Οι εκλογές της 20ης Δεκεμβρίου στην Ισπανία δεν αποτελούν απλώς την πλέον αβέβαιη εκλογική αναμέτρηση των τελευταίων 40 χρόνων, αλλά και μια εκλογή που πιθανότητα θα αλλάξει το πολιτικό τοπίο στη χώρα βάζοντας ένα τέλος στον παραδοσιακό δικομματισμό που κυριάρχησε στην πολιτική ζωή της Ισπανίας από την εδραίωση της δημοκρατίας.
Όπως δείχνουν οι έρευνες γνώμης που δημοσιεύθηκαν την τελευταία εβδομάδα, οι κάλπες της Κυριακής θα αναδείξουν ένα θρίλερ για γερά νεύρα που δεν θα αφορά τόσο το ποιος θα καταλάβει την πρώτη θέση, όσο το πως θα καταστεί δυνατός ο σχηματισμός μιας κυβέρνησης.
Εάν επιβεβαιωθούν οι δημοσκοπήσεις που είδαν το φως της δημοσιότητας τις τελευταίες ημέρες, το Λαϊκό Κόμμα (PP) του Μαριάνο Ραχόι φαίνεται να καταλαμβάνει την πρώτη θέση, ωστόσο ο σχηματισμός αυτοδύναμης κυβέρνησης μοιάζει για το PP άπιαστο όνειρο, αφού δεν δείχνει να κερδίζει την απόλυτη πλειοψηφία. Στην δεύτερη θέση αναμένεται να τερματίσει το Σοσιαλιστικό Κόμμα (PSOE) του Π. Σάντσεθ.
Το βασικό στοιχείο του νέου πολιτικού τοπίου που αναμένεται να διαμορφωθεί μετά την κάλπη της Κυριακής δεν είναι άλλο από την ανάδειξη δύο νέων σχετικά πολιτικών σχηματισμών του Podemos («Μπορούμε») στα Αριστερά και των Cuidadanos («Πολίτες») στην κεντροδεξιά, που αναμένεται να δώσουν μάχη για την τρίτη θέση η οποία και αποτελεί το κλειδί για το σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας.
Τα μετεκλογικά σενάρια
Σεναριο 1ο
Δεδομένου ότι δύσκολα το PP θα προχωρήσει σε κυβέρνηση συνεργασίας με τους Σοσιαλιστές, το PP θα μπορούσε να σχηματίσει κυβέρνηση συνεργασίας με τους Cuidadanos -αν αυτοί βγουν τρίτοι. Κάτι τέτοιο θα έδινε στη κυβερνητική συμμαχία από 169 έως 200 έδρες στο Κοινοβούλιο, τη στιγμή που για την ύπαρξη απόλυτης πλειοψηφίας απαιτούνται 176 έδρες.
Ο Ραχόι δήλωσε την Τετάρτη ότι θα εξετάσει το ενδεχόμενο μιας διακομματικής συμφωνίας προκειμένου να διασφαλιστεί η σταθερή διακυβέρνηση της χώρας σε βάθος τετραετίας, αλλά τα βασικά κόμματα της αντιπολίτευσης έχουν ταχθεί κατά της συμμετοχής τους σε ένα συνασπισμό μαζί με το PP.
Τόσο ο ηγέτης των σοσιαλιστών Πέδρο Σάντσεθ όσο και ο επικεφαλής των Ciudadanos Άλμπερτ Ριβέρα -που αποτελούν τους πιο πιθανούς κυβερνητικούς εταίρους- έχουν αποκλείσει προς το παρόν το ενδεχόμενο συνεργασίας με το Λαϊκό Κόμμα. Το ίδιο ισχύει φυσικά και για το Podemos του Πάμπλο Ιγκλέσιας.
«Οι Cuidadanos αναδείχθηκαν σε εθνικό επίπεδο πριν από περίπου ένα χρόνο ως αντίδραση στα σκάνδαλα διαφθοράς που ταλάνιζαν το PP. O αρχηγός τους A. Ριβέρα αντλεί από την βρετανική εμπειρία της συνεργασίας των φιλελεύθερων με τους συντηρητικούς και προειδοποιεί για τον κίνδυνο να χαθεί η νομιμοποίηση του κόμματος σε περίπτωση συνεργασίας με το PP», σημειώνει ο καθηγητής του LSE S. Balfour.
Σενάριο 2ο
Την ίδια στιγμή, δύσκολο φαίνεται και το ενδεχόμενο μιας κυβέρνησης συνεργασίας Σοσιαλιστών-Podemos καθώς -αν επιβεβαιωθούν οι δημοσκοπήσεις- τα δύο κόμματα δεν συγκεντρώνουν τον απαιτούμενο αριθμό εδρών. Ο Πάμπλο Ιγκλέσιας πάντως έχει ζητήσει αυστηρές παραχωρήσεις για να εξετάσει ένα τέτοιο ενδεχόμενο, κάτι που δύσκολα θα αποδεχθεί το PSOE. Μια κυβέρνηση με κορμό το PSOE θα απαιτούσε λοιπόν τη συνεργασία και των Cuidadanos -εκτός από τους Podemos- κάτι επίσης φαίνεται απίθανο δεδομένης των έντονων πολιτικών διαφορών των πρώτων με τους δεύτερους.
Σενάριο 3ο
Το τρίτο σενάριο για την επόμενη ημέρα των ισπανικών εκλογών αφορά το ενδεχόμενο σχηματισμού κυβέρνησης μειοψηφίας.
Όπως σημειώνει ο Balfour, σε αυτό το τρίτο σενάριο, το ένα ενδεχόμενο είναι ο σχηματισμός κυβέρνησης συνεργασίας PSOE-Cuidadanos με πρωθυπουργό τον πρόεδρο των Σοσιαλιστών και τους Podemos να δίνουν ψήφο ανοχής στο νέο κυβερνητικό σχήμα. Ένα δεύτερο ενδεχόμενο θα μπορούσε να είναι -ανάλογα με το εκλογικό αποτέλεσμα- μια κυβέρνηση μειοψηφίας PSOE-Cuidadanos με πρωθυπουργό τον επικεφαλής του Cuidadanos A. Ριβέρα.
Σε κάθε περίπτωση, η ρευστότητα του ισπανικού πολιτικού σκηνικού όπως τουλάχιστον καταγράφεται μέχρι στιγμής αναμένεται να κρατήσει τους ισπανούς -και όχι μόνο- πολίτες σε αγωνία τις επόμενες ημέρες.