Ανάλυση Politico: Τι σημαίνει για την ΕΕ το δάνειο των 90 δισ. ευρώ στην Ουκρανία - Πώς "κέρδισαν" οι Βέλγοι

REUTERS

"Ευγνώμων" προς την Ευρωπαϊκή Ένωση δήλωσε ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι μετά την απόφαση των 27 για αποστολή 90 δισ. ευρώ στην Ουκρανία. Οι ηγέτες του μπλοκ κατέληξαν στην απόφαση έπειτα από μία μαραθώνια συνεδρίαση 16 ωρών με τον πρωθυπουργό του Βελγίου να έχει αποκτήσει πρωταγωνιστικό ρόλο εξαιτίας της σθεναρής αντίστασής του στην άλλη λύση που προωθούσαν η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και ο καγκελάριος της Γερμανίας Φρίντριχ Μερτς.

Η λύση που δεν υιοθετήθηκε αφορούσε τη χρησιμοποίηση των "παγωμένων" ρωσικών κεφαλαίων που έχουν συγκεντρωθεί μετά από τα αλλεπάλληλα κύματα ευρωπαϊκών κυρώσεων από την αρχή του πολέμου στην Ουκρανία.

Ωστόσο, παρά την ευγνωμοσύνη που εκφράζει ο πρόεδρος της Ουκρανίας, ο οποίος, σε δραματικούς τόνους, εξήγησε πριν από τη Σύνοδο γιατί ήταν ζωτικής σημασίας να ληφθεί απόφαση για τη χρηματοδοτική στήριξη της χώρας του πριν εκπνεύσει το 2025, αναλυτές εξετάζουν τι σηματοδοτεί η νίκη του Βελγίου και κατά πόσο συνιστά έναν νέο διχασμό στους κόλπους της ΕΕ.

Το Politico, με αναλύσεις και ρεπορτάζ, εστιάζει στη στάση του Φλαμανδού εθνικιστή πρωθυπουργού του Βελγίου Μπαρτ ντε Βέβερ, ο οποίος αποδείχθηκε εξαιρετικά ανθεκτικός και δεν υποχώρησε, όπως ανέμεναν πολλές κυβερνήσεις της ΕΕ.

"Ουσιαστικά πήρε ό,τι ήθελε", δήλωσε ένας διπλωμάτης της ΕΕ μετά τη λήξη της Συνόδου Κορυφής τις πρώτες πρωινές ώρες της Παρασκευής. Το ευρωπαϊκό ΜΜΕ παρουσίαζει πώς τα κατάφερε και τι σημαίνει η νίκη του για την ΕΕ, ενώ σημειώνει ότι μπορεί μέχρι τώρα οι Βρυξέλλες να είναι συνηθισμένες από τη στάση του Ούγγρου πρωθυπουργού Βίκτορ Όρμπαν που συνηθίζει να μπλοκάρει αποφάσεις ή να δυσκολεύει τη λήψη τους, αλλά τώρα στο προσκήνιο ήρθε ο 54χρονος ντε Βέβερ.

Κάνοντας μία αναδρομή στα όσα έγιναν τις προηγούμενες εβδομάδες, το Politico τοποθετεί το ζήτημα με χρονική αφετηρία "μια γλυκιά νύχτα του Οκτωβρίου. Την τελευταία φορά που συναντήθηκαν οι ηγέτες της ΕΕ (πριν από τη Σύνοδο της 18ης Δεκεμβρίου) και, όταν αρχικά ήλπιζαν ότι θα πετύχαιναν μια συμφωνία, κάνοντας το πρωτοφανές βήμα της χρήσης ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για να παράσχουν οικονομική υποστήριξη στην Ουκρανία".

Και εξηγεί: "Όταν οι ηγέτες έφυγαν από τη συγκέντρωση ντροπιασμένοι και με άδεια χέρια, αφού υποσχέθηκαν στον Βολοντίμιρ Ζελένσκι ότι ήταν έτοιμοι να στείλουν στο Κίεβο δισεκατομμύρια ευρώ, ορκίστηκαν ότι το μόνο που χρειάζονταν ήταν δύο ακόμη μήνες για να πείσουν τον Βέλγο. Αντ' αυτού, καθώς περνούσε περισσότερος χρόνος, περισσότεροι ηγέτες πήραν το μέρος του. Αυτό που άρχισε να αναδύεται ήταν ένα λαϊκιστικό μπλοκ".

Μετά από σχεδόν καθημερινές συναντήσεις πρεσβευτών της ΕΕ, δεκάδες τηλεφωνήματα, διπλωματικές εξορμήσεις από το Βερολίνο στις Βρυξέλλες και εν μέσω μιας βίαιης ρωσικής επίθεσης στις ενεργειακές υποδομές και τους πολιτικούς στόχους της Ουκρανίας, δύο αντίπαλα στρατόπεδα εξακολουθούσαν να κινούνται σε αντίθετες κατευθύνσεις μέχρι το πρωί της συνόδου κορυφής της Πέμπτης.

"Είναι το Βέλγιο μόνο του; Είναι το Βέλγιο απομονωμένο; Δεν μπορώ να προβλέψω τι θα συμβεί", δήλωσε ο ντε Βέβερ στους Βέλγους νομοθέτες πριν από τη Σύνοδο. Και το Politico υπογραμμίζει ότι γνώριζε ότι δεν ήταν μόνος.

Το πρώτο στρατόπεδο χωρών - με επικεφαλής το Βέλγιο με την υποστήριξη της Ιταλίας, της Βουλγαρίας και της Μάλτας - αντιτάχθηκε στη χρήση των περιουσιακών στοιχείων της Ρωσίας από φόβο αντιποίνων.

Αντ' αυτού, ήθελαν η ΕΕ να προβεί σε κοινό δανεισμό. Παρά το γεγονός ότι αυτή η ιδέα ήταν δυσάρεστη για τον Γερμανό Καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς και τον φιλικό προς τη Ρωσία Όρμπαν της Ουγγαρίας, αποδείχθηκε ότι ήταν ακριβώς αυτό που συνέβη.

"Οι χώρες που ζουν κοντά στη Ρωσία... βρήκαν συναισθηματικά ικανοποιητικό" να προσπαθήσουν να αξιοποιήσουν τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας, δήλωσε ο ντε Βέβερ στους δημοσιογράφους μετά τη Σύνοδο Κορυφής. Αλλά "η πολιτική δεν είναι μια συναισθηματική δουλειά" και "ο ορθολογισμός έχει επικρατήσει".

Στην ανάλυση του Politico σημειώνονται και τα σημαντικά εσωτερικά κέρδη του ντε Βέβερ που παρότι έχει πολιτευτεί δυσφημώντας τις γαλλόφωνες περιοχές του Βελγίου, πλέον με τη στάση του για τα δεσμευμένα ρωσικά κεφάλαια, κερδίζει την αποδοχή και στις δύο κοινότητες της χώρας. Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση το 67% των Βέλγων δήλωσαν ότι υποστηρίζουν την αντίθεσή του στο σχέδιο για τα "παγωμένα" περιουσιακά στοιχεία.

Νωρίτερα μέσα στον μήνα, ο Μερτς και η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν είχα ένα δείπνο με τον ντε Βέβερ στις Βρυξέλλες, καταβάλλοντας κάθε δυνατή προσπάθεια για να τον πείσουν να εγκαταλείψει την αντίθεσή του στο σχέδιο για τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία.

"Οι δύο Γερμανοί δεν κατάφεραν τίποτα με το καρότο. Έτσι, ορισμένοι διπλωμάτες πρότειναν ένα μαστίγιο" γράφει χαρακτηριστικά το Politico.

Πριν από μια εβδομάδα, διπλωμάτες της ΕΕ υπονόησαν ότι εάν το Βέλγιο δεν προσέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για το σχέδιο για τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία, θα αποκλειστεί από τη διαδικασία λήψης αποφάσεων στο τραπέζι της ΕΕ, όπως έχει συμβεί με την Ουγγαρία για την οπισθοδρόμηση του κράτους δικαίου. Η απειλή αυτή δεν φόβισε το Βέλγιο, ενώ η σκέψη να παρακαμφθεί μέσω της προσπάθειας να περνούσε η απόφαση για τα "παγωμένα" ρωσικά κεφάλαια μέσω ειδικής πλειοψηφίας, δεν προχώρησε.

Το παρασκήνιο

Δίνοντας παρασκήνιο για τη στρατηγική που επέλεξαν οι φον ντερ Λάιεν, Κόστα και οι ηγέτες που υποστήριζαν τη λύση των "παγωμένων" ρωσικών κεφαλάιων, ώστε να μεταπείσουν τον Βέλγο το Politico εξηγεί ότι σκοπίμως άφησαν για το τέλος της Συνόδου το ακανθώδες ζήτημα.

Κάποια στιγμή μάλιστα, ενώ οι ηγέτες συζητούσαν για το πολυετές δημοσιονομικό σχέδιο της ΕΕ, ο ντε Βέβερ, η Μελόνι και ο Μερτς βγήκαν από την αίθουσα. Σε διμερή σύντομη συνάντηση Μερτς - Μελόνι, ο Γερμανός καγκελάριος προσπάθησε να την πείσει. Αλλά απέτυχε. Από την άλλη, ο ντε Βέβερ του ζήτησε απεριόριστες οικονομικές εγγυήσεις από τα κράτη-μέλη έναντι του πακέτου των 210 δισεκατομμυρίων ευρώ, σε περίπτωση που η Ρωσία κάνει μήνυση ή προβεί σε αντίποινα με κάποιον άλλο τρόπο.

Μετά από τέσσερις ώρες συνομιλιών, διαφάνηκε η πραγματική προοπτική μη συμφωνίας. Το σχέδιο ήταν νεκρό.

Η ιδέα της χρήσης ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για το δάνειο κατέρρευσε λίγο μετά την κυκλοφορία μεταξύ των ηγετών ενός δισέλιδου νομικού εγγράφου που αφορούσε τις ανησυχίες του Βελγίου. Για πολλούς ηγέτες, έθεσε πάρα πολλά ερωτήματα και πήγε πολύ μακριά. Η Μελόνι άρχισε γρήγορα να ψάχνει κενά στο έγγραφο. Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν παρενέβη, ακολουθούμενος από τον πρωθυπουργό του Λουξεμβούργου Λικ Φρίντεν.

Με τον χρόνο να περνάει, τους ηγέτες που ήθελαν να φύγουν από τις Βρυξέλλες για τις χριστουγεννιάτικες διακοπές τους και την Ουκρανία να περιμένει, η συζήτηση στράφηκε στο Σχέδιο Β της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας: τον κοινό δανεισμό.

Στην πραγματικότητα, μια τέτοια ιδέα υπήρχε στον αέρα εδώ και μέρες. Η φον ντερ Λάιεν είχε ανοίξει την πόρτα στα ευρωομόλογα το πρωί της Τετάρτης κατά τη διάρκεια ομιλίας της στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

"Πρότεινα δύο διαφορετικές επιλογές για αυτό το επερχόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, μία βασισμένη σε περιουσιακά στοιχεία και μία βασισμένη στον δανεισμό της ΕΕ", είπε.

Το ερώτημα ήταν πώς η ΕΕ θα μπορούσε να πείσει την Ουγγαρία, η οποία είχε αποκλείσει τα ευρωομόλογα, να άρει το βέτο της. Οι αξιωματούχοι της Επιτροπής φάνηκαν σίγουροι ότι είχε βρει έναν τρόπο.

Σε αντάλλαγμα για την υποστήριξη του Όρμπαν, η Επιτροπή θα γλίτωνε τους Ούγγρους φορολογούμενους από το να πληρώνουν για την άμυνα της Ουκρανίας.

Ο Όρμπαν, ο Τσέχος πρωθυπουργός Αντρέι Μπάμπις και ο Σλοβάκος Ρόμπερτ Φίκο - η τρόικα των ευρωσκεπτικιστών ηγετών της ΕΕ - συγκεντρώθηκαν για μια ιδιωτική συνάντηση στο περιθώριο της συνόδου κορυφής πριν οι ηγέτες καθίσουν για δείπνο.

Αυτό που ένωνε τους άλλους 24 ηγέτες της ΕΕ ήταν ότι συμφώνησαν ότι η αποτυχία σε αυτή τη σύνοδο κορυφής του Δεκεμβρίου δεν ήταν επιλογή. Χωρίς χρήματα από την ΕΕ, η Ουκρανία θα χρεοκοπούσε τον επόμενο χρόνο. Τελικά, η συμβιβαστική συμφωνία σημαίνει - όπως συμβαίνει συχνά στη λήψη αποφάσεων της ΕΕ - σχεδόν κάθε ηγέτης μπορεί να την πουλήσει ως νίκη.

Τα κακά νέα γι' αυτόν είναι ότι στους διαδρόμους εξουσίας της ΕΕ, αυτό δεν θα ξεχαστεί για πολύ καιρό.

"Ο Μπαρτ Ντε Βέβερ δεν πρόκειται να λάβει καμία χάρη από την Επιτροπή σύντομα", δήλωσε ένας διπλωμάτης. "Και πιθανότατα θα τις χρειαστεί".

Διαβάστε Επίσης

EE: Συμφωνία για δάνειο 90 δισ. ευρώ στην Ουκρανία - Δεν τα βρήκαν για τα παγωμένα ρωσικά κεφάλαια

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr