Όταν οι υπουργοί Εξωτερικών της Ρωσίας και της Ουκρανίας συναντήθηκαν στην Τουρκία μόλις πριν από 19 ημέρες, η ατμόσφαιρα στις συνομιλίες ήταν τοξική. Την Τρίτη, στη συνάντηση στην Κωνσταντινούπολη, η ατμόσφαιρα ήταν πολύ πιο θετική και η περιγραφή -όσο αμυδρή και αν είναι- μιας συνολικής διευθέτησης του τρομακτικά καταστροφικού πολέμου άρχισε να έρχεται στο επίκεντρο.
Περιλάμβανει το μέλλον της Κριμαίας και της περιοχής του Ντονμπάς, την ουδετερότητα της Ουκρανίας που προστατεύεται από εγγυήσεις ασφαλείας, μια αξιοσημείωτη απόσυρση των ρωσικών δυνάμεων αυτή τη στιγμή βόρεια του Κιέβου, αλλά και την προοπτική συνάντησης μεταξύ των προέδρων Βλαντιμίρ Πούτιν και Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
Η ουκρανική πλευρά δέχθηκε να δώσει παράταση στο υπάρχων καθεστώς της Κριμαίας, το οποίο προσάρτησε η Ρωσία το 2014, όπως γράφει το CNNi σε ανάλυσή του. Ο Mykhailo Podolyak, σύμβουλος του Ζελένσκι, είπε για το μέλλον της Κριμαίας της οποίας η προσάρτηση δεν έγινε ποτέ αποδεκτή ούτε από την Ουκρανία ούτε από άλλες δυτικές χώρες: "συμφωνήθηκε σε διμερή μορφή να γίνει μια παύση για 15 χρόνια και να διεξαχθούν διμερείς συνομιλίες για το καθεστώς.
"Ξεχωριστά συζητήσαμε ότι κατά τη διάρκεια των 15 ετών, όσο θα πραγματοποιούνται οι διμερείς συνομιλίες, δεν θα υπάρξουν στρατιωτικές εχθροπραξίες", είπε στους δημοσιογράφους. Αυτό θα έβγαζε ένα από τα πιο επίμαχα ζητήματα από το τραπέζι προς το παρόν. Και οι δύο πλευρές έδειχναν να έχουν εποικοδομητική διάθεση. Ο Podolyak είπε ότι οι Ρώσοι διαπραγματευτές έχουν "υπογράψει τη συνθήκη που περιγράφει τρόπους τερματισμού του πολέμου και θα επεξεργαστούν τις αντιπροτάσεις τους".
Το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων TASS επικαλέστηκε τον επικεφαλής της ρωσικής αντιπροσωπείας, Βλαντιμίρ Μεντίνσκι, ο οποίος σημείωσε ότι οι συνομιλίες ήταν εποικοδομητικές. Και είπε ότι "η Ρωσία κάνει δύο βήματα προς την Ουκρανία για αποκλιμάκωση". Το πιο άμεσο από αυτά είναι η ρωσική δήλωση ότι οι εχθροπραξίες εναντίον του Τσερνίχιφ και προς την ουκρανική πρωτεύουσα θα μειωθούν δραστικά. Το Τσερνίχιφ, στη βόρεια Ουκρανία, έχει περικυκλωθεί από ρωσικές δυνάμεις και έχει υποστεί μεγάλες καταστροφές τις τελευταίες τρεις εβδομάδες.
Εξίσου σημαντικό, ο Μεντίσνκι είπε ότι οι ουκρανικές προτάσεις είναι πλέον επαρκώς διατυπωμένες ώστε να "παρουσιαστούν στον Πρόεδρο. Και θα δοθεί η κατάλληλη απάντησή μας".
"Υπό την προϋπόθεση ότι η συμφωνία θα επεξεργαστεί γρήγορα και βρεθεί συμβιβασμός, η ευκαιρία για σύναψη ειρήνης θα είναι πιο κοντά", είπε ο Μεντίνσκι και πρόκειται για την πιο αισιόδοξη εκτίμηση από Ρώσο αξιωματούχο από τον πρώτο γύρο συνομιλιών στα τέλη Φεβρουαρίου.
Οι Ρώσοι αξιωματούχοι είχαν υποβαθμίσει προηγουμένως οποιαδήποτε ανάμειξη του Πούτιν στη διαδικασία, λέγοντας ότι χρειάζονται περισσότερες διαπραγματεύσεις προτού ο Ρώσος ηγέτης καθίσει για άμεσες συνομιλίες. Τώρα, το ρωσικό κρατικό πρακτορείο ειδήσεων RIA Novosti -επικαλούμενο τη ρωσική αντιπροσωπεία- έκανε λόγο για πιθανότητα συνάντησης Πούτιν και Ζελένσκι ταυτόχρονα με τη μονογραφή της ειρηνευτικής συνθήκης από τους υπουργούς Εξωτερικών και των δύο χωρών.
Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ο οποίος μεσολάβησε στις συνομιλίες, σκιαγράφησε έναν πιθανό οδικό χάρτη με "ύψιστη προτεραιότητα την επίτευξη κατάπαυσης του πυρός το συντομότερο δυνατό για να ανοίξει ο δρόμος για μια μόνιμη πολιτική λύση".
Αυτά τα "πιο δύσκολα" ζητήματα θα ανατεθούν στους υπουργούς Εξωτερικών της Ρωσίας και της Ουκρανίας για να "κάνουν τις τελικές προσαρμογές στην κοινή προσέγγιση". Και τότε μια συνάντηση μεταξύ Πούτιν και Ζελένσκι θα είναι στην ημερήσια διάταξη, είπε σε δηλώσεις του στους δημοσιογράφους μετά τις συνομιλίες.
Το περίγραμμα μιας πιθανής συμφωνίας
Για την Ουκρανία, οι εγγυήσεις ασφαλείας ήταν πάντα κρίσιμο μέρος οποιασδήποτε διευθέτησης της σύγκρουσης. Σταδιακά, ο Πρόεδρος Ζελένσκι και άλλοι Ουκρανοί αξιωματούχοι απομακρύνθηκαν από την προηγούμενη επιμονή της χώρας ότι έχει το δικαίωμα -ακόμη και την υποχρέωση- να υποβάλει αίτηση για ένταξη στο ΝΑΤΟ, όπως κατοχυρώνεται στο ουκρανικό σύνταγμα.
Τώρα εμφανίζεται μια πολύ διαφορετική διατύπωση.
Ένα μέλος της ουκρανικής ομάδας, ο Ντέιβιντ Αραχαμία, δήλωσε στην ουκρανική τηλεόραση μετά τη συνάντηση: "Επιμένουμε να είναι μια διεθνής συνθήκη, με υπογράφοντες όλους τους εγγυητές της ασφάλειας που θα την επικυρώνουν".
Αυτή η συνθήκη θα πρέπει να επικυρωθεί από τα κοινοβούλια των εγγυήτριων χωρών, σύμφωνα με Ουκρανούς αξιωματούχους, οι οποίοι προφανώς ενσωματώνουν όσο το δυνατόν περισσότερες δικλείδες ασφαλείας στη συμφωνία.
Οι εγγυήσεις θα ήταν πολύ συγκεκριμένες, είπε ο Αραχαμία. Σε περίπτωση επίθεσης ή στρατιωτικής επιχείρησης κατά της Ουκρανίας "οι διαβουλεύσεις θα πρέπει να πραγματοποιηθούν εντός τριών ημερών. Μετά από αυτό, οι εγγυήτριες χώρες είναι υποχρεωμένες να μας βοηθήσουν. Και στρατιωτική βοήθεια, και ένοπλες δυνάμεις, και όπλα, και κλειστός ουρανός, όλα όσα χρειαζόμαστε τώρα και δεν μπορούμε να τα πάρουμε".
Οι Ουκρανοί πλέον εξετάζουν αυτό που θα μπορούσε να ονομαστεί προστατευμένη και μόνιμη ουδετερότητα. Ένα άλλο μέλος της ουκρανικής αντιπροσωπείας, ο Oleksandr Chalyi, το έθεσε ως εξής: "Το να κάνουμε ό,τι είναι δυνατό για την αποκατάσταση της ασφάλειας της Ουκρανίας είναι βασική απαίτηση. Εάν καταφέρουμε να ενοποιήσουμε αυτές τις βασικές διατάξεις, που είναι η πιο θεμελιώδης απαίτηση για εμάς, η Ουκρανία θα να είναι σε θέση να καθορίσει το τρέχον καθεστώς ως αδέσμευτο και μη πυρηνικό κράτος με τη μορφή μόνιμης ουδετερότητας".
Είναι σημαντικό, συνέχισε ο Chalyi. "Εμείς δεν θα αναπτύξουμε ξένες στρατιωτικές βάσεις ή στρατιωτικά σώματα στο έδαφός μας και δεν θα συνάψουμε στρατιωτικο-πολιτικές συμμαχίες. Η στρατιωτική εκπαίδευση στη χώρα μας θα διεξάγεται με τη συγκατάθεση των εγγυήτριων χωρών".
Αυτό ήταν και ήταν πάντα στο επίκεντρο των απαιτήσεων του Πούτιν, που εκφράστηκαν σε μεγάλες ομιλίες πριν ανακοινώσει την έναρξη αυτού που ο Ρώσος πρόεδρος αποκάλεσε "ειδική στρατιωτική επιχείρηση", σημειώνει το CNNi.
Ανταλλαγή του ΝΑΤΟ με την Ευρωπαϊκή Ένωση
Γίνεται όλο και πιο ξεκάθαρο ότι σε αντάλλαγμα για την απόρριψη της φιλοδοξίας της ένταξης στο ΝΑΤΟ, η Ουκρανία αναμένει έναν γρήγορο δρόμο για την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Είναι πιθανό ότι η προοπτική της ένταξης στην ΕΕ -η οποία είναι εξαιρετικά δημοφιλής μεταξύ των Ουκρανών- θα βοηθούσε να εγκριθεί μια συνολική συμφωνία σε εθνικό δημοψήφισμα που η ουκρανική κυβέρνηση έχει υποσχεθεί να πραγματοποιήσει ώστε να εγκριθεί η ουδετερότητα με εγγυήσεις ασφαλείας.
Υπάρχει ακόμη πολύς δρόμος, φυσικά, σημείωνει το CNNi.
Οι βασικές αρχές έχουν τεθεί, αλλά η λεπτομέρεια, η σειρά των πραγμάτων και η γλώσσα μπορεί να είναι ναρκοπέδιο. Ο Podolyak είπε: "Αναμφίβολα, αυτή η συνθήκη για τις εγγυήσεις ασφαλείας μπορεί να υπογραφεί μόνο μετά από κατάπαυση του πυρός και την πλήρη απόσυρση των ρωσικών στρατευμάτων στις θέσεις που ήταν τις 23 Φεβρουαρίου 2022".
Ωστόσο, ενώ οι Ρώσοι συμφώνησαν να μειώσουν τις επιχειρήσεις βόρεια του Κιέβου, αυτό αφήνει ακόμα πολλές μάχες σε εξέλιξη: στα ανατολικά, τα βορειοανατολικά και τα νότια. Ακόμη και πριν φύγει από τον χώρο των διαπραγματεύσεων, ο Μεντίνσκι προειδοποίησε ότι η "σταδιακή αποκλιμάκωση" προς την κατεύθυνση του Κιέβου και του Τσερνιχίφ "δεν σημαίνει κατάπαυση του πυρός. Αλλά σημείωσε: "Κατανοούμε ότι υπάρχουν άνθρωποι στο Κίεβο που πρέπει να λάβουν αποφάσεις, επομένως δεν θέλουμε να εκθέσουμε αυτήν την πόλη σε πρόσθετο κίνδυνο."
Και έτσι ο χρόνος ξεκίνησε να τρέχει. Εάν οι συνομιλίες "τραυλίζουν" ή αποτύχουν, οι ρωσικές δυνάμεις που αποχωρούν από το βόρειο τμήμα του Κιέβου θα μπορούσαν να ενισχύσουν αυτές που προσπαθούν να σημειώσουν πρόοδο στα ανατολικά και νότια της Ουκρανίας. Πράγματι, μόλις αυτό το Σαββατοκύριακο ο αρχηγός στρατιωτικών πληροφοριών της Ουκρανίας προειδοποίησε ότι ο Πούτιν μπορεί να θέλει να χωρίσει την Ουκρανία στα δύο, όπως η Βόρεια και η Νότια Κορέα.
"Υπάρχουν λόγοι να πιστεύουμε ότι εξετάζει ένα "κορεατικό" σενάριο για την Ουκρανία. Δηλαδή, [οι ρωσικές δυνάμεις] θα προσπαθήσουν να επιβάλουν διαχωριστική γραμμή μεταξύ των μη κατεχόμενων και των κατεχόμενων περιοχών της χώρας μας. Στην πραγματικότητα, είναι μια προσπάθεια δημιουυργίας Βόρειας και Νότιας Κορέας στην Ουκρανία", δήλωσε ο Kyrylo Budanov την Κυριακή.
Και καταλήγει το CNNi: "Δεν υπάρχουν μόνο οι πολλές διαπραγματεύσεις που πρέπει να γίνουν απουσία συνολικής κατάπαυσης του πυρός. Δεν υπάρχει και μεγάλη εμπιστοσύνη από την ουκρανική πλευρά στις προθέσεις του Κρεμλίνου. Και όπως δεν κουράζονται να λένε, τελικά ό,τι συμβαίνει εξαρτάται από έναν άνδρα και έναν άνθρωπο: τον Βλαντιμίρ Πούτιν".
Πηγή: CNNi