Οι ηγέτες των τριών μεγαλύτερων χωρών της ΕΕ συναντήθηκαν σε ένα μικρό νησάκι της νότιας Ιταλίας ονόματι Βεντοτένε για να συζητήσουν για το μέλλον της Ευρώπης μετά το Brexit, ενόψει της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ στην Μπρατισλάβα τον Σεπτέμβριο.
Η Ευρώπη «δεν έχει τελειώσει» μετά το Brexit, διεμήνυσε o Ματέο Ρέντσι κατά τη διάρκεια της συνέντευξης τύπου που παραχώρησε από το αεροπλανοφόρο Τζουζέπε Γκαριμπάλντι, στα ανοικτά της ιταλικής νήσου Βεντοτένε, έχοντας στο πλευρό του την καγκελάριο της Γερμανίας Άγγελα Μέρκελ και τον πρόεδρο της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ.
«Πολλοί πίστεψαν μετά το Brexit ότι η Ευρώπη τελείωσε. Αυτό δεν ισχύει», δήλωσε ο Ιταλός πρωθυπουργός, λίγο προτού παρακαθίσει σε δείπνο εργασίας μαζί με την Μέρκελ και τον Ολάντ.
«Ο κίνδυνος που αντιμετωπίζει σήμερα η Ευρώπη, είναι ο κατακερματισμός, η διαίρεση» τόνισε από την πλευρά του ο πρόεδρος της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ.
«Η συνεργασία με την Τουρκία για το μεταναστευτικό είναι σωστή, διαφορετικά δεν μπορούμε να κερδίσουμε την αναμέτρηση με τους διακινητές», δήλωσε η Γερμανίδα καγκελάριος 'Αγγελα Μέρκελ.Η καγκελάριος αναφέρθηκε και στην ανάγκη συνεργασίας με τα κράτη προέλευσης και διέλευσης μεταναστών «ώστε να μπορέσουν να βοηθηθούν στις χώρες στις οποίες διαμένουν».
Σχετικά με την οικονομία δήλωσε, δε, ότι «βρίσκονται σε εξέλιξη συζητήσεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε ό,τι αφορά το πρόγραμμα Γιούνκερ» και πως «όλοι επιθυμούν την γενικότερη οικονομική ανάπτυξη των χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης». Η 'Αγγελα Μέρκελ, τέλος, θέλησε να υπογραμμίσει ότι «ο Ματέο Ρέντσι πραγματοποίησε στην Ιταλία μεταρρυθμίσεις που μπορούν να χαρακτηρισθούν ακρογωνιαίοι λίθοι για ένα βιώσιμο μέλλον».
Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο Guardian, η επιλογή του μέρος από τον Ματέο Ρέντσι δεν είναι τυχαία. Το νησί αποτελεί μέρος της ζωντανής ιστορίας της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στο Βεντοντένε βρέθηκαν φυλακισμένοι κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου δύο από τους σημαντικότερους ιταλούς διανοούμενους, ο Ερνέστο Ρόσι και ο Αλτιέρο Σπινέλι. Εκεί οι δυο τους συνέγραψαν το περίφημο «μανιφέστο του Βεντοτένε» στο οποίο ζητούσαν τη δημιουργία μιας ομοσποσπονδίας ευρωπαϊκών κρατών.
Στο νησί βρίσκεται ο τάφος του Σπινέλι, τον οποίο επισκέφθηκαν οι τρεις ηγέτες
«Η συνάντηση έχει ως στόχο να καταδείξει την ενότητα των τριών μεγαλύτερων χωρών της Ευρώπης και όχι να δημιουργήσει ένα συγκεκριμένο κλαμπ» ανέφεραν γαλλικές διπλωματικές πηγές για τη συνάντηση, σημειώνοντας πως ο κύριος στόχος είναι η προετοιμασία της Συνόδου της Μπρατισλάβα για τη δημιουργία ενός οδικού χάρτη για τη μετα-Brexit εποχή.
Αυτό όμως δεν θα είναι το μοναδικό ζήτημα που τεθεί στην ατζέντα των συζητήσεων των τριών ηγετών, καθώς ο Ματέο Ρέντσι αναμένεται να επιδοθεί σε μια άτυπη διαπραγμάτευση με την Άνγκελα Μέρκελ και τον Φρανσουά Ολάντ για να επιτύχει μια κάποια δημοσιονομική χαλάρωση για την ιταλική οικονομία.
Το Brexit, η ΕΕ και η ιταλική «ευκαιρία»
Το βασικό θέμα της συνάντησης των τριών ηγετών είναι το Brexit και η διαχείρισή του, με την γερμανίδα καγκελάριο να ανακοινώνει την Παρασκευή μπαράζ επαφών με ευρωπαίους ηγέτες για το θέμα τις επόμενες ημέρες. Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο της γερμανικής κυβέρνησης Στέφεν Ζάιμπερτ, η Άνγκελα Μέρκελ θα επιδιώξει «τις ευρύτερες δυνατές συνομιλίες με τον μεγαλύτερο δυνατό αριθμό συμμετεχόντων». Πρέπει να αντιδράσουμε ως Ευρωπαίοι, δήλωσε χαρακτηριστικά, επισημαίνοντας ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση επιθυμεί να δώσει μια κοινή απάντηση σε ό,τι αφορά την διαμόρφωση του μέλλοντός της μετά την αποχώρηση της Βρετανίας.
Οι επαφές Μέρκελ με θέμα το Brexit και την προετοιμασία της Συνόδου Κορυφής των «27» τον Σεπτέμβριο στην Μπρατισλάβα έρχονται σε μια συγκυρία που οι αρχικές εκκλήσεις για ένα «γρήγορο διαζύγιο» με τη Βρετανία εκ μέρους των Ευρωπαίων έχουν αντικατασταθεί από διακηρύξεις περί μιας εν ευθέτω χρόνω, χωρίς σπουδή και όσο το δυνατόν πιο οργανωμένης εξόδου. Στην μεταβολή αυτή καθοριστικό ρόλο είχε ο γερμανικός παράγοντας, καθώς η Άνγκελα Μέρκελ έχοντας μπροστά της τρεις τοπικές και μια εθνική εκλογική αναμέτρηση μέσα στους επόμενους 12 μήνες επιθυμεί να μη δημιουργήσει νέες εστίες αβεβαιότητας και να μη βρεθεί αντιμέτωπη με απρόβλεπτες καταστάσεις. Ας μην ξεχνάμε ότι εκλογές εντός του 2017 έχει άλλωστε και η Γαλλία του Ολάντ.
Σύμφωνα με αρκετές εκτιμήσεις, αυτό ακριβώς το momentum θα επιχειρήσει να εκμεταλλευθεί ο ιταλός πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι, ο οποίος αναμένεται να εμφανιστεί πρόθυμος να συναινέσει στην καθυστέρηση του «διαζυγίου» με τη Βρετανία. Ζητώντας βεβαίως ανταλλάγματα. Αυτά αφορούν κυρίως την οικονομία και κάποια δημοσιονομική χαλάρωση από τις Βρυξέλλες που θα του επιτρέψει να προχωρήσει σε κάποιες κινήσεις για να επανακτήσει ένας μέρος του χαμένου πολιτικού κεφαλαίου του στο εσωτερικό της χώρας.
Το «μεγάλο παζάρι» του Ρέντσι
Πρέπει να σημειωθεί ότι ο Ματέο Ρέντσι έχει αυτή τη φορά ένα ισχυρό χαρτί στη διαπραγματευτική του φαρέτρα: το επερχόμενο δημοψήφισμα για τη συνταγματική μεταρρύθμιση. Σημειώνεται ότι πολλές δεξαμενές σκέψεις και οίκοι θεωρούν το δημοψήφισμα στην Ιταλία ως έναν από τους μεγαλύτερους πολιτικούς κινδύνους για την Ευρώπη μετά το Brexit, καθώς εκτιμούν ότι μπορεί να προκαλέσει άλλη μία πηγή αστάθειας και αβεβαιότητας στην ήπειρο. Και τούτο διότι στην περίπτωση που πράγματι ηττηθούν πολιτικά οι προτάσεις Ρέντσι στο δημοψήφισμα, είναι υπαρκτός ο κίνδυνος ανόδου του ευρωσκεπτικιστικού και λαϊκιστικού Κινήματος των Πέντε Αστέρων του Μπέπε Γκρίλο.
Εάν προσθέσει κανείς στα παραπάνω και τη δυσχερή κατάσταση του ιταλικού τραπεζικού συστήματος που ταλανίζεται από το πρόβλημα των κόκκινων δανείων η κατάσταση γίνεται εκρηκτική.
Και μπορεί ο Ρέντσι να προσπάθησε τις τελευταίες εβδομάδες να αποσυνδέσει την πολιτική του επιβίωση από το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, ωστόσο είναι σαφές ότι ο ιταλός πρωθυπουργός θα χρειαστεί κάτι παραπάνω. Όπως μια χαλάρωση από τις Βρυξέλλες που θα του επιτρέψει να προχωρήσει σε κάποιες κοινωνικές παροχές, οι οποίες με τη σειρά τους θα αποκαταστήσουν το χαμένο γόητρο της σοσιαλδημοκρατικής του κατεύθυνσης.
Αν θα πετύχει αυτό το «κάτι παραπάνω» στη συνάντηση της Δευτέρας με την κ. Μέρκελ είναι κάτι που θα φανεί. Η τελευταία πάντως δεν φημίζεται για τη διαλλακτικότητά της στα οικονομικά θέματα. Ούτε βεβαίως και ο ιταλός πρωθυπουργός για την επιτυχία του στις διαπραγματεύσεις με την ΕΕ.