Η νέα συμφωνία Τουρκίας - Λιβύης για τα θαλάσσια σύνορα επιχειρεί να αλλάξει τα δεδομένα στη Μεσόγειο, ωστόσο ο τούρκος πρόεδρος έχει υπογράψει μια συμφωνία με έναν πρόεδρο, τον Φάγεζ αλ-Σάρατζ, που μπορεί να είναι διεθνώς αναγνωρισμένος, αλλά στην πραγματικότητα δεν ελέγχει την χώρα του, παρά μόνο μία πόλη την Τρίπολη.
Ο τελευταίος εμφύλιος πόλεμος στη Λιβύη έχει αφήσει πίσω του ήδη πάνω από 1.000 νεκρούς και δεκάδες χιλιάδες εσωτερικά εκτοπισμένους και την κυβέρνηση Εθνικής Συνεννόησης του Φάγεζ αλ-Σάρατζ με έδρα την Τρίπολη να προσπαθεί να βρει συμμάχους. Η σύγκρουση όμως μεταξύ του αλ-Σάρατζ και του στρατηγού Χαλίφα Χάφταρ έχει παράλληλα παραλύσει μια πολιτική διαδικασία που καθοδηγείται από τα Ηνωμένα Έθνη, μέσω της οποίας επιδιωκόταν να έλθει η χώρα πιο κοντά σε μια πολιτική διευθέτηση μακράς πνοής της εσωτερικής της σύγκρουσης.
Παρόλο που οι διεθνώς αναγνωρισμένες δυνάμεις της κυβέρνησης Εθνικής Συνεννόησης αναχαίτισαν την επίθεση του Απρίλη από πλευράς του στρατηγού Χάφταρ, η Τρίπολη υφίσταται έκτοτε έναν συνδυασμό "τυφλών" πληγμάτων με όλμους και βομβαρδισμών ακριβείας, που έχουν προκαλέσει θανάτους αμάχων και εκτεταμένη καταστροφή στις συνοικίες της.
Μέχρι πρόσφατα, πολύ λίγα είχαν αλλάξει στη Λιβύη από τον Απρίλιο, όταν ο στρατηγός Χαλίφα Χάφταρ, ανώτατος διοικητής του αυτοαποκαλούμενου "Λιβυκού Εθνικού Στρατού" (LNA), επιτέθηκε στην Τρίπολη.
Η παρουσία των Ρώσων
Τώρα, οπως αναφέρει το πρακτορείο Bloomberg, δύο ιδιαίτερα τεκμηριωμένα ρεπορτάζ αποδεικνύουν την παρουσία Ρώσων μισθοφόρων στην πρώτη γραμμή του πολέμου και τη σημασία που έχει αυτή η ρωσική παρουσία στη μάχη για την πρωτεύουσα της Λιβύης. Μάλιστα, για πρώτη φορά, εκπρόσωπος της στρατιωτικής αποστολής των ΗΠΑ στην Αφρική επιβεβαίωσε την παρουσία "ρωσικών ιδιωτικών στρατιωτικών εταιρειών" στο δυτικό τμήμα της Λιβύης (η παρουσία της Ρωσίας στα ανατολικά, μακριά από το πεδίο των μαχών, εικάζεται ευρύτερα εδώ και αρκετό καιρό).
Εκτός από τη βοήθεια της Ρωσίας, ο στρατηγός Χάφταρ δέχεται βοήθεια από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ), την Αίγυπτο και (σε μικρότερο βαθμό) τη Γαλλία.
Εδώ και μήνες η διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνησης της Τρίπολης με επικεφαλής τον Φάγεζ αλ-Σάρατζ είχε στραφεί στην Τουρκία για να εφοδιάσει τις πολιτοφυλακές της με αεροσκάφη, τεθωρακισμένα οχήματα και άλλα είδη οπλισμού.
Τον περασμένο Ιούλιο ο τούρκος πρόεδρος είχε ζητήσει τον τερματισμό των «παράνομων επιθέσεων» των δυνάμεων του Χάφταρ. Οι εντάσεις ανάμεσα στην Αγκυρα και τον Χάφταρ είχαν κορυφωθεί την ίδια περίοδο με αφορμή τη σύλληψη από τις δυνάμεις του Χαφτάρ έξι τούρκων υπηκόων, οι οποίοι απελευθερώθηκαν λίγες ημέρες μετά. Μάλιστα ο στρατάρχης είχε απειλήσει να βάλει στο στόχαστρο τα τουρκικά συμφέροντα στη χώρα του. «Ο Χάφταρ δεν είναι παρά ένας πειρατής εκεί κάτω», είχε δηλώσει ο Ερντογάν.
Ο Χαφτάρ ελέγχει το μεγαλύτερο μέρος της χώρας
Ωστόσο σήμερα ο Χαφτάρ και όχι ο Φάγεζ αλ-Σάρατζ που υπέγραψε την πρόσφατη συμφωνία με την Τουρκία, ελέγχει το μεγαλύτερο μέρος της χώρας.
Ο στρατηγός Χάφταρ δεν αναγνωρίζει τη συμφωνία με Τουρκία
Η κυβέρνηση στην ανατολική Λιβύη, όπου εδρεύουν από το 2014 υπό τον Χαλίφα Χάφταρ πολιτικές παρατάξεις αντίθετες στην κυβέρνηση του Φάγεζ αλ-Σάρατζ, ανακοίνωσε από την πλευρά της πως το Μνημόνιο Συνεννόησης για τα θαλάσσια σύνορα είναι «παράνομο».
Η αρμόδια για τις εξωτερικές υποθέσεις επιτροπή του κοινοβουλίου που εδρεύει στην ανατολική Λιβύη αποκάλεσε το Μνημόνιο Συνεννόησης «κατάφωρη παραβίαση της ασφάλειας και της κυριαρχίας της Λιβύης» και απειλή για «την ειρήνη και την ασφάλεια στη Μεσόγειο».
Η αποσταθεροποίησή άνοιξε το δρόμο
Η Λιβύη είναι μια χώρα με πλούσια αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου, η οποία συνορεύει με σημαντικές εμπορικές οδούς στη Μεσόγειο.
Σύμφωνα με την DW η αποσταθεροποίησή της άνοιξε το δρόμο σε ξένες χώρες να σπεύσουν στην διχασμένη χώρα. Η Τουρκία ήταν μια εξ αυτών. Όπως αναφέρει ο Οϊτούν Οργκάν από το Κέντρο Στρατηγικών Μελετών Μέσης Ανατολολής «ήδη από την εποχή Καντάφι πολλές τουρκικές εταιρείες δραστηριοποιούνταν στη Λιβύη». Σύμφωνα με τον ειδικό πολλές τουρκικές κατασκευαστικές εταιρείες συμμετείχαν σε μεγάλα έργα, αν και δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία για τον όγκο των τουρκικών οικονομικών δραστηριοτήτων.
Λόγω του εμφυλίου το διεθνές επενδυτικό ενδιαφέρον έχει μειωθεί δραστικά. Παρόλα αυτά η τουρκική κυβέρνηση, όπως φάνηκε και με τη συμφωνία, διατηρεί στενές επαφές με την κυβέρνηση της Τρίπολης ενώ ακόμη και εν μέσω εμφυλίου, τουρκικές εταιρείες συνέχισαν να αναλαμβάνουν έργα. Εντούτοις όσο διευρύνει τον έλεγχό του ο στρατηγός Χαφτάρ σε πολλές περιοχές τόσο οι τουρκικές εταιρείες που βρίσκονται στη Λιβύη τίθενται υπό πίεση.
Η ιδεολογική διάσταση της εμπλοκής της Τουρκίας
Ο στρατηγός Χαφτάρ υποστηρίζεται από την Αίγυπτο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τη Σαουδική Αραβία, οι οποίες έχουν ως κοινό εχθρό τη Μουσουλμανική Αδελφότητα. Ωστόσο στον εμφύλιο πόλεμο της Λιβύης που οδήγησε στην πτώση του Καντάφι, η Τουρκία υποστήριξε ομάδες που ήταν κοντά στους Αδελφούς Μουσουλμάνους. Βέβαια η Τουρκία δεν περιορίζεται σε αυτούς. Η υποστήριξή της στην διεθνώς αναγνωρισμένη λιβυκή κυβέρνηση έχει να κάνει μεταξύ άλλων και με το γεγονός ότι μπορεί να τις χορηγεί όπλα νόμιμα βάσει διεθνούς δικαίου.
Η συμφωνία Ερντογάν - Φάγεζ αλ-Σάρατζ
Πλέον η Τουρκία και η διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Λιβύης υπέγραψαν συμφωνία για τα θαλάσσια σύνορα στη Μεσόγειο καθώς και μια άλλη για την επέκταση της συνεργασίας τους στην ασφάλεια και τον στρατιωτικό τομέα, όπως ανακοίνωσε σήμερα η τουρκική κυβέρνηση.
Μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν λεπτομέρειες για τη συμφωνία, η οποία θα μπορούσε να περιπλέξει περαιτέρω τις διενέξεις αναφορικά με την εκμετάλλευση ενεργειακών κοιτασμάτων στην ανατολική Μεσόγειο, σύμφωνα με όσα αναφέρει το σχετικό ρεπορτάζ του Reuters.
Όπως σημειώνει το Reuters, οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ συμφωνησαν πριν από δύο εβδομάδες οικονομικές κυρώσεις σε βάρος της Τουρκίας επειδή παραβιάζει την αποκλειστική οικονομική ζώνη της Κύπρου πραγματοποιώντας γεωτρήσεις στα ανοικτά των κυπριακών ακτών.
Η αντιπαράθεση θέτει την Τουρκία απέναντι σε μια σειρά κρατών της ανατολικής Μεσογείου που έχουν συμφωνήσει στην οριοθέτηση των θαλάσσιων και των οικονομικών ζωνών τους με την Ελλάδα και την Κύπρο, με αποτέλεσμα η Άγκυρα να αναζητεί συμμάχους στην περιοχή.
Οι νέες συμφωνίες της Τουρκίας με τη Λιβύη υπεγράφησαν σε μια συνάντηση στην Κωνσταντινούπολη την Τετάρτη ανάμεσα στον Ταγίπ Ερντογάν και τον Φάγεζ αλ-Σάρατζ, τον επικεφαλής της κυβέρνησης με έδρα την Τρίπολη την οποία υποστηρίζει η Άγκυρα.
«Η συμφωνία (ασφαλείας) καθιερώνει εκπαιδευτική συνεργασία, διαρθρώνει το νομικό πλαίσιο και ενισχύει τους δεσμούς μεταξύ των ενόπλων δυνάμεών μας», ανέφερε σε μήνυμά του στο Twitter o διευθυντής επικοινωνίας της τουρκικής προεδρίας Φαχρετίν Αλτούν.
«Θα συνεχίσουμε επίσης να υποστηρίζουμε μια πολιτική λύση για την οικοδόμηση μιας δημοκρατικής, σταθερής και ευημερούσας Λιβύης», πρόσθεσε.
Οι δύο χώρες υπέγραψαν μνημόνιο συνεννόησης για τον «καθορισμό θαλάσσιων δικαιοδοσιών», που αποσκοπεί στην προστασία των δικαιωμάτων των δύο χωρών βάσει του διεθνούς δικαίου ανέφερε μια ανακοίνωση από το γραφείο του Αλτούν.
Κατάφωρη παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας
Ξεκάθαρο μήνυμα ότι καμιά συμφωνία δεν μπορεί να παραβιάζει κατάφωρα το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας και τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων χωρών, έστειλε ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών Αλέξανδρος Γεννηματάς απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφου σχετικά με πληροφορίες για υπογραφή μνημονίου κατανόησης μεταξύ της Τουρκίας και της Λιβύης αναφορικά με θαλάσσιες ζώνες
Παράλληλα, ο κ. Γεννηματάς διαμηνύει πως μια τέτοια ενέργεια παραβιάζει το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας δεν παράγει έννομα αποτελέσματα, ενώ δεν συμβαδίζει και με την αρχή της καλής γειτονίας που θα πρέπει να διέπει τις σχέσεις μεταξύ γειτονικών χωρών.
Συγκεκριμένα ο κ. Γεννηματά υπογράμμισε:
«Η υπογραφή μεταξύ της Τουρκίας και της Λιβύης μνημονίου κατανόησης δεν μπορεί να παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων χωρών. Μία τέτοια ενέργεια θα παραβίαζε κατάφωρα το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας και δεν θα παρήγε έννομα αποτελέσματα. Επιπλέον μία τέτοια ενέργεια δεν θα συμβάδιζε με την αρχή της καλής γειτονίας που θα πρέπει να διέπει τις σχέσεις μεταξύ γειτονικών χωρών».
Φωτογραφία: Reuters
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr
![Δύο πετρελαιοφόρα του σκιώδους ρωσικού στόλου δέχθηκαν επίθεση από ουκρανικά θαλάσσια drones [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu434x532/0,134,434,378/crop/both/fc/fc273abb18984649970cb7a00b8490c1.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Πήλιο: Πέταξαν κουτάβια σε χαράδρα - Σώθηκε μόνο το ένα που έπεσε πάνω σε σακούλες σκουπιδιών [εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x365/0,23,608,364/crop/both/b3/b318f11bc7cb4345903d9b4c2e1268fa.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Συναγερμός σε λιμάνι της Οδησσού: Ρωσικό drone χτύπησε τουρκικό τάνκερ με χιλιάδες τόνους υγραερίου [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x405/0,75,608,316/crop/both/f8/f88da3bc62ef4119a52cc66eeeee1c9d.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Τουρκική πρόκληση στην Κύπρο: F-16 έφτασαν μέχρι τη "Νεκρή Ζώνη" - Πανηγυρισμοί στην Άγκυρα [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/crop/both/78/78157cd00baa4ef2a12f74a0523b3a0f.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Τούρκοι αναλυτές για συντριβή C-130: Εξετάζονται σενάρια πλήγματος από πύραυλο και δολιοφθορά [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x379/0,31,608,372/crop/both/bc/bcbd420e530241f9b13adf2279c22629.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Συντριβή τουρκικού C-130 στα σύνορα Γεωργίας - Αζερμπαϊτζάν: Νεκροί και οι 20 επιβαίνοντες [εικόνες, βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x326/0,20,608,261/crop/both/a6/a61a88571e7a472aab79561cfd1e0811.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Τραγωδία στην Τουρκία: Εξι νεκροί από φωτιά σε αποθήκη αρωματοποιίας [Βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/crop/both/21/217e9c5c019449738bf1aaa88f64a03e.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Σεισμός στην Τουρκία: Κατέρρευσαν κτίρια μετά τα 6,1 Ρίχτερ - Αισθητή η δόνηση και σε νησιά του βορείου Αιγαίου [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x315/0,45,608,286/crop/both/ae/aed7513df8c04dd9bebaeec1e1bd2277.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Απίστευτες εικόνες στην Τουρκία: Διέκοψαν το κεντρικό δελτίο αντιπολιτευόμενου καναλιού - Συνελήφθη ο ιδιοκτήτης [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu502x281/0,0,501,281/crop/both/b2/b23d046ed368468e8fd93195931b189d.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Αγαθονήσι: "Τουρκική ακταιωρός με επικίνδυνους ελιγμούς προσπάθησε να μας βουλιάξει" - [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/crop/both/8d/8d939ddf8c2747258b41d52ba25ab2c9.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Ένταση στα Βαλκάνια: Τουρκικά drones καμικάζι έφτασαν στο Κόσοβο - Οργή από την Σερβία [εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x405/0,45,608,386/crop/both/61/61f1d5e61a67479dbea3bddbd1c42613.jpg?quality=60&404=default&v=2)
