Το αρχιτεκτονικό γραφείο Sinas architects, σε συνεργασία με τη Μαρία Μαμούρα, δημιούργησε την κατοικία Ξερολίθι, μια απόλυτα ενσωματωμένη παρέμβαση στη γη των Κυκλάδων.
Στη Σέριφο, στην ήσυχη περιοχή του Παλιού Αμπελιού, βρίσκεται ένα εξοχικό σπίτι που μοιάζει να έχει γεννηθεί από το ίδιο το τοπίο. Η έμπνευση ήρθε από τις παραδοσιακές ξερολιθιές, τους χαμηλούς ξερολιθικούς τοίχους που χρησιμοποιούνται εδώ και αιώνες για τη συγκράτηση του εδάφους. Με αφετηρία αυτό το τόσο γνώριμο και ταπεινό αρχιτεκτονικό στοιχείο, οι δημιουργοί σχεδίασαν ένα σπίτι που "σβήνει" μέσα στο ανάγλυφο του νησιού – όχι ως υπόσκαφο, αλλά ως φυσική συνέχεια της γης.
"Το τοπίο ήταν τόσο δυνατό, που μας υπέταξε. Δεν αισθανόμασταν ότι μπορούσαμε απλώς να "κολλήσουμε" ένα νέο σπίτι στην πλαγιά", λέει ο Γιώργος Σίνας, επικεφαλής του γραφείου. "Είχαμε κουραστεί από την επανάληψη του παραδοσιακού τύπου κατοικίας, αυτή τη νομοθετικά επιβαλλόμενη τυπολογία. Θέλαμε κάτι διαφορετικό, χωρίς όμως να κάνουμε επίδειξη".
Η πρόταση έτυχε της πλήρους στήριξης του πελάτη , ενός Έλληνα που συμμερίστηκε την ανάγκη για μια πιο εσωστρεφή, λιτή, αλλά ουσιαστική προσέγγιση. "Η λευκή κόλλα σε τρομάζει. Ψάχναμε μια αφετηρία με νόημα. Και όταν παρατηρήσαμε τις ξερολιθιές, αναρωτηθήκαμε: μπορεί μια ξερολιθιά να γεννήσει κατοικία;". Η απάντηση ήταν καταφατική – και η πορεία, δημιουργική αλλά γεμάτη προκλήσεις.
Η κατασκευή διήρκεσε ενάμιση χρόνο, περισσότερο απ’ ό,τι συνήθως. Οι ιδιαίτερες απαιτήσεις, το κυκλαδίτικο μικροκλίμα και η γεωμετρία του κτιρίου δυσκόλεψαν την υλοποίηση. Ιδιαίτερη πρόκληση αποτέλεσε η ψαθωτή οροφή και οι πέργκολες από μπαμπού, τοποθετημένες με τη μέθοδο "ψαροκόκκαλο" – χιλιάδες καλάμια, καρφωμένα ένα-ένα, χωρίς καμία επανάληψη ή καθετότητα, λόγω της καμπύλης μορφής του κτιρίου.
Η πέτρα προήλθε κυρίως από την εκσκαφή του οικοπέδου, ενώ μικρές ποσότητες ήρθαν από την Πάρο. Τα ξύλα και τα καλάμια ήταν τοπικά υλικά, δουλεμένα από έμπειρους Βορειοηπειρώτες τεχνίτες, με εξειδίκευση στη λιθοδομή.
Ο Γιώργος Σίνας παραδέχεται ότι η αρχιτεκτονική είναι γεμάτη συναισθηματικές διακυμάνσεις: "Είναι σαν rollercoaster. Απόλυτη χαρά, απόλυτη αμφιβολία. Υπάρχουν στιγμές που λες "τι φτιάξαμε εδώ, δεν θα περάσει ποτέ", και άλλες που πιστεύεις πως ανοίγεις έναν νέο δρόμο".
Οι πιο δυνατές στιγμές; Όταν ο πελάτης ενέκρινε το σχέδιο χωρίς δισταγμό. Κι όταν –με νευρικότητα– παρουσίασε το έργο στο Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής της Σύρου. Εκείνη τη μέρα δεν χρειάστηκε καν να μιλήσει. Η επιτροπή είχε ήδη αποφασίσει. Ένα μέλος βγήκε και του είπε απλώς: "Εγκρίθηκε!"
Το Ξερολίθι δεν είναι απλώς μια κατοικία. Είναι μια άσκηση ταπεινότητας, ευφυΐας και έντιμης αρχιτεκτονικής. Μια σιωπηλή παρουσία που αφουγκράζεται και σέβεται το κυκλαδίτικο τοπίο , και που γι’ αυτό, τελικά, το τιμά.