Ασαφές παραμένει τι ακριβώς προκάλεσε την κατάρρευση του τεράστιου φράγματος του υδροηλεκτρικού εργοστασίου (HPP) στον ποταμό Δνείπερο στη Χερσώνα. Η Ουκρανία και οι δυτικοί σύμμαχοί της κατηγορούν τη Ρωσία κάνοντας λόγο για "νέο στάδιο ρωσικής επιθετικότητας", ενώ ανώτερος Ουκρανός στρατιωτικός διοικητής δήλωσε ότι η κατάρρευση του φράγματος δεν θα εμποδίσει την ουκρανική στρατιωτική προέλαση.
Ο Σερχίι Νάεβ, διοικητής των κοινών δυνάμεων των Ενόπλων Δυνάμεων της Ουκρανίας, είπε στον ιστότοπο Ukrinform ότι "όσον αφορά την αποτροπή των επιθετικών μας ενεργειών, η στρατιωτική διοίκηση έχει λάβει πλήρως υπόψη αυτές τις προδοτικές εχθρικές ενέργειες και δεν πρέπει να εμποδίσει την προέλασή μας προς εκείνες τις κατευθύνσεις όπου μπορεί να υπάρξει διαρροή νερού". Η Ουκρανία ανακοίνωσε ότι "ερευνά την κατάρρευση του φράγματος ως έγκλημα πολέμου και ως περιβαλλοντικό έγκλημα" ξεκινώντας επίσημη δικαστική έρευνα.
Ο γεν. γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ, προχώρησε μάλιστα σε επίρριψη ευθυνών στη Μόσχα. "Η καταστροφή του φράγματος Κοχόβκα σήμερα θέτει σε κίνδυνο χιλιάδες πολίτες και προκαλεί σοβαρές περιβαλλοντικές ζημιές. Πρόκειται για μια εξωφρενική πράξη, η οποία καταδεικνύει για άλλη μια φορά τη βαρβαρότητα του ρωσικού πολέμου στην Ουκρανία".
Κρεμλίνο: Σκόπιμη δολιοφθορά
Από ρωσικής πλευράς, εξαπολύονται κατηγορίες στην Ουκρανία. Το Κρεμλίνο κατηγορεί ευθέως την Ουκρανία ότι έκανε σαμποτάζ στο φράγμα για να αποσπάσει την προσοχή από μία υποτιθέμενη αντεπίθεση κατά των ρωσικών δυνάμεων, αναφέρει το Reuters.
Ο Ντμίτρι Πεσκόφ, εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, δήλωσε στους δημοσιογράφους: "Μπορούμε να δηλώσουμε κατηγορηματικά ότι μιλάμε για σκόπιμη δολιοφθορά από την ουκρανική πλευρά". Είπε επίσης ότι ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν ενημερώθηκε για την κατάσταση.
Είπε ότι η καταστροφή του φράγματος είχε σκοπό να στερήσει από την Κριμαία που ελέγχεται από τη Ρωσία το πόσιμο νερό που λαμβάνει από τη δεξαμενή μέσω του καναλιού της Βόρειας Κριμαίας και να αποσπάσει την προσοχή από την αντεπίθεση.
"Προφανώς, αυτή η δολιοφθορά συνδέεται επίσης με το γεγονός ότι, έχοντας ξεκινήσει μεγάλης κλίμακας επιθετικές ενέργειες πριν από δύο ημέρες, τώρα οι ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις δεν πετυχαίνουν τους στόχους τους - οι επιθετικές ενέργειες τους παραπαίουν".
Ερωτηθείς για τους ουκρανικούς ισχυρισμούς ότι η Ρωσία είχε καταστρέψει το φράγμα, ο Πεσκόφ είπε: "Το απορρίπτουμε κατηγορηματικά. Δηλώνουμε επίσημα ότι εδώ σίγουρα μιλάμε για σκόπιμη δολιοφθορά από την ουκρανική πλευρά".
Ο Πεσκόφ είπε ότι η δολιοφθορά θα μπορούσε "δυνητικά να έχει πολύ σοβαρές συνέπειες για αρκετές δεκάδες χιλιάδες κατοίκους της περιοχής".
Οι ρωσικές υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης ανακοίνωσαν ότι περίπου 600 σπίτια πλημμύρισαν κατά τη διάρκεια της νύχτας στη νότια Ουκρανία, σε περιοχές που ελέγχονται από τη Ρωσία, όπως μετέδωσε το ρωσικό κρατικό πρακτορείο ειδήσεων TASS.
Ποια είναι η κατάσταση - Τι συμβαίνει στη Ζαπορίζια
Το φράγμα συνεχίζει να καταρρέει τμηματικά και η στάθμη του νερού στη δεξαμενή βυθίζεται κατά 15 εκατοστά κάθε ώρα.
Κρίσιμη είναι η κατάσταση για χιλιάδες κατοίκους της περιοχής. Σύμφωνα με τον σύμβουλο στο ουκρανικό υπουργείο Εσωτερικών, Άντον Γκερεσένκο, 16.000 πολίτες βρίσκονται στην "επικίνδυνη ζώνη" στην επαρχία της Χερσώνας.
Δύσκολη είναι η κατάσταση και για τα κατοικίδια. Οι Αρχές της Ουκρανίας καλούν τους πολίτες να μην αφήνουν ζώα δεμένα, σε κλουβιά ή σε εσωτερικούς χώρους.
Αναφορικά με τη λειτουργία της Ζαπορίζια, για την ώρα, το Κίεβο έχει ανακοινώσει ότι "δεν υπάρχουν προβλήματα με την ψύξη του πυρηνικού σταθμού της Ζαπορίζια" που σημειώνεται ότι ελέγχεται από τη Ρωσία. Ο επικεφαλής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας, Ραφαέλ Γκρόσι, δήλωσε ωστόσο ότι εάν η στάθμη του νερού στη δεξαμενή που χρησιμοποιείται για την ψύξη του πυρηνικού εργοστασίου της Ζαπορίζι πέσει κάτω από τα 12,7 μέτρα, θα ήταν αδύνατο να συνεχιστεί η άντληση νερού ψύξης από εκεί προς το εργοστάσιο, όπως μετέδωσε το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων TASS.
Ένα άλλο σενάριο
Τις τελευταίες ώρες διατυπώνεται όμως και ένα άλλο σενάριο: Το φράγμα θα μπορούσε να έχει καταστραφεί εξαιτίας προηγούμενων εκρήξεων που του προκάλεσαν δομικές ζημιές.
Κατά τη διάρκεια της μεγάλη μάχης της Χερσώνας (μεταξύ 24ης Φεβρουαρίου και 6ης Μαρτίου 2022) η Ουκρανία έκανε τεράστιες αμυντικές στρατιωτικές προσπάθειες για να ανακόψει τον δρόμο των Ρώσων εισβολέων προς την κορυφή του φράγματος εξαπολύοντας πυραυλικές επιθέσεις. Το φράγμα ενδέχεται εκείνο το διάστημα να υπέστη σημαντικές δομικές ζημιές.
Επιπρόσθετα, σύμφωνα με την εκδοχή αυτή, ρόλο στην κατάρρευση διαδραμάτισε το γεγονός ότι η Ουκρανία αποφάσισε στις αρχές του 2023 να κλείσει δεξαμενές βορειότερα στον Δνείπερο και ορισμένοι ειδικοί θεώρησαν ότι αυτό ήταν για να μειώσει τη στάθμη του νερού στο φράγμα Νόβα Καχόβκα, ώστε να διευκολυνθούν οι στρατιωτικές της επιχειρήσεις. Αργότερα, όμως η Ουκρανία άνοιξε πάλι τις στρόφιγγες και η στάθμη του νερού επανήλθε. Η δεξαμενή γέμισε ασκώντας εκ νέου πίεση στο φράγμα Νόβα Καχόβκα.
"Η Ρωσία δεν έχει λόγο να ανατινάξει το φράγμα" υποστηρίζει ο Σουηδός στρατιωτικός αναλυτής Μίκαελ Βάλτερσον. Και εξηγεί ότι "το νερό που κατευθύνεται προς τα νότια θα υπερχειλίσει κυρίως τη ρωσική αριστερή ανατολική πλευρά του ποταμού και τις ρωσικές οχυρώσεις εκεί".
Σημειώνοντας στην άμεση ανάλυσή του ότι δεν έχουν σημειωθεί εκρήξεις στην περιοχή και ότι εξετάζει το σενάριο το φράγμα να κατέρρευσε υπό την πίεση του νερού λόγω δομικής βλάβης.
Ως προς την υδροδότηση της Κριμαίας υποστηρίζει ότι "δεν κινδυνεύει", καθώς οι μικρότερες δεξαμενές κατά μήκος του καναλιού προς τη χερσόνησο είναι γεμάτες κατά 80%.
Σϊγουρα, όπως εξηγεί, επηρεάζεται η ηλεκτροδότηση της περιοχής τόσο στα τμήματα που παραμένουν σε ουκρανικό έλεγχο όσο και αυτά που έχουν περάσει σε ρωσική κατοχή, ενώ πλήττεται και η ουκρανική οικονομία καθώς, ειδικά αν κλείσει ο σταθμός της Ζαπορίζια, θα σταματήσει η δυνατότητα εξαγωγής πλενονάζουσας ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη.