Ευρωπαϊκό όραμα με «αξίες» της Goldman Sachs: Το «πρόβλημα Μπαρόζο»

Στο βιβλίο “Τι να κάνουμε;”, που μεταφράστηκε σχετικά πρόσφατα στα ελληνικά, δύο σπουδαίοι γάλλοι φιλόσοφοι, ο Αλαίν Μπαντιού και ο Μαρσέλ Γκοσέ, συζητούν για τη διαδρομή τους, την ιστορική συγκυρία και το μέλλον μιας πολιτικής εναλλακτικής.

Ο πρώτος, δεδηλωμένος υποστηρικτής μιας ιδιότυπης αναβίωσης του κομμουνιστικού προτάγματος, ο δεύτερος, θιασώτης της φιλελεύθερης κοινοβουλευτικής δημοκρατίας και ενός μεταρρυθμιστικού προγράμματος που θα θέσει κάποια όρια στον παγκοσμιοποιημένο καπιταλισμό. Όπως ήταν επόμενο, η συζήτηση έφτασε κάποια στιγμή στο θέμα της Ευρώπης.

“Τα διάφορα όργανα και οι διάφορες επιτροπές της Ευρωπαϊκής Ένωσης παίζουν, κατ’ουσίαν, ρόλο διαμεσολαβητή μεταξύ της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης και ευρωπαϊκών εθνικών κρατών. Ειδικότερα, θα έλεγα ότι φροντίζουν για την αποδυνάμωση των εθνικών κρατών προς όφελος των καπιταλιστικών ομίλων” σημειώνει με περισσή έμφαση ο Μπαντιού. Για να προσθέσει ότι η EE δεν μπορεί —ούτε τώρα, ούτε ποτέ— να αναδειχθεί σε ένα ανάχωμα απέναντι στη δράση των μεγάλων καπιταλιστικών ομίλων.

Εκείνο που προκαλεί εντύπωση δεν είναι η θέση του Μπαντιού —η κατηγορία που διατυπώνει είναι άλλωστε τόσο παλιά όσο και η ίδια η ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης— αλλά το γεγονός ότι η υποστήριξη της αντίθετης άποψης από τον Γκοσέ δείχνει να είναι εξαιρετικά δύσκολη. Τόσο δύσκολη που πρέπει να διαχωριστεί επιμελώς και με υπομονή από την ουτοπία: “Γιατί όχι; Αυτό που απαιτείται είναι η αναγκαία πολιτική βούληση. Έχω επίγνωση ότι αυτό που προτείνω είναι δύσκολο, αλλά δεν το θεωρώ ουτοπικό”.

Από την ευρωπαϊκή ουτοπία στην απονομιμοποίηση της ΕΕ

Τα παραπάνω αποτελούν μία ακόμη αντανάκλαση της βαθιάς κρίσης νομιμοποίησης που περνά το ευρωπαϊκό εγχείρημα τα τελευταία χρόνια, στο βαθμό που αδυνατεί να δώσει πειστικές απαντήσεις στις νέες προκλήσεις, με πρώτη τη συντριπτική αύξηση των ανισοτήτων μετά την κρίση του 2008, τόσο εντός όσο και μεταξύ των κρατών-μελών. Το τελευταίο επεισόδιο σε αυτό το παράταιρο σίριαλ της επελαύνουσας απονομιμοποίησης ακούει στο όνομα Μπαρόζο.

Η “υπόθεση Μπαρόζο” δικαιολογημένα δημιουργεί τριγμούς στα γραφεία των Βρυξελλών για τρεις κυρίως λόγους, που φέρουν εντός τους μια μεγάλη και πικρή δόση ειρωνείας.

Πρώτον, διότι ο άνθρωπος που κλήθηκε ως πρόεδρος της Κομισιόν μέχρι το 2014 να αντιμετωπίσει τις συνέπειες της μεγαλύτερης χρηματοπιστωτικής κρίσης των τελευταίων 80 χρόνων —μιας κρίσης που για πολλούς θεωρήθηκε σημείο καμπής για την πορεία της ΕΕ— ανέλαβε κατόπιν θέση μη εκτελεστικού προέδρου σε μια τράπεζα που διαδραμάτισε έναν εξόχως προβληματικό ρόλο σε αυτήν την κρίση, πουλώντας τα γνωστά πλέον σε όλους τοξικά τιτλοποιημένα δάνεια.

Δεύτερον, διότι μετά το τέλος της θητείας του στις Βρυξέλλες ο πορτογάλος πολιτικός γίνεται “λομπίστας” σε έναν τομέα του οποίου προηγουμένως είχε την πολιτική ευθύνη ως πρόεδρος της Επιτροπής. Κάτι που σημαίνει ότι με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, αναμένεται να δώσει στο νέο του εργοδότη μεγαλύτερη πρόσβαση στα πεδία λήψης πολιτικών αποφάσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Για αυτό άλλωστε και προσελήφθη.

Και τρίτον, διότι το αντικείμενο των συμβουλών που θα δίνει ο κ. Μπαρόζο στην εν λόγω επενδυτική τράπεζα έναντι αδράς αμοιβής έχει να κάνει με το Brexit και τη διαχείριση των συνεπειών του. Με ένα ζήτημα δηλαδή που απειλεί την ίδια την επιβίωση της ΕΕ και που την έχει βυθίσει, εδώ και μήνες, σε αυτό που ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ αποκάλεσε πολύ γλαφυρά “υπαρξιακή κρίση”.

Ο Μπαρόζο και η κορυφή του παγόβουνου

Δεν απαιτείται κάποια ιδιαίτερη αναλυτική ικανότητα για να αντιληφθεί κανείς ότι από τα παραπάνω προκύπτουν σοβαρά ερωτήματα που πρέπει να εξεταστούν και μπορεί ακόμη και να φτάσουν στο ζήτημα μιας ενδεχόμενης σύγκρουσης συμφερόντων. Τυπικά πάντως ο κ. Μπαρόζο δεν έχει παραβιάσει τον κώδικα δεοντολογίας της Κομισιόν που υποχρεώνει τους πρώην επιτρόπους να ζητούν άδεια για να προσληφθούν σε κάποια θέση εργασίας τους πρώτους δεκαοκτώ μήνες από τη λήξη της θητείας τους. Υπενθυμίζεται ότι η θητεία του πρώην προέδρου της Επιτροπής έληξε τον Οκτώβριο του 2014.

Απαντώντας στις επικρίσεις, ο πρώην πρόεδρος της Κομισιόν έκανε λόγο για διακριτική μεταχείριση σε βάρος του. Και υπό μία έννοια, έχει απόλυτο δίκιο. Ο Μπαρόζο δεν είναι ούτε ο πρώτος ούτε βεβαίως ο τελευταίος υψηλόβαθμος ευρωπαίος αξιωματούχος που μετά τα γραφεία των Βρυξελλών πήρε “μεταγραφή” σε έναν χρηματοπιστωτικό κολοσσό ή σε υψηλά αμοιβόμενες θέσεις του ιδιωτικού τομέα. Αποτελεί απλώς την κορυφή ενός τεράστιου παγόβουνου. O προκάτοχος της θέσης που ανέλαβε ο Μπαρόζο στην Goldman Sachs ήταν ο Πίτερ Σάδερλαντ, πρώην επίτροπος της ΕΕ, αρμόδιος για την πολιτική ανταγωνισμού. Εν ολίγοις, δεκάδες αξιωματούχοι της ΕΕ έκαναν το ίδιο και “δεν άνοιξε ρουθούνι”, κατά το κοινώς λεγόμενον.

Μεταξύ αυτών και η Νέλι Κρους, επίτροπος Ανταγωνισμού από το 2004 έως το 2010 και επίτροπος για την Ψηφιακή Ατζέντα από το 2010 έως το 2014, στις δύο θητείες του Μπαρόζο. Μετά την αποχώρησή της από τις Βρυξέλλες, η Κρους ανέλαβε θέσεις στην Bank of America-Merill Lynch και τις εταιρίες Salesforce και Uber. To ονομά της επανέρχεται σήμερα στο προσκήνιο, μετά τις αποκαλύψεις της γερμανικής εφημερίδας Süddeutsche Zeitung, στο πλαίσιο των αποκαλούμενων BahamasLeaks. Η Κρους φέρεται να ήταν διευθύντρια της offshore Mint Holdings Limited, χωρίς να το έχει γνωστοποιήσει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, παραβιάζοντας έτσι τον κώδικα δεοντολογίας της Κομισιόν.

Η Ευρώπη και οι αξίες της Goldman Sachs

Οι υπάλληλοι της Κομισιόν φαίνεται πάντως ότι αντιλαμβάνονται πολύ καλύτερα το διακύβευμα από ότι η ίδια η ηγεσία της Ευρώπης. Σε διαδικτυακή αίτησή τους, με την οποία ζητούν να διακοπεί η σύνταξη που εισπράττει ο Μπαρόζο ως πρώην πρόεδρος της Κομισιόν μετά τις πρόσφατες εξελίξεις —το ποσό της σύνταξης υπερβαίνει τα 100.000 ευρώ το χρόνο σύμφωνα με τους Financial Times—, αναφέρουν μεταξύ άλλων τα εξής: “Η εξέλιξη αυτή έρχεται στη χειρότερη δυνατή στιγμή. Το γεγονός ότι ένας πρώην πρόεδρος της Επιτροπής συνδέεται με τις αξίες της Goldman Sachs αποτελεί ένα καταστρεπτικό συμβολισμό για την ΕΕ και ένα δώρο στους ευρωσκεπτικιστές”. Μέχρι το μεσημέρι της Πέμπτης, η αίτηση είχε συγκεντρώσει πάνω από 147.000 υπογραφές.

Για όσο καιρό οι αξιωματούχοι της ΕΕ θα δίνουν την εντύπωση ότι συγκροτούν μια γραφειοκρατική ελίτ, μια ομάδα ανθρώπων που ανταλλάσσουν μεταξύ τους θέσεις στην κορυφή της οικονομικής και πολιτικής εξουσίας της Ευρώπης, ερωτοτροπώντας με αυτό που στα καθ’ημάς έμεινε στην ιστορία ως ρήση περί της ταύτισης του νόμιμου και του ηθικού, η πολιτική και ηθική απαξίωση της Ένωσης θα συνεχιστεί με τους γοργότερους των ρυθμών. Όσες Συνόδους και αν συγκαλέσουν οι “27”. Όσες διακηρύξεις και αν υπογράψουν.

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr