Εκατό χρόνια μετά την χαλεπή, για την μισή ανθρωπότητα, εμπειρία του "Μεγάλου Πολέμου", ο κόσμος είναι γεμάτος εστίες αιματηρών συγκρούσεων, αυταρχικών καθεστώτων κι εμπορικών πολέμων, με τους "μεγάλους παίκτες", τις ΗΠΑ, την Κίνα και την ΕΕ οχι απλώς να μην κάνουν τίποτα ώστε να περιορίσουν τις εστίες "μόλυνσης", αλλά να στέκονται αδρανείς στο χείλος του γκρεμού.
Εναν αιώνα μετά, το 9% της ανθρωπότητας συνεχίζει να ζει υπό συνθήκες ακραίας φτώχιας (με λιγότερο δηλαδή από 1.9 δολάρια εισόδημα την ημέρα), η καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ειδικά στην αφρικανική ήπειρο συνεχίζεται με αμείωτο ρυθμό, ενώ κάθε χρόνο εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπων μετατοπίζονται βίαια από τις εστίες τους, ως αποτέλεσμα πολέμων, για να γίνουν οικονομικοί μετανάστες, προκαλώντας την "οργή" αυταρχικών κυβερνήσεων και απολυταρχικών καθεστώτων.
Ειναι φανερό πως η υφήλιος ειναι ξανά διχασμένη -ίσως σε μεγαλύτερο βαθμό απ' ότι το 1914, πριν την δολοφονία του αρχιδούκα Φραγκίσκου Φερδινάνδου στο Σαράγεβο- καθώς οι εθνικισμοί, η μισαλλοδοξία και ο αναδυόμενος φασισμός είναι πλέον η νόρμα κι όχι η θλιβερή εξαίρεση όπως πριν μερικές δεκαετίες.
Η πιο διαιρεμένη όλων είναι η ΕΕ -ο πυλώνας, υποτίθεται, της Δημοκρατίας μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο- μια ήπειρος διχασμένη ανάμεσα σε ακραία συντηρητικές, ρατσιστικές κι αντιμεταναστευτικές δυνάμεις, όπως την Ουγγαρία του Ορμπαν, την Ιταλία του Σαλβίνι και την Πολωνία του Κατσίνσκι και τις πιο ουμανιστικές χώρες που προσπαθούν να κρατήσουν... τα μπόσικα προτού η κατάσταση εκτραχυνθεί εντελώς.
Πάντως η παρουσία αυτών των ηγετών, από τον Τραμπ στις ΗΠΑ μέχρι τον Μπολσονάρου στη Βραζιλία, που χρησιμοποιούν ακραία ρητορική, θέλουν να υψώσουν τείχη, πραγματικά και μεταφορικά κι απεχθάνονται τους μετανάστες και γενικά οτιδήποτε δεν ανήκει στην δική τους "κουλτούρα", προσβάλλουν εδώ και πολλά χρόνια τα δημοκρατικά αισθητήρια κάθε νοήμονος ανθρώπου κι απειλούν να μολύνουν κι άλλες χώρες, κι άλλα κράτη με την εμπρηστική ρητορική τους.
«Δεν θέλουμε ανάμεσά μας πολυάριθμες μειονότητες που έχουν διαφορετικά πολιτισμικά χαρακτηριστικά, θέλουμε η Ουγγαρία να παραμείνει Ουγγαρία», διευκρινίζει με την σειρά του ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, Βίκτορ Όρμπαν.
Ο μισαλλόδοξος και ρατσιστής πρωθυπουργός έχει προτείνει “να φυλακίζονται απευθείας οι μετανάστες που φθάνουν στην Ουγγαρία”, ενώ δηλώνει ακραιφνής... Τραμπιστής, καθώς έχει προλάβει κι έχει χτίσει ένα τείχος κατά μήκος των συνόρων της χώρας του με την Σερβία.
Κάπως έτσι, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (αναγκάστηκε κι) έκανε το πρωτοφανές βήμα για την έναρξη πειθαρχικής διαδικασίας κατά της Ουγγαρίας, ενεργοποιώντας το άρθρο 7 της Συνθήκης της ΕΕ σε βάρος της -και μάλιστα, για πρώτη φορά από την ίδρυση της Ένωσης!
Η διαδικασία αυτή, που ονομάζεται η «πυρηνική επιλογή» της ΕΕ, καθώς προβλέπει τη σοβαρότερη πολιτική κύρωση που μπορεί να επιβάλει το μπλοκ σε μια χώρα μέλος, δηλαδή την αναστολή του δικαιώματος ψήφου στις αποφάσεις της ΕΕ, ξεκίνησε και για την Πολωνία, μια χώρα που κινείται στους εξίσου αυταρχικούς ρυθμούς του πρωθυπουργού Γιάροσλαβ Κατσίνσκι, λόγω ανησυχιών σχετικά με την κυβερνητική επιρροή στο δικαστικό σώμα.
"Ανησυχητικά φαινόμενα"
«Η άνοδος του λαϊκισμού και των αυταρχικών καθεστώτων είναι ανησυχητική», σημειώνει η Κριστίν Λαγκάρντ σε προχθεσινή συνέντευξή της στη γαλλική εφημερίδα Les Echos.
Η επικεφαλής του ΔΝΤ τόνισε ότι για πρώτη φορά μετά το 2017 ο αριθμός των δημοκρατικών καθεστώτων βρίσκεται σε οπισθοχώρηση.
H στροφή σε πιο αυταρχικά καθεστώτα, η καθίζηση των μεσαίων τάξεων και η επιδείνωση των ανισοτήτων, με τα τελευταία να αφορούν κυρίως τις ΗΠΑ και την Κίνα, αλλά -φαινόμενο καινούργιο- και την Γερμανία, ανησυχούν την Κρ. Λαγκάρντ περισσότερο από τα οικονομικά ζητήματα, κι αυτό γιατί τα οικονομικά ζητήματα δεν είναι επείγοντα, παρά την επαγρύπνηση που πρέπει να επιδεικνύεται για τα δομικά προβλήματα και το μεγάλο επίπεδο χρέους. Αντίθετα, λέει, οι πολιτικές εξελίξεις μπορεί να έχουν πολύ πιο σημαντικές επιπτώσεις στην οικονομία.
Η κ. Λαγκάρντ εκτιμά ότι στις ΗΠΑ, παρά την ένταση της συζήτησης για την μετανάστευση, επικρατεί το ζήτημα του επιπέδου ζωής, περισσότερο από την Ευρώπη, όπου το μεταναστευτικό ζήτημα είναι πιο κυρίαρχο. Η μεταστροφή μιας ισοδυναμίας στη σχέση συνεργασίας ΗΠΑ-Κίνα, που έχει μετατραπεί σε ανταγωνιστική θα καθορίσει κατά πάσα πιθανότητα την γεωπολιτική ισορροπία στην οποία θα γύρει ο μελλοντικός κόσμος.
"Αγκάθι" ο εμπορικοί πόλεμοι
Με την Κίνα να σπεύδει να καλύψει το κενό των Ευρωπαίων, σε εμπορικό επίπεδο και να αντιπαρατεθεί -με βάσιμες αξιώσεις οικονομικής πρωτοκαθεδρίας κιόλας...- στις ΗΠΑ, εδώ και περίπου ενα χρόνο έχει ξεκινήσει ένας εμπορικός πόλεμος.
Τραμπ εναντίον όλων βασικά, καθώς έχει ήδη επιβάλει δασμούς στην Κίνα, τον Καναδά, το Μεξικό και την Ευρωπαϊκή Ένωση, με τους συμμάχους να προχωρούν άμεσα σε αντίποινα.
Πριν μερικές εβδομάδες η κόντρα με την Κίνα εντάθηκε ακόμη περισσότερο, καθώς ο πρόεδρος των ΗΠΑ έδωσε εντολή στους συνεργάτες του να προχωρήσουν με την επιβολή επιπλέον δασμών ύψους 200 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε κινεζικά προϊόντα -η πρώτη φορά που επιβλήθηκαν δασμοί σε καταναλωτικά αγαθά καθώς ο πρώτος γύρος των αμερικανικών δασμών είχε πλήξει τον βιομηχανικό τομέα.
Ηταν μια απόφαση που ελήφθη παρά τις προσπάθειες του υπουργού Οικονομικών των ΗΠΑ Στίβεν Μνούτσιν για επανέναρξη των συνομιλιών με το Πεκίνο ώστε να τερματιστεί ο εμπορικός πόλεμος μεταξύ των δύο χωρών.
Η οικονομολόγος της Bank of America Merrill Lynch, Μισέλ Μάγερ, προειδοποίησε ότι «η τεράστια παγκόσμια εμπορική αντιπαράθεση είναι πιθανό να ωθήσει τις ΗΠΑ και τον υπόλοιπο κόσμο στο χείλος της ύφεσης», με τις επιχειρήσεις και τους επενδυτές να ανησυχούν όλο και περισσότερο για την καταστολή του εμπορίου από τον πρόεδρο Τραμπ.
Όπως λέει η κ. Λαγκάρντ, η παγκοσμιοποίηση θα πρέπει να προχωρήσει με μεγαλύτερο σεβασμό στους κανόνες του παιχνιδιού, το περιβάλλον και με ιδιαίτερη προσοχή στην ενσωμάτωση των πληθυσμών.
Σε κάποια ζητήματα, τονίζει, ο Αμερικανός Πρόεδρος έχει δίκιο. Ο ελεύθερος ανταγωνισμός θα πρέπει να είναι «δίκαιος» σε όλους τους τομείς και είμαι ικανοποιημένη που οι κινεζικές αρχές φάνηκαν πρόσφατα να καταλαβαίνουν την ανάγκη να αντιμετωπίσουν το θέμα. Η μέθοδος Trump σχετικά με την Κίνα, αν υποστηριχθεί από μια στρατηγική win-win, μπορεί να ωθήσει αλλαγές, αλλά δεν θα είναι εύκολο.
Κλιμάκωση του εμπορικού πολέμου ΗΠΑ-Κίνας «βλέπει» η Moody's
Για επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομικής ανάπτυξης τα επόμενα δύο χρόνια προειδοποιεί ο οίκος αξιολόγησης Moody's. Παράλληλα, σημειώνει ότι αναμένεται να κλιμακωθεί ο εμπορικός πόλεμος ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Κίνα.
«Αναμένουμε ότι η παγκόσμια ανάπτυξη θα επιβραδυνθεί πέφτοντας κάτω από το 3% το 2019 και το 2020 από 3,3% που ήταν η εκτίμηση το 2017-2018», αναφέρει η Moody's σε έκθεσή της.
Εξάλλου, προσθέτει ότι οι δασμοί ύψους 200 δισ. δολαρίων που επιβλήθηκαν σε κινεζικά προϊόντα είναι πιθανό να αυξηθούν στο 25% τον Ιανουάριο από το 10% που είναι αυτή τη στιγμή.
«Και στις δύο χώρες η συνολική άμεση μακροοικονομική επίπτωση στην ανάπτυξη θα είναι διαχειρίσιμη. Ωστόσο, αυξάνονται οι πιθανότητες οι συνεχείς και διευρυνόμενες εντάσεις μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομιών παγκοσμίως να έχουν σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις υποβαθμίζοντας την ανάπτυξη», αναφέρει η Moody's.
Μια ΕΕ άτολμη κι αδύναμη, σκιά του εαυτού της...
Και στη μέση, η ΕΕ αποτελεί σκιά του παλιού, καλού εαυτού της: μια άτολμη κι αδύναμη οντότητα που είναι αντιμέτωπη με μια σοβαρή θεσμική κρίση, βλέποντας αποφάσεις της να καταπατούνται και να μην εφαρμόζονται απο ακροδεξιούς και λαϊκιστές, ενώ ο συνεκτικός κρίκος περασμένων εποχών, δηλαδή η συνεργασία και η αλληλεγγύη... αναζητούνται.
Επιπλέον, η θρυλούμενη "οικονομική και πολιτική ενοποίηση" δεν επιτεύχθηκε ποτέ, καθώς η ΕΕ συνεχίζει να έχει στις τάξεις της κράτη-μέλη με μεγάλες διαφορές -πολιτικές, κοινωνικές, πολιτιστικές, κυρίως όμως οικονομικές.
Τρανταχτό παράδειγμα αποτελεί η διαχείριση της μεταναστετυικής κρίσης που έχει χωρίσει την ΕΕ σε δυο παρατάξεις, που η μια προσπαθεί να επιβάλλει τα πιστεύω της στην άλλη -μια οδυνηρή κατάσταση που αντί να οδηγεί σε πρόοδο, οδηγεί σε περαιτέρω εσωστρέφεια και, φυσικά, διάφορα εθνικιστικά σύνδρομα, που αποτελούν ανέκαθεν τις "παιδικές ασθένειες" του κάθε εσωστρεφούς κράτους με έλλειμμα πολιτιστικής και πολιτικής αυτοπεποίθησης.
Θα διαλυθεί η ΕΕ; Θα γεννηθούν κι άλλα κράτη από αυτή την κατάσταση, θυμίζοντας λίγο εως πολύ την κατάσταση μετά την λήξη του Πολέμου, τον Νοέμβριο του 1918, όταν εξαφανίστηκαν δύο αυτοκρατορίες, η οθωμανική και η αυστρουγγρική, και στη θέση τους εμφανίστηκαν νέα έθνη-κράτη;
Όλα θα εξαρτηθούν από αυτούς που είναι διατεθειμένοι να κάνουν κι ένα βήμα πίσω κι όχι απο εκείνους που αρνούνται πεισματικά να μετακινηθούν ακόμη κι ένα εκατοστό από την πάγια θέση τους...
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr
!["Θέλω να μάθω γιατί με πλήγωσες": Τραμπ και Μακρόν αντάλλαξαν νέα θερμή χειραψία μπροστά στις κάμερες [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x405/0,45,608,386/crop/both/c1/c10e29c899f94d1ea1b8f7b32462b7b2.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Ο Έρντογάν "μάλωσε" την Μελόνι: "Πρέπει να κόψεις το κάπνισμα" - "Δεν θέλω να σκοτώσω κανέναν" [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x398/185,39,608,276/crop/both/65/65b8ebf4bc56420bb75829957f4e1e08.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Ο Ράμα τρόλαρε τον Τραμπ για τη "συμφωνία ειρήνης Αλβανίας-Αζερμπαϊζάν": Ξέσπασε σε γέλια ο Μακρόν [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/crop/both/1b/1b1757ab612f432ab27080978a4a4d76.jpg?quality=60&404=default&v=2)
!["Έχουν μπλοκάρει όλοι οι δρόμοι εξαιτίας σου": Ο Μακρόν τηλεφωνεί στον Τραμπ γιατί έχει "κολλήσει" στη Ν.Υόρκη [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x482/0,58,608,399/crop/both/aa/aa367b0a422e44ef8b69ac2b183dbb35.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Νέο κομπλιμένο Τραμπ σε Ζελένσκι για το ντύσιμό του: "Είναι πολύ στιλάτο" [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x365/0,9,608,350/crop/both/95/953024665ce54459b3aee68dbd6c2b68.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Μαφιόζικη εκτέλεση στη Λεμεσό: Γάζωσαν τον επιχειρηματία Σταύρο Δημοσθένους μπροστά στον γιο του - Βρέθηκε το βαν των δραστών [εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x339/1,0,605,339/crop/both/c3/c3f09538fc2247aea1414c9834c74e37.jpg?quality=60&404=default&v=2)
