Ερευνητές στο Πολιτειακό Πολυτεχνείο της Καλιφόρνια (Cal Poly Pomona) επανεξέτασαν τα δεδομένα της αποστολής Pioneer Venus του 1978, και ανακάλυψαν – εκτός από την ύπαρξη φωσφίνης – και μια πιθανή χημική ανισορροπία στην ατμόσφαιρα της Αφροδίτης, ένα επιπλέον πιθανό σημάδι βιολογικής δραστηριότητας στον πλανήτη.
Στα τέλη του 2020, επιστήμονες που μελετούσαν την ατμόσφαιρα της Αφροδίτης ανακοίνωσαν την εκπληκτική – και αμφιλεγόμενη – ανακάλυψη της φωσφίνης, ενός αερίου που παράγεται κυρίως από ζωντανούς οργανισμούς στη Γη.
Η Τζέιν Γκράιβς στο Πανεπιστήμιο του Κάρντιφ στην Ουαλία και οι συνάδελφοί της είχαν θέσει το ερώτημα αν η φωσφίνη υποδηλώνει την ύπαρξη μικροοργανισμών στην ατμόσφαιρα της Αφροδίτης. Αν και είναι πιθανό, είπαν άλλοι επιστήμονες, η ίδια η φωσφίνη δεν αποτελεί απόδειξη ζωής, ενώ άλλες μελέτες αμφισβήτησαν την ύπαρξη του αερίου αυτού, στον πλανήτη.
Τον Μάρτιο του 2021 – μια μελέτη με επικεφαλής τον Rakesh Mogul του Cal Poly Pomona υποστήριξε το αρχικό εύρημα της φωσφίνης και πρότεινε ότι ίσως υπάρχουν και άλλες "βιολογικά σχετικές χημικές ουσίες" στην ατμόσφαιρα της Αφροδίτης που βρίσκονται σε κατάσταση ανισορροπίας, άλλη μια ένδειξη ζωής.
Η μελέτη αυτή επικεντρώθηκε στην επανεξέταση δεδομένων της αποστολής Pioneer Venus, η οποία είχε στείλει τέσσερις ανιχνευτές στην ατμόσφαιρα της Αφροδίτης το 1978, για να συλλέξουν δεδομένα από την επιφάνεια του πλανήτη. Αυτό ήταν το μέρος της αποστολής Pioneer Venus Multiprobe, η οποία μετέφερε 4 ανιχνευτές σχεδιασμένους για να εκτελέσουν επιτόπιες ατμοσφαιρικές μετρήσεις. Τα αποτελέσματα της νέας ανάλυσης, δημοσιεύθηκαν στο "Geophysical Research Letters” στις 10 Μαρτίου 2021.
"Επανεξετάσαμε τα αρχειοθετημένα δεδομένα που ελήφθησαν από το Pioneer Venus Large Probe Neutral Mass Spectrometer. Τα αποτελέσματά μας αποκαλύπτουν την παρουσία αρκετών δευτερευόντων χημικών ειδών στα σύννεφα της Αφροδίτης, όπως φωσφίνη, υδρόθειο, νιτρώδες και νιτρικό οξύ, υδροκυάνιο και πιθανώς αμμωνία", έγραψε ο Mogul στο σχετικό άρθρο.
Ο Mogul και η ομάδα του διαπίστωσαν ότι οι επιστήμονες που είχαν αναλύσει τα δεδομένα του 1978 είχαν επικεντρωθεί στις πιο κοινές χημικές ουσίες που περίμεναν να βρουν στην ατμόσφαιρα της Αφροδίτης και ότι παλιότερες μελέτες δεν είχαν εστιάσει καθόλου στα ελάσσονα ιχνοστοιχεία.
"Αυτό συνειδητοποιήσαμε αφού εξετάσαμε τα αρχειακά δεδομένα και τις σχετικές δημοσιεύσεις. Βρήκαμε αμέσως ενδείξεις σε δεδομένα που άλλες δημοσιεύσεις δεν είχαν συζητήσει ή αναφέρει. Αυτό ήταν το μόνο που χρειαζόμασταν για να συνεχίσουμε", αναφέρει ο Mogul στο άρθρο.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, αυτές οι δευτερεύοντες χημικές ουσίες θα μπορούσαν να είναι ένδειξη οξειδοαναγωγής, που επίσης υποδηλώνει ύπαρξη ζωής. Για παράδειγμα, στη Γη, τα μικρόβια εκμεταλλεύονται την οξειδοαναγωγική ανισορροπία που βρίσκεται σε φυσικά περιβάλλοντα όπως το νερό, για να παράγουν ενέργεια. Θα μπορούσε να συμβαίνει κάτι παρόμοιο στην ατμόσφαιρα της Αφροδίτης;
Τα δεδομένα αυτής της μελέτης προέρχονται από τον μεγάλο ανιχνευτή Large Probe Neutral Mass Spectrometer (LNMS), ο οποίος κατέβηκε στην επιφάνεια της Αφροδίτης το 1978 και μέτρησε την σύνθεση της ατμόσφαιρας του πλανήτη, αρκετές φορές κατά την κάθοδο. Ο LNMS στόχευε μόρια αερίου στην ατμόσφαιρα με ουδέτερο φορτίο, όπως η φωσφίνη. Τα δεδομένα της αποστολής Pioneer Venus είναι σημαντικά, ειδικά επειδή συλλέχθηκαν επιτόπου.
Η ανισορροπία στην ατμόσφαιρα της Γης οφείλεται στη ζωή, αλλά εξακολουθεί να είναι άγνωστο αν ισχύει το ίδιο και για την Αφροδίτη. Η τελευταία μελέτη του Mogul υποστηρίζει αυτή την θεωρία αλλά χρειάζεται περισσότερα δεδομένα, πιθανότατα από μια μελλοντική αποστολή. Σύμφωνα με τους αστρονόμους, αυτό το είδος ανισορροπίας θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την αναζήτηση ενδείξεων ζωής σε εξωπλανήτες.
Επίσης, ακόμη δεν είναι γνωστό εάν υπάρχει συσχέτιση μεταξύ των χημικών ουσιών που βρέθηκαν και των ασυνήθιστων σκοτεινών "μπαλωμάτων" στην ατμόσφαιρα της Αφροδίτης. Μερικοί επιστήμονες είχαν υποθέσει στο παρελθόν ότι μπορεί να είναι μικρόβια, καθώς το μέγεθος και τα χαρακτηριστικά απορρόφησης των σωματιδίων στα "μπαλώματα" ήταν παρόμοια με αυτά ορισμένων γήινων βακτηρίων.
Πηγή: ΕΡΤ