Μεγάλη κινητικότητα που προοικονομεί εξελίξεις στον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία καταγράφεται σε αποκλειστικό ρεπορτάζ της αμερικανικής ιστοσελίδας Axios.
Σύμφωνα με σημερινό δημοσίευμα, οι ΗΠΑ αναμένουν την απάντηση της Ουκρανίας, ενδεχομένως και εντός της μέρας, αναφορικά με το σχέδιο ειρήνης που έχει καταθέσει ως πρόταση ο Ντόναλντ Τραμπ. Σε αυτό το ειρηνευτικό πλαίσιο όμως περιλαμβάνεται η αναγνώριση της Κριμαίας από τις ΗΠΑ ως τμήμα της Ρωσίας και η ανεπίσημη αναγνώριση του ρωσικού ελέγχου σχεδόν όλων των περιοχών που έχουν καταληφθεί από την εισβολή του 2022.
Σύμφωνα με πηγές που επικαλείται το Axios, το έγγραφο που είναι μόνο μίας σελίδας παρουσιάστηκε από την αμερικανική πλευρά σε Ουκρανούς αξιωματούχους στο Παρίσι την περασμένη εβδομάδα. Περιγράφεται ως "η τελική προσφορά του προέδρου Τραμπ".
Μάλιστα, στο δημοσίευμα επισημαίνεται ότι ο Λευκός Οίκος εμφανίζεται να τηρεί αδιάλλακτη στάση και να δηλώνει ότι οι ΗΠΑ είναι έτοιμες να αποχωρήσουν εάν οι δύο πλευρές (Ουκρανία και Ρωσία) δεν συνάψουν συμφωνία σύντομα.
Τι περιλαμβάνει η πρόταση Τραμπ
Η πρόταση του Τραμπ περιλαμβάνει σημαντικές παραχωρήσεις από τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο οποίος μέχρι σήμερα έχει αποκλείσει το ενδεχόμενο να αποδεχτεί την κατοχή της Κριμαίας και τμημάτων τεσσάρων περιοχών στην ανατολική Ουκρανία.
Και ενώ ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν φέρεται να έχει προσφερθεί να παγώσει τις τρέχουσες γραμμές του μετώπου προκειμένου να επιτευχθεί συμφωνία, έχει και αυτός απορρίψει άλλα στοιχεία του ειρηνευτικού πλαισίου των ΗΠΑ, όπως την εγκατάσταση μιας ευρωπαϊκής ειρηνευτικής δύναμης σε ουκρανικό έδαφος.
Πηγή κοντά στην ουκρανική κυβέρνηση ανέφερε στο Axios ότι το Κίεβο βλέπει την πρόταση ως πολύ προκατειλημμένη υπέρ της Ρωσίας: "Η πρόταση λέει πολύ ξεκάθαρα ποια είναι τα απτά κέρδη που παίρνει η Ρωσία, ενώ για το πρόκειται να πάρει η Ουκρανία οι αναφορές είναι πολύ αόριστες".
Τι παίρνει η Ρωσία με την πρόταση Τραμπ
Αυτό που προβλέπεται για τη Ρωσία είναι:
- η "de jure" αναγνώριση του ρωσικού ελέγχου στην Κριμαία από τις ΗΠΑ και
- η "de-facto αναγνώριση" της ρωσικής κατοχής σχεδόν όλης της περιφέρειας του Λουχάνσκ και των κατεχόμενων τμημάτων του Ντόνετσκ, της Χερσώνας και της Ζαπορίζια
- η δέσμευση ότι η Ουκρανία δεν θα γίνει μέλος του ΝΑΤΟ, ενώ στο κείμενο σημειώνεται ότι η Ουκρανία θα μπορούσε να γίνει μέρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης
- την άρση των κυρώσεων σε βάρος της Ρωσίας που επιβλήθηκαν από το 2014
- ενισχυμένη οικονομική συνεργασία με τις ΗΠΑ, ιδιαίτερα στον ενεργειακό και βιομηχανικό τομέα.
Τι παίρνει η Ουκρανία σύμφωνα με την πρόταση Τραμπ
Αυτό που προβλέπεται για την Ουκρανία είναι:
- "Μια ισχυρή εγγύηση ασφάλειας" από μια ad hoc ομάδα ευρωπαϊκών χωρών και ενδεχομένως και από ορισμένες μη ευρωπαϊκές χώρες. Το έγγραφο είναι ασαφές όσον αφορά τον τρόπο λειτουργίας αυτής της ειρηνευτικής επιχείρησης και δεν αναφέρει καμία συμμετοχή των ΗΠΑ.
- επιστροφή του μικρού τμήματος της περιφέρειας του Χάρκοβο που έχει καταλάβει η Ρωσία.
- ανεμπόδιστο πέρασμα του ποταμού Δνείπερου, που εκτείνεται κατά μήκος της πρώτης γραμμής σε περιοχές της νότιας Ουκρανίας.
- αποζημίωση και βοήθεια για την ανοικοδόμηση, αν και το έγγραφο δεν αναφέρει από πού θα προέλθει η χρηματοδότηση.
Άλλα στοιχεία του σχεδίου
Ο πυρηνικός σταθμός Ζαπορίζια - η μεγαλύτερη τέτοια εγκατάσταση στην Ευρώπη - θα θεωρηθεί ουκρανικό έδαφος, αλλά θα λειτουργεί από τις ΗΠΑ, με ηλεκτρική ενέργεια που θα παρέχεται τόσο στην Ουκρανία όσο και στη Ρωσία.
Το έγγραφο αναφέρεται και στη συμφωνία ΗΠΑ-Ουκρανίας για τα ορυκτά, την οποία ο Τραμπ έχει πει ότι θα υπογραφεί την Πέμπτη.
Πότε συντάχθηκε το σχέδιο
Το σχέδιο συντάχθηκε με τη συνάντηση του απεσταλμένου του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, με τον Πούτιν. Οι συνομιλίες Γουίτκοφ - Πούτιν είχαν διαρκέσει πάνω από τέσσερις ώρες, κάτι που είχε κάνει πολλούς αναλυτές να εκτιμούν ότι προεξοφλούσαν εξελίξεις.
Μετά την παρουσίαση του σχεδίου, ο Πούτιν προσφέρθηκε να σταματήσει την εισβολή της Ρωσίας κατά μήκος της τρέχουσας πρώτης γραμμής ως μέρος μιας πιθανής συμφωνίας, αναφέρουν οι FT. Αναλυτές εξηγούν ότι πρόκειται για τη "σημαντικότερη χειρονομία από τον Πούτιν μέχρι στιγμής" για να δείξει ότι είναι πρόθυμος να κάνει ειρήνη.
Τα επόμενα βήματα
Ο Γουίτκοφ θα ταξιδέψει στη Μόσχα αργότερα αυτή την εβδομάδα για την τέταρτη συνάντησή του με τον Πούτιν, ανακοίνωσε την Τρίτη ο Λευκός Οίκος.
Ωστόσο, ο Γουίτκοφ και ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο αναμένεται να μην παραβρεθούν στις συνομιλίες στο Λονδίνο, σήμερα, στις οποίες θα συμμετάσχουν αξιωματούχοι των ΗΠΑ, της Ουκρανίας, της Γαλλίας, της Γερμανίας και του Ηνωμένου Βασιλείου.
Αντίθετα, ο Αμερικανός απεσταλμένος για την Ουκρανία, Κιθ Κέλογκ, αναμένεται να ηγηθεί της αντιπροσωπείας των ΗΠΑ. Η πρόταση των ΗΠΑ αναμένεται να τεθεί στο τραπέζι των συζητήσεων.
Για τη συμβολή των Ρούμπιο και Γουίτκοφ στην κατάρτιση του ειρηνευτικού σχεδίου, Αμερικανός αξιωματούχος που συμμετείχε στις συζητήσεις είπε στο Axios ότι ο Ρούμπιο και ο Γουίτκοφ συνεργάστηκαν "για να αναπτύξουν ένα πλαίσιο που θα μας φέρει πιο κοντά στο τέλος του πολέμου".
Ωστόσο, ο αξιωματούχος είπε ότι τις τελευταίες 24 ώρες υπήρχαν ενδείξεις από τους Ουκρανούς ότι ήθελαν να συζητήσουν μια εκεχειρία 30 ημερών κατά τις συναντήσεις της Τετάρτης στο Λονδίνο και όχι το πλαίσιο του ειρηνευτικού σχεδίου του Τραμπ.
"Λήφθηκε η απόφαση να μην ταξιδέψει ο υπουργός στο Λονδίνο. Αντίθετα, η αντιπροσωπεία των ΗΠΑ θα συνεχίσει να συνομιλεί με ομολόγους του από το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ουκρανία", είπε ο αξιωματούχος.
Ο Μάρκο Ρούμπιο έγραψε στην πλατφόρμα Χ ότι είχε μια "παραγωγική" συνομιλία με τον Βρετανό ομόλογό του και ότι ανυπομονεί "να δοθεί συνέχεια" μετά τις συζητήσεις στο Λονδίνο.
Επισήμως, από την Ουάσινγκτον η τοποθέτηση είναι ότι "οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται και ελπίζουμε ότι είμαστε στη σωστή κατεύθυνση", όπως δήλωσε στους δημοσιογράφους την Τρίτη η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου Κάρολαϊν Λέβιτ