Με έξι μήνες μόνο να απομένουν μέχρι το τέλος Μαρτίου, όταν εκπνέει η διορία των δύο ετών που είχε δοθεί στις διαπραγματεύσεις οπότε το Brexit θα είναι πλέον γεγονός, Βρετανία και ΕΕ ακόμη δεν έχουν καταφέρει όχι σε συμφωνία να φτάσουν, αλλά να προλειάνουν το έδαφος μέχρις εκείνου του σημείου.
Λονδίνο και Βρυξέλλες απέτυχαν να βρουν κοινό τόπο συζητήσεων στο Σάλτσμπουργκ της Αυστρίας, στην άτυπη σύνοδο κορυφής της Ε.Ε., και πλέον ελπίζουν να καταλήξουν σε μια έστω υποτυπώδη συμφωνία μέχρι την ευρωπαϊκή Σύνοδο Κορυφής, στις 18 Οκτωβρίου.
Ωστόσο με κάποια φλέγοντα θέματα -όπως τα σύνορα στο νησί της Ιρλανδίας- να εξακολουθούν να παραμένουν ανοιχτά, πλέον πολλοί είναι που σκέφτονται μέχρι και το ενδεχόμενο ενός άτακτου Βrexit, χωρίς την επίτευξη συμφωνίας ανάμεσα στις δυο πλευρές, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για επικοινωνίες, εμπόριο και μετακινήσεις.
"Η ΕΕ και η Βρετανία πρέπει να αντιμετωπίζουν η μια την άλλη σαν δύο ερωτευμένοι σκαντζόχοιροι, που δεν θέλουν ο ένας να πληγώσει τον άλλο", δήλωσε Ζαν Κλοντ Γιούνκερ όταν ρωτήθηκε σχετικά με την πρόοδο στις διαπραγματεύσεις για το Brexit σε συνέντευξη που παραχώρησε σε αυστριακές εφημερίδες.
«Όταν δύο σκαντζόχοιροι αγκαλιάζονται, πρέπει να προσέχουν να μην γρατζουνιστούν με τα αγκάθια τους», σημείωσε ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κάνοντας μια πολιτική σύγκριση με την γνωστή αλληγορία σχετικά με τις προκλήσεις που φέρνει η οικειότητα ανάμεσα σε ένα ζευγάρι -μια αναλογία που χρησιμοποίησαν στο παρελθόν τόσο ο Αρθούρος Σοπενχάουερ όσο και ο Σίγκμουντ Φρόιντ για να περιγράψουν το πώς παρά την καλή θέληση, η ανθρώπινη οικειότητα δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς κάποια έστω μικρή αμφίδρομη βλάβη.
Οπότε το ερώτημα που τίθεται τώρα ειναι: γίνεται οι δυο πλευρές να συνεχίσουν να είναι μαζί με τον τρόπο που επιθυμούν αμφότερες και να παρακάμψουν τα αγκάθια που τις κρατούν μακριά την μία από την άλλη;
Μέι: Ή Σχέδιο Τσέκερς ή τίποτα
Η Βρετανίδα πρωθυπουργός Τερέζα Μέι είπε στην ΕΕ την Παρασκευή ότι θα πρέπει οι Βρυξέλλες να παρουσιάσουν ένα εναλλακτικό σχέδιο στις προτάσεις της για το Brexit λέγοντας ότι οι συνομιλίες έχουν φθάσει σε αδιέξοδο καθώς η ΕΕ απέρριψε το "Σχέδιο Τσέκερς" της Μέι, που ουσιαστικά αποτελεί και το αγκάθι των διαπραγματεύσεων.
«Δεν είναι αποδεκτό απλώς να απορρίπτουμε τις προτάσεις της άλλης πλευράς χωρίς μια λεπτομερή εξήγηση και αντιπροτάσεις», είπε η Μέι σε τηλεοπτική δήλωσή της, επισημαίνοντας πως εμμένει στην πρόταση της το οποίο προβλέπει τη διατήρηση στενών δεσμών με την Ε.Ε. όσον αφορά το εμπόριο αγαθών και γεωργικών προϊόντων, όχι όμως και υπηρεσιών.
«Άρα τώρα χρειάζεται να ακούσουμε από την ΕΕ ποια είναι τα πραγματικά ζητήματα, ποια είναι η εναλλακτική τους, έτσι ώστε να μπορούμε να τα συζητήσουμε. Μέχρι τότε, δεν μπορούμε να έχουμε πρόοδο», επεσήμανε, προσθέτοντας πως δεν μπορεί να συμφωνήσει με οποιαδήποτε συμφωνία που θα μεταχειρίζεται τη Βόρεια Ιρλανδία διαφορετικά απ' ό,τι το υπόλοιπο Ηνωμένο Βασίλειο.
Την ίδια άποψη εξέφρασε και την Κυριακή το πρωί ο υπουργός αρμόδιος για το Brexit Ντομινίκ Ράαμπ, ο οποίος απέκλεισε την πρόωρη προσφυγή στις κάλπες, υποστηρίζοντας πως η Βρετανία είναι ανένδοτη ως προς τις προτάσεις της για το διαζύγιο με την ΕΕ.
"Έχουμε καταθέσει μα σειρά από σοβαρές προτάσεις. Δεν θα πηγαινοερχόμαστε από σχέδιο σε σχέδιο σαν μια διπλωματική πεταλούδα, θα είμαστε ανένδοτοι ως προς αυτό (το σχέδιο)", είπε ο Ράαμπ στην τηλεόραση του BBC. Ερωτηθείς σχετικά με δημοσιεύματα σε κυριακάτικη εφημερίδα που ανέφεραν ότι οι συνεργάτες της Μέι έχουν αρχίσει να κάνουν εναλλακτικά σχέδια για εκλογές τον Μάιο, ο Ράαμπ απάντησε: "Είναι ανάξιο λόγου, δεν πρόκειται να συμβεί".
Βρυξέλλες: Δεν θα λειτουργήσει το Τσέκερς
Η ΕΕ επιμένει πως το σχέδιο της Μέι «δεν θα λειτουργήσει» καθώς δεν μπορούν να υπάρξουν σκληρά σύνορα ανάμεσα στη βρετανική επαρχία και τη Δημοκρατία της Ιρλανδίας, με τη Βόρεια Ιρλανδία να παραμένει στην τελωνειακή ένωση της ΕΕ ή να εγκαθίσταται ένα σύνορο στη θάλασσα της Ιρλανδίας αν δεν επιτευχθεί μια εναλλακτική λύση.
«Δεν είναι αποδεκτές στην παρούσα κατάσταση», σε ό,τι αφορά το οικονομικό σχέδιο, οι προτάσεις του Λονδίνου για το Brexit καθώς δεν «σέβονται τη συνοχή της ενιαίας αγοράς», δήλωσε ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, από το Σάλτσμπουργκ της Αυστρίας.
Η Μέι με την σειρά της επικαλέστηκε τη ψήφο των Βρετανών το 2016 που αποφάσισαν να εγκαταλείψουν την ΕΕ. «Δεν θα ανατρέψω το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος ούτε θα διαλύσω τη χώρα μου», είπε, με τις δηλώσεις της να κλιμακώνουν περαιτέρω την πτώση της λίρας έναντι του δολαρίου και την ισοτιμία να διαμορφώνεται στα 1,31 δολάρια, με το βρετανικό νόμισμα να υποχωρεί κατά 1,15%.
«Όλοι μοιράζονται την άποψη πως ενώ υπάρχουν θετικά στοιχεία στο σχέδιο Τσέκερς, το προτεινόμενο στοιχείο για οικονομική συνεργασία δεν θα λειτουργήσει, αν μη τι άλλο γιατί υπάρχει ο κίνδυνος υπονόμευσης της ενιαίας αγοράς», τόνισε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ, κατά την άτυπη σύνοδο κορυφής στο Σάλτσμπουργκ, εκτιμώντας ταυτόχρονα πως η σύνοδος της 18ης Οκτωβρίου θα είναι η «στιγμή της αλήθειας» για το Brexit.
Ανοίγει το δρόμο για δεύτερο δημοψήφισμα για το Brexit ο Κόρμπιν;
Ο ηγέτης των αντιπολιτευόμενων Εργατικών στη Βρετανία, ο Τζέρεμι Κόρμπιν, δήλωσε την Κυριακή ότι θα προτιμούσε εθνικές εκλογές παρά ένα δεύτερο δημοψήφισμα για το Brexit αυξάνοντας έτσι την πίεση προς την πρωθυπουργό Τερέζα Μέι το σχέδιο της οποίας για την έξοδο από την ΕΕ συναντά αντιδράσεις από τις Βρυξέλλες.
Κατά το ετήσιο συνέδριο του Εργατικού Κόμματος που πραγματοποιείται στο Λίβερπουλ πρόκειται να συζητηθεί η ιδέα ενός δεύτερου δημοψηφίσματος και ο Κόρμπιν είπε ότι θα ακολουθήσει ό,τι αποφασίσουν τα μέλη του.
"Προτίμησή μας θα ήταν γενικές εκλογές και μετά θα μπορούσαμε να διαπραγματευτούμε την μελλοντική μας σχέση με την Ευρώπη αλλά ας δούμε τί θα προκύψει από το συνέδριο", είπε ο ίδιος στην εκπομπή του BBC "The Andrew Marr Show" επισημαίνοντας ότι οι Εργατικοί είναι έτοιμοι να κατψηφίσουν την όποια συμφωνία.
Όπως τόνισε ο Κόρμπιν αν οι Εργατικοί διαπραγματεύονταν με τις Βρυξέλλες θα επεδίωκαν μια εμπορική συμφωνία με μια τελωνειακή ένωση με την ΕΕ ώστε να μην χρειαστεί να υπάρξει ένα σκληρό σύνορο στη νήσο της Ιρλανδίας, ένα από τα "αγκάθια" στις συνομιλίες με την ΕΕ για το Brexit.
Μέχρι στιγμής ο Κόρμπιν έχει αντισταθεί στις εκκλήσεις να υποστηρίξει μια "λαϊκή ψηφοφορία", δηλαδή ένα νέο δημοψήφισμα για την απόφαση να αποχωρήσει η χώρα από την ΕΕ.
Αλλά το πολιτικό τοπίο έχει αλλάξει από τότε που η Μέι συνάντησε τις αντιδράσεις της ΕΕ την Πέμπτη σε ό,τι αφορά τα σχέδιά της για το Brexit-- την μεγαλύτερη μεταστροφή της βρετανικής πολιτικής για περισσότερες από τέσσερις δεκαετίες.
Ο Κόρμπιν, ένας βετεράνος ευρωσκεπτικιστής, ο οποίος το 1975 είχε ψηφίσει 'όχι' στην ένταξη της Βρετανίας στην τότε ευρωπαϊκή κοινότητα, είπε ότι ενώ θα άκουγε τα επιχειρήματα για ένα πιθανό νέο δημοψήφισμα για την παραμονή ή όχι της Βρετανίας στην ΕΕ, προτιμά πρόωρες εκλογές αν η Μέι αποτύχει να εξασφαλίσει μια συμφωνία την οποία το κόμμα του να μπορούσε να στηρίξει στο κοινοβούλιο.
"Θα την καταψηφίζαμε αν δεν ικανοποιούσε τα κριτήριά μας ώστε να στείλουμε την κυβέρνηση--αν βρισκόταν ακόμη στην εξουσία--πίσω στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και αν προέκυπταν εκλογές και βρισκόμαστε εμείς στην εξουσία θα πηγαίναμε κατευθείαν για διαπραγματεύσεις".
Ο στενός σύμμαχός του, ο Λεν ΜακΚλάσκι, ο ηγέτης του μεγαλύτερου εμπορικού συνδικάτου, του Unite, είπε στο BBC ότι το όποιο δημοψήφισμα δεν θα έπρεπε να θέτει το ερώτημα "θέλουμε να επιστρέψουμε στην ΕΕ;" καθώς αυτό έχει απαντηθεί στο δημοψήφισμα του 2016.
Από την πλευρά του, ο νούμερο δύο των Εργατικών, ο Τομ Γουότσον, δήλωσε σήμερα ότι η κυβέρνηση της Μέι βρίσκεται στο χείλος της κατάρρευσης και ότι θα μπορούσαν σύντομα να γίνουν εκλογές.
Είπε ακόμη ότι αν τα μέλη του κόμματος στη διάρκεια του συνεδρίου υποστηρίξουν την ιδέα μιας "λαϊκής ψηφοφορίας" μέσω ενός δέυτερου δημοψηφίσματος για το Brexit, θα ήταν δύσκολο να το αγνοήσει η ηγεσία του κόμματος.
Κι αν το «μαλακό» Brexit αποδειχτεί «σκληρό»;
Κι αν, ο μη γένοιτο, οι δυο πλευρές δεν καταλήξουν σε συμφωνία και αποδειχθούν τελικά... όχι και τόσο ερωτευμένοι ως σκαντζόχοιροι; Τότε τι πρόκειται να συμβεί;
Η Μέι είχε μεν συμφωνήσει με τις Βρυξέλλες μια μεταβατική περίοδο δύο ετών για αμέσως μετά την αποχώρηση από την Ένωση τον Μάρτιο του 2019, κατά τη διάρκεια της οποίας η Βρετανία θα συνεχίσει να ακολουθεί τους ευρωπαϊκούς κανόνες, όμως μέχρι το 2021 η χώρα θα μπορούσε να διαπραγματευτεί νέες εμπορικές συμφωνίες.
Ωστόσο, σε περίπτωση μη-συμφωνίας με την Ε.Ε., η μεταβατική αυτή περίοδος δεν θα εφαρμοστεί με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Κι αυτό το "ό,τι" δεν είναι μικρό, ούτε επουσιώδες.
Ενα "σκληρό" Brexit θα πληγώσει ανεπανόρθωτα το Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς οι «27» της ΕΕ έχουν από πίσω τους μια οικονομία 13,5 τρισ. ενώ η Βρετανία μόλις 2,6 τρισεκατομμύρια.
Στην περίπτωση λοιπόν αυτή, η Βρετανία θα υποχρεωθεί να ακολουθήσει τους κανόνες εμπορίου που προβλέπονται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, δηλαδή τόσο η Βρετανία όσο και οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα πρέπει να πληρώνουν δασμούς η μια για τα προϊόντα της άλλης.
Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του υπουργείου Οικονομικών της χώρας, η ύπαρξη δασμών έχει μεγάλη πιθανότητα να βάλει σε ύφεση την οικονομία της Βρετανίας αλλά και να προκαλέσει μια εξίσου σημαντική αύξηση της ανεργίας. Έρευνα του London School of Economics αναφέρει ότι θα εμφανιστούν ελλείψεις προϊόντων και απότομες άνοδοι τιμών. Έτσι, αγαθά όπως το βούτυρο, το γιαούρτι, το τυρί αλλά και το βρεφικό γάλα θα αποτελούν προϊόντα πολυτελείας.
Ωστόσο και οι Βρυξέλλες θα επηρεαστούν, καθώς το 53% των βρετανικών εισαγωγών έρχονται από χώρες της Ε.Ε. -κάτι που σημαίνει ότι θα επηρεαστούν και οι οικονομίες αυτών των κρατών.
Μετακινήσεις και φοιτητές
Ενα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που θα δημιουργήσει το Βrexit θα είναι στις σχέσεις των πολιτών της ΕΕ με την Βρετανία, καθώς εκατοντάδες χιλιάδες μη-Βρετανοί πολίτες εργάζονται ήδη στη χώρα.
Για τη διασφάλιση των δικαιωμάτων που αφορούν τους Ευρωπαίους πολίτες, οι οποίοι διαμένουν μόνιμα στο Ηνωμένο Βασίλειο δεσμεύτηκε σε επίσημη δήλωσή της η Μέι. Όπως τόνισε χαρακτηριστικά η Βρετανίδα πρωθυπουργός, «με ή χωρίς συμφωνία, τα δικαιώματα των Ευρωπαίων πολιτών είναι διασφαλισμένα».
Σημειώνεται ακόμη ότι περίπου 80.000 προπτυχιακοί φοιτητές που σπουδάζουν στη Βρετανία προέρχονται από κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Στις αρχές Ιουλίου, η βρετανική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι τα δίδακτρα δεν θα αυξηθούν αλλά οι φοιτητές αυτοί θα πληρώνουν το ίδιο ποσό με τους Βρετανούς φοιτητές.
Αλλά όλα αυτά είναι πιθανό, φυσικά, να αλλάξουν μέχρι τον ερχόμενο Μάρτιο, όταν και τα ερωτευμένα σκαντζοχοιράκια θα έχουν αποφασίσει αν αντέχουν ή όχι ο ένας τα αγκάθια του άλλου.
φωτο reuters