"Νομίζω ότι είναι εγκληματίας πολέμου" - "I think he is a war criminal”. Αυτή η δήλωση του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν για τον πρόεδρο της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν συνιστά μια σαφή, ξεκάθαρη και απρόβλεπτη από εδώ και στο εξής αναβάθμιση του πολέμου - έστω και σε επίπεδο ρητορικής - που ο Ρώσος ηγέτης άρχισε.
BREAKING: Pres. Biden calls Russian Pres. Vladimir Putin a " war criminal." https://t.co/ORuOYE3lBs pic.twitter.com/9XHbwoCZrq
— ABC News (@ABC) March 16, 2022
Η δήλωση του Τζο Μπάιντεν ακολούθησε την δραματική πλην όμως απολύτως ευθύβολη εμφάνιση του Ουκρανού προέδρου Ζελένσκι ενώπιον μελών του Κογκρέσου με το γνωστό συγκλονιστικό βίντεο όπου συνοψίζει την φρίκη του πολέμου.
Το βίντεο πέρα από την προφανή στόχευση να εκβιάσει το συναίσθημα, σε δεύτερο βαθμό, είναι η πρώτη κατάθεση πειστηρίων στο παγκόσμιο δικαστήριο πριν καν αυτό στηθεί.
Και προφανώς το ερώτημα είναι: Θα στηθεί ένα ειδικό διεθνές ποινικό δικαστήριο για να δικάσει εγκλήματα πολέμου που συντελέστηκαν και συνεχίζουν να συντελούνται στην Ουκρανία από τις 24 Φεβρουαρίου; Κι ακόμη περισσότερο, θα καθίσει στο εδώλιό του ο Πούτιν;
"Ο πρόεδρος μίλησε από την καρδιά του"
Ένα πρώτο "συμμάζεμα" των λεγομένων του Αμερικανού προέδρου έκανε η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου.
Η Τζεν Ψάκι ανέλαβε να δώσει εξηγήσεις: "[Ο Μπάιντεν] μιλούσε από την καρδιά του και μιλούσε με βάση από αυτά που [έχει] δει στην τηλεόραση".
Tune in for a briefing with Press Secretary Jen Psaki. https://t.co/26PmZAd2OE
— The White House (@WhiteHouse) March 16, 2022
Η δήλωση θα μπορούσε να θεωρηθεί "τραβηγμένη" ή απλώς "περίεργη" υπό την έννοια ότι ο Τζο Μπάιντεν δεν είναι η πρώτη φορά που προβαίνει σε "αυθόρμητες" δηλώσεις. Όμως, αν και ειπωμένη στο πλαίσιο ενός χαλαρού διαλόγου με δημοσιογράφους, συνιστά ανακοίνωση μιας νέας "κόκκινης γραμμής" στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ με τη Ρωσία: Πώς μπορείς να συνδιαλαγείς με έναν εγκληματία;
Διαβάστε Επίσης
Πώς να αποτρέψουμε παρόμοιους πολέμους στο μέλλον
Ίσως ο Τζο Μπάιντεν, με αυτά τα σχόλιά του, απλώς δείχνει ότι αναγνωρίζει τη νέα πραγματικότητα - ότι η πολιτική τάξη του κόσμου έχει αλλάξει αμετάκλητα και δεν υπάρχει επιστροφή στην κατάσταση που είχαν τα πράγματα υποστηρίζουν αναλυτές στη Δύση.
Η Αμερικανίδα ιστορικός Αν Απλμπάουμ, χωρίς να μιλά ευθέως για ειδικό δικαστήριο, διατυπώνει μια πολύ ουσιαστική σκέψη για το πώς πρέπει να εκριζωθεί το "κακό" και σημειώνει σε άρθρο της στο περιοδικό The Atlantic:
"Χρειαζόμαστε πολύ πιο δημιουργική σκέψη για το πώς μπορούμε όχι απλώς να επιβιώσουμε από τον πόλεμο στην Ουκρανία, αλλά να κερδίσουμε τον πόλεμο στην Ουκρανία—και πώς μπορούμε να αποτρέψουμε τη διεξαγωγή παρόμοιων πολέμων στο μέλλον.
Όπως κάποτε οικοδομήσαμε μια διεθνή αντικομμουνιστική συμμαχία, έτσι μπορούμε να οικοδομήσουμε μια διεθνή συμμαχία κατά της διαφθοράς, οργανωμένη γύρω από την ιδέα της διαφάνειας, της λογοδοσίας και της δικαιοσύνης. Αυτές είναι οι αξίες που πρέπει να προωθήσουμε, όχι μόνο στο εσωτερικό [των ΗΠΑ] αλλά σε όλο τον κόσμο. Είναι συνεπείς με τα δημοκρατικά μας συντάγματα και με το κράτος δικαίου που διέπει όλες τις κοινωνίες μας. Για άλλη μια φορά: Η αποτυχία μας να τηρήσουμε αυτές τις αξίες στο παρελθόν είναι μία από τις πηγές της σημερινής κρίσης".
Οι δηλώσεις και οι ενέργειες
Σημειώνουμε πως ο Αμερικανός πρόεδρος έχει αποκαλέσει και σε προηγούμενες δηλώσεις του τον Πούτιν "δολοφόνο", αλλά πλέον η όλη ρητορική έχει αναβαθμιστεί και το κυριότερο πλαισιώνεται από ενέργειες.
Οι ΗΠΑ έχουν ήδη επιβάλει προσωπικά κυρώσεις στον Πούτιν για την επίθεση στην Ουκρανία, ένα σπάνιο βήμα κατά ενός εν ενεργεία αρχηγού κράτους. Η δε αμερικανική Γερουσία υιοθέτησε μόλις χθες ψήφισμα που αναγνωρίζει την ανάγκη να υπάρξει έρευνα για την διάπραξη εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας ή/και εγκλημάτων πολέμου.
Λίγο αργότερα, ο Μπάιντεν ενέκρινε πρόσθετη οπλική βοήθεια για την Ουκρανία, ανεβάζοντας τη συνολική συνεισφορά των ΗΠΑ σε 1 δισ. δολάρια.
Τέλος, και στο πρακτικό επίπεδο αυτό είναι επίσης ουσιαστικό, το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, με έδρα τη Χάγη, άνοιξε έρευνα για καταγγελίες για εγκλήματα πολέμου που διαπράχθηκαν από "οποιοδήποτε μέρος" στην Ουκρανία.
Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, μισή ώρα πριν την εμφάνισή του στο Κογκρέσο, είχε αναρτήσει βίντεο συνομιλίας του με τον εισαγγελέα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου της Χάγης.
"Μίλησα με τον εισαγγελέα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου της Χάγης Καρίμ Καν. Βρίσκεται ήδη στην Ουκρανία. Ήδη άρχισε να δουλεύει. Άρα οι κατακτητές θα είναι υπόλογοι για όλα τα εγκλήματα πολέμου κατά των Ουκρανών".
"Υπάρχει εύλογη βάση για να πιστεύει κανείς ότι έχουν διαπραχθεί εγκλήματα πολέμου στην Ουκρανία"
Σε πρόσφατο άρθρο μας θέταμε αυτά τα ερωτήματα: "Μπορεί το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο να διώξει αδικήματα στην Ουκρανία;" και "Θα μπορούσε ο ίδιος ο Πούτιν ή άλλοι ηγέτες να διωχθούν;"
Ο γενικός εισαγγελέας του ΔΠΔ, ο Βρετανός νομικός Καρίμ Καν, λέει ότι "υπάρχει εύλογη βάση για να πιστεύει κανείς ότι έχουν διαπραχθεί εγκλήματα πολέμου στην Ουκρανία" και πως ως φορέας έχει την άδεια 39 κρατών να τα διερευνήσει. Οι ανακριτές θα εξετάσουν τους ισχυρισμούς και τις καταγγελίες που έχουν διατυπωθεί στο παρελθόν αλλά και τώρα, δηλαδή από το 2013, και τα γεγονότα πριν από την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία και μετά. Εάν προκύψουν στοιχεία κατά συγκεκριμένων προσώπων, ο εισαγγελέας θα ζητήσει από τους δικαστές του ΔΠΔ να εκδώσουν εντάλματα σύλληψης για να τους παραπέμψουν σε δίκη - η οποία θα διεξαχθεί στη Χάγη. Εδώ γίνονται εμφανείς οι πρακτικοί περιορισμοί στην εξουσία του δικαστηρίου. Το δικαστήριο δεν έχει δική του αστυνομική δύναμη.
Βασίζεται στα κράτη για τη σύλληψη υπόπτων. Αλλά η Ρωσία δεν είναι μέλος του δικαστηρίου καθώς αποσύρθηκε το 2016 και ο Βλάντιμιρ Πούτιν δεν αναμένεται να εκδώσει οποιονδήποτε θα θεωρηθεί ύποπτος ή θα του απαγγελθούν κατηγορίες. Εάν ένας ύποπτος μετέβαινε ωστόσο σε άλλη χώρα, θα μπορούσε να συλληφθεί.
Τι θα γίνει με τον ίδιο τον Πούτιν
Είναι πολύ πιο εύκολο να αποδοθεί ένα έγκλημα πολέμου σε έναν στρατιώτη που το διαπράττει, παρά στους ηγέτες που τον διέταξαν να το κάνει. Αλλά το ΔΠΔ μπορεί επίσης να διώξει το αδίκημα της "διεξαγωγής επιθετικού πολέμου". Αυτό είναι το έγκλημα μιας αδικαιολόγητης εισβολής ή σύγκρουσης, πέρα από τη δικαιολογημένη στρατιωτική δράση για αυτοάμυνα. Προέρχεται από τη Νυρεμβέργη, αφού ο δικαστής που έστειλε η Μόσχα έπεισε τους Συμμάχους ότι οι ηγέτες των Ναζί θα έπρεπε να αντιμετωπίσουν τη δικαιοσύνη για "εγκλήματα κατά της ειρήνης".
Η αποτελεσματικότητα του ΔΠΔ - και ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί το διεθνές δίκαιο στην πράξη - εξαρτώνται όχι μόνο από τις συνθήκες, αλλά από την πολιτική και τη διπλωματία. Ο καθηγητής Φίλιπ Σαντς, ειδικός στο διεθνές δίκαιο στο University College του Λονδίνου, και πολλοί άλλοι ειδικοί, υποστηρίζουν ότι, όπως με τη Νυρεμβέργη, η λύση βρίσκεται για άλλη μια φορά στη διπλωματία και τις διεθνείς συμφωνίες.
Και καλεί τους ηγέτες της παγκόσμιας κοινότητας να συστήσουν ένα ειδικό δικαστήριο για να διώξει το έγκλημα της επίθεσης στην Ουκρανία.
"Απαράδεκτο και ασυγχώρητο": Ρωσική απάντηση με αιχμές
Τι είχε να πει το Κρεμλίνο; Η αναφορά του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν στον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν ως "εγκληματία πολέμου" είναι "απαράδεκτη και ασυγχώρητη", δήλωσε το Κρεμλίνο λίγη ώρα μετά καταδικάζοντας τη πιο σκληρή στάση που υιοθετεί επισήμως πια η Ουάσινγκτον.
"Πιστεύουμε ότι μια τέτοια ρητορική είναι απαράδεκτη και ασυγχώρητη από την πλευρά του αρχηγού ενός κράτους, του οποίου οι βόμβες έχουν σκοτώσει εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους σε όλο τον κόσμο", δήλωσε ο εκπρόσωπος του Πούτιν Ντμίτρι Πεσκόφ, σύμφωνα με τα κρατικά πρακτορεία ειδήσεων TASS και Ria Novosti.
Κάλεσμα στο διαδίκτυο
Ταυτόχρονα και παράλληλα με όλες αυτές τις εξελίξεις και την αναβάθμιση της ρητορικής από πλευράς Ουάσινγκτον, στο διαδίκτυο "τρέχει" από τις 14 Μαρτίου μια εκστρατεία με σκοπό να ενισχυθεί αυτή ακριβώς η στόχευση.
Every day that passes #Russia wages an illegal war upon a peaceful neighbour. Join the urgent call for a new #NurembergTribunal to investigate #Putin and his cronies for the international crime of #aggression. #StandWithUkraine Sign & RT: https://t.co/VOg6X3ZQWx
— Philippe Sands (@philippesands) March 16, 2022
Στο κάλεσμα αναφέρεται:
"Ως πολίτες από όλο τον κόσμο, σας καλούμε επειγόντως να οδηγήσετε τον Πούτιν να λογοδοτήσει προσωπικά τον Πούτιν όπως και τους συνεργούς του για την παράνομη εισβολή τους στην Ουκρανία, δημιουργώντας ένα νέο Ειδικό Δικαστήριο για την τιμωρία του εγκλήματος της επίθεσης.
Σας καλούμε επίσης να υποστηρίξετε πλήρως τη χωριστή έρευνα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου για εικαζόμενα εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας στην Ουκρανία. Δεν θα υπάρξει ποτέ ειρήνη χωρίς ανάληψη μιας τέτοιας ευθύνης – βασιζόμαστε σε εσάς".
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr
![Αδιανόητο: Βραζιλιάνος κροίσος πέθανε και άφησε 1 δισ. κληρονομιά στον Νεϊμάρ επειδή του άρεσε ως παίκτης [εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x360/0,24,608,265/crop/both/f7/f70af655d75548dab88e884851f65485.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Ξάνθη: Συγκλονίζει η 79χρονη από τη Σουηδία για τον 30χρονο - "Τρελάθηκε που δεν είχα χρήματα και με χτυπούσε" [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x342/0,50,608,291/crop/both/3f/3fb8d74b0ae14fd2b8a13924e395de4a.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Αλέξης Τσίπρας: Στο πλευρό του η Μπέτυ Μπαζιάνα - Ποιοι βουλευτές έδωσαν το "παρών" στην ομιλία του [βίντεο - εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x325/14,0,593,325/crop/both/8f/8f6e1d3279cf4592b3cb98d35c050913.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Παπαχαραλάμπους για δίκη Φιλιππίδη: Ήταν μια διαδικασία πολύ δύσκολη ψυχικά - Ένιωσα δικαίωση" [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x342/0,0,608,341/crop/both/00/00606e7e87934c30b3e7bc1a5d87827b.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Μητσοτάκης: Είμαστε σε θέση να υποστηρίξουμε πολλές νεοφυείς επιχειρήσεις της τεχνητής νοημοσύνης [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x404/0,7,608,348/crop/both/18/18a8a6c0d0df4642a1d01793b1de61d0.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Γάζα: Η στιγμή που οι Ισραηλινοί ισοπεδώνουν έναν από τους υψηλότερους ουρανοξύστες στην πόλη [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x365/0,37,608,278/crop/both/fe/fe312ecb885445279fcd504395346074.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Σι, Πούτιν και Κιμ μαζί στην παρέλαση στην Κίνα - Ο Τραμπ τους κατηγορεί για συνωμοσία [εικόνες - βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x414/0,65,608,406/crop/both/2c/2cf7ec60888d4c098728314a23c83943.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Κύμα πληγμάτων της Ρωσίας στο Κίεβο: Τουλάχιστον 10 νεκροί και δεκάδες τραυματίες [εικόνες-βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x410/0,43,608,384/crop/both/5f/5fac79c7d3ca44999ed4ffee46254f35.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Ζελένσκι: Κατέθεσε στεφάνι για την Ημέρα της Ανεξαρτησίας - Συνεχάρη τους συμπατριώτες του [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x401/0,33,608,374/crop/both/11/1151816c59174076841e2addc1f3b387.jpg?quality=60&404=default&v=2)
