20 Φεβρουαρίου:Πεθαίνει ο κατακτητής του Βορείου Πόλου Ρόμπερτ Έντουιν Πίρι

Το 1920, πεθαίνει ο Αμερικανός εξερευνητής Ρόμπερτ Έντουιν Πίρι, που θεωρείται ο πρώτος άνθρωπος, που έφτασε στο Βόρειο Πόλο στις 6 Απριλίου 1909.

Η ανακάλυψη του Βόρειου Πόλου ήταν παλιό όνειρο του ανθρώπου. Όμως, η ανυπαρξία εξοπλισμού έκανε τους θαλασσοπόρους να εγκαταλείψουν, για εκατοντάδες χρόνια, την προσπάθεια. Στα τέλη του 19ου αιώνα, ο Νορβηγός Φρίτιοχ Νάνσεν παραλίγο να πεθάνει στους πάγους προσπαθώντας να φτάσει ως εκεί. Ένας Σουηδός, που προσπάθησε να κατακτήσει τον Πόλο με αερόστατο, σκοτώθηκε 500 χλμ. από το σημείο, από όπου ξεκίνησε (Ιούλιος 1897). Ο Ρόαλντ Αμούνδσεν άρχισε ετοιμασίες, ενθαρρυμένος από την επιτυχία του, ν' ανακαλύψει το Βορειοδυτικό Πέρασμα, ενώ από την Αγγλία ξεκινούσε ο δημοφιλής θαλασσοπόρος Ρόμπερτ Σκοτ. Δεν πρόλαβαν.

Ο Αμερικανός εξερευνητής Ρόμπερτ Πίρι (1856 - 1920) είχε την τιμή να είναι ο πρώτος άνθρωπος, που έφτασε στο βορειότερο σημείο της γης. Επί δέκα χρόνια, ο Πίρι προετοιμαζόταν κάνοντας ταξίδια όλο και πιο κοντά στον στόχο. Στα 1909, οργάνωσε την τελική αποστολή. Προχωρούσε με τον σύντροφό του και τέσσερις Εσκιμώους οδηγούς, ενώ μια ομάδα ερχόταν, τον εφοδίαζε με τρόφιμα και γύριζε πίσω για να τη διαδεχτεί άλλη. Στην τελική ευθεία, προχώρησαν μόνοι με τέσσερα έλκηθρα και σαράντα σκυλιά καλύπτοντας 28 χλμ. τη μέρα.

Στις 6 Απριλίου του 1909, ο Ρόμπερτ Πίρι έφτασε ακριβώς στο σημείο του Βόρειου Πόλου και κάρφωσε την αμερικανική σημαία. Έμεινε εκεί τριάντα ώρες. Διαπίστωσε πως κάτω από τον πάγο δεν υπήρχε στεριά αλλά νερό: Ο Βόρειος Παγωμένος ωκεανός με βάθος 3.000 μέτρα στο σημείο εκείνο. Χρειάστηκε να διανυθεί περίπου μισός αιώνας, ώσπου το πυρηνοκίνητο υποβρύχιο «Ναυτίλος» να περάσει κάτω ακριβώς από τον Βόρειο Πόλο διασχίζοντας τα νερά, που ο Πίρι ανακάλυψε.

Ένας ανελέητος πόλεμος

Το τηλεγράφημα είχε ημερομηνία αποστολής την 6η Σεπτεμβρίου 1909 και ήταν λακωνικό: «Αστερόεσσα τοποθετήθηκε στον Πόλο». Ο Πόλος ήταν ο Βόρειος και ο αποστολέας ο Ρόμπερτ Εντουιν Πίρι, αξιωματικός του αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού με αρκετά εύσημα σε αρκτικές εξερευνήσεις στο ενεργητικό του. Ηταν η τρίτη απόπειρά του να φθάσει στο βόρειο άκρο του άξονα της Γης,

έναν προορισμό που αποτελούσε το όνειρο πολλών εξερευνητών της εποχής.

Παρά τη χαρά του, ο Πίρι ήταν δεύτερος. Πέντε ημέρες πριν, την 1η Σεπτεμβρίου, ένα άλλο τηλεγράφημα είχε έρθει να διεκδικήσει την κατάκτηση του Βορείου Πόλου συγκλονίζοντας τη διεθνή επιστημονική κοινότητα και την κοινή γνώμη. Ο Φρέντερικ Αλμπερτ Κουκ, παλαιός συνεργάτης του Πίρι, υποστήριζε ότι είχε φθάσει στην κορυφή του πλανήτη έναν χρόνο πριν, στις 23 Απριλίου 1908.

Με τα δύο αυτά τηλεγραφήματα θα ξεκινούσε η μεγαλύτερη διαμάχη στην ιστορία των εξερευνήσεων. Οι παλαιοί συνεργάτες θα γίνονταν οι μεγαλύτεροι εχθροί και η σύγκρουσή τους θα ήταν αμείλικτη. Μια δεκαετία αργότερα ο Ρόμπερτ Πίρι θα αναγνωριζόταν τελικά ως ο πρώτος εξερευνητής που κατέκτησε τον Βόρειο Πόλο.

Η αστερόεσσα θα εξακολουθούσε να κυματίζει στο βορειότερο άκρο της Γης επί περίπου 80 χρόνια.

Ωσπου νέα στοιχεία θα έρχονταν να αμφισβητήσουν το κατόρθωμα του Πίρι. Το γενικό συμπέρασμα των ειδικών είναι ένα: ούτε ο Πίρι ούτε ο Κουκ έφθασαν ποτέ στον Βόρειο Πόλο και στο βορειότερο σημείο της Γης θα έπρεπε τελικώς στη θέση της αστερόεσσας να κυματίζει το σφυροδρέπανο. Οι πρώτοι κατακτητές του Βορείου Πόλου ήταν, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, Σοβιετικοί και έφθασαν εκεί με αεροπλάνο το 1948.

Το όνειρο των εξερευνητών

Ο γεωγραφικός Βόρειος Πόλος της Γης ­ ο οποίος διαφέρει από τον μαγνητικό και τον γεωμαγνητικό πόλο ­ τοποθετείται στον Βόρειο Παγωμένο Ωκεανό, σε γεωγραφικό πλάτος 90 μοίρες νότια, 725 χιλιόμετρα βορείως της Γροιλανδίας, σε ένα σημείο όπου το βάθος της θάλασσας είναι 4.087 μέτρα. Εχει έξι μήνες τον χρόνο ημέρα και έξι μήνες νύχτα και καλύπτεται από στρώμα πάγου και, όπως φαίνεται, από βαθύ μυστήριο. Ακόμη και ως τα τελευταία δέκα χρόνια κανένας δεν είχε φθάσει στο ακριβές σημείο του. Η «κατάκτησή» του υπολογίζεται με βάση το ποιος από τους επίδοξους κατακτητές του έχει φθάσει πιο κοντά σε αυτόν.

Ο Ρόμπερτ Πίρι είχε αρχίσει τις απόπειρες για την κατάκτηση αυτή από τα τέλη της δεκαετίας του 1890. Αξιωματικός του αμερικανικού Ναυτικού, είχε ήδη στο ενεργητικό του μια επιτυχημένη αποστολή στην Αρκτική. Το 1885, μαζί με τον μαύρο συνεργάτη του Μάθιου Χένσον, είχε προχωρήσει στο εσωτερικό της Γροιλανδίας, όπου και επέστρεψε το 1891. Τη φορά αυτή είχε μαζί του επταμελή συνοδεία, στην οποία περιλαμβάνονταν η σύζυγός του και ο Φρέντερικ Κουκ.

Ο Πίρι προχώρησε 2.000 χιλιόμετρα στο εσωτερικό της Γροιλανδίας, ανακάλυψε το Φιόρδ της Ανεξαρτησίας και ενδείξεις ότι η Γροιλανδία ήταν νησί. Επίσης μελέτησε τους Αρκτικούς Χάιλαντερ, μια απομονωμένη φυλή Εσκιμώων που τον βοήθησαν στις μετέπειτα αποστολές του.

Στην επόμενη αποστολή του, το 1893, ο Πίρι ξεκίνησε με σκοπό να φθάσει στον Βόρειο Πόλο, χωρίς όμως επιτυχία. Υστερα από δύο ακόμη διερευνητικά ταξίδια έπεισε τους

χρηματοδότες του να κατασκευάσουν ένα πλοίο σύμφωνα με τις οδηγίες του, ειδικό για αποστολές στην Αρκτική. Με αυτό το πλοίο, το Θεόδωρος Ρούζβελτ, ξεκίνησε το 1905 τη δεύτερη απόπειρά του να φθάσει στον Βόρειο Πόλο. Και αυτή η απόπειρα ήταν ανεπιτυχής και έτσι τον Μάρτιο του 1908 επανέλαβε το εγχείρημα για να φθάσει, στις 6 Απριλίου 1909, στο σημείο όπου κάρφωσε την αστερόεσσα.

Εκεί ακριβώς, στο απόγειο της δόξας του Κουκ, το τηλεγράφημα του Πίρι έρχεται να ταράξει τα νερά. Η πρώτη αντίδραση του Κουκ είναι μεγαλόψυχη: «Αφού ο Πίρι λέει ότι έφθασε στον Βόρειο Πόλο, τον πιστεύω. Υπάρχει αρκετή δόξα για όλους». Ο Πίρι όμως φαίνεται να μη συμφωνεί. Στις 10 Σεπτεμβρίου στέλνει ένα καινούργιο τηλεγράφημα: «Ο Κουκ δεν έφθασε στον Πόλο ούτε στις 21 Απριλίου του 1908 ούτε καμία άλλη ημέρα».

Ο πόλεμος είχε κηρυχθεί. Υστερα από τις πρώτες ημέρες του θριάμβου ­ η πρώτη αντίδραση είναι ότι ο Πίρι δεν ξέρει να χάνει και ο Κουκ εξακολουθεί να δρέπει τις δάφνες ­ η επιστημονική κοινότητα και η διεθνής κοινή γνώμη θα γνωρίσουν έναν ανελέητο πόλεμο που θα επεκταθεί πολύ πιο πέρα από τον στενό κύκλο των δύο εξερευνητών.

Στην μπελ επόκ, όταν ο αιώνας της προόδου ήταν ακόμη στην αρχή του και το κοινό δεν είχε κορεστεί από επιτεύγματα και καινοτομίες, οι επιστημονικές και κάθε είδους ανακαλύψεις προκαλούσαν πραγματική αίσθηση, ενίοτε δε και φανατισμό. Το κοινό διχάστηκε αμέσως και οι οπαδοί του Πίρι με τους οπαδούς του Κουκ έγιναν οι χειρότεροι εχθροί. Οι δύο εξερευνητές απέκτησαν ο καθένας το δικό του λόμπι στο Κογκρέσο και, αν ξεχάσουμε το γενικό πλαίσιο και κρατήσουμε τα βασικά στοιχεία, η διαμάχη τους δεν διαφέρει σε τίποτε από πολλές διαμάχες της εποχής μας.

Το Βιβλίο Γκίνες πάντως αναφέρει ως πρώτους ανθρώπους που έφθασαν στο γεωγραφικό πλάτος 90 μοίρες νότια τους τέσσερις σοβιετικούς επιστήμονες της αποστολής του 1948. Τα υπόλοιπα 19 μέλη της αποστολής, μεταξύ των οποίων ο αρχηγός της Αλεξάντρ Κουζανέτσοφ, έχουν προς το παρόν ξεχαστεί.

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr