Το πρώτο ηλεκτρικό αυτοκίνητο στον κόσμο ήταν ελληνικό!

Ιστορία έγραψε ο εφοπλιστής Γιάννης Γουλανδρής καθώς εταιρεία του κατασκεύασε το πρώτο ηλεκτρικό αυτοκίνητο στον κόσμο το 1973

Η εταιρεία του Γιάννη Γουλανδρή έγινε η πρώτη στα παγκόσμια χρονικά που κατασκεύασε ηλεκτρικό αυτοκίνητο μαζικής παραγωγής. Κι όλα αυτά σε ένα μικρό εργοστάσιο στην καρδιά της Σύρου, όπου εργάζονταν ντόπιοι καραβομαραγκοί. Η κρίση που περνούσε η πετρελαιοβιομηχανία στις αρχές της δεκαετίας του ‘70 ενέπνευσε τον Γιάννη Γουλανδρή να εισάγει στην παγκόσμια αγορά μια πρωτοποριακή λύση. Οραματιζόταν την αντικατάσταση των πετρελαιοκίνητων αμαξιών με ηλεκτρικά.

Έτσι, το 1973, ο Έλληνας εφοπλιστής αγόρασε την βρετανική εταιρεία Enfield που μέχρι τότε σχεδίαζε δοκιμαστικά ηλεκτροκίνητα μοντέλα περιορισμένης κυκλοφορίας. Στόχος του ήταν να πάει την εταιρεία ένα βήμα παρακάτω. Ήθελε να φτιάξει το πρώτο ηλεκτρικό αυτοκίνητο ευρείας κυκλοφορίας στον κόσμο.

Το πρώτο ηλεκτρικό αυτοκίνητο στον κόσμο ήταν ελληνικό!

Πώς σχεδιάστηκε το Ε8000

Ο σχεδιασμός του Enfield 8000 έγινε στο Ηνωμένο Βασίλειο, στο πλαίσιο ενός διαγωνισμού που διοργάνωνε η βρετανική εταιρεία ηλεκτρισμού αναζητώντας το ιδανικό ηλεκτροκίνητο όχημα. Το αμάξι έπρεπε να πληροί συγκεκριμένες προδιαγραφές, να είναι λειτουργικό, εύχρηστο και να περάσει με επιτυχία το «κρας τεστ» των ειδικών.

Το Enfield 8000 παρκαρισμένο σε δρόμο του Λονδίνου. Wikimedia Commons Σε όλα αυτά τα στάνταρ υπάκουε το Enfield 8000. Σχεδιαστής του ήταν ένας Έλληνας μηχανικός ο Κωνσταντίνος Αδρακτός, ο οποίος υπό τις εντολές του Γουλανδρή και με τη βοήθεια μιας ομάδας έμπειρων Ελλήνων και Βρετανών, έφερε εις πέρας το απαιτητικό πρότζεκτ. Το αυτοκίνητο της εταιρείας του Γουλανδρή κέρδισε τον διαγωνισμό και πολύ σύντομα ξεκίνησε η παραγωγή του στο μεγάλο εργοστάσιο της Enfield στη βρετανική νήσο Γουάιτ. Ωστόσο, πριν προλάβει να προχωρήσει η παραγωγή, οι εργάτες έκαναν στάση εργασίας. Το εργοστάσιο παρέμεινε κλειστό για εβδομάδες και ο Γουλανδρής, αντί να ικανοποιήσει τα αιτήματά τους, αποφάσισε να το κλείσει εντελώς.

Έτσι, στα μέσα του 1973 τα κεντρικά γραφεία της Enfield μεταφέρθηκαν στον Πειραιά και το εργοστάσιο παραγωγής στεγάστηκε στις εγκαταστάσεις ενός παλαιού νηματουργείου στη Σύρο. Η εξέλιξη αυτή εξέπληξε τους πάντες. Τους περισσότερους μάλιστα όχι θετικά. Η γραμμή παραγωγής μεταφέρθηκε από την Μεγάλη Βρετανία στο Νεώριο Σύρου. YouTube Ιδιαίτερα ο Αδρακτός πίστευε ότι πίσω από την κίνηση του Γουλανδρή κρύβονταν ιδιοτελή συμφέροντα.

Ήταν πεπεισμένος ότι ο εφοπλιστής δεν είχε ποτέ σκοπό να προωθήσει πραγματικά το ηλεκτρικό αμάξι, διότι πήγαινε κόντρα στα πετρελαϊκά συμφέροντα των πλοίων του. Εξάλλου, είχε ήδη απορρίψει μία πολλά υποσχόμενη πρόταση από τον αμερικανό κυβερνήτη της Καλιφόρνια, Ρόναλντ Ρήγκαν, να μεταφέρει τη γραμμή παραγωγής στις ΗΠΑ. Η επιμονή του Γουλανδρή να εγκαταστήσει την Enfield σε ένα μικρό ελληνικό νησί χωρίς επαρκείς υποδομές και καταρτισμένο προσωπικό έβαλαν τον Αδρακτό σε υποψίες. Έτσι, ο Έλληνας μηχανικός δεν δέχτηκε να ακολουθήσει την εταιρεία στη Σύρο και ο Γουλανδρής τον αντικατέστησε με τον Τζον Ακρόυντ.

Το πρώτο ηλεκτρικό αυτοκίνητο στον κόσμο ήταν ελληνικό! - εικόνα 2

Το τέλος των Enfield

Οι συνθήκες στη Σύρο ήταν δύσκολες. Τον πρώτο καιρό, η παραγωγή προχωρούσε αργά, αλλά σταθερά. Κανείς από τους κατοίκους του νησιού δεν είχε εμπειρία στην κατασκευή οχημάτων κι έτσι, ο Γουλανδρής προσέλαβε ντόπιους τεχνίτες και μαραγκούς που εργάζονταν στα καράβια και στο ναυπηγείο. Με την καθοδήγηση του Ακρόυντ και βασιζόμενοι στα αναλυτικά σχέδια, τον Οκτώβριο του 1973 το πρώτο Enfield ήταν γεγονός. Οι ντόπιοι εργάτες δεν είχαν καμία εμπειρία στην παραγωγή οχημάτων. YouTube Βέβαια, η ζήτηση τελικά δεν ήταν η αναμενόμενη. Οι παραγγελίες που έφταναν ήταν λίγες και κυρίως υπερατλαντικές.

Πολλοί έκριναν ότι η τιμή του Enfield σε σχέση με την απόδοσή του ήταν πολύ υψηλή. Διέθετε κινητήρα 6 kw, η μπαταρία του διαρκούσε για περίπου 80 χιλιόμετρα και η μέγιστη ταχύτητα που μπορούσε να αγγίξει ήταν τα 60 χιλιόμετρα την ώρα. Παράλληλα, το ελληνικό κράτος δυσχέραινε πολύ το έργο της εταιρείας. Ο εκτελωνισμός των ανταλλακτικών που έρχονταν από το εξωτερικό μπορεί να καθυστερούσε αρκετές εβδομάδες, το κράτος δεν χορηγούσε άδεια για την κατασκευή τους εντός Ελλάδας, ενώ ακόμα και η κυκλοφορία του ηλεκτρικού αυτοκινήτου ήταν απαγορευμένη καθώς δεν είχε πάρει έγκριση από τους επίσημους φορείς. To Enfield θεωρούταν ακριβό σε σχέση με τα χαρακτηριστικά του. Wikimedia Commons Το 1977, ο Γιάννης Γουλανδρής βλέποντας ότι η επιχείρηση ήταν ζημιογόνα, αποφάσισε να την κλείσει.

Μέσα σε μία μέρα έβαλε λουκέτο στο εργοστάσιο της Σύρου και η παραγωγή σταμάτησε. Οι καραβομαραγκοί επέστρεψαν στα πλοία τους και ο εφοπλιστής στα δικά του. Η επικρατούσα άποψη μέχρι σήμερα υποστηρίζει ότι η Enfield έκλεισε γιατί δεν απέφερε κέρδη. Ωστόσο, υπάρχουν αρκετές συνωμοτικές θεωρίες που με τα χρόνια έχουν διαδοθεί. Πολλοί εικάζουν ότι καίριο ρόλο στην απόφαση του Γουλανδρή έπαιξαν τα συμφέροντα των πετρελαϊκών λόμπι. Ανάμεσα σε αυτούς που υποστηρίζουν την άποψη αυτή είναι και ο πρώτος μηχανικός της Enfield, Κωνσταντίνος Αδρακτός. Φυσικά, αποδείξεις δεν υπάρχουν και οι εικασίες παραμένουν εικασίες. Όταν η εταιρεία έκλεισε αιφνιδιαστικά, οι εξηγήσεις που δόθηκαν ήταν ελάχιστες. Συνολικά, μέσα στα 4 χρόνια λειτουργίας, κατασκευάστηκαν λίγα παραπάνω από 100 Enfield 8000. Τα περισσότερα πουλήθηκαν σε Αμερική και Αυστραλία Σήμερα, ένα από αυτά τα συλλεκτικά κομμάτια εκτίθεται στο Βιομηχανικό Μουσείο Ερμούπολης στη Σύρο.