Δύο ημέρες πριν από τις κάλπες των αμερικανικών εκλογών, και ενώ οι βασικοί υποψήφιοι εξακολουθούν να κάνουν εμφανίσεις, ο Αμερικανός νομπελίστας οικονομολόγος Πολ Κρούγκμαν συναντά τους δυνητικούς ψηφοφόρους του Ντόναλντ Τραμπ μέσω της ανάλυσης που κάνει για την εφημερίδα New York Times.
Ο τρόπος που επιλέγει να παρουσιάσει τις απόψεις του εκκινεί από ένα καυστικό meme (μιμίδιο) που πρωτοπαρουσιάστηκε σε μία ανάρτηση στο (τότε) Twitter το μακρινό, πλέον, 2015 που έγινε viral και χρησιμοποιείται ως αναφορά για όσους ψηφίζουν υπέρ κάποιου και μετά δηλώνουν παραπλανημένοι.
Το παράδειγμα που χρησιμοποιεί και τα όσα λέει, έχουν, για πολλοστή φορά, τεράστιο ενδιαφέρον.
Το καυστικό meme του 2015 και οι "παραπλανημένοι" ψηφοφόροι του Τραμπ
"Ποτέ δεν πίστευα ότι οι λεοπαρδάλεις θα έτρωγαν το πρόσωπό ΜΟΥ" μυξοκλαίει μια γυναίκα που ψήφισε για το "Κόμμα Leopards Eating People's Faces" έγραψε το Tweet που και σήμερα συνοψίζει αυτό που ο Κρούγκμαν θέλει να πει σε όσους Αμερικανούς σκέφτονται να ψηφίσουν Τραμπ.
Γράφει, λοιπόν, ο Κρούγκμαν: "Είναι δύσκολο να εξηγήσω γιατί αυτό είναι τέλειο, αλλά είναι. Εάν κερδίσει ο Ντόναλντ Τραμπ, θα πέσει τελικά πολύ κλάμα μεταξύ των ανθρώπων που τον ψήφισαν. Σε κάποιες περιπτώσεις, αυτό θα συμβεί από την τρομακτική συνειδητοποίηση του αυταρχισμού του".
Και συνεχίζει: "Αν πιστεύετε ότι δεν θα σας επηρεάσει μια δεύτερη προεδρία Τραμπ επειδή δεν είστε χωρίς νόμιμα έγγραφα παραμονής στις ΗΠΑ ή Πορτορικανός ή Δημοκρατικός πολιτικός, σας ενθαρρύνω να το επαναξιολογήσετε. Σήμερα θέλω να μιλήσω για πιο πεζά οικονομικά ζητήματα".
Τι πραγματικά θα συμβεί με τους δασμούς
"Πολλοί αναλυτές έχουν επισημάνει ότι οι δασμοί που έχει στο πρόγραμμά του ο Τραμπ θα πλήξουν τους περισσότερους Αμερικανούς, με μόνα τα άτομα υψηλού εισοδήματος να κερδίζουν αρκετά από τις φορολογικές του περικοπές για να καλύψουν τη διαφορά. Ο Τραμπ, φυσικά, επιμένει ότι οι δασμοί, οι φόροι δηλαδή στις εισαγωγές- που είναι, ουσιαστικά, φόρος επί των πωλήσεων -δεν θα βλάψουν τους Αμερικανούς καταναλωτές. Όμως, όπως αναφέρει όμως η Washington Post, οι εταιρείες ετοιμάζονται ήδη να αυξήσουν τις τιμές.
Ωστόσο, ο πληθωριστικός αντίκτυπος των δασμών θα είναι πιθανώς μόνο η αρχή του κακού για εκατομμύρια Αμερικανούς εάν κερδίσει ο Τραμπ. Τις τελευταίες ημέρες, δύο άτομα που πιθανότατα θα έχουν μεγάλη επιρροή στην πολιτική εάν επικρατήσουν οι Ρεπουμπλικάνοι, "άφησαν τη λεοπάρδαλη να βγει από το σακί" (δλδ έδειξαν τα δόντια τους) για το τι άλλο πρέπει να περιμένουμε από μια κυβέρνηση Τραμπ.
Ίσως πιο αξιοσημείωτο, ο Ίλον Μασκ -τον οποίο ο Τραμπ έχει ανακοινώσει ότι θα διορίσει επικεφαλής μιας κυβερνητικής επιτροπής αποτελεσματικότητας- λέει ότι θα μπορούσε να περικόψει "τουλάχιστον 2 τρισεκατομμύρια δολάρια" από τις ομοσπονδιακές δαπάνες, περίπου το 30% του προϋπολογισμού, δηλώνοντας ότι θα ήταν σχετικά εύκολο δεδομένου του ύψους της κρατικής σπατάλης, στην οποία αναφέρεται αν και πρόσφατα αναγνώρισε ότι κάτι τέτοιο "συνεπάγεται αναγκαστικά κάποια προσωρινή δυσκολία".
Αυτές οι παρατηρήσεις και μόνο σας λένε δύο πράγματα. Πρώτον, ότι ο Μασκ δεν κατανοεί τις ομοσπονδιακές δαπάνες. Δεύτερον, μία νέα κυβέρνηση Τραμπ πιθανότατα θα προκαλούσε πολλές δυσκολίες σε εκατομμύρια Αμερικανούς και αυτό είναι απίθανο ότι θα ήταν μια προσωρινή κατάσταση.
Τι ισχύει με τις δημόσιες δαπάνες
Στο ερώτημα αν όντως η κυβέρνηση των ΗΠΑ σπαταλά χρήματα, ο Κρούγκμαν απαντά ότι "φυσικά και το κάνει". Αλλά λέει ότι το ίδιο κάνει και κάθε μεγάλος οργανισμός, αντιστρέφοντας το ερώτημα προς την Tesla του Μασκ: "Πιστεύετε ότι κάθε δολάριο που εκταμιεύει η Tesla ξοδεύεται σωστά;"
Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση θεωρείται καλύτερα ως μια ασφαλιστική εταιρεία με στρατό. Κοινωνική ασφάλιση, Medicare, Medicaid, στρατιωτικές δαπάνες, συν τα επιδόματα βετεράνων και οι πληρωμές τόκων για το χρέος αντιπροσωπεύουν περίπου τα τρία τέταρτα των συνολικών δαπανών. Πολλά από τα υπόλοιπα αφορούν βασικές λειτουργίες της κυβέρνησης, από τη λειτουργία των δικαστηρίων έως την παροχή ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας.
Έτσι, οποιαδήποτε απόπειρα μειώσεων δαπανών στην κλίμακα για την οποία μιλά ο Μασκ θα συνεπαγόταν αναγκαστικά άγριες περικοπές σε προγράμματα από τα οποία εξαρτώνται εκατομμύρια άνθρωποι. Ο Τραμπ έχει πει ότι δεν θα περικόψει την Κοινωνική Ασφάλιση ή το Medicare, αλλά οι φορολογικές του προτάσεις θα υπονόμευαν τους προϋπολογισμούς των προγραμμάτων αυτών, και εμφανώς δεν έχει εξαιρέσει το Medicaid, το οποίο καλύπτει περίπου 70 εκατομμύρια ανθρώπους.
Οι περικοπές δαπανών τύπου Μασκ, λοιπόν, σχεδόν σίγουρα θα οδηγούσαν σε τρομακτικές δυσκολίες για πολλούς Αμερικανούς, λέει ο βραβευμένος οικονομολόγος.
Εν τω μεταξύ, ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων Μάικ Τζόνσον υπόσχεται "μαζική μεταρρύθμιση" του νόμου για τη φροντίδα υγείας ("όχι Obamacare", έχει δηλώσει). Και όπως λέει ο Κρούγκμαν, δεν χρειάζεται να κάνουμε εικασίες για το τι θα σήμαινε αυτό. Το 2017, ο Τραμπ και οι σύμμαχοί του στο Κογκρέσο σχεδόν πέρασαν μια "μεταρρύθμιση" της υγειονομικής περίθαλψης που το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου εκτιμούσε ότι θα είχε αυξήσει, έως το 2026, τον αριθμό των Αμερικανών χωρίς ασφάλιση υγείας κατά 23 εκατομμύρια.
Για την κατάσταση της αμερικανικής οικονομίας μετά τη διακυβέρνηση Μπάιντεν
"Πολλοί πιθανοί ψηφοφόροι του Τραμπ πιθανότατα αγνοούν τι τους επιφυλάσσει η επόμενη μέρα και φαντάζονται ότι ο Τραμπ απλώς θα χτυπήσει τα δάχτυλά του και θα "διορθώσει" αυτό που επιμένει ότι είναι μια οικονομία σε κατάρρευση. Η πραγματικότητα, ωστόσο, είναι ότι οι οικονομικές επιδόσεις της Αμερικής υπό την κυβέρνηση Μπάιντεν-Χάρις ήταν πολύ καλές, ειδικά σε σύγκριση με αυτές άλλων χωρών. Έχουμε αναπτυχθεί πολύ πιο γρήγορα από οποιοδήποτε άλλο μεγάλο πλούσιο έθνος και έχουμε ξεπεράσει σημαντικά τις προβλέψεις, τόσο αυτές που έγιναν πριν την εμφάνιση του Covid-19 όσο και εκείνων που έγιναν στην αρχή της διακυβέρνησης Μπάιντεν.
Είναι αλήθεια ότι είχαμε μια έκρηξη πληθωρισμού το 2021 και το 2022. Αλλά αυτό ήταν ένα παγκόσμιο φαινόμενο. Άλλα κράτη είχαν παρόμοιες εκρήξεις. Επιπλέον, ο πληθωρισμός έχει μειωθεί πολύ και παρόλο που πολλοί παραμένουν αναστατωμένοι, όπως είναι κατανοητό, για το υψηλότερο επίπεδο τιμών, οι περισσότεροι εργαζόμενοι, ειδικά οι χαμηλόμισθοι, έχουν δει τους μισθούς να ξεπερνούν τον πληθωρισμό από την αρχή της πανδημίας.
Και για όσους κάνουν παραλληλισμούς του Τραμπ με τον Ρίγκαν, ο Κρούγκμαν γράφει: "Όταν η εκστρατεία επανεκλογής του Ρόναλντ Ρίγκαν επέλεξε ως σύνθημα το γνωστό"Είναι πάλι πρωί στην Αμερική", τόσο η ανεργία όσο και ο πληθωρισμός ήταν σημαντικά υψηλότερα από ό,τι είναι τώρα".
Θα τα πήγαινε ο Τραμπ ακόμα καλύτερα από τον Μπάιντεν; Ή καλύτερα από την Κάμαλα Χάρις; Υπάρχει μια ασυνήθιστη συναίνεση μεταξύ των οικονομολόγων ότι ο Τραμπ θα παραδόσει μια χειρότερη οικονομία στην οποία το ιδιαίτερο στοιχείο θα είναι ο πολύ υψηλότερος πληθωρισμός, από ό,τι η Χάρις.
Ο Κρούγκμαν κάνει τη διαπίστωση ότι "εάν κερδίσει, πολλοί ψηφοφόροι του Τραμπ είναι πιθανό να βιώσουν τύψεις του αγοραστή που δεν έχει μείνει ικανοποιημένος από το προϊόν που αγόρασε".
Κλείνοντας τους απευθύνει και ένα άλλο μήνυμα, πέρα που δεν αφορά στενά, το πώς θα πάει η οικονομία: "Θα εκφράσουν την απογοήτευσή τους στην κάλπη το 2028; Θα το κάνουν αν μπορούν. Αλλά αυτό προϋποθέτει ελεύθερες και δίκαιες εκλογές. Ο Τραμπ μας έδωσε πολλούς λόγους να πιστεύουμε ότι αν κερδίσει, το 2024 μπορεί να είναι η τελευταία φορά που η Αμερική θα διεξάγει ελεύθερες εκλογές".