Αφήνοντας στην άκρη τις θεωρίες συνωμοσίας ότι το στυγνό, δικτατορικό καθεστώς του Βλαντιμίρ Πούτιν, που κυβερνά επανεκλεγόμενος με κατ' επίφαση ελεύθερες και δημοκρατικές εκλογές μπορεί να βρίσκεται πίσω από το μακελειό στο Crocus City Hall, την ώρα ροκ συναυλίας το βράδυ της Παρασκευής 22 Μαρτίου, με 133 νεκρούς, ψύχραιμες φωνές εξετάζουν τι έχει συμβεί την τελευταία δεκαετία με το Ισλαμικό Κράτος.
Πριν από μια δεκαετία, όταν ξένοι μαχητές συνέρρεαν στη Συρία, η πρωτεύουσα του Ισλαμικού Κράτους, η Ράκα, είχε μετατραπεί σε ένα είδος θεματικού πάρκου για την παγκόσμια τζιχάντ, μας θυμίζει στην ανάλυσή του το αμερικανικό Atlantic. Άνθρωποι από τη Γαλλια, το Βέλγιο, τη Βρετανία αλλά και από τη Χιλή και την Ιαπωνία συστρατεύονταν με την οργάνωση που είχε κηρύξει χαλιφάτο στο Ιράκ και το Λεβάντε. Η Ρωσία μόνο συνεισέφερε έως και 4.000 άνδρες, σύμφωνα με τον ίδιο τον Βλαντιμίρ Πούτιν. Οι μόνες άλλες χώρες από τις οποίες τόοι πολλοί άνθρωποι συστρατεύτηκαν με το αυτοαποκαλούμενο ΙΚΙΛ σε τόσο μεγάλους αριθμούς ήταν η Τυνησία και η Τουρκία.
Οταν το Amaq, το πρακτορείο ειδήσεων του Ισλαμικού Κράτους, δημοσίευσε την ανάληψη της ευθύνης για τη σφαγή στη Μόσχα, ο ισχυρισμός των τρομοκρατών ήταν ότι εξαπέλυσαν μια επίθεση "εναντίον μιας μεγάλης συγκέντρωσης Χριστιανών".
Σοκαριστικό είναι το βίντεο από τη στιγμή που ένοπλοι πυροβολούν αμάχους και καταδιώκουν τον πανικόβλητο κόσμο. Η σφαγή περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο χτύπημα μπορεί να παραλληλιστεί με την τρομοκρατική επίθεση του Ισλαμικού Κράτους στον συναυλιακό χώρο Μπατακλάν στο Παρίσι, τον Νοέμβριο του 2015, με 87 νεκρούς, από τους συνολικά 130 εκείνης της ολέθριας βραδιάς από τα τρομοκρατικά χτυπήματα σε έξι διαφορετικά σημεία στη γαλλική πρωτεύουσα.
Το Amaq τόνιζε ότι οι τρομοκράτες "αποχώρησαν στις βάσεις τους", ελεύθεροι και έτοιμοι να επιτεθούν ξανά, ενώ έδωσε στη δημοσιότητα και μία φωτογραφία τους. Η Ρωσία ανακοίνωσε από την πλευρά της ότι έχει συλλάβει και τους τέσσερις δράστες και αρκετούς συνεργούς τους, ενώ ο Βλαντιμίρ Πούτιν και οι προπαγανδιστές του επιμένουν ότι σχεδίαζαν να διαφύγουν στην Ουκρανία, κάτι που υποστηρίζουν ότι αποδεικνύει ουκρανική ανάμιξη.
Οι τζιχαντιστές εκδιώχθηκαν από τη Συρία αλλά εξαπλώθηκαν από τη Δ. Αφρική μέχρι τη Ν.Α. Ασία
Αυτό το μήνα συμπληρώνονται πέντε χρόνια από όταν μια κουρδική και αραβική πολιτοφυλακή (YPG) που υποστηρίζεται από την Αμερική, εκδίωξε τους μαχητές του Ισλαμικού Κράτους από το τελευταίο χωριό στην ανατολική Συρία, το τελευταίο έδαφος που κατείχε η οργάνωση. Έκτοτε, το Ισλαμικό Κράτος έχει μετατραπεί σε μια πιο παραδοσιακή τρομοκρατική οργάνωση που όμως έχει αναπτύξει ένα διευρυμένο και αθέατο δίκτυο πυρήνων από τη Δυτική Αφρική έως τη Νοτιοανατολική Ασία και εμπλέκεται σε τρομοκρατικές επιθέσεις, βομβαρδισμούς και στοχευμένες δολοφονίες.
Κανένα όμως από τα παρακλάδια της οργάνωσης δεν περιγράφεται από τα διεθνή ΜΜΕ τόσο αδυσώπητο στη δράση του όσο το Ισλαμικό Κράτος στο Χορασάν, το οποίο δραστηριοποιείται στο Αφγανιστάν, το Πακιστάν και το Ιράν και έχει βάλει στόχο να επιτεθεί στην Ευρώπη και ίσως πέρα από αυτήν. Αμερικανοί αξιωματούχοι επιβεβαιώνουν ότι η ομάδα αυτά εξαπέλυσε την επίθεση στο Crocus City Hall κοντά στη Μόσχα και απορρίπτουν το σενάριο του Κρεμλίνου ότι πίσω από την επίθεση βρίσκεται η Ουκρανία. "Ο τρόπος δράσης ήταν αυτός του κλασικού Ισλαμικού Κράτους" λέει ο Μπρους Χόφμαν, μελετητής σε θέματα τρομοκρατίας στο Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων των ΗΠΑ.
Η επίθεση ήταν ο τρίτος συναυλιακός χώρος στο βόρειο ημισφαίριο που έπληξε το Ισλαμικό Κράτος την τελευταία δεκαετία, υπογράμμισε ο Μπρους Χόφμαν και υπενθύμισε, εκτός από την τρομοκρατική επίθεση στο θέατρο Μπατακλάν στο Παρίσι, που ήταν μέρος μιας ευρύτερης, συντονισμένης επιχείρησης τρομοκρατίας, τη βομβιστική επίθεση αυτοκτονίας σε συναυλία της Αριάνα Γκράντε στο Manchester Arena της Αγγλίας, τον Μάιο του 2017 με 19 νεκρούς.
Τον Ιανουάριο, το Ισλαμικό Κράτος Χορασάν, ή ISIS-K, πραγματοποίησε δύο βομβιστικές επιθέσεις στο Ιράν, που σκότωσαν δεκάδες και τραυμάτισαν εκατοντάδες άλλους σε μια τελετή μνήμης για τον πρώην ανώτατο στρατηγό του Ιράν, Κασίμ Σουλεϊμανί, ο οποίος είχε στοχοποιηθεί σε επίθεση με μη επανδρωμένο αεροσκάφος των ΗΠΑ τέσσερα χρόνια νωρίτερα.
Για τους Αμερικανούς, το Ισλαμικό Κράτος δεν έχει πάψει να συνιστά μια σοβαρή απειλή. "Η απειλή από το ΙΚ", δήλωσε η Έιβριλ Ντ. Χέινς, διευθύντρια της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών των ΗΠΑ σε επιτροπή της Γερουσίας αυτόν τον μήνα, "παραμένει μια σημαντική ανησυχία για τις αντιτρομοκρατικές υπηρεσίες". Οι περισσότερες επιθέσεις "που πραγματοποιούνται παγκοσμίως από το ΙΚ έχουν συμβεί στην πραγματικότητα από παρακλάδια του ΙΚ που βρίσκονται εκτός Αφγανιστάν" είχε τονίσει.
Ακόμη πιο συγκεκριμένος ήταν ο Αμερικανός στρατηγός Μάικλ Κουρίλα, επικεφαλής της Κεντρικής Διοίκησης του αμερικανικού στρατού, όταν είπε σε επιτροπή της Βουλής την περασμένη Πέμπτη, μία μέρα πριν το τρομοκρατικό χτύπημα στη Μόσχα, ότι το παρακλάδι Ισλαμικό Κράτος-Χορασάν "διατηρεί την ικανότητα και τη βούληση να επιτεθεί εναντίον αμερικανικών και δυτικών συμφερόντων στο εξωτερικό σε μόλις έξι μήνες χωρίς ελάχιστη έως καθόλου προειδοποίηση".
Ισλαμικό Κράτος Χορασάν: Η δράση στο Αφγανιστάν και ο πόλεμος με τους Ταλιμπάν
Το Ισλαμικό Κράτος Χορασάν, που ιδρύθηκε το 2015 από δυσαρεστημένα μέλη των Πακιστανών Ταλιμπάν, εισέβαλε στη διεθνή σκηνή των τζιχαντιστών μετά την ανατροπή της αφγανικής κυβέρνησης από τους Ταλιμπάν το 2021. Κατά τη διάρκεια της αποχώρησης του στρατού των ΗΠΑ από τη χώρα, το Ισλαμικό Κράτος Χορασάν πραγματοποίησε βομβιστική επίθεση αυτοκτονίας στο διεθνές αεροδρόμιο της Καμπούλ τον Αύγουστο του 2021 με 13 νεκρούς στρατιώτες των ΗΠΑ και έως και 170 πολίτες.
Από τότε, οι Ταλιμπάν πολεμούν το Ισλαμικό Κράτος Χορασάν στο Αφγανιστάν. Μέχρι στιγμής, οι υπηρεσίες ασφαλείας των Ταλιμπάν έχουν εμποδίσει την ομάδα να καταλάβει εδάφη ή να στρατολογήσει μεγάλο αριθμό πρώην μαχητών Ταλιμπάν, σύμφωνα με αξιωματούχους της αντιτρομοκρατικής των ΗΠΑ.
Στην Ευρώπη, μια εκτίμηση των μυστικών υπηρεσιών είναι ότι το παρακλάδι της οργάνωσης μπορεί και να έχει φτάσει στα όρια των επιχειρησιακών δυνατοτήτων της καθώς δηλώνουν ότι έχουν αποτρέψει πολλά χτυπήματα.
Τον περασμένο Ιούλιο, η Γερμανία και η Ολλανδία συντόνισαν συλλήψεις με στόχο επτά άτομα από Τατζίκους, Τουρκμένους και Κιργίζιους που συνδέονται με ένα δίκτυο του Ισλαμικου Κράτους Χορασάν, τα οποία ήταν ύποπτα ότι σχεδίαζαν επιθέσεις στη Γερμανία.
Τρεις άνδρες συνελήφθησαν στο γερμανικό κρατίδιο της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας για φερόμενα σχέδια επίθεσης στον καθεδρικό ναό της Κολωνίας την παραμονή της Πρωτοχρονιάς του 2023. Οι επιδρομές συνδέθηκαν με άλλες τρεις συλλήψεις στην Αυστρία και μία στη Γερμανία στις 24 Δεκεμβρίου. Τα τέσσερα άτομα φέρονται να ενεργούσαν για λογαριασμό του Ισλαμικού Κράτους Χορασάν και θεωρούνται πολύ χαμηλόβαθμα στελέχη.
Παρά την απειρία των χαμηλόβαθμων στελεχών και τα λάθη που οδήγησαν σε συλλήψεις, στις μυστικές υπηρεσίες δεν τους υποτιμούν. Υπενθυμίζεται δε ότι τον Ιανουάριο, μασκοφόροι επιτέθηκαν σε ρωμαιοκαθολική εκκλησία στην Κωνσταντινούπολη, σκοτώνοντας ένα άτομο. Λίγο αργότερα, το Ισλαμικό Κράτος, μέσω του επίσημου πρακτορείου ειδήσεων Amaq, ανέλαβε την ευθύνη. Οι τουρκικές δυνάμεις επιβολής του νόμου συνέλαβαν 47 άτομα, στην πλειονότητά τους υπήκοοι Κεντρικής Ασίας.
Έκτοτε, οι τουρκικές δυνάμεις ασφαλείας έχουν ξεκινήσει μαζικές επιχειρήσεις κατά υπόπτων για συμμετοχή στο Ισλαμικό Κράτος στην Τουρκία, τη Συρία και το Ιράκ, ενώ δεν είναι ασύνδετο ότι σύμφωνα με έκθεση των Ηνωμένων Εθνών τον Ιανουάριο, η Τουρκία προσδιορίζεται ως κόμβος για τον ανεφοδιασμό για τις επιχειρήσεις του Ισλαμικού Κράτους Χορασάν στην Ευρώπη.
Το Ισλαμικό Κράτος κατηγορεί τον Πούτιν ότι "έχει μουσουλμανικό αίμα στα χέρια του"
Η ανάλυση του Κόλιν Π. Κλαρκ από το Soufan Group, μια συμβουλευτική εταιρεία ασφαλείας με έδρα τη Νέα Υόρκη, επισημαίνει ότι το "Ισλαμικό Κράτος έχει προσηλωθεί στη Ρωσία τα τελευταία δύο χρόνια κατηγορώντας τον Βλαντιμίρ Πούτιν ότι έχει μουσουλμανικό αίμα στα χέρια του" και αναφέρονται στις επεμβάσεις της Μόσχας στο Αφγανιστάν, την Τσετσενία και τη Συρία.
Τέλος και ο Ντάνιελ Μπάιμαν, ειδικός σε θέματα τρομοκρατίας στο Πανεπιστήμιο Τζορτζτάουν, είπε ότι "το Ισλαμικό Κράτος Χορασάν έχει συγκεντρώσει μαχητές από την Κεντρική Ασία και τον Καύκασο υπό την πτέρυγά του και μπορεί να είναι υπεύθυνοι για την επίθεση στη Μόσχα, είτε άμεσα είτε μέσω των δικών τους δικτύων".
Ειδικοί στην Αντιτρομοκρατική εξέφρασαν την ανησυχία τους την Κυριακή ότι οι επιθέσεις στη Μόσχα και το Ιράν ενδέχεται να ενθαρρύνουν το Ισλαμικό Κράτος Χορασάν να εντείνει τις προσπάθειές του να χτυπήσει στην Ευρώπη, ιδιαίτερα στη Γαλλία, το Βέλγιο, τη Βρετανία.
Οι τρεις λόγοι μπορεί να γίνουν χτυπήματα στην Ευρώπη και η ανησυχία για το Παρίσι
Η έκθεση του ΟΗΕ, ανέφερε ότι "ορισμένα άτομα με καταγωγή από τον Βόρειο Καύκασο και την Κεντρική Ασία που ταξιδεύουν από το Αφγανιστάν ή την Ουκρανία προς την Ευρώπη αντιπροσωπεύουν μια ευκαιρία για το Ισλαμικό Κράτος Χορασάν, το οποίο επιδιώκει να πραγματοποιήσει βίαιες επιθέσεις στη Δύση". Η έκθεση κατέληξε στο συμπέρασμα ότι υπήρχαν στοιχεία για "τρέχοντα και ημιτελή επιχειρησιακά σχέδια σε ευρωπαϊκό έδαφος που διεξάγονται από το Ισλαμικό Κράτος Χορασάν".
Τρία θεωρούνται από τους Αμερικανούς τα στοιχεία που μπορεί να ωθήσουν τζιχαντιστές σε χτυπήματα στην Ευρώπη: η ύπαρξη αδρανών κυττάρων που μπορεί μετά το χτύπημα στη Μόσχα να επαναδραστηριοποιηθούν, ο πόλεμος στη Γάζα και η υποστήριξη που λαμβάνουν από ρωσώφωνους πληθυσμούς στην Ευρώπη.
Η δήλωση του Έντμουντ Φίτον-Μπράουν, πρώην κορυφαίος αξιωματούχου του ΟΗΕ για την αντιτρομοκρατία στους New York Times είναι ενδεικτική για το πού στρέφεται η ανησυχία για τους επόμενους μήνες: "Ανησυχώ για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού καθώς θα ήταν ένας κορυφαίος τρομοκρατικός στόχος".