Δεν υπάρχει, πλέον, καμία αμφιβολία ότι στην μετά-Σαντάμ εποχή το Ιράκ δεν μπόρεσε να βρει το βήμα του και να αναπτύξει τις δομές (πολιτικές-οικονομικές-κοινωνικές) που θα το οδηγούσαν σε μια κανονικότητα. Παραμένει σήμερα ένα κατακερματισμένο κράτος στο οποίο οι κατά τόπους φύλαρχοι και πολέμαρχοι παίζουν αυτόνομο ρόλο. Πέραν τούτου, η απουσία των αναγκαίων υποδομών και κυρίως μιας στιβαρής πολιτικής ηγεσίας δημιούργησε ένα μεγάλο κενό το οποίο εκμεταλλεύονται οι διάφορες τρομοκρατικές οργανώσεις. Είτε είναι παρακλάδια της Αλ Κάϊντα είτε εξυπηρετούν τα συμφέροντα των διαφόρων φυλάρχων.
Το Ιράκ παραμένει ένα κατακερματισμένο κράτος στο οποίο οι κατά τόπους φύλαρχοι και πολέμαρχοι παίζουν αυτόνομο ρόλο
Η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Νούρι Αλ-Μαλίκι αποδείχθηκε ανίκανη και δεν μπόρεσε να δημιουργήσει τους βασικούς και αναγκαίους ενοποιητικούς θεσμούς έτσι ώστε να γίνει το Ιράκ ένα συνεκτικό και λειτουργικό κράτος. Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, που οι τοπικοί πληθυσμοί αρνούνται να πολεμήσουν για τον Αλ-Μαλίκι και την Βαγδάτη και αντιμετωπίζουν με συμπάθεια τους τζιχαντιστές.
Η κατάληψη της Μοσούλης, επομένως, της δεύτερης μεγαλύτερης πόλης του Ιράκ, από την εξτρεμιστική ισλαμική οργάνωση «Ισλαμικό Κράτος στο Ιράκ και τη Συρία» (ISIS) δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Τους τελευταίους μήνες οι τζιχαντιστές της οργάνωσης κατέλαβαν την Φαλούτζα και άλλες περιοχές δείχνοντας, έτσι, τις προθέσεις τους. Ωστόσο, είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό και εντυπωσιακό ότι η ISIS έχει καταφέρει να οργανώσει μια ισχυρή στρατιωτική δύναμη η οποία τώρα απειλεί άμεσα την ίδια την κυβέρνηση στη Βαγδάτη.
Ποια είναι η ISIS;
Η ISIS είναι ουσιαστικά «παιδί» του Αμπού Μουσάμπ Αλ-Ζαρκάουι. Ο Αλ-Ζαρκάουι, ένας Ιορδανός ισλαμιστής πολέμαρχος, μέλος της Αλ Κάϊντα, ίδρυσε το 2002 το «παράρτημα» της Αλ Κάϊντα στο Ιράκ και συνέβαλε καθοριστικά στην ανάπτυξη του ιρακινού εμφύλιου πολέμου.
Οι μέθοδοι της ISIS είναι ακόμα πιο ακραίες, πιο σκληρές και πιο απάνθρωπες από αυτές της ίδιας της Αλ Κάϊντα
Οι μέθοδοι της ISIS είναι ακόμα πιο ακραίες, πιο σκληρές και πιο απάνθρωπες από αυτές της ίδιας της Αλ Κάϊντα. Ηδη από το 2001 ακόμα και ο Οσάμα Μπιν Λάντεν κρατούσε σε απόσταση τον Ζαρκάουι τον οποίο δεν εμπιστευόταν ιδιαίτερα. Ωστόσο, ο αρχηγός της ISIS, εκμεταλλεύομενος το κενό στο Ιράκ, κατάφερε να κτίσει ένα σκληρό και ισχυρό στρατό φανατικών τζιχαντιστών οι οποίοι δεν έχουν κανένα ενδοιασμό στη χρήση βίας.
Από το 2006, μετά τον θάνατο του Ζαρκάουι, ηγέτης της ISIS είναι ο Μπακρ Αλ-Βαγδατί, ένας φιλόδοξος ακραίος ισλαμιστής, ο οποίος κατηγορεί την ηγεσία της Αλ Κάϊντα ως αδύναμη και χωρίς θέληση να καλλιεργήσει αρκετά το φυλετικό και το θρησκευτικό μίσος προς όφελος της οργάνωσης.
Στις περιοχές που η ISIS ελέγχει εφαρμόζει μεθόδους Ταλιμπάν και έχει επιβάλει μια ακραία εκδοχή του Ισλάμ. Στόχος της είναι να δημιουργήσει στις περιοχές που έχει καταλάβει μια ισχυρή «βάση εξόρμησης» έτσι ώστε να επεκτείνει τον έλεγχό της στο Ιράκ και πέραν αυτού.
Περιφερειακές ανησυχίες και αντιδράσεις
Είναι προφανές ότι εάν η ISIS πετύχει τον στόχο της οι επιπτώσεις θα είναι δραματικές για ολόκληρη την περιοχή. Η εκτίμηση ότι είναι πραγματικός ο εφιάλτης ενός νέου «τζιχαντιστάν» τύπου Ταλιμπάν στην καρδιά του αραβικού κόσμου δεν είναι υπερβολή. Τις ανησυχίες φαίνεται να συμμερίζονται οι βασικοί «παίκτες» της περιοχής οι οποίοι προσπαθούν να διαμορφώσουν τρόπους αντίδρασης.
Η ISIS εκμεταλλεύτηκε τον συριακό εμφύλιο πόλεμο για να επεκτείνει την επιρροή της. Στηρίζει στρατιωτικά το καθεστώς Ασάντ και πολεμά εναντίον των μετριοπαθών αντικαθεστωτικών δυνάμεων καθώς επίσης και εναντίον της Αλ Νούσρα που θεωρείται το παρακλάδι της Αλ Κάϊντα στη Συρία. Με αυτή την έννοια η συνέχιση του συριακού εμφύλιου ενισχύει τους εξτρεμιστές της ISIS.
Οι ΗΠΑ είαι πιθανόν να ενισχύσουν με στρατιωτικό εξοπλισμό της ιρακινές δυνάμεις έτσι ώστε να μπορέσουν να ανακόψουν την προέλαση της ISIS
Ολα αυτά προκαλούν ιδιαίτερη ανησυχία στην Αγκυρα η οποία, μετά και την επίθεση της ISIS στο τουρκικό προξενείο της Μοσούλης, αναζητεί τρόπους αντίδρασης οι οποίοι, ωστόσο, δεν θα οδηγήσουν σε γενίκευση της σύρραξης.
Η Αγκυρα έχει αναπτύξει τα τελευταία χρόνια μια ιδιαίτερα καρποφόρα σχέση με την Κουρδική Περιφερειακή Κυβέρνηση στο Βόρειο Ιράκ τόσο στον τομέα του εμπορίου αλλά κυρίως στα θέματα μεταφοράς πετρελαίου. Θα ήταν καταστροφικό τόσο για τα τουρκικά συμφέροντα όσο και για τους Κούρδους του Ιράκ εάν τα πράγματα οδηγούνταν σε μια εκτός ελέγχου πολεμική σύρραξη.
Οι εξελίξεις ανησυχούν και το Ιράν το οποίο βλέπει στην ISIS μια μακροπρόθεσμη απειλή εάν δεν αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά. Εκτιμάται, λοιπόν, ότι η Τεχεράνη θα ενισχύσει τη στήριξή της στην ιρακινή κυβέρνηση. Αυτό θα την φέρει πιο κοντά στην Ουάσιγκτον η οποία επίσης στηρίζει την κυβέρνηση Αλ-Μαλίκι.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, από την άλλη, έχουν ξεκαθαρίσει ότι δεν πρόκειται να επέμβουν στρατιωτικά στο Ιράκ εναντίον της ISIS. Ωστόσο, το πιθανότερο είναι ότι θα ενισχύσει με στρατιωτικό εξοπλισμό της ιρακινές δυνάμεις έτσι ώστε να μπορέσουν να ανακόψουν την προέλαση της ISIS και σε άλλες περιοχές και ειδικά στη Βαγδάτη.
Και τώρα τι;
Ολα τα πιο πάνω δείχνουν ότι η κατάσταση στο Ιράκ είναι εκρηκτική. Ο κίνδυνος περαιτέρω αποσταθεροποίησης με απρόβλεπτες συνέπειες είναι πραγματικός. Μπορεί να αντιμετωπιστεί;
Η Ουάσιγκτον σε συντονισμό με τους υπόλοιπους παίκτες πρέπει να αναζητήσουν μια αποτελεσματική διέξοδο στη συριακή κρίση
Αυτό θα εξαρτηθεί από διάφορους παράγοντες:
Ενας από αυτούς είναι η διάθεση της ιρακινής κυβέρνησης του Αλ Μαλίκι να άρει τις επιφυλάξεις της και να συνεργαστεί με την Κουρδική Περιφερειακή Κυβέρνηση του Βορείου Ιράκ. Οι κουρδικές δυνάμεις ασφαλείας έχουν ήδη θέσει υπό τον έλεγχό τους το Κιρκούκ. Η κουρδική διοίκηση στο Ερμπίλ θέλει να αποτρέψει με κάθε τρόπο την επέκταση της σύρραξης στην περιοχή της, κάτι που θα είχε ανασταλτικές συνέπειες στην περαιτέρω οικονομική ανάπτυξη.
Κρίσιμος παράγοντας στην εξίσωση είναι οι εξελίξεις στο συριακό μέτωπο. Η διαιώνιση του πολέμου στη Συρία ενισχύει τους τζιχαντιστές της ISIS. Επομένως, η Ουάσιγκτον σε συντονισμό με τους υπόλοιπους παίκτες (Τουρκία, Σαουδική Αραβία αλλά και Ιράν) πρέπει να αναζητήσουν μια αποτελεσματική διέξοδο.
Μένει να δούμε εάν η απειλή ενός σκληροπυρηνικού «τζιχαντιστάν» στην καρδιά της περιοχής θα οδηγήσει σε πραγματιστικές προσεγγίσεις και συντονισμό των όλων δυνάμεων που θέλουν να αποτρέψουν μια τέτοια εξέλιξη.
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr
![Συντριβή αεροσκάφους στην Τουρκία: Ελληνικό όνομα ανάμεσα στα θύματα, πιθανότατα αεροσυνοδού [εικόνες -βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x405/0,55,608,296/crop/both/16/160c2607c048401eb80ab298cb3dbdde.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Συντριβή αεροσκάφους στην Τουρκία: Ελληνικό όνομα ανάμεσα στα θύματα, πιθανότατα αεροσυνοδού [εικόνες -βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x405/0,55,608,296/crop/both/16/160c2607c048401eb80ab298cb3dbdde.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Κυρανάκης: 23 νέα τρένα και ανακαίνιση υποδομών μέσα στο 18μηνο – Τι αλλάζει στον σιδηρόδρομο έως το 2027 [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/crop/both/files/articles/6/article_192764/parapona-epibatwn-pou-xrisimopoioun-sidirodromikes-metafores_2.w_hr.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Σμαράγδα Καρύδη – Θοδωρής Αθερίδης: Η κοινή τους πορεία στη ζωή και στη σκηνή, πριν ακολουθήσουν χωριστούς δρόμους [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x458/0,51,608,292/crop/both/8c/8cc9d9c409044e9fb19a803468000898.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Χριστουγεννιάτικο τρολάρισμα των Ρώσων – "Για όλα φταίει ο Πούτιν" [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/crop/both/5d/5d7873219ea2499caa82aa6a65058023.jpg?quality=60&404=default&v=2)
!["Στο Παρά Πέντε" 20 χρόνια μετά: Συγκίνηση, αναμνήσεις και στιγμές που έγραψαν τηλεοπτική ιστορία [εικόνες - βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x405/0,82,608,323/crop/both/78/78fd8aec50924866927d1df9cd5397a8.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Greek Mafia: Στο στόχαστρο του ελληνικού FBI οι τέσσερις εκτελεστές του "Έντικ" που παραμένουν ασύλληπτοι [εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x413/0,86,608,327/crop/both/b7/b7240434c87d4a8894ffa933b4705cdc.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Σοκ σε σχολείο στην Τουρκία: Μαθητής πυροβόλησε διευθυντή σχολείου στη Μερσίνη [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x341/0,0,608,341/crop/both/af/af7ab06ef2f34d2498aa7d15480a588f.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Απόκοσμες εικόνες στο Ιράν με παραλία να βάφεται κόκκινη – Η εξήγηση του Θοδωρή Κολυδά [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x365/0,0,608,241/crop/both/fc/fcf981bf8a124a849889fed30e2b5a3e.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Έλληνες χορευτές στην Τουρκία: Δεν θέλαμε να προκαλέσουμε, χορέψαμε όπως συνηθίζουμε να κάνουμε" [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/crop/both/1f/1fa63d8383d342c6bcbb699963085743.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Δύο πετρελαιοφόρα του σκιώδους ρωσικού στόλου δέχθηκαν επίθεση από ουκρανικά θαλάσσια drones [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu434x532/0,134,434,378/crop/both/fc/fc273abb18984649970cb7a00b8490c1.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Συναγερμός σε λιμάνι της Οδησσού: Ρωσικό drone χτύπησε τουρκικό τάνκερ με χιλιάδες τόνους υγραερίου [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x405/0,75,608,316/crop/both/f8/f88da3bc62ef4119a52cc66eeeee1c9d.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Τουρκική πρόκληση στην Κύπρο: F-16 έφτασαν μέχρι τη "Νεκρή Ζώνη" - Πανηγυρισμοί στην Άγκυρα [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/crop/both/78/78157cd00baa4ef2a12f74a0523b3a0f.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Ο Τραμπ ψέκασε με το άρωμά του τον πρόεδρο της Συρίας και τους υπουργούς του [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x365/0,23,608,364/crop/both/3c/3cfbeee499234ff8a47903184e21c957.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Τούρκοι αναλυτές για συντριβή C-130: Εξετάζονται σενάρια πλήγματος από πύραυλο και δολιοφθορά [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x379/0,31,608,372/crop/both/bc/bcbd420e530241f9b13adf2279c22629.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Συντριβή τουρκικού C-130 στα σύνορα Γεωργίας - Αζερμπαϊτζάν: Νεκροί και οι 20 επιβαίνοντες [εικόνες, βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x326/0,20,608,261/crop/both/a6/a61a88571e7a472aab79561cfd1e0811.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Τραγωδία στην Τουρκία: Εξι νεκροί από φωτιά σε αποθήκη αρωματοποιίας [Βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/crop/both/21/217e9c5c019449738bf1aaa88f64a03e.jpg?quality=60&404=default&v=2)
