Το σπίτι των πολυβραβευμένων Etsi architects βρίσκεται στη Μάνη και ονομάζεται Monastery House και γιατί η αρχιτεκτονική του είναι εμπνευσμένη από την τυπολογία των ελληνικών μοναστηριών, τόσο στη μορφή όσο και στη λειτουργία του χώρου. Πρόκειται για ουσιαστική μετάφραση της μοναστηριακής λογικής στον σχεδιασμό μιας σύγχρονης κατοικίας.
Το όνομα Monastery House δεν είναι τυχαίο. Αντιθέτως, αποτελεί μια συνειδητή δήλωση για τον χαρακτήρα και τη φιλοσοφία της κατοικίας. Η αρχιτεκτονική της σύνθεση αντλεί έμπνευση από τα ελληνικά μοναστήρια, όχι μόνο ως μορφολογική αναφορά, αλλά ως λειτουργικό και βιωματικό πρότυπο. Όπως σε ένα μοναστήρι, έτσι και εδώ, ο χώρος οργανώνεται περιμετρικά γύρω από μια εσωτερική αυλή, δημιουργώντας ένα είδος προστατευτικού "τείχους" απέναντι στο άγριο τοπίο της Μάνης — μια δομή που απομονώνει από τον έξω κόσμο, χωρίς να αποκόπτει τη σχέση με το φυσικό περιβάλλον.
Οι επί μέρους όγκοι της κατοικίας λειτουργούν αυτόνομα, εξυπηρετώντας διαφορετικές χρήσεις και γενιές, αλλά παραμένουν συνδεδεμένοι μέσα από υπαίθρια περάσματα και κοινόχρηστους χώρους. Αυτή η ισορροπία ανάμεσα στην ιδιωτικότητα και τη συλλογικότητα αντικατοπτρίζει ακριβώς τον τρόπο λειτουργίας μιας μοναστηριακής κοινότητας. Επιπλέον, ο ειδικά διαμορφωμένος χώρος για διαλογισμό και προσευχή — προσαρμοσμένος στις βουδιστικές πεποιθήσεις των ιδιοκτητών — προσθέτει μια διάσταση πνευματικότητας που ενισχύει τον συμβολισμό του ονόματος.
Το Monastery House είναι, τελικά, κάτι παραπάνω από ένα σπίτι. Είναι ένα καταφύγιο. Ένα μέρος εσωτερικής γαλήνης, στοχασμού και επανασύνδεσης — με το τοπίο, με τους ανθρώπους, με τον εαυτό. Ένας σύγχρονος, αρχιτεκτονικός στοχασμός πάνω στην έννοια του ανήκειν και της απομόνωσης, της κοινότητας και της σιωπής.
Το οικόπεδο, χτισμένο ψηλά σε μια βραχώδη πλαγιά, προσφέρει θέα που κόβει την ανάσα προς τη θάλασσα και το χωριό από κάτω — μια εμπειρία σχεδόν αεροπορική. Η σύνθεση του σπιτιού σέβεται το τοπίο και ακολουθεί την αρχή της ενσωμάτωσης. Οι κύριες μονάδες — υπνοδωμάτια, κουζίνα, καθιστικό — αναπτύσσονται περιμετρικά, διαχωρισμένες μεταξύ τους με εξωτερικά περάσματα και εσωτερικές αυλές, ενισχύοντας την έννοια της ιδιωτικότητας μέσα στην κοινότητα.
Η αρχιτεκτονική πρόταση προσομοιάζει ένα οχυρωμένο μοναστήρι: ένα συμπαγές περίγραμμα που περιβάλλει μια εσωστρεφή αυλή, δημιουργώντας μια αίσθηση ασφάλειας και εσωτερικής γαλήνης. Το υλικό της πέτρας κυριαρχεί, με ντόπια μανιάτικη λιθοδομή να συνδέει το παλιό με το νέο. Η επιλογή των στεγών ακολουθεί έναν διττό κώδικα: επίπεδες στέγες στα υπνοδωμάτια και κεραμοσκεπές στο κοινό κτίσμα, όπου βρίσκονται οι χώροι διαβίωσης και ένας ειδικά διαμορφωμένος χώρος για διαλογισμό και προσευχή, προσαρμοσμένος στις βουδιστικές πρακτικές των ιδιοκτητών.
Το σπίτι καταφέρνει να προσφέρει την ισορροπία ανάμεσα στην αυτονομία και τη συνύπαρξη. Είναι μια πρόταση για το πώς μπορεί να σχεδιαστεί ένα σπίτι που δεν είναι απλώς καταφύγιο από τον έξω κόσμο, αλλά και χώρος σύνδεσης — με το τοπίο, με τους άλλους, με τον εαυτό.
Η αρχιτεκτονική κοινότητα ανταποκρίθηκε με ενθουσιασμό. Το έργο απέσπασε έπαινο στην κατηγορία Κατοικία στα GRAIL Awards 2024 και αποτέλεσε παράδειγμα αρμονικής σύνδεσης παράδοσης, βιωσιμότητας και σύγχρονης αισθητικής. Οι Etsi Architects, με έδρα την Καρδαμύλη, αποδεικνύουν μέσα από το Monastery House ότι η αρχιτεκτονική μπορεί να είναι ταυτόχρονα ταπεινή και φιλόδοξη — ένας ήσυχος αλλά ισχυρός διάλογος με το παρελθόν, το παρόν και το τοπίο. Αλλά ας αφήσουμε τους αρχιτέκτονες να μιλήσουν για το δημιούργημα τους:
Η ματιά του αρχιτέκτονα
Όταν ήρθε η στιγμή να βρουν το κατάλληλο μέρος για να χτίσουν το εξοχικό τους, η απόφαση για τους πελάτες μας ήταν εύκολη. Η καταγωγή τους ήταν βαθιά συνδεδεμένη με τα απομακρυσμένα και τραχιά εδάφη της Μάνης, στην Πελοπόννησο. Ήταν ο τόπος στον οποίο είχαν εναποθέσει την καρδιά τους για τη δημιουργία ενός χώρου διακοπών για την ευρύτερη, πολυγενεακή οικογένειά τους.
Το οικόπεδο που αγόρασαν βρίσκεται ψηλά σε μια βουνοπλαγιά, προσφέροντας θεαματική θέα — που μπορεί να συγκριθεί μόνο με την εμπειρία της πτήσης, κοιτάζοντας από ψηλά το χωριό και τη θάλασσα που απλώνονται κάτω.
Η εντολή:
Η αποστολή μας ήταν να δημιουργήσουμε έναν χώρο στον οποίο η οικογένεια θα μπορούσε να συναντιέται και να περνάει χρόνο μαζί, ενώ ταυτόχρονα να διασφαλίζεται η δυνατότητα
προσωπικού χώρου για τον καθένα μέσα στο σύνολο του συγκροτήματος. Λόγω της απομακρυσμένης και άγριας τοποθεσίας, η ασφάλεια ήταν ένα σημαντικό ζήτημα για τους
πελάτες μας. Επιπλέον, ζήτησαν να περιλαμβάνεται ένας χώρος διαλογισμού — ένας τόπος όπου θα μπορούσαν να ασκούν τις βουδιστικές τους πεποιθήσεις.
Πώς ανταποκριθήκαμε στην πρόκληση:
Ο στόχος ήταν να δημιουργήσουμε ένα σπίτι που να μοιάζει σαν να ανήκει φυσικά σε αυτό το τραχύ και απομονωμένο τοπίο, ενταγμένο αρμονικά στο φυσικό περιβάλλον. Εξίσου σημαντικό ήταν να δημιουργηθεί ένας χώρος που να αποπνέει οικειότητα και ασφάλεια.
Οραματιστήκαμε ένα κτίσμα που να θυμίζει τα πολυάριθμα μοναστήρια που συναντά κανείς σε όλη την Ελλάδα — ένα περίκλειστο συγκρότημα με ξεχωριστές δομές στο εσωτερικό του, προσφέροντας στους πελάτες τόσο τον ατομικό χώρο όσο και την ασφάλεια που επιζητούσαν.
Σχεδιάσαμε το εσωτερικό του συγκροτήματος ώστε να προσφέρει μια αίσθηση ανοίγματος που δεν θα περίμενε κανείς κοιτώντας το από έξω. Κάθε ξεχωριστός χώρος προσπελαύνεται μόνο μέσω εξωτερικών διαδρόμων — μια δυνατότητα που προσφέρει γενναιόδωρα το ελληνικό κλίμα.
Οι πελάτες μας αγαπούσαν ιδιαίτερα την τοπική, παραδοσιακή αρχιτεκτονική με πέτρα και κεραμοσκεπές, αλλά ταυτόχρονα ένιωθαν έλξη προς τις μοντέρνες, επίπεδες στέγες με τη μινιμαλιστική αισθητική τους. Έτσι, δημιουργήσαμε ένα σπίτι που συνδυάζει και τα δύο στυλ: τον σύγχρονο χαρακτήρα στους επιμέρους χώρους (όπως τα υπνοδωμάτια και η κουζίνα), και την παραδοσιακή αισθητική στο κοινόχρηστο κτίριο, το οποίο φιλοξενεί το καθιστικό και, στο κάτω επίπεδο, τον χώρο διαλογισμού.
Το αποτέλεσμα:
Το έργο στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία και είμαστε ενθουσιασμένοι με το τελικό αποτέλεσμα. Δημιουργήσαμε ένα οικογενειακό σπίτι που προσφέρει ασφάλεια και σιγουριά, αλλά ταυτόχρονα δείχνει σαν να ανήκει φυσικά στο τοπίο — σαν να είναι ριζωμένο στο σώμα του βουνού.
Χρησιμοποιώντας την ιδέα του μοναστηριού ως οδηγό, καταφέραμε να διαμορφώσουμε ένα καταφύγιο όπου οι πελάτες μας μπορούν να εξασκούν τη βουδιστική τους πίστη, καθιστώντας τον χώρο πραγματικά δικό τους. Ο σχεδιασμός προσφέρει την ιδανική ισορροπία ανάμεσα στην ανοιχτότητα των διαδρόμων και την αίσθηση προστασίας που προσφέρουν τα περιβάλλοντα τοιχία.
Συνδυάζοντας το μοντέρνο με το παραδοσιακό αρχιτεκτονικό ύφος, θεωρούμε ότι πετύχαμε κάτι ιδιαίτερο για την περιοχή — ένα έργο που οι πελάτες μας μπορούν να αισθάνονται περήφανοι να αποκαλούν σπίτι τους.