Ο Σεπτέμβριος πλησιάζει προς το τελευταίο του δεκαήμερο κι εμείς δε λέμε να ξεκολλήσουμε από το πανέμορφο νησί της Σερίφου. Με 2 σπίτια που ξεχώρισαν τα τελευταία χρόνια.
Η Σέριφος είναι ένα νησί που ξέρει να σε κερδίζει αθόρυβα. Δεν χρειάζεται έντονη προβολή ούτε θορυβώδης παρεμβάσεις στο τοπίο. Με την άγρια γοητεία της, τους βραχώδεις όρμους, τις απότομες πλαγιές και την ιστορία που κουβαλάει, η Σέριφος έχει γίνει τα τελευταία χρόνια έμπνευση για αρχιτέκτονες που αναζητούν την αρμονία ανάμεσα στη φύση και το κτίριο. Δύο από τα πιο εντυπωσιακά παραδείγματα αυτής της προσέγγισης είναι το NCaved House των Mold Architects και το Ξερολίθι του γραφείου Sinas Architects. Δύο κατοικίες διαφορετικές, αλλά με κοινό παρονομαστή τον απόλυτο σεβασμό στη γη που τις φιλοξενεί.
NCaved House: ένα καταφύγιο σμιλεμένο στο βράχο
Το NCaved βρίσκεται σε έναν απομονωμένο όρμο στον Άγιο Σώστη, σε σημείο με εκπληκτική θέα αλλά και εκτεθειμένο στους δυνατούς βοριάδες. Το αρχιτεκτονικό γραφείο Mold Architects κλήθηκε να δώσει λύση σε αυτό το δίλημμα: πώς να απολαύσεις την αφοπλιστική θέα χωρίς να είσαι ευάλωτος στα καιρικά φαινόμενα; Η απάντηση ήρθε με μια τολμηρή αλλά φυσική κίνηση: αντί να χτίσουν επάνω στο έδαφος, διάνοιξαν την πλαγιά και "έκρυψαν" την κατοικία μέσα στο βράχο.
Έτσι δημιουργήθηκε μια παραθεριστική κατοικία 360 τ.μ., που μοιάζει να αιωρείται πάνω από τη θάλασσα. Η αίσθηση είναι πως το σπίτι ανήκει στο τοπίο από πάντα, σαν μια φυσική προέκταση του εδάφους. Τα υλικά παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο: πέτρα από την ίδια την εκσκαφή, εμφανές σκυρόδεμα, ξύλο και χάλυβας. Το μέταλλο δεν είναι τυχαίο – αποτελεί αναφορά στην πλούσια μεταλλευτική ιστορία της Σερίφου, που έχει σημαδέψει την ταυτότητά της.
Οι Mold Architects έδωσαν μεγάλη βαρύτητα στην ενεργειακή βιωσιμότητα. Συνδυάζοντας παθητικές και ενεργητικές τεχνικές, μείωσαν στο ελάχιστο την κατανάλωση ενέργειας και το κόστος συντήρησης. Έτσι το NCaved δεν είναι μόνο ένα αρχιτεκτονικό στολίδι, αλλά και ένα παράδειγμα οικολογικής συνείδησης. Η τραχύτητα των πρώτων υλών, σε συνδυασμό με την προσοχή στη λεπτομέρεια, δημιουργεί έναν εσωτερικό χώρο ζεστό και φιλόξενο, που σε κάνει να νιώθεις ότι ζεις μέσα στη φύση, χωρίς να την αλλοιώνεις.
Όπως εξηγούν οι ίδιοι οι αρχιτέκτονες, ο στόχος δεν ήταν να αναπαράγουν ένα στερεότυπο κυκλαδίτικο σπίτι, αλλά να δηλώσουν την παρουσία τους με τρόπο που "ανήκει" στο περιβάλλον. Και πράγματι, το NCaved είναι ένα έργο που καταφέρνει να ξεχωρίζει ακριβώς επειδή ενσωματώνεται απόλυτα στο τοπίο.
Ξερολίθι: η τέχνη του αοράτου
Στην άλλη πλευρά του νησιού, στο Καλό Αμπέλι, βρίσκεται το Ξερολίθι. Εδώ, ο Γιώργος Σίνας και οι συνεργάτες του από το γραφείο Sinas Architects ακολούθησαν μια εντελώς διαφορετική αλλά εξίσου διακριτική προσέγγιση. Εμπνεύστηκαν από τις ξερολιθιές – τους χαμηλούς πέτρινους τοίχους που συναντά κανείς σε όλο το Αιγαίο, χτισμένους για να συγκρατούν το έδαφος και να επιτρέπουν την καλλιέργεια.
Η ιδέα ήταν να φανταστούν την πρόσοψη της κατοικίας σαν μια μεγάλη ξερολιθιά που εκτείνεται με καμπύλη σε όλη την πλαγιά. Καθώς ο τοίχος αυτός "χορεύει" στο τοπίο, δημιουργεί εσωτερικούς χώρους και διαμορφώνει ένα σπίτι που σχεδόν εξαφανίζεται από μακριά. Από τον δρόμο, η κατοικία είναι αόρατη – μόνο όταν πλησιάσεις αποκαλύπτεται σταδιακά.
Μια από τις πιο τολμηρές κινήσεις των Sinas Architects ήταν να καλύψουν το δώμα με χώμα και να αναπαράγουν πάνω του τη φυσική βλάστηση της περιοχής. Έτσι, η πλαγιά συνεχίζεται ομαλά πάνω στο σπίτι, κάνοντάς το αναπόσπαστο κομμάτι του τοπίου. Ακόμη και η οροφή δεν είναι επίπεδη, αλλά ελαφρά καμπύλη, ενισχύοντας την αίσθηση φυσικής συνέχειας.
Η κατασκευή δεν ήταν εύκολη. Χρειάστηκαν ενάμιση χρόνο εργασιών, με τοπικά υλικά: πέτρα από το ίδιο το οικόπεδο ή την Πάρο, καλάμια και ξύλα από την περιοχή. Η ψαθωτή οροφή και οι πέργκολες από μπαμπού τοποθετήθηκαν χειροποίητα, καλάμι-καλάμι, καθώς το καμπύλο σχήμα δεν επέτρεπε πιο απλές λύσεις. Οι τεχνίτες –γνωστοί για την τέχνη της λιθοδομής– κατάφεραν να δημιουργήσουν ένα αποτέλεσμα μοναδικό.
Για τον Γιώργο Σίνα, το έργο ήταν ένα "emotional rollercoaster", γεμάτο προκλήσεις, αμφιβολίες αλλά και στιγμές μεγάλης συγκίνησης. Η πιο δυνατή ήταν όταν το έργο εγκρίθηκε από το Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής χωρίς καν να χρειαστεί παρουσίαση – κάτι που επιβεβαίωσε ότι η πρόθεση να σεβαστούν το τοπίο αναγνωρίστηκε από όλους.
Σέριφος: το νέο εργαστήρι του design
Το NCaved και το Ξερολίθι είναι δύο σπίτια που δεν μοιάζουν καθόλου μεταξύ τους, αλλά μοιράζονται μια κοινή φιλοσοφία: η αρχιτεκτονική δεν πρέπει να επιβάλλεται, αλλά να συνυπάρχει με τη φύση. Στη Σέριφο, η οποία κουβαλάει μια πλούσια πολιτιστική και μεταλλευτική ιστορία, η σύγχρονη αρχιτεκτονική βρίσκει έναν νέο δρόμο.
Με τοπικά υλικά, πρωτότυπες ιδέες και απόλυτο σεβασμό στο τοπίο, οι Mold Architects και οι Sinas Architects έδειξαν πως το design μπορεί να είναι διακριτικό, λειτουργικό και συγχρόνως ποιητικό. Η Σέριφος δεν είναι πλέον μόνο ένα νησί για ήρεμες διακοπές, αλλά και ένας τόπος όπου η αρχιτεκτονική γράφει ένα νέο κεφάλαιο, σε πλήρη διάλογο με τη φύση.
Δείτε τις φωτογραφίες: