CNN: Πώς ο Τραμπ έσωσε τον Νετανιάχου, στριμώχνοντάς τον στη συμφωνία για τη Γάζα

Τον Ιανουάριο, ο πρόεδρος των ΗΠΑ άσκησε αποφασιστική πίεση στον Νετανιάχου να αποδεχτεί μια συμφωνία που θα επέστρεφε 30 από τους ζωντανούς ομήρους και οκτώ νεκρούς ομήρους στα σπίτια τους

Reuters

Στην Πλατεία Ομήρων του Τελ Αβίβ, για τις οικογένειες των Ισραηλινών ομήρων που απήχθησαν από τη Χαμάς στη Γάζα και τα πλήθη που υποστήριζαν τον αγώνα τους για δύο χρόνια, η αφήγηση είναι σαφής: με την επικείμενη επιστροφή των ομήρων, ο Τραμπ πέτυχε αυτό που δεν μπορούσε ή δεν ήθελε να κάνει ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου.

Επί μήνες, οι οικογένειες των ομήρων και οι πολιτικοί αντίπαλοι του Νετανιάχου τον κατηγορούσαν ότι παρέτεινε τον πόλεμο στη Γάζα για την πολιτική του επιβίωση. Η στρατιωτική εκστρατεία καθησύχαζε τους ακροδεξιούς εταίρους του στην κυβέρνηση, οι οποίοι ζητούσαν συνεχώς επιθέσεις μεγαλύτερης κλίμακας στη Γάζα και ονειρεύονταν την πλήρη ανακατάληψη της περιοχής.

"Ο Νετανιάχου δεν είναι διατεθειμένος να πληρώσει το πολιτικό τίμημα της επιστροφής όλων των ομήρων", κατήγγειλε χαρακτηριστικά τον περασμένο Δεκέμβριο ο ηγέτης της αντιπολίτευσης, Γιαΐρ Λαπίντ.

Όμως το τοπίο άλλαξε δραματικά με την επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο στις αρχές του 2025. Ο Νετανιάχου έχει περιγράψει τον Τραμπ ως τον καλύτερο φίλο που είχε ποτέ το Ισραήλ στο Οβάλ Γραφείο.

CNN: Πώς ο Τραμπ έσωσε τον Νετανιάχου, στριμώχνοντάς τον στη συμφωνία για τη Γάζα

Τον Ιούνιο, κατά τη διάρκεια του 12ήμερου πολέμου μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, ο Τραμπ ουσιαστικά διέταξε το Ισραήλ να ματαιώσει μια επικείμενη αεροπορική επιδρομή, δημοσιεύοντας μια εντολή στην πλατφόρμα Truth Social: "Φέρτε τους πιλότους σας πίσω τώρα". Τα μαχητικά αεροσκάφη γύρισαν στον αέρα.

Πριν λίγες ημέρες, η επιρροή του Αμερικανού προέδρου φάνηκε ξανά, καθώς ανάγκασε τον Νετανιάχου σε μια άνευ προηγουμένου συγγνώμη από το Κατάρ για την αποτυχημένη επίθεση της 9ης Σεπτεμβρίου εναντίον ηγετών της Χαμάς στη Ντόχα. Η συγγνώμη περιλάμβανε ένα ταπεινωτικό οπτικό υλικό της κλήσης από το Οβάλ Γραφείο, το οποίο δημοσιεύτηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να το δει ο κόσμος.

Στη συνέχεια, ο Τραμπ ανακοίνωσε το φιλόδοξο σχέδιο 20 σημείων του για τον πλήρη τερματισμό του πολέμου κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Νετανιάχου στην Ουάσινγκτον.

Αφού η Χαμάς δήλωσε ότι ήταν έτοιμη για διαπραγματεύσεις, ο Τραμπ έδωσε ρητή εντολή στο Ισραήλ να σταματήσει τους βομβαρδισμούς στη Γάζα, ενώ χαρακτήρισε την οργάνωση που έχει χαρακτηριστεί ως "τρομοκρατική" από τις ΗΠΑ ως έτοιμη για διαρκή ειρήνη.

Στη συνέχεια, έστειλε τον απεσταλμένο του, Στιβ Γουίτκοφ, και τον γαμπρό του, Τζάρεντ Κούσνερ, στο Κάιρο για να εξασφαλίσουν μια συμφωνία και τελικά ανακοίνωσε το βράδυ της Τετάρτης ότι η ειρήνη βρίσκεται σε εξέλιξη, με όλους τους 48 εναπομείναντες ομήρους να αναμένεται να απελευθερωθούν στο πλαίσιο της πρώτης φάσης της συμφωνίας.

Ο Νετανιάχου, από την πλευρά του, απορρίπτει επανειλημμένα τους ισχυρισμούς ότι υπέκυψε στις πιέσεις των ΗΠΑ. Προσπαθεί να παρουσιάσει τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός ως άνευ προηγουμένου επίτευγμα στρατηγικού συντονισμού.

"Όποιος λέει ότι αυτή η συμφωνία για τους ομήρους ήταν πάντα στο τραπέζι, απλώς δεν λέει την αλήθεια", δήλωσε την περασμένη Παρασκευή.

Σε αντίθεση με προηγούμενες απαιτήσεις της Χαμάς, το σχέδιο του Τραμπ διασφαλίζει ότι οι Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις (IDF) θα διατηρήσουν την παρουσία τους σε περίπου το ήμισυ του παλαιστινιακού θύλακα. Ο Νετανιάχου το παρουσιάζει αυτό ως νίκη: οι όμηροι επέστρεψαν, οι IDF κρατούν εδάφη και η Χαμάς αποδυναμώθηκε.

Ωστόσο, δεν ανταποκρίνεται στην "ολοκληρωτική νίκη" που υποσχέθηκε επί δύο χρόνια. Η πρώτη φάση αφήνει τη Χαμάς οπλισμένη και λειτουργική, δεν εγγυάται τον αφοπλισμό ή την εξορία της ηγεσίας, και η μεταπολεμική διακυβέρνηση της Γάζας παραμένει απροσδιόριστη.

Ο ισραηλινός δάκτυλος στο σχέδιο Τραμπ

Σύμφωνα με δύο Ισραηλινούς αξιωματούχους που μίλησαν στο CNN υπό καθεστώς ανωνυμίας, μετά τον σύντομο πόλεμο του Ισραήλ με το Ιράν τον Ιούνιο, ο Τραμπ και ο Νετανιάχου συμφώνησαν ότι "μόλις χτυπηθεί το Ιράν, η Γάζα έπρεπε να τελειώσει".

Ενώ οι διαπραγματευτές μετέβησαν στη Ντόχα για έναν ακόμη γύρο αποτυχημένων συνομιλιών, ο στενότερος έμπιστος συνεργάτης του Νετανιάχου, ο Ρον Ντέρμερ, συνεργάστηκε με την κυβέρνηση Τραμπ και τα κράτη του Κόλπου σε αυτό που τελικά πήρα μορφή ως το σχέδιο εκεχειρίας του Τραμπ.

"Το τελικό σχέδιο είναι γεμάτο με τα δακτυλικά αποτυπώματα του Ντέρμερ", δήλωσε μία από τις πηγές, ενώ παραδέχτηκε ότι στην τελική ευθεία ο Τραμπ επέβαλε όρους που έπρεπε να αποδεχτεί ο Νετανιάχου, συμπεριλαμβανομένης μιας πιθανής πορείας προς ένα παλαιστινιακό κράτος.

Το κείμενο της συμφωνίας δίνει το περιθώριο στον Νετανιάχου να συνδιαλλαγεί με τα σκληροπυρηνικά μέλη του συνασπισμού του, αφού η πλήρης αποχώρηση των Ισραηλινών Δυνάμεων εξαρτάται από τον αφοπλισμό της Χαμάς. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός ισχυρίζεται ότι με αυτόν τον τρόπο η χώρα του διατηρεί το δικαίωμα να ξαναρχίσει τις μάχες αν δεν εκπληρωθεί αυτός ο όρος.

Από την πλευρά τους, αξιωματούχοι της Χαμάς διαβεβαιώνουν ότι έχουν εγγυήσεις των ΗΠΑ ότι ο πόλεμος δεν θα ξαναρχίσει.

Αυτή η ασάφεια διατηρεί τον συνασπισμό του Νετανιάχου άθικτο, τουλάχιστον προσωρινά. Παρά τις ακροδεξιές απειλές για ανατροπή της κυβέρνησης, οι ακροδεξιοί υπουργοί Ιταμάρ Μπεν Γκβιρ και Μπεζαλέλ Σμότριτς έχουν αφήσει να εννοηθεί ότι παραμένουν, καθησυχασμένοι από τις διαβεβαιώσεις του Νετανιάχου ότι "ο πόλεμος δεν έχει τελειώσει" και ότι το Ισραήλ διατηρεί το δικαίωμα να συνεχίσει τις μάχες εάν η Χαμάς δεν αφοπλιστεί.

Επικείμενες εκλογές

Η απόφασή του Νετανιάχου διαμορφώθηκε επίσης και από το πολιτικό ημερολόγιο της χώρας. Οι επόμενες εκλογές του Ισραήλ έχουν προγραμματιστεί επίσημα για τον Οκτώβριο του 2026, όμως πλέον φαίνεται ολοένα και πιο πιθανή μια πρόωρη προσφυγή στις κάλπες.

Ισραηλινές πηγές δήλωσαν στο CNN ότι "πριν από αρκετούς μήνες, ο Νετανιάχου συνειδητοποίησε ότι ο πόλεμος έχει γίνει βάρος και δεν ήθελε να πάει σε εκλογές με ομήρους ακόμα αιχμαλώτους, κάτι που θα υπενθύμιζε καθημερινά την αποτυχία της 7ης Οκτωβρίου στον τομέα της ασφάλειας".

Η κύρια πρόκληση για τον Νετανιάχου στις επόμενες εκλογές θα είναι η διαχείριση της ευθύνης για την πιο αιματηρή ημέρα στην ιστορία του Ισραήλ, κατά την οποία 1.200 άνθρωποι σκοτώθηκαν και περισσότεροι από 250 άλλοι απήχθησαν στη Γάζα. Πριν από δύο χρόνια, ο Νετανιάχου φαινόταν πολιτικά νεκρός, δεδομένης της καταστροφικής αποτυχίας. Η πλειοψηφία των Ισραηλινών υποστήριξε την παραίτησή του, ενώ εβδομαδιαίες διαμαρτυρίες ζητούσαν συνεχώς εκλογές.

Ο τερματισμός του πολέμου θα προσφέρει στον Ισραηλινό ηγέτη ανακούφιση από τα καθημερινά πρωτοσέλιδα των εφημερίδων για τις απώλειες στις Ισραηλινές Ένοπλες την αυξανόμενη διεθνή απομόνωση και τη σοβαρή οικονομική ζημία. Αν και εκκρεμούν λεπτομερείς δημοσκοπήσεις σχετικά με τον εκλογικό αντίκτυπο της συμφωνίας, προηγούμενες έρευνες έδειχναν ότι το 60 έως 70% των Ισραηλινών υποστήριζαν την προοπτική της κατάπαυσης του πυρός.

Η προεκλογική εκστρατεία του Νετανιάχου ήδη παίρνει μορφή: ο πόλεμος τελείωσε, οι όμηροι επέστρεψαν στην πατρίδα τους, το Ιράν και οι σύμμαχοί του έχουν αποδυναμωθεί και με τον Τραμπ στο πλευρό του, θα προσπαθήσει να επιβάλλει μια συμφέρουσα για το Ισραήλ ομαλοποίηση στην περιοχή.

Ο Νετανιάχου γνωρίζει πολύ καλά τη δημοτικότητα του Τραμπ στο Ισραήλ -πολύ μεγαλύτερη από τη δική του- και πηγές λένε ότι σκοπεύει να τον θέσει στο επίκεντρο της προεκλογικής του εκστρατείας. Μάλιστα, κάλεσε τον Κούσνερ και τον Γουίτκοφ στη συνεδρίαση του ισραηλινού υπουργικού συμβουλίου την Πέμπτη, στην οποία εγκρίθηκε η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός.

Τις επόμενες ημέρες, ο ίδιος ο Τραμπ θα φτάσει στο Ισραήλ για να συμμετάσχει στους εορτασμούς. Ο Νετανιάχου είναι πιθανό να ενορχηστρώσει κάθε στιγμή παρουσίας του Τραμπ σε ισραηλινό έδαφος για μέγιστο προσωπικό πολιτικό όφελος και να εκμεταλλευτεί τη δημοτικότητα του Τραμπ στην πορεία προς τις εκλογές.

Η πίεση από τις ΗΠΑ μπορεί να ανάγκασε τον Νετανιάχου να αποδεχτεί όρους που απέφευγε επί μήνες, ωστόσο, παρουσιάζοντας τον Τραμπ ως τον σωτήρα που διαπραγματεύεται και αγαπά το Ισραήλ, ο Νετανιάχου θα προσπαθήσει να εκτελέσει μια πολιτική αλχημεία, μετατρέποντας τη συμφωνία σε πολιτικό χρυσό, που μπορεί επίσης ίσως να αποσπάσει την προσοχή από την μακροχρόνια δίκη του πρωθυπουργού για διαφθορά, την οποία, παρεμπιπτόντως, ο Τραμπ έχει ζητήσει να ακυρωθεί.

Το κατά πόσον η υποστήριξη του Τραμπ θα μπορέσει να αλλάξει την τύχη ενός πρωθυπουργού που προέδρευε κατά τη διάρκεια της χειρότερης αποτυχίας ασφαλείας και του μεγαλύτερου σε διάρκεια πολέμου του Ισραήλ θα αποτελέσει την απόλυτη δοκιμασία μνήμης για τους Ισραηλινούς ψηφοφόρους.