Στην είσοδο του Πειραιά, επί της λεωφόρου Αθηνών-Πειραιώς, στέκεται ένα από τα πιο εμβληματικά βιομηχανικά κτίρια της ελληνικής πρωτεύουσας. Το εργοστάσιο της καπνοβιομηχανίας Κεράνης, που συμβόλιζε την ελληνική επιχειρηματικότητα και απασχολούσε χιλιάδες εργαζομένους, αποκτά από τον Απρίλιο του 2026, καινούργια του ταυτότητα.
Η πρώην καπνοβιομηχανία Κεράνης πριν την μελέτη του αρχιτεκτονικού γραφείου Taka+Partners με στόχο τη μετατροπή του σε Keranis Residences, αποτελούσε και συνεχίζει να αποτελεί, μέχρι και σήμερα, χαρακτηριστικό δείγμα της αρχιτεκτονικής του μεσοπολέμου και των μεταπολεμικών δεκαετιών, που ακολούθησαν. Η τελική του μορφή διαμορφώθηκε μέσα από διαδοχικές επεκτάσεις έως τη δεκαετία του 1960, όταν προστέθηκαν 28.736 τετραγωνικά μέτρα εργοστασιακών χώρων, με δυνατότητα παραγωγής που έφτανε τα 3,5 εκατομμύρια τσιγάρα ανά βάρδια.
Η μελέτη της αρχιτεκτονικής αξιοποίησης του κτιρίου, διατηρεί καθαρή γεωμετρία, έντονες οριζόντιες γραμμές και λειτουργική αισθητική. Τα εκτεταμένα σκυροδέματα "κλωστρά" που οργανώνουν τις όψεις αποτελούν τη νέα, μορφολογική υπογραφή του συγκροτήματος και ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα στοιχεία του αστικού τοπίου της περιοχής. Η χαρακτηριστική κόκκινη επιγραφή "ΚΕΡΑΝΗΣ" στην πρόσοψη παραμένει ορατή, υπενθυμίζοντας μια εποχή που το "Made in Greece" είχε ουσιαστικό νόημα.
Σύντομη "παρένθεση” επιχειρηματικής ιστορίας
Η εταιρεία "Κεράνης" ιδρύθηκε το 1926 από τον 23χρονο Γιώργο Κεράνη από το Καρπενήσι. Το 1927 κυκλοφόρησε το "Έθνος", το πρώτο ελληνικό τσιγάρο με το χαρακτηριστικό σήμα της κεφαλής του Ερμή, που γνώρισε εντυπωσιακή επιτυχία. Στην περίοδο της μεγάλης ακμής, το εργοστάσιο απασχολούσε 2.500 εργάτες και, μαζί με την Παπαστράτος, κατείχε το 69,6% της συνολικής κατανάλωσης στην ελληνική αγορά.
Ωστόσο, η μεταπολιτευτική περίοδος έφερε ριζικές αλλαγές. Το 1974 η εταιρεία στράφηκε στην παραγωγή ξένων brands όπως το "Kent" και το "Pall Mall". Το 1998 η εταιρεία πωλήθηκε, και η κατάρρευση του Χρηματιστηρίου Αθηνών στις αρχές του 21ου αιώνα την παρέσυρε στο κενό(δεν ήταν η μόνη!). Το 2007 ήρθε το οριστικό τέλος, με χιλιάδες εργαζομένους να παραμένουν απλήρωτοι, ξεκινώντας, με οικονομικά βίαιο τρόπο, ένα ακόμα κεφάλαιο της αποβιομηχάνισης του τόπου μας.
Η Αρχιτεκτονική Αναγέννηση
Σχεδόν δύο δεκαετίες μετά το κλείσιμο του, το βιομηχανικό συγκρότημα συνολικής επιφάνειας 30.000 τετραγωνικών μέτρων μεταμορφώνεται σε Keranis Residences. Η αρχιτεκτονική μελέτη του γραφείου Taka+Partners με έδρα τη Θεσσαλονίκη σέβεται πλήρως τη βιομηχανική κληρονομιά του τόπου.
Κεντρικός άξονας της πρότασης είναι η ευλαβική διατήρηση της αρχιτεκτονικής ταυτότητας. Τα χαρακτηριστικά "κλωστρά" συντηρούνται και επαναχρωματίζονται, ενώ τα νέα ανοίγματα ακολουθούν τη γραμμικότητα των όψεων. Τα κουφώματα σχεδιάζονται σε αντιστοιχία με τα ιστορικά μεταλλικά στοιχεία, και η εμβληματική κόκκινη επιγραφή "ΚΕΡΑΝΗΣ" διατηρείται ως φόρος τιμής στο παρελθόν.
Σύγχρονη Λειτουργικότητα
Το έργο αναδιαμορφώνει το συγκρότημα σε έναν αστικό κόμβο κατοικίας, εργασίας και κοινωνικής ζωής. Δημιουργούνται 408 νέα διαμερίσματα 40-95 τετραγωνικών μέτρων, ικανά να φιλοξενήσουν πάνω από 1.000 επισκέπτες. Στο ημιυπόγειο χωροθετούνται σύγχρονες εμπορικές και κοινόχρηστες χρήσεις όπως αγορά τροφίμων, γυμναστήριο και γραφεία.
Το κεντρικό αίθριο μετατρέπεται σε χώρο αναψυχής με καφέ, εστιατόριο και διαμορφωμένους χώρους πρασίνου. Στο δώμα του Κτιρίου Β διαμορφώνεται roof garden με μοναδική θέα προς την Αθήνα. Η μελέτη ενσωματώνει σύγχρονες προσεγγίσεις βιωσιμότητας, με συστήματα σκίασης, ενίσχυση φυσικού αερισμού, ενεργειακά υλικά, πράσινες στέγες και αναβαθμισμένη ακουστική συμπεριφορά.
Οι απαραίτητες "εξωτερικές οικονομίες”
Η μεταμόρφωση του κτιρίου προβλέπεται να δημιουργήσει σημαντική οικονομική αλλά και κοινωνική υπεραξία, ενεργοποιώντας εκ νέου έναν "παραιτημένο” πολεοδομικό άξονα. Από μόνη της, η επένδυση αναμένεται να δημιουργήσει εκατοντάδες νέες θέσεις εργασίας, τόσο κατά τη φάση κατασκευής όσο και στις νέες επιχειρήσεις που θα εγκατασταθούν. Το έργο θα αναβαθμίσει ολόκληρη τη γειτονιά, αυξάνοντας τις αξίες των ακινήτων και προσελκύοντας νέες επενδύσεις.
Η μεταμόρφωση της καπνοβιομηχανίας Κεράνης συμβολίζει την οικονομική μεταμόρφωση και της περιοχής του Πειραιά, δηλαδή από βιομηχανική περιοχή σε περιοχή που κυριαρχεί η οικονομία της παροχής υπηρεσιών. Το έργο λοιπόν, δύναται να επαναδιατυπώσει, με τη γλώσσα των πράξεων, τον ρόλο της αρχιτεκτονικής στην πόλη ως πράξη συνέχειας, αναγέννησης και δημιουργίας νέων αστικών προοπτικών, μια παρέμβαση που ενισχύει συνολικά τη δυναμική της Αττικής, διατηρώντας ταυτόχρονα ζωντανή τη μνήμη μιας εποχής που σημάδεψε την ελληνική βιομηχανική ιστορία.