δεν είχε προγραμματιστεί όταν συμφωνήθηκε να γίνει η περιοδεία στην Αφρική. Πραγματοποιήθηκε όταν οι παίκτες της Σάντος έλαβαν εγγυήσεις για την ασφάλειά τους. Η επιβεβαίωση πως όντως ο πόλεμος σταμάτησε για να μπορέσουν να δουν όλοι τον Πελέ να παίζει εκείνη την ημέρα ήρθε το 1990 με αφορμή τα 50ά γενέθλια του "βασιλιά" στο διάσημο βραζιλιάνικο περιοδικό "Placar".

Σύμφωνα με τον Ζιλμπέρτο Καστόρ Μαρκές, απεσταλμένο της εφημερίδας "A Tribuna" για να καλύψει την περιοδεία της Σάντος, ο συνταγματάρχης Σάμουελ Ογκμπεμούντια κήρυξε την ημέρα ως αργία και έδωσε εντολή να ανοίξει η γέφυρα του Μπενίν που ένωνε τη Νιγηρία με την Μπιάφρα ώστε όλοι να μπορέσουν να δουν τον αγώνα. Για 48 ώρες δεν υπήρξαν εχθροπραξίες λέει ο… μύθος.

Μύθος ή πραγματικότητα;

Χάρη στις προσπάθειες του Νιγηριανού blogger, Oloajo Aiyegbayo, ωστόσο, έχουν προκύψει νέες αμφιβολίες για την αλήθεια. Ο Aiyegbayo επικαλέστηκε εφημερίδες της περιόδου και δεν βρήκε καμία αναφορά για κατάπαυση του πυρός που να καλύπτει την περίοδο παραμονής του Σάντος στη Νιγηρία.

Όπως αναφέρει η έγκυρη ιστοσελίδα goal.com, η γέφυρα της πόλης του Μπενίν μπορεί να άνοιξε, αλλά αυτή ήταν η συνήθης πρακτική τις ημέρες των αγώνων και όχι μια απόφαση που πάρθηκε για τη συγκεκριμένη περίσταση.

Ο ίδιος ο Πελέ έχει αναφέρει στην αυτοβιογραφία του μόνο ότι "οι Νιγηριανοί σίγουρα φρόντισαν οι Biafran να μην εισβάλουν στο Λάγος όσο ήμασταν εκεί".

Οι τότε συμπαίκτες του Πελέ, Ζίλμαρ και Κοουτίνιο, υποστήριξαν ότι η κατάπαυση του πυρός κράτησε όσο και το ματς αφού στην πτήση που πήραν έπειτα άκουσαν καταιγισμό από σφαίρες. "Σίγουρα το ότι σταματήσαμε έναν πόλεμο ήταν ακόμη ένα κατόρθωμα στα τόσα που είχαμε πετύχει", τόνισε σε συνέντευξή στην ιστοσελίδα Gazeta Esportiva, ο παίκτης της Σάντος εκείνη την περίοδο, Λίμα και συνέχισε: "Θα μπορούσαμε να μην παίξουμε, αλλά δεν το κάναμε. Θέλαμε να δώσουμε εκείνον τον αγώνα".

Πενήντα χρόνια μετά τις ταραχώδεις, ατελείωτες περιοδείες της Σάντος, είναι ίσως φυσικό οι αναμνήσεις από συγκεκριμένους αγώνες και χώρες να είναι θολές. Είναι μάλιστα πιθανό η εν λόγω κατάπαυση του πυρός να έγινε σε διαφορετική χώρα και έτος...

Το 1967, οι Βραζιλιάνοι είχαν βρεθεί επίσης σε μια κατεστραμμένη από τον πόλεμο γωνιά της Αφρικής, παίζοντας τόσο στην πρωτεύουσα της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό, την Κινσάσα, όσο και στη Λιμπρεβίλ της Γκαμπόν.

Μισό αιώνα μετά τα γεγονότα, μπορεί να μην μάθουμε ποτέ πλήρως την αλήθεια πίσω από τις διάσημες περιοδείες του Σάντος: είτε επρόκειτο για ανθρωπιστικές αποστολές, είτε για ασκήσεις δημιουργίας χρημάτων.

Ή αν οι ιστορίες των σταματημένων πολέμων και της ειρήνης είναι μεταγενέστερες εφευρέσεις που στοχεύουν να δικαιολογήσουν αυτό που φαίνεται στα σύγχρονα μάτια μας ως εξωφρενική εκμετάλλευση νεαρών, ταλαντούχων ποδοσφαιριστών.

Όπως και με αυτά τα 1000 γκολ – τα περισσότερα από αυτά αόρατα και τυλιγμένα στο σκοτάδι μιας εποχής όπου η κάλυψη ήταν σποραδική στην καλύτερη περίπτωση – εναπόκειται πραγματικά στον αναγνώστη να αποφασίσει τι θα πιστέψει.