Από τον Ερντογάν στη Λεπέν: Επτά μαθήματα λαϊκισμού για αρχάριους

Οι πολιτικοί επιστήμονες συμφωνούν πως ο λαϊκισμός δεν είναι ιδεολογία: Είναι μια πολιτική και κοινωνική στρατηγική προκειμένου να αποκτήσει κάποιος μεγάλη εξουσία στα χέρια του. Ο λαϊκισμός εφαρμόζεται από την αρχαιότητα και άλλοτε χρησιμοποιείται για κάλο σκοπό -αν και η πλειονότητα των λαϊκιστών ηγετών κατόπιν αποδείχτηκαν... όχι και τόσο ενάρετοι.

Λαϊκιστής υπήρξε ο ηγέτης των ΗΠΑ Θίοντορ Ρούζβελτ, τον λαϊκισμό χρησιμοποίησε κατά κόρον ο Σιμόν Μπολιβάρ (για καλό σκοπό) αλλά και ο Αδόλφος Χίτλερ (με τις γνωστές... ιστορικές επιπλοκές).

Σήμερα, ο λαϊκισμός ενσαρκώνεται απολυτά στο πρόσωπο τριών ηγετών-πολιτικων μορφών: της Μαρίν Λεπέν στη Γαλλία, του Ρετζεπ Ταγιπ Ερντογάν στην Τουρκία και του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ.

Το θέμα επανέρχεται με επιτακτικό τρόπο στην επικαιρότητα μετά τον πρώτο γύρο των γαλλικών εκλογών στο οποίο η Μαρίν Λεπέν κατέκτησε τη δεύτερη θέση, πίσω από τον μετριοπαθή κεντρώο υποψήφιο Εμανουέλ Μακρόν.

Υπάρχουν λοιπόν επτά αλάνθαστες τακτικές που είναι... must για κάθε (μωρο)φιλόδοξο λαϊκιστή, είτε αυτός ανήκει, πολιτικά κι ιδεολογικά, στην αριστερά, είτε στην δεξιά, είτε στο κέντρο:

1. Διαίρει και Βασίλευε

Όλοι οι λαϊκιστές υποστηρίζουν την πόλωση και τον διχασμό, σε όλες τις εκφάνσεις της κοινωνικής και πολιτικής ζωής: πρεσβεύουν σθεναρά τον εθνικό, κοινωνικό, μισθολογικό, μορφωτικό και θρησκευτικό διαχωρισμό, προκειμένου να εκμεταλλευτούν κατόπιν την λαϊκή οργή απέναντι στον “άλλον”, τον “ξένο” και να κερδίσουν ψήφους. Δεν φοβούνται το χάος και το μισαλλόδοξο σκοτάδι, αντιθέτως τρέφονται από αυτό. Αυτό κάνει ο Βίκτορ Ορμπαν στην Ουγγαρία, το ίδιο ο Τραμπ στις ΗΠΑ, ομοίως ο Ερντογάν σε Τουρκία. Η δε Λεπέν, σε μια αρχετυπικά διχαστική κίνηση, επέλεξε για σλόγκαν της εκστρατείας της για τον δεύτερο γύρο των γαλλικών εκλογών το "Επιλέξτε την Γαλλία [που θέλετε]" - σε αντίθεση με το αντίστοιχο ενωτικό σύνθημα του Μακρόν που είναι «Μαζί, η Γαλλία!»

2. Χρησιμοποίησε κατά κόρον την υπερβολή

Ένας αλάνθαστος τρόπος για τους λαϊκιστές προκειμένου να κερδίσουν οπαδούς, είναι να χρησιμοποιήσουν κατά κόρον την υπερβολή. Μεγαλοποιώντας και μεγεθύνοντας τα προβλήματα που βλέπουν αυτοί στη χώρα τους, είναι σαν να πετάνε λάσπη σε έναν ανεμιστήρα: μια ποσότητα θα ξεκολλήσει, αλλά όση λάσπη μείνει είναι ικανό “καύσιμο” για να πετύχουν τον στόχο τους. Λόγου χάρη, ο Τραμπ έχει πολλάκις αναφερθεί στο “χάος και την καταστροφή” που του κληροδότησε ο προκάτοχος του, Μπαρακ Ομπάμα, ενώ επίσης μιλάει για “σφαγές” σε μέρη του κόσμου που δεν έγιναν ποτέ, όπως την Σουηδία.

3. Ενοχοποίησε τους εχθρούς σου

“Αν δεν είσαι μαζί μας, είσαι με τους αντιπάλους μας, άρα είσαι νομοτελειακά εχθρός μας”: αυτή την τακτική χρησιμοποίησε στο πρόσφατο δημοψήφισμα της Τουρκίας ο Ερντογάν και παραλίγο να του γυρίσει μπούμερανγκ. Το ίδιο έκανε και ο Τραμπ με την Χίλαρι Κλίντον, όταν αναρτούσε tweets με το προκλητικό σύνθημα “κλείστε την στη φυλακή”. Η δε Λεπέν στη Γαλλία βλέπει παντού εχθρούς για το Εθνικό Μέτωπο: την παγκοσμιοποίηση, την ΕΕ, την ευρωζώνη, τη μετανάστευση και το Ισλάμ.

4. Επικαλέσου μια “διεθνή συνωμοσία”εναντίον σου

Ο Ερντογάν μιλάει για μια “διεθνή συνωμοσία των Γκιουλενιστών” εναντίον της Τουρκίας και προκαλεί την απορία. Ωστόσο, μετά το δημοψήφισμα κατάφερε να προκαλέσει μέχρι και την θυμηδία, ισχυριζόμενος πως οι παρατηρητές του ΟΑΣΕ, που παρακολούθησαν τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος «παρωδία» την Κυριακή 16 Απριλίου και κατέκριναν τη διαδικασία ως μη ανταποκρινόμενη στα κριτήρια που έχει ορίσει το Συμβούλιο της Ευρώπης, είναι στην πραγματικότητα αντιπρόσωποι των «τρομοκρατών» του Εργατικού Κόμματος Κουρδιστάν (PKK).

5. Βρες εχθρούς στο εξωτερικό της χώρας σου

Ο λαϊκισμός δεν απαιτεί, αλλά... επαιτεί για την ύπαρξη ευδιάκριτων και ξεκάθαρων εξωτερικών εχθρών, που μπορεί να είναι είτε ένα μεμονωμένο άτομο, είτε μια ολόκληρη χώρα. Για τον Τραμπ είναι η Βόρεια Κορέα και οι Μεξικανοί μετανάστες που εισέρχονται στη χώρα και για τον Ερντογάν η Γερμανία και η Ολλανδία που είναι “ναζί”. Στις προεκλογικές εξαγγελίες της Λεπέν έχει καταγραφεί και η επιθυμία της να επιβάλει πρόσθετο φόρο 10% σε όλες τις νέες συμβάσεις των ξένων εργαζομένων, καθώς τα έσοδα που θα προκύψουν θα διατεθούν για την πληρωμή του επιδόματος εργασίας -εκτιμώντας ότι η Γαλλία μπορεί να επανακτήσει την κυριαρχία της με τον περιορισμό της μετανάστευσης.

6. Δυσφήμησε τους ειδικούς

“Οι Βρετανοί πολίτες αρκετά ανέχτηκαν τους ειδικούς”, είχε πει πριν μερικούς μήνες ο Μάικλ Γκόουβ, ένας από τους ηγέτες της καμπάνιας υπέρ του Brexit κι υπουργός Δικαιοσύνης, στρέφοντας τα βέλη του εναντίον μιας ανεξάρτητης μελέτης οικονομολόγων που υπολόγιζε σε πολλά δις. ευρώ το κόστος αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ε.Ε. Αλλά κι ο Τραμπ αρνείται να (απο)δεχτεί τις συνέπειες της υπερθέρμανσης του πλανήτη, υποστηρίζοντας πως οι επιστήμονες “δεν ξέρουν τί λένε”, ενώ έχει πάρει θέση μέχρι και κατά των εμβολίων σε παιδιά, υποστηρίζοντας πως δημιουργούν αυτισμό.

7. Κατηγόρησε τα ΜΜΕ

Από την πρώτη μέρα που εξελέγη πρόεδρος ο Τραμπ, έχει εξαπολύσει ανηλεή επίθεση σε φίλια και μη ΜΜΕ των ΗΠΑ. Ο Ερντογάν μετά το πραξικόπημα του περασμένου Ιουλίου έχει κλείσει με τη βια 173 μέσα ενημέρωσης, ενώ 2.500 άνθρωποι του επαγγέλματος έχουν απολυθεί και 800 έχουν χάσει την κάρτα εργασίας τους.

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr