Στις 21:10 το βράδυ ώρα Ελλάδος ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε αυτό που ήταν κοινό μυστικό εδώ και πολλές εβδομάδες: ότι οι ΗΠΑ θα αθετήσουν την συμφωνία για τα πυρηνικά με το Ιράν.
Στόχος της συμφωνίας, που είναι γνωστή με το ακρωνύμιο JCPOA, είναι να αποτρέψει την απόκτηση πυρηνικών όπλων από το Ιράν, επιβάλλοντας περιορισμούς στις πυρηνικές δραστηριότητές του και ελέγχους ώστε να διασφαλιστεί η τήρηση των συμφωνηθέντων κι ως αντάλλαγμα, ανεστάλησαν οι οικονομικές και εμπορικές κυρώσεις που είχαν επιβληθεί στην Τεχεράνη.
Ο αμερικανός πρόεδρος είχε επανειλημμένα εκφράσει την έντονη δυσαρέσκειά του με τη συμφωνία του 2015 – η οποία συνιστά το μεγαλύτερο διπλωματικό επίτευγμα του προκατόχου του Μπαράκ Ομπάμα – αποκαλώντας την, μεταξύ άλλων, «χειρότερη συμφωνία στην ιστορία», «καταστροφή» και «αστείο».
«Θα υπογράψω διάταγμα με το οποίο θα επαναφέρω τις κυρώσεις εναντίον του Ιράν», δήλωσε ο Ντόναλντ Τραμπ, κάνοντας λόγο για στήριξη του ιρανικού καθεστώτος σε τρομοκρατικές οργανώσεις όπως η Χεσμπολάχ, η αλ Κάιντα και άλλες ομάδες που σκοτώνουν και βασανίζουν ανθρώπους σε όλον τον κόσμο.
Ο Τραμπ καταφέρθηκε εναντίον της Τεχεράνης και των συμμάχων της, οι οποίοι στηρίζουν την τρομοκρατία και αποτελούν απειλή για τον κόσμο, όπως χαρακτηριστικά τόνισε.
«Η συμφωνία είναι απαράδεκτη. Αν δεν κάνουμε κάτι τώρα, όλοι ξέρουμε που θα καταλήξουμε. Η Αμερική δεν θα είναι όμηρος της καταστροφικής αυτής συμφωνίας. Όχι πια κενές απειλές από της ΗΠΑ», πρόσθεσε, ενώ προειδοποίησε ότι κυρώσεις θα υποστούν και όσες χώρες βοηθήσουν το Ιράν στο πυρηνικό του πρόγραμμα.
Ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Αμερικανού προέδρου, Τζον Μπόλτον δήλωσε ότι ο Τραμπ υπέγραψε το υπόμνημα με το οποίο διατάσσονται οι υπηρεσίες να επαναφέρουν όλες τις κυρώσεις εις βάρος του Ιράν, αναφορικά με το πυρηνικό του πρόγραμμα, οι οποίες είχαν αρθεί από τον τέως πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα.
Το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ με ανακοίνωσή του ανέφερε ότι θα επιβάλλει εκ νέου ένα ευρύ φάσμα κυρώσεων αναφορικά με το Ιράν έπειτα από μια μεταβατική περίοδο 90 και 180 ημερών και θα περιλαμβάνουν κυρώσεις που θα στοχεύουν τον πετρελαϊκό τομέα του Ιράν και τις συναλλαγές με την κεντρική του τράπεζα.
Επίσης ανέφερε ότι οι κυρώσεις αναφορικά με τις αεροπορικές εξαγωγές στο Ιράν, το εμπόριο μετάλλων της χώρας και κάθε προσπάθεια της Τεχεράνη να αποκτήσει αμερικανικά δολάρια επίσης θα επιβληθούν εκ νέου.
"Η απόφαση Τραμπ, που ήταν λίγο εως πολύ αναμενόμενη, βάζει σε καθεστώς αβεβαιότητας τις σχέσεις των ΗΠΑ με την ΕΕ, η οποία έχει δεσμευτεί να παραμείνει στην συμφωνία. Ενα τέτοιο ενδεχόμενο θα προκαλούσε διπλωματική κι οικονομική σύγκρουση ανάμεσα τους, όπως επίσης και με τις Κίνα και Ρωσία, που αποτελούν επίσης μέρος της συμφωνίας", τονίζουν οι New York Times.
Ωστόσο, η αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συμφωνία θα μπορούσε να έχει κι άλλες αλυσιδωτές αντιδράσεις και να προκαλέσει, μεταξύ άλλων, κλιμάκωση των πυρηνικών δραστηριοτήτων του Ιράν, να πυροδοτήσει πυρηνικό ανταγωνισμό στη Μέση Ανατολή αλλά και πιθανή κρίση στην τιμή του πετρελαίου.
"Η απόφαση Τραμπ πλέον ξεκαθαρίζει την αμερικανική στάση: πλέον, ο Τραμπ εξαναγκάζει επιχειρήσεις σε όλο τον κόσμο να πρέπει να επιλέξουν ανάμεσα στο να συνεργαστούν είτε με το Ιράν, είτε με τις ΗΠΑ", σημειώνει ο αρθρογράφος της Guardian, Τζούλιαν Μπόργκερ.
Η «απάντηση» από τον Ιρανό πρόεδρο
Ως παράνομη χαρακτήρισε ο πρόεδρος του Ιράν Χασάν Ρουχανί την απόφαση Τραμπ να αποσυρθούν οι ΗΠΑ από τη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα.
Σύμφωνα με τον Ρουχανί, ο οποίος μίλησε λίγη ώρα αφότου ολοκλήρωσε το διάγγελμά του ο Τραμπ, η απόφαση του Αμερικανού προέδρου παραβιάζει διεθνείς συνθήκες και συμφωνίες.
Σκληρό διπλωματικό "πόκερ" ΕΕ-ΗΠΑ
Η σημαντικότερη συνέπεια έχει να κάνει με την αμερικανο-ευρωπαϊκή σχέση, η οποία θα πληγεί -κατά πάσα πιθανότητα- ανεπανόρθωτα, καθώς είναι σχεδόν βέβαιο πως η ΕΕ δεν θα κρατήσει μια κοινή στάση, αλλά οι ηγέτες της Γαλλίας, της Βρετανίας και της Γερμανίας θα ακολουθήσουν διαφορετική πολιτική.
"Η Ρωσία και η Κίνα θα δέχονταν την αποχώρηση των ΗΠΑ από την συμφωνία, αλλά αυτό θα προκαλούσε ένα τεράστιο διπλωματικό δίλημμα για την ΕΕ. Μπορεί η ΕΕ να είναι μεταξύ των υπογραφόντων, αλλά η Φεντερίκα Μογκερίνι, επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, δεν θα μπορεί να κάνει κάτι εάν οι ηγέτες της Γαλλίας, της Βρετανίας και της Γερμανίας δεν συμφωνήσουν σε μια κοινή πολιτική. Οι Μέι, Μακρόν και Μέρκελ θα πρέπει να αποφασίσουν ανεξάρτητα ο καθένας αν θέλουν να αψηφήσουν τις ΗΠΑ και να μπουν σε μια νέα συμφωνία χωρίς τους Αμερικανούς, ή να ακολουθήσουν τον Τραμπ. Αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει μεγάλα ρήγματα εντός ΕΕ, ειδικά δεδομένου του επικείμενου Brexit- που φέρνει τη βρετανική κυβέρνηση σε ακόμα πιο δύσκολη θέση, καθώς θα πρέπει να επιλέξει ποιες σχέσεις της θα ήθελε να επιδεινώσει, ενώ ούτως ή άλλως είναι καθ’οδόν προς την έξοδο από την ΕΕ. Αξίζει να σημειωθεί ότι ένα ρήγμα στις σχέσεις ΗΠΑ- Ευρώπης θα ήταν ευχής έργον για τη Ρωσία, την Κίνα και το ίδιο το Ιράν, δημιουργώντας αμφιβολίες για τη συνοχή του ΝΑΤΟ", σημειώνει με την σειρά της η ισραηλινή Χααρέτζ.
"Η απόφαση Τραμπ εξαναγκάζει βασικά τους ευρωπαίους ηγέτες να διαλέξουν ανάμεσα στο να συνεχίσουν να συμπλέουν με τον αμερικανό πρόεδρο ή να υψώσουν το ανάστημά τους, ξοδεύοντας πολλά χρήματα προσπαθώντας να προστατεύσουν την ΕΕ από τις αμερικανικές κυρώσεις. Και φυσικά θα είναι δύσκολο η συμφωνία να συνεχιστεί με την συμμετοχή μόνο της ΕΕ, δίχως τις ΗΠΑ", συμπληρώνει ο Μπόργκερ.
Στα "κόκκινα" η σχέση με το Ιράν
Το μπάλακι, σύμφωνα με την Χααρέτζ, πέφτει πλέον στο Ιράν καθώς "θα πρέπει να αποφασίσει αν θα πρέπει να συνεχίσει με απειλές αποχώρησης από τη συμφωνία (ενώ παραμένει εντός της), ή αν θα πρέπει να αποχωρήσει στα αλήθεια".
Σύμφωνα πάντα με την Χααρέτζ, υπάρχει και μια μέση οδός που δεν είναι άλλη από ένα νέο πρόγραμμα εμπλουτισμού ουρανίου. "Μια τέτοια ενέργεια θα παραβίαζε τους όρους της συμφωνίας, αλλά το Ιράν θα μπορούσε να κατηγορήσει τις ΗΠΑ ότι την έσπασαν πρώτες. Επίσης, ο εμπλουτισμός του ουρανίου δεν θα έφτανε (ακόμα) τα απαιτούμενα επίπεδα για πυρηνικά όπλα, οπότε η Τεχεράνη θα μπορούσε να ισχυριστεί πως είναι ακόμα εντός του πλαισίου της Συνθήκης για τη μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων- αλλά θα παρέμενε λίγα βήματα πριν τη δημιουργία πυρηνικού όπλου. Μια τέτοια κίνηση από το Ιράν θα μπορούσε ίσως να κλιμακώσει την κρίση, αλλά θα είχε όμως και το πλεονέκτημα ότι είναι αναστρέψιμη, κάνοντας όλες τις πλευρές να κάνουν παύση και να το ξανασκεφτούν", προσθέτει η εφημερίδα.
Φυσικά, μια τέτοια κίνηση εκ μέρους της Τεχεράνης θα άνοιγε τον ασκό του Αιόλου και μαζί το... βιβλιαράκι με τα σενάρια ολέθρου: Ενα από αυτά λέει πως οι ΗΠΑ θα άρχιζαν να προετοιμάζονται για έναν πόλεμο, αυξάνοντας τις στρατιωτικές τους δυνάμεις στη Μέση Ανατολή -μια σύρραξη που θα ενέπλεκε και γειτονικές δυνάμεις όπως η Σαουδική Αραβία, η Συρία, ο Λίβανος και ασφαλώς το Ισραήλ.
Πανηγυρίζει ο Νετανιάχου
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός χαρακτήρισε επίσης "συνταγή για την καταστροφή" τη συμφωνία που είχε επιτευχθεί το 2015 με την Τεχεράνη
"Θαρραλέα" και "σωστή" χαρακτήρισε ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου την απόφαση που έλαβε ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ να αποσυρθούν οι ΗΠΑ από τη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.
Το Ισραήλ "εκτιμά βαθιά" την απόφαση αυτή, πρόσθεσε ο Νετανιάχου. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός χαρακτήρισε επίσης "συνταγή για την καταστροφή" τη συμφωνία που είχε επιτευχθεί το 2015 με την Τεχεράνη.
Ο υπουργός Άμυνας Αβίγκντορ Λίμπερμαν χαιρέτισε επίσης την απόφαση του Τραμπ υποστηρίζοντας ότι θα γονατίσει το ιρανικό καθεστώς.
ΕΕ: Τηρήστε την συμφωνία
Η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Φεντερίκα Μογκερίνι ζήτησε από τη διεθνή κοινότητα να παραμείνει στη διεθνή συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, παρά το γεγονός ότι ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συμφωνία και την επαναφορά των αμερικανικών κυρώσεων εις βάρος της Τεχεράνης.
«Είμαι ιδιαίτερα ανήσυχη από την σημερινή ανακοίνωση των νέων κυρώσεων», δήλωσε η Μογκερίνι.
«Η ΕΕ είναι αποφασισμένη να τη διατηρήσει», τόνισε αναφερόμενη στη συμφωνία.
«Μαζί με την υπόλοιπη διεθνή κοινότητα, θα διατηρήσουμε αυτή τη πυρηνική συμφωνία».
Κοινό ανακοινωθέν από Γαλλία, Γερμανία & Βρετανία
"Η Γαλλία, η Γερμανία και η Βρετανία εκφράζουν τη λύπη τους για την αμερικανική απόφαση" περί απόσυρσης από τη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης, επισημαίνεται σε ανακοίνωση του Ελιζέ.
Ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε λίγο νωρίτερα ότι η Γαλλία θα εργαστεί μαζί με το Λονδίνο και το Βερολίνο επί μιας ευρύτερης συμφωνίας που θα καλύπτει τις δραστηριότητες του Ιράν για τα πυρηνικά, το βαλλιστικό πρόγραμμα και τις εξελίξεις σε περιφερειακό επίπεδο, αφού ο Ντόναλντ Τραμπ επιβεβαίωσε ότι οι ΗΠΑ αποσύρονται από τη συμφωνία του 2015 για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης.
"Θα εργαστούμε συλλογικά σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, καλύπτοντας τις πυρηνικές δραστηριότητες, την μετά το 2025 περίοδο, το βαλλιστικό πρόγραμμα και τη σταθερότητα στη Μέση Ανατολή, ιδίως στη Συρία, την Υεμένη και το Ιράκ" επισήμανε ο Μακρόν σε tweet που έστειλε λεπτά αφότου μίλησε ο Ντόναλντ Τραμπ.
Επιπλέον, ο πρόεδρος της Γαλλίας επισήμανε ότι το καθεστώς μη διάδοσης των πυρηνικών όπλων κινδυνεύει.
IAEA: "Αδειάζει" Νετανιάχου για το Ιράν
Εξάλλου, η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ) επανέλαβε πριν μερικές ημέρες ότι "ουδεμία αξιόπιστη ένδειξη έχει για δραστηριότητες στο Ιράν που έχουν σχέση με την ανάπτυξη πυρηνικού όπλου μετά το 2009".
Σε ανακοίνωση, εκπρόσωπος της ΙΑΕΑ δήλωσε ότι το συμβούλιο των κυβερνητών έχει "δηλώσει ότι ολοκλήρωσε την επανεξέτασή του στο θέμα αυτό" μετά την έκθεση που του υποβλήθηκε τον Δεκέμβριο του 2015.
Την περασμένη Δευτέρα, ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου κατηγόρησε το Ιράν ότι ψεύδεται για το πυρηνικό του πρόγραμμα, βεβαιώνοντας ότι το Ισραήλ διαθέτει "αποδεικτικά στοιχεία" για την ύπαρξη ενός "μυστικού" σχεδίου που η Τεχεράνη θα μπορούσε να ενεργοποιήσει ανά πάσα στιγμή για να αποκτήσει ατομική βόμβα.
Χωρίς να αναφερθεί απευθείας στις δηλώσεις του Νετανιάχου, ο εκπρόσωπος της IAEA εξηγεί στην ανακοίνωσή του ότι η υπηρεσία "αξιολογεί όλες τις πληροφορίες που έχει στη διάθεσή της" σχετικά με τις πυρηνικές δραστηριότητες του Ιράν.
"Ωστόσο, η ΙΑΕΑ δεν συνηθίζει να συζητά δημοσίως θέματα σχετικά με τέτοιες πληροφορίες", προστίθεται στην ανακοίνωση.
"Πριν από το τέλος του 2003, μια οργανωτική δομή συστάθηκε στο Ιράν, προσαρμοσμένη στον συντονισμό μιας σειράς δραστηριοτήτων που είχαν σχέση με την ανάπτυξη μιας πυρηνικής εκρηκτικής συσκευής", σύμφωνα με την ανακοίνωση. "Αν και ορισμένες δραστηριότητες έλαβαν χώρα μετά το 2003, δεν ήταν μέρος μιας συντονισμένης προσπάθειας".
"Οι δραστηριότητες αυτές δεν επεκτάθηκαν πέραν των επιστημονικών μελετών και της απόκτησης ορισμένων δεξιοτήτων και σχετικών τεχνικών ικανοτήτων", αναφέρει η ΙΑΕΑ.
O Μπενιαμίν Νετανιάχου, πολέμιος από την αρχή της συμφωνίας της Βιέννης, δήλωσε χθες ότι θα μοιραστεί με άλλες χώρες και την ΙΑΕΑ τα στοιχεία αυτά που εμπεριέχονται σε δεκάδες χιλιάδες πρωτότυπα ιρανικά έγγραφα που περιήλθαν σε γνώση του, όπως τόνισε, πριν από μερικές εβδομάδες μετά μια "φοβερή επιτυχία στον τομέα των υπηρεσιών πληροφοριών".
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr
![Τροχαίο στη λεωφόρο Συγγρού: Λεωφορείο συγκρούστηκε με γερανό [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/crop/both/9f/9f1d08691beb4e4b8a9f9531517245f5.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Σίδνεϊ: Ομογενής ο 57χρονος σέρφερ Μερκούρης Ψυλλάκης που πέθανε μετά από επίθεση καρχαρία [εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x342/0,22,608,263/crop/both/9e/9ec96f0a9d0540ac96253990b2e5a294.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Λονδίνο: Ξέσπασε πυρκαγιά στα πρώην κεντρικά γραφεία του BBC - 100 πυροσβέστες στη μάχη [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x257/75,0,533,257/crop/both/0c/0c5b36eb27014d98889c7f4f09437718.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Σε λαϊκό προσκύνημα η σορός του Αρμάνι - Πλήθος κόσμου αποτίει φόρο τιμής στον θρυλικό Ιταλό σχεδιαστή [εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x405/0,21,608,262/crop/both/28/2805bf0e140248fdad9debd11ad28a9f.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Στα εγκαίνια της 89ης ΔΕΘ ο Κυριάκος Μητσοτάκης [εικόνες - βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/crop/both/32/3281057754f243a7873c62f7267256ec.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Ιράν: Εκτελέστηκε πυρηνικός επιστήμονας για κατασκοπία - "Έδωσα πληροφορίες στη Μοσάντ" [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x369/0,27,608,368/crop/both/f3/f35815b4475c4ed59d40c2ad747f2364.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Σίδνεϊ: Ομογενής ο 57χρονος σέρφερ Μερκούρης Ψυλλάκης που πέθανε μετά από επίθεση καρχαρία [εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x342/0,22,608,263/crop/both/9e/9ec96f0a9d0540ac96253990b2e5a294.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Λονδίνο: Ξέσπασε πυρκαγιά στα πρώην κεντρικά γραφεία του BBC - 100 πυροσβέστες στη μάχη [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x257/75,0,533,257/crop/both/0c/0c5b36eb27014d98889c7f4f09437718.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Σε λαϊκό προσκύνημα η σορός του Αρμάνι - Πλήθος κόσμου αποτίει φόρο τιμής στον θρυλικό Ιταλό σχεδιαστή [εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x405/0,21,608,262/crop/both/28/2805bf0e140248fdad9debd11ad28a9f.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Γάζα: Η στιγμή που οι Ισραηλινοί ισοπεδώνουν έναν από τους υψηλότερους ουρανοξύστες στην πόλη [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x365/0,37,608,278/crop/both/fe/fe312ecb885445279fcd504395346074.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Ισραηλινή εταιρεία μόδας κάνει καμπάνια ενάντια στον λιμό στη Γάζα [εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x341/0,0,608,341/crop/both/b3/b383df1777324a578069f291053ada81.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Σοκ στο Λονδίνο: Λεωφορείο έπεσε σε πεζούς - 17 τραυματίες [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu490x341/0,33,490,308/crop/both/ec/ec0cae6c667441408da860c572de8fc4.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Τουρκία: Πολυτελές γιοτ βυθίστηκε 15 λεπτά μετά την καθέλκυσή του – Οι επιβάτες πήδηξαν στη θάλασσα [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x274/14,0,502,274/crop/both/05/0578a033f6d44b64b8586624f1a6e09d.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Το ηχηρό μήνυμα του Σι με τη μεγαλειώδη στρατιωτική παρέλαση- Κλείνει το χάσμα με τις ΗΠΑ η Κίνα [εικόνες - βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x241/97,0,526,241/crop/both/fa/fa0fe5e2d4fb4a3582e366bfdcebc135.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Σι, Πούτιν και Κιμ μαζί στην παρέλαση στην Κίνα - Ο Τραμπ τους κατηγορεί για συνωμοσία [εικόνες - βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x414/0,65,608,406/crop/both/2c/2cf7ec60888d4c098728314a23c83943.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Γαλλία: Ανδρας μαχαίρωσε τέσσερις ανθρώπους στη Μασσαλία - Τον εξουδετέρωσαν οι αστυνομικοί [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x406/0,18,608,359/crop/both/91/9154ee6575c6445595c3a1595464946b.jpg?quality=60&404=default&v=2)
