Ο νέος υπουργός Οικονομικών της Βρετανίας, ο έμπειρος πολιτικός του Συντηρητικού κόμματος, Τζέρεμι Χαντ, "σκότωσε" το οικονομικό σχέδιο της νέας πρωθυπουργού της Βρετανίας Λιζ Τρας, που ένα μήνα μετά την άναληψη των καθηκόντών της δεν καταφέρνει να πείσει κανέναν. Και πλέον φαίνεται να μετράει ημέρες έως την εκπαραθύρωσή της.
Αγορές, κοινωνία και κόμμα εκφράζουν δυσπιστία για τις προθέσεις και τις ικανότητές της, ενώ πλέον στον βρετανικό Τύπο κυκλοφορούν σενάρια ότι υπάρχει ήδη σχέδιο άμεσης εκδίωξής της από την κυβέρνηση.
Το γεγονός ότι την Παρασκευή η πρωθυπουργός της Βρετανίας αναγκάστηκε να αποπέμψει τον στενό συνεργάτη, φίλο της και συνεμπνευστή του καταστροφικού οικονομικού της προγράμματος που τρέλανε τις αγορές, Κουάσι Κουαρτένγκ, από τη θέση του υπουργού Οικονομικών, συνιστά την πρώτη μεγάλη της ήττα. Καθώς η Τρας υποχρεώθηκε σε στροφή 180 μοιρών, ήταν θέμα χρόνου να ακυρωθεί στο σύνολό του ο "μίνι-προϋπολογισμός" που η ίδια χαρακτήριζε το σχέδιο για την ανάπτυξη της βρετανικής οικονομίας. Το έπραξε ο Τζέρεμι Χαντ σήμερα το πρωί.
Τι ανακοίνωσε ο Χαντ
Ο Χαντ ακύρωσε σχεδόν όλες τις φορολογικές περικοπές της πρωθυπουργού Λιζ Τρας που είχαν ανακοινωθεί στο πλαίσιο του μίνι-προϋπολογισμό της κυβέρνησης πριν από τρεις εβδομάδες.
Ο βασικός συντελεστής φόρου εισοδήματος θα παραμείνει επ' αόριστον στο 20% αντί της μείωσης που ήθελε η Τρας.
Το ανώτατο όριο στις τιμές της ενέργειας που χρεώνονται στα νοικοκυριά είναι πλέον εγγυημένο μόνο μέχρι τον Απρίλιο του 2023, ενώ τη συνέχεια θα αναθεωρηθεί.
Θα ακολουθήσουν και "άλλες δύσκολες αποφάσεις" σχετικά με τις κυβερνητικές δαπάνες, όπως οι φόροι, δήλωσε ο Τζέρεμι Χαντ.
Στις δηλώσεις του, ο Χαντ είπε ότι θα απευθυνθεί στους βουλευτές στη Βουλή των Κοινοτήτων μετά τις 6μμ (ώρα Ελλάδας) α να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες.
Πώς αντιδρά η Τρας - Αλλεπάλληλα ραντεβού
Την ίδια ώρα, η Λιζ Τρας έχει συναντήσεις με μέλη του υπουργικού συμβουλίου καθώς επιδίδεται σε μια κούρσα που είναι αβέβαιο αν θα την κερδίσει, για να στηρίξει την πρωθυπουργία της ενώ στελέχη των Τόρις διατυπώνουν εκκλήσεις να φύγει.
Η ομάδα των 100 μελών του One Nation, των κεντρώων βουλευτών των Τόρις στο Κοινοβούλιο, είναι μια κρίσιμη μάζα την οποία η Τρας προσπαθεί να πείσει, ζητώντας τους τη γνώμη τους για το πού πρέπει να ισορροπήσουν τα πράγματα.
Στο Συντηρητικό κόμμα θεωρούν ότι η Τρας όχι μόνο έκαψε την δική της ευκαιρία να παραμείνει στην Ντάουνινγκ Στριτ μέχρι τις εκλογές, αλλά καίει και την ευκαιρία των Τόρις να διεκδικήσουν επόμενη θητεία, καθώς εκτιμούν ότι όποιος κι αν είναι ο επικεφαλής τους στις επόμενες εκλογές - είτε προκηρυχθούν άμεσα είτε όχι - είναι χαμένος από χέρι.
"Ο κόσμος ξέρει ότι τελείωσε - είναι θέμα πώς και πότε"
Τις τελευταίες τρεις μέρες η συζήτηση αφορά πόσο καιρό μπορεί να επιβιώσει η Λιζ Τρας στην πρωθυπουργική καρέκλα. Ήδη ένας μικρός αριθμός βουλευτών την καλούν να φύγει ενώ Βρετανοί δημοσιογράφοι και αναλυτές εκτιμούν ότι ο αριθμός αυτός μπορεί σύντομα να μεγαλώσει.
Στην ειδησεογραφική εκπομπή BBC Σαββατοκύριακο, πολλοί υποστήριξαν ότι η Τρας θα έπρεπε να εγκαταλείψει τα καθήκοντά της πριν από τις επόμενες εκλογές. Κάποιοι υποστήριξαν ότι θα μπορούσε να μείνει για λίγους μήνες ακόμη. Αλλά ένας αυξανόμενος αριθμός υποστηρίζει ότι της απομένουν εβδομάδες ή ακόμα και ημέρες - παρόλο που δεν είναι σαφές πώς θα μπορούσε να γίνει αυτό ή ποιος θα την διαδεχόταν.
Ένας πρώην υπουργός είπε στο BBC: "Ο κόσμος ξέρει ότι τελείωσε - είναι θέμα πώς και πότε".
Εκτός από το πρώτο - και μάλλον απίθανο - σενάριο της άμεσης εξόδου της Τρας από την πρωθυπουργία αυτή την εβδομάδα, ένα πιο ρεαλιστικό σενάριο είναι ότι οι όποιες εξελίξεις θα δρομολογηθούν σε ένα δεκαπενθήμερο από τώρα, δηλαδή με τα το Χάλοουϊν. Οι μετριοπαθέστεροι βλέπουν τη λύση ενός ανασχηματισμού που θα άλλαζε τις δυναμικές και θα επέτρεπε στην Τρας να κερδίσει χρόνο.
"Πολλά θα εξαρτηθούν από τις αγορές", λέει στο BBC ένας πρώην υπουργός που υπηρέτησε υπό τον Μπόρις Τζόνσον. "Αν μείνουν εκεί που είναι, αυτό θα δώσει λίγο χρόνο. Εάν οι αγορές πέσει σε ελεύθερη πτώση, πρέπει να πάει μέσα στην εβδομάδα."
Συντηρητικοί βουλευτές θα προσπαθήσουν να αποπέμψουν τη Λιζ Τρας "εντός της εβδομάδας"
Μέλη της Βουλής των Κοινοτήτων που ανήκουν στην κοινοβουλευτική ομάδα του Συντηρητικού Κόμματος φέρονται να ετοιμάζονται να επιδώσουν επιστολές στον Γκρέιαμ Μπρέιντι, τον επικεφαλής της επιτροπής των Τόρις που οργανώνει τις εσωκομματικές διαδικασίες για την ανάδειξη της ή του ηγέτη της παράταξης.
Με τις επιστολές τους αναμένεται να εκφράζουν τη δυσπιστία τους προς την Τρας, όπως αναφέρει σε δημοσιεύματά της η Daily Mail, επικαλούμενη ανώνυμες πηγές.
Τα τρία ονόματα που συζητήθηκαν
Αν και πολλοί εκτιμούν ότι η Τρας δεν έχει μέλλον, δεν μπορούν να παραβλέψουν ότι σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες της Επιτροπής 1922 του Συντηρητικού κόμματος, η πρωθυπουργός είναι ασφαλής από το αντιμετωπίσει μια ψήφο εμπιστοσύνης για ένα χρόνο. Οι κανόνες θα μπορούσαν να αλλάξουν, αλλά το πρόσφατο προηγούμενο υποδηλώνει ότι η επιτροπή είναι απρόθυμη να το κάνει - προτιμώντας ο ηγέτης να παραιτηθεί παρά να εκδιωχθεί.
Όπως αναφέρεται σε ρεπορτάζ του BBC, υπάρχει και το σενάριο η κοινοβουλευτική ομάδα των Τόρις να επιλέξει μόνη της τον επόμενο αρχηγό τους σε διάστημα μόλις δύο ημερών, χωρίς προσφυγή στην ψήφο των μελών του κόμματος.
Τα τρία ονόματα που συζητήθηκαν ευρέως αυτό το σαββατοκύριακο είναι των Μπεν Ουάλας, Ρίσι Σούνακ και Πένι Μόρνταντ. Ο πρώτος φέρεται να αρνείται εμπλοκή του σε αυτή τη φάση, ο δεύτερος εξακολουθεί να θεωρείται διχαστικό πρόσωπο καθώς του καταλογίζεται ότι ευθύνεται για την πτώση του Μπόρις Τζόνσον, ενώ η τρίτη θεωρείται μάλλον άπειρη για να αναλάβει ένα διχασμένο κόμμα και μια χώρα σε οικονομική κρίση.
Οι επιλογές για τη Λιζ Τρας μοιάζουν να μην είναι πολλές ενώ το Συντηρητικό κόμμα έχει εισέλθει σε ακόμη μία εβδομάδα αναστάτωσης εν αναμονή εξελίξεων.