Ανάλυση Politico: Τι πρέπει να κάνει η Ευρώπη με τον Ερντογάν

Την παροιμία "κράτα τους φίλους σου κοντά και τους εχθρούς σου κοντύτερα" θυμάται το Politico στην περίπτωση της μαινόμενης κόντρας ανάμεσα σε Τουρκία κι ΕΕ, εκφράζοντας την άποψη πως η Ευρώπη χρειάζεται τον Ερντογάν περισσότερο απ' όσο εκείνος τις Βρυξέλλες.

"Η Τουρκία ήταν μεν μια δημοκρατία “ελαττωματική”, εκινείτο όμως προς την Ε.Ε. Ο δρόμος προς μια φιλελεύθερη δημοκρατία ήταν μακρύς και βασανιστικός, αλλά ο τελικός προορισμός ήταν ξεκάθαρος. Όχι όμως πια", σημειώνει το άρθρο.

Σήμερα, οι προοπτικές να γίνει μέλος της Ε.Ε η Τουρκία είναι ελάχιστες και ενώ έχει ξεκινήσει ενταξιακές συνομιλίες από το 2005.

Σε ένα από τα ελάχιστα πράγματα στα οποία συμφωνούν Ευρωπαίοι και ο Τούρκος πρόεδρος, Ερντογάν είναι ότι αυτή τη στιγμή η ένταξη της χώρας στην Ε.Ε δεν είναι πιθανή.

Και όμως, θα ήταν ένα λάθος για την Ε.Ε να γυρίσει την πλάτη της στον νοτιοανατολικό της γείτονα. Όχι μόνο γιατί η Τουρκία παραμένει ένας σημαντικός εταίρος σε ό,τι αφορά την ενέργεια, την ασφάλεια και το εμπόριο, αλλά και επειδή μια πιθανή κατάρρευση των σχέσεων θα ενισχύσει μάλλον παρά θα θα αποδυναμώσει τον ολοένα και πιο αυταρχικό της πρόεδρο.

Οι πρόσφατες εκλογές επικύρωσαν την αλλαγή σε ένα νέο πολιτικό καθεστώς όπου ο πρόεδρος της χώρας ενισχύεται σημαντικά. Αρκετές μέρες μετά τις εκλογές στην Τουρκία, οι Ευρωπαίοι υπουργοί Εξωτερικών παρατήρησαν ότι η Άγκυρα απομακρύνεται από την Ε.Ε και πως οι συνομιλίες έχουν “παγώσει”. Με τους πανηγυρισμούς του Ερντογάν για τη νίκη του, η κυβέρνηση μάλλον δεν … έκλαψε για το γεγονός. Ακόμα και η αντιπολίτευση – που εδώ και καιρό νιώθει ότι την έχει εγκαταλείψει η Ευρώπη – δεν επικεντρώθηκε, όπως άλλοτε, σε αυτή τη στάση των Βρυξελλών.

Παρά το γεγονός πάντως ότι οι σχέσεις έχουν “παγώσει” η Ε.Ε και η Τουρκία συνεχίζουν να στηρίζονται η μια στην άλλη. Πράγματι, η οικονομική θύελλα… που σαρώνει την Τουρκία – ένας από τους βασικούς λόγους, που ο Ερντογάν προκήρυξε πρόωρες εκλογές – αποδεικνύει τους “δεσμούς” μεταξύ της χώρας με την Ευρώπη.

Η Ε.Ε είναι ακόμα ο βασικός εμπορικός εταίρος της Τουρκίας. Η Ε.Ε δέχεται τουλάχιστον τις μισές εξαγωγές της Τουρκίας ενώ παρέχει σχεδόν τα δύο τρίτα των ξένων επενδύσεων στη χώρα. Και σε ό,τι αφορά το διεθνές εμπόριο, για παράδειγμα τους δασμούς του Ντ. Τραμπ – η Τουρκία θα βρεθεί σε πιο δεινή θέση αν είναι μόνη της, παρά σε συντονισμό με την Ε.Ε – καθώς έχουν υπογράψει σχετικό πρωτόκολλο τελωνειακής σύνδεσης το 1996.

Η Ε.Ε χρειάζεται επίσης την Τουρκία. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο λίγο μετά τις εκλογές της 24ης Ιουνίου αποφάσισε να “απελευθερώσει” τη νέα δόση ύψους 3 δισ ευρώ στο πλαίσιο της συμφωνίας για το προσφυγικό. Παρά το γεγονός ότι είναι “ατελής” η συμφωνία αυτή του 2016 έχει πετύχει τη μείωση των προσφυγικών ροών προς την Ευρώπη. Με το μεταναστευτικό να είναι ένα “φλέγον” ζήτημα στην Ε.Ε αλλά και σε χώρες, όπως στη Γερμανία η σχέση με την Άγκυρα θα πρέπει να παραμείνει “ζωντανή”.

Τα εγκαίνια του αγωγού Trans – Anatolian τον περασμένο μήνα υπογράμμισε την αξία της Τουρκίας ως εταίρου της Ε.Ε στο θέμα της ενεργειακής ασφάλειας. Η δυναμική στις σχέσεις γύρω από τον τομέα της ενέργειας δεν είναι “ανέφελη” γύρω από τα αποθέματα φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο, μετά και την κατάρρευση των ειρηνευτικών συνομιλιών, πέρυσι. Αλλά ακόμα και εδώ η αλληλοεξάρτηση μεταξύ Τουρκίας και Ε.Ε είναι δομημένη και θα διαρκέσει πολύ ακόμα.

Το ίδιο ισχύει και για τα θέματα ασφάλειας είτε αυτά σχετίζονται με τη Συρία, την τρομοκρατία, ή τη Ρωσία, Τουρκία και Ε.Ε έχουν στενή συνεργασία καθώς χρειάζονται η μία την άλλη ειδικά τώρα που στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού προεδρεύει ένας μάλλον απρόβλεπτος πρόεδρος.

Με δεδομένα τα παραπάνω, αλλά και την ολοένα απομάκρυνση της Τουρκίας από τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα, υπάρχει πειρασμός… σε αρκετές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες να “παγώσουν” εντελώς τις ενταξιακές συνομιλίες και να προωθήσουν μια α λα καρτ σχέση με την Άγκυρα. Η Ε.Ε δεν θα κάνει κάτι τέτοιο.

Υπάρχει ένας καλός λόγος να πιστεύει κάποιος ότι ο Ερντογάν είναι ικανοποιημένος με αυτό το καθεστώς. Ναι, έχει μια τάση να συγκρούεται με ευρωπαϊκές κυβερνήσεις όπως αυτή της Ολλανδίας, της Αυστρίας και της Ελλάδας τις οποίες κατηγορεί ότι αδικούν την Τουρκία και τροφοδοτούν την “ισλαμοφοβία”. Αλλά ο Τούρκος πρόεδρος φυσικά και ευνοείται από μια ειδική σχέση με την Ευρώπη. Γιατί αυτό θα του επιτρέπει να απολαμβάνει τα προνόμια χωρίς να έχει υποχρεώσεις…

Αν η Ε.Ε ήθελε να βγάλει την πρίζα των “ενταξιακών συνομιλιών” θα προσέφερε ένα μεγάλο δώρο στον Τούρκο πρόεδρο. Θα κατηγορούσε για τα πάντα την Ευρώπη… Επομένως είναι καλύτερο η Ε.Ε να προσφέρει έστω μια αναβαθμισμένη τελωνειακή ένωση με την Τουρκία. Αυτό άλλωστε ζητά η Άγκυρα και αυτό θα αποτελέσει και επιβράβευση προς τον Τούρκο πρόεδρο.

Αλλά η αλήθεια είναι πως μια εκσυγχρονισμένη τελωνειακή ένωση και οι κανόνες της θα έρθουν σε σύγκρουση με ό,τι επιδιώκει ο Ερντογάν για την τουρκική οικονομία. Αρνούμενοι οι Ευρωπαίοι ηγέτες να διαπραγματευθούν μια εκσυγχρονισμένη τελωνειακή ένωση, τελικά ενισχύουν τον Ερντογάν.

Η Ε.Ε δεν πρέπει να παραμένει “σιωπηλή” όταν η Τουρκία δεν φέρεται δημοκρατικά Οι Ευρωπαίοι μπορούν να κάνουν πολλά τόσο για άτομα ξεχωριστά όσο και για ομάδες που βρίσκονται υπό διωγμό ή στις φυλακές. Για παράδειγμα, η Κομισιόν να μπορούσε να δώσει χρήματα σε ακαδημαϊκούς ή ακτιβιστές που ζητούν άσυλο στο εξωτερικό. Μια ακόμα χρήσιμη πρωτοβουλία θα ήταν να χρηματοδοτήσει τουρκόφωνα μέσα ενημέρωσης εκτός Τουρκίας, ως εναλλακτικές πηγές ενημέρωσης.

Φυσικά, η Ε.Ε έχει περιορισμένη ισχύ. Η Τουρκία δεν θα αλλάξει σε μια νύχτα. Αλλά αυτό δεν αποτελεί επιχείρημα των Βρυξελλών να εγκαταλείψουν την προσπάθεια. Αντιθέτως θα πρέπει να κάνουν το καλύτερο ώστε να διαχειρίζονται τις εντάσεις και να συνεχίζουν το “παιχνίδι” με την Άγκυρα. Το διακύβευμα θα είναι τόσο μεγάλο για την Ευρώπη και για την Τουρκία, που δεν θα είναι εύκολο πια να εγκαταλείψει η μια την άλλη.

φωτο αρχειου REUTERS

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr