Τη φράση "θα βρεθώ αντιμέτωπος με τη θανατική ποινή εδώ" αποδίδουν στον 26χρονο Ρόμαν Προτάσεβιτς, συνεπιβάτες του, μόλις αντιλήφθηκε ότι η πτήση της Ryanair προσγειωνόταν στο Μινσκ της Λευκορωσίας.
Ο 26χρονος Προτάσεβιτς ταξίδευε με πτήση της Ryanair από την Αθήνα στο Βίλνιους της Λιθουανίας, όταν το λευκορωσικό μαχητικό εξέτρεψε το αεροσκάφος ώστε να προσγειωθεί στο Μινσκ, την πρωτεύουσα της Λευκορωσίας, όπου ο επικριτής του Λουκασένκο τέθηκε υπό κράτηση.
Ο νεαρός ακτιβιστής, μπλόγκερ και δημοσιογράφος έφυγε από τη χώρα του το 2019 και ζούσε ως αυτοεξόριστος στη Λιθουανία.
Μια σειρά από δράσεις και παρεμβάσεις του κατά της λεγόμενης "τελευταίας δικτατορίας της Ευρώπης" του Αλεξάντερ Λουκασένκο, τον έχουν στιγματίσει με κατηγορίες για εξτρεμιστικές ενέργειες, μεταξύ των οποίων η διοργάνωση μαζικών διαδηλώσεων. Σημειώνεται ότι στη χώρα αυτή είναι ελάχιστες οι ανεξάρτητες δημοσιογραφικές φωνές.
Η λευκορωσική KGB τον έχει κατατάξει, μάλιστα, στη λίστα των τρομοκρατών και τα Μέσα αναφέρουν ότι μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπος έως και με τη θανατική ποινή ή με φυλάκιση 15 ετών.
Ποιος είναι ο Ρομάν Προτάσεβιτς
Ποιος είναι ο εξόριστος αντιφρονών Ρομάν Προτάσεβιτς που με τις παρεμβάσεις του προκάλεσε τόσο τον αυταρχικό ηγέτη της Λευκορωσίας, ώστε να διατάξει κρατική αεροπειρατεία;
Γεννήθηκε στις 5 Μαΐου 1995 στο Μινσκ. Είναι μπλόγκερ, δημοσιογράφος, πολιτικός ακτιβιστής και ένας από τους ιδρυτές μαζί με τον Στέπαν Πουτίλο της αντιπολιτευόμενης υπηρεσίας ειδήσεων NEXTA, κανάλι στο Telegram. Ο ίδιος ήταν διευθυντής ως τις 29 Σεπτεμβρίου 2020.
Το κανάλι πρωτοστατεί στις αντιπολιτευτικές εκδηλώσεις και ο δημοσιογράφος έχει καλύψει όσα έγιναν στις εκλογές του 2020, αλλά και στις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις. Τον Αύγουστο του 2020 το NEXTA έγινε μία από τις μεγαλύτερες ανεξάρτητες πηγές ενημέρωσης στη διάρκεια των μαζικών διαμαρτυριών μετά τις προεδρικές εκλογές όπου ο Λουκασένκο κατηγορείται για νοθεία.
Στις 5 Νοεμβρίου 2020 ο Προτάσεβιτς και ο Πουτίλο κατηγορήθηκαν ερήμην τους υπό τρία άρθρα του Ποινικού Κώδικα της Λευκορωσίας ενώ στις 19 Νοεμβρίου 2020 η λευκορωσική KGB τους προσέθεσε στη λίστα τρομοκρατών.
Ως έφηβος, ο Προτάσεβιτς έγινε αντιφρονών. Εκδιώχθηκε από ένα σχολείο για συμμετοχή σε διαδήλωση διαμαρτυρίας το 2011 και αργότερα τον απέβαλαν από το δημοσιογραφικό πρόγραμμα του Κρατικού Πανεπιστημίου του Μινσκ.
Ο Προτάσεβιτς τώρα εργάζεται για το Belamova, ένα κανάλι στο Telegram που ιδρύθηκε πέρυσι από τον Ίγκορ Λόσικ και χαρακτηρίστηκε παράνομο τον περασμένο μήνα, μετά από την ανακήρυξή του ως "εξτρεμιστικό" από δικαστήριο στην πόλη Γόμελ της ανατολικής Λευκορωσίας. Ο Λόσικ συνελήφθη, το προηγούμενο καλοκαίρι, στην πόλη Μπαρανοβίτσι και έκτοτε, βρίσκεται στη φυλακή.
Γιατί βρισκόταν στην Ελλάδα
Την Κυριακή, ο Προτάσεβιτς επέστρεφε στη Λιθουανία από την Ελλάδα, όπου παραβρέθηκε προκειμένου να καλύψει τη συμμετοχή στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών της ηγέτιδας της λευκορωσικής αντιπολίτευσης, Σβετλάνα Τιχάνοφσκαγια.
Οι αρχές της Λευκορωσίας ισχυρίζονται ότι είδαν μια φωτογραφία του Ρομάν Προτασέβιτς στο Μινσκ σε ανάρτηση ενός άλλου μπλόγκερ και η αστυνομία κινητοποιήθηκε για να τον συλλάβει.
Σύμφωνα με την κρατική τηλεόραση, ένας φίλος του Προτασέβιτς τον τράβηξε φωτογραφία ενώ βρισκόταν στο αεροδρόμιο του Μινσκ και την έστειλε στον Αντόν Μοτόλκο. Εκείνος την ανάρτησε και έτσι ενημερώθηκε η αστυνομία. Ο Μοτόλκο έχει χαρακτηριστεί και αυτός από τις λευκορωσικές αρχές ως άτομο που εμπλέκεται σε τρομοκρατικές δραστηριότητες.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Το αεροσκάφος της Ryanair εκτελούσε πτήση από την Ελλάδα στη Λιθουανία. Στην πτήση επέβαιναν 171 επιβάτες, 11 εκ των οποίων είναι Έλληνες πολίτες. Ο πρόεδρος της Λευκορωσίας Αλεξάντερ Λουκασένκο διέταξε την αναγκαστική προσγείωσή του στην πρωτεύουσα της Λευκορωσίας, Μινσκ, προκειμένου να συλλάβει τον Προτασέβιτς.
Είχε σχεδόν φθάσει στη Λιθουανία, όταν άλλαξε κατεύθυνση και συνοδεία μαχητικού και οδηγήθηκε στο Μινσκ εν μέσω πληροφοριών ότι στο αεροσκάφος υπήρχαν εκρηκτικά, σύμφωνα με διαδικτυακό ιστότοπο εντοπισμού πτήσεων και το BelTA. Ωστοσο, όπως αποδείχτηκε στη συνέχεια, δεν υπήρχαν στο αεροσκάφος εκρηκτικά.
Πώς αντέδρασε ο Προτάσεβιτς όταν αντιλήφθηκε την αεροπειρατεία
"Όταν ανακοινώθηκε ότι θα προσγειωνόμασταν στο Μινσκ, ο Ρομάν σηκώθηκε πάνω, άνοιξε το ντουλαπάκι με τις χειραποσκευές, έβγαλε μια αποσκευή και προσπαθούσε να ξεχωρίσει πράγματα", δήλωσε ένας Λιθουανός επιβάτης, ο οποίος κατονομάστηκε μόνον ως Μάντας.
"Πιστεύω ότι έκανε λάθος. Υπήρχαν πολλοί άνθρωποι και θα μπορούσε να δώσει τα πράγματα σε μένα ή σε άλλους επιβάτες κι όχι στην κοπέλα του, η οποία νομίζω ότι συνελήφθη και αυτή", πρόσθεσε.
Έξω από το αεροπλάνο -αν και ο Μάντας δεν μπορούσε να το δει- βρισκόταν ένα μαχητικό αεροσκάφος MiG-29 σοβιετικής εποχής, με εντολή του Λευκορώσου προέδρου Αλεξάντερ Λουκασένκο για να αναγκάσει το αεροπλάνο να κάνει εκτροπή στο Μινσκ.
Μια άλλη εξαντλημένη επιβάτης, η οποία δεν έδωσε το όνομά της στους δημοσιογράφους, δήλωσε ότι ο Προτάσεβιτς φαινόταν "πάρα πολύ φοβισμένος". "Τον κοίταξα στα μάτια και ήταν πολύ λυπημένος", πρόσθεσε.
"Άρχισε να πανικοβάλλεται και να λέει ότι αυτό γίνεται εξαιτίας του", διηγήθηκε στο AFP η Μόνικα Σίμκιεν, μια σαραντάχρονη Λιθουανή όταν στο τέλος η πτήση μπόρεσε να προσγειωθεί στο Βίλνιους, έπειτα από πολύωρη καθυστέρηση.
"Απλώς γύρισε προς τον κόσμο και είπε ότι κινδυνεύει να του επιβληθεί θανατική ποινή", συνέχισε, προσθέτοντας ότι στη συνέχεια έμοιαζε "πολύ ήρεμος" όταν σιγουρεύτηκε ότι θα συλληφθεί μετά την άφιξη στο Μινσκ.
Ήταν "νευρικός στην αρχή, αλλά μετά συνειδητοποίησε ότι δεν μπορούσε να κάνει τίποτα, ηρέμησε και το αποδέχθηκε", δήλωσε επίσης ο Μάντας, ενώ άλλος επιβάτης, ο 37χρονος Ενβίνας Ντίμσα, συμπλήρωσε ότι "δεν φώναζε, αλλά φαινόταν ότι φοβόταν πάρα πολύ. Θα έλεγε κανείς ότι αν υπήρχε ανοιχτή μια έξοδος, θα πηδούσε".
Η πρωθυπουργός της Λιθουανίας Ίνγκριντα Σιμονιτέ μετέβη στο αεροδρόμιο του Βίλνιους για να υποδεχθεί το αεροπλάνο, όπως και πολλές δεκάδες ακτιβιστές της λευκορωσικής αντιπολίτευσης.
Ορισμένοι είχαν στους ώμους τους τη σημαία της λευκορωσικής αντιπολίτευσης, ενώ άλλοι κρατούσαν πανό με το σύνθημα: "Είμαι/Είμαστε ο Ρομάν Προτάσεβιτς" ή ακόμη "Ryanair, που είναι ο Ρομάν;".
"Οφείλουμε να δείξουμε την αλληλεγγύη μας για να αποφύγουμε να μας κάμψουν έναν έναν", δήλωσε ένας από αυτούς, ο 36χρονος Αλεξάντρ Γκλασκόφ. Σύμφωνα με αυτόν, η σύλληψη του Προτάσεβιτς συνιστά "έγκλημα".
"Στεκόταν μόνος του"
Ο 26χρονος Προτάσεβιτς απομονώθηκε αμέσως από τους άλλους επιβάτες κατά την άφιξη της πτήσης στο Μινσκ, ενώ οι έλεγχοι που έγιναν στις αποσκευές με τη χρήση εκπαιδευμένων σκύλων έδειξαν ότι δεν επρόκειτο για βόμβα.
"Είδαμε ότι τον Ρομάν τον σταμάτησαν λόγω κάποιων πραγμάτων στην αποσκευή του", πρόσθεσε ο Μάντας, σημειώνοντας ότι οι αρχές ήλεγξαν τις αποσκευές και των άλλων επιβατών και τους μετέφεραν με λεωφορείο στον τερματικό σταθμό, όπου περίμεναν μερικές ώρες για να επιβιβαστούν ξανά στο αεροπλάνο.
"Είδαμε από το παράθυρο ότι ο Ρομάν στεκόταν μόνος του και ένας αστυνομικός με σκύλο προσπαθούσε να βρει κάτι (στην αποσκευή του)".
Άλλος επιβάτης, που ζήτησε να μην κατονομαστεί, δήλωσε στα λιθουανικά μέσα ενημέρωσης ότι ο Προτάσεβιτς δήλωσε ποιος είναι στους αξιωματούχους ασφαλείας της Λευκορωσίας μόλις έφτασαν. "Είδα πως του πήραν το διαβατήριο. Έβγαλε τη μάσκα του και είπε: 'Είμαι αυτός κι αυτός και εγώ είμαι ο λόγος που γίνεται όλο αυτό".
Ο ίδιος σημείωσε ότι δεν μπορεί να πει με σιγουριά αν η σύντροφος του Προτάσεβιτς, η οποία πήρε τον φορητό του υπολογιστή και το τηλέφωνο, κρατήθηκε επίσης στο Μινσκ, αλλά ότι φαινόντουσαν να υπάρχουν περισσότερες άδειες θέσεις στο αεροπλάνο μετά την απογείωσή του από το Μινσκ για το Βίλνιους, από τότε που απογειώθηκε από την Αθήνα.
"Αυτό σημαίνει ότι περισσότεροι από ένας έμειναν έξω από το αεροπλάνο - αλλά είναι δύσκολο να μιλήσω με ακρίβεια", σημείωσε.
Συνελήφθη και η σύντροφός του
Σύμφωνα με την αρχηγό της Λευκορωσικής Αντιπολίτευσης, Σβετλάνα Τιχανόφσκαγια, η αστυνομία συνέλαβε και τη σύντροφό του, Σοφία Σαπέγκα, η οποία κατάγεται από τη Ρωσία.
Μάλιστα, η αρχηγός της αντιπολίτευσης ζήτησε την άμεση απελευθέρωσή της, όπως και του Προτάσεβιτς.
Η σύλληψη της Σαπέγκα επιβεβαιώθηκε και από την οικογένειά της.
Πράκτορες των μυστικών υπηρεσιών επέβαιναν στο αεροπλάνο της Ryanair
Πράκτορες των μυστικών υπηρεσιών αποβιβάσθηκαν από το αεροσκάφος της Ryanair όταν εξαναγκάσθηκε σε προσγείωση στο Μινσκ, δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Ιρλανδίας Σάιμον Κόβενι.
"Πέντε ή έξι άνθρωποι αποβιβάσθηκαν. Μόνο ο ένας συνελήφθη, πράγμα που σημαίνει ότι ήταν άνθρωποι των μυστικών υπηρεσιών", είπε.
Νωρίτερα, ο διευθύνων σύμβουλος της Ryanair είχε δηλώσει: "πεποίθησή μας είναι ότι πράκτορες της KGB αποβιβάσθηκαν επίσης στο αεροδρόμιο".
Οι μυστικές υπηρεσίες της Λευκορωσίας έχουν διατηρήσει την ρωσική τους ονομασία, κληρονομιά της σοβιετικής εποχής, και παραμένουν "KGB". Η Λευκορωσία είναι πρώην σοβιετική δημοκρατία και δορυφόρος της Μόσχας
Ερχονται κυρώσεις κατά της Λευκορωσίας στη σημερινή Σύνοδο Κορυφής
"Καλώ τις αρχές της Λευκορωσίας να απελευθερώσουν αμέσως τον επιβάτη που τέθηκε υπό κράτηση και να εγγυηθούν όλα τα δικαιώματά του", τόνισε ο Σαρλ Μισέλ, αναφερόμενος στον Ρ. Προτάσεβιτς.
Οι ηγέτες των 27 κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα συζητήσουν στη σημερινή σύνοδο κορυφής στις Βρυξέλλες την εκτροπή και τον εξαναγκασμό σε προσγείωση στο Μινσκ της Λευκορωσίας του αεροσκάφους της Ryanair, καθώς και το ενδεχόμενο επιβολής κυρώσεων σε στελέχη του κρατικού μηχανισμού του Αλεξάντρ Λουκασένκο.
Η συζήτηση για συνέπειες και πιθανές κυρώσεις κατά της Λευκορωσίας έχει προστεθεί στην ατζέντα της διήμερης έκτακτης Συνόδου Κορυφής που ξεκινάει σήμερα στις 20 μ.μ. στις Βρυξέλλες. Η Σύνοδος Κορυφής αρχικά περιλάμβανε θέματα για την αντιμετώπιση του κορονοϊού, την κλιματική αλλαγή, τη Ρωσία και το Brexit. Όμως, μετά το συμβάν με τη Λευκορωσία, ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ανακοίνωσε χθες βράδυ ότι αυτό το "άνευ προηγουμένου περιστατικό" θα συζητηθεί σήμερα από τους ευρωπαίους ηγέτες και "δεν θα μείνει χωρίς συνέπειες".
"Ξεκάθαρες και αυστηρές συνέπειες, που θα δεν αφήσουν κανένα περιθώριο στη Λευκορωσία να αμφισβητήσει την ενότητα και την αποφασιστικότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης" ζητά να συμφωνήσουν οι ηγέτες των κρατών - μελών της Ένωσης στο σημερινό και αυριανό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, σε δηλώσεις του στους "Financial Times".
Η ΕΕ έχει επιβάλει σταδιακές κυρώσεις στο καθεστώς Λουκασένκο της Λευκορωσίας, ήδη από τον Οκτώβριο του 2020, ως αντίδραση στις νοθευμένες προεδρικές εκλογές τον Αύγουστο του 2020, καθώς και στον εκφοβισμό και τη βίαιη καταστολή ειρηνικών διαδηλωτών, μελών της αντιπολίτευσης και δημοσιογράφων.
Στο καθεστώς κυρώσεων έναντι της Λευκορωσίας υπάγονται συνολικά 88 άτομα και 7 οντότητες. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται ο Πρόεδρος της Λευκορωσίας, Αλεξάντερ Λουκασένκο, ο γιος του και σύμβουλος εθνικής ασφάλειας, Βίκτορ Λουκασένκο, καθώς και πρόσωπα της πολιτικής ηγεσίας και της κυβέρνησης. Στις 10 Μαίου, ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Ζοζέπ Μπορέλ είχε ανακοινώσει ότι η ΕΕ ετοιμάζει νέες κυρώσεις σε βάρος του Μινσκ που υποστηρίζεται από τη Μόσχα.
Το Μινσκ απαντά ότι έδρασε νόμιμα και απορρίπτει τις "αβάσιμες κατηγορίες" της ΕΕ
Το υπουργείο Εξωτερικών της Λευκορωσίας κατήγγειλε σήμερα τις "αβάσιμες” κατηγορίες της ΕΕ και υπογράμμισε ότι έδρασε νόμιμα μετά την αναχαίτιση αεροσκάφους της RyanAir το οποίο κατευθυνόταν στο Βίλνιους της Λιθουανίας και έκανε αναγκαστική προσγείωση στο Μινσκ, όπου συνελήφθη αντιφρονών δημοσιογράφος που επέβαινε σε αυτό.
Η Λευκορωσία ισχυρίζεται ότι το αεροσκάφος προσγειώθηκε στο Μινσκ έπειτα από απειλή για τοποθέτηση βόμβας, ενώ η ΕΕ και οι ΗΠΑ την κατηγορούν ότι έστειλε μαχητικό αεροσκάφος να αναχαιτίσει το Boeing 737 της Ryanair προκειμένου να το αναγκάσει σε προσγείωση και να συλλάβει τον αντιφρονούντα Ρομάν Προτάσεβιτς.
"Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι τα ικανά μας όργανα ακολούθησαν τους διεθνείς κανόνες”, επεσήμανε το λευκορωσικό υπουργείο Εξωτερικών στον ιστότοπό του.
Παράλληλα απέρριψε "τις αβάσιμες κατηγορίες” των ευρωπαϊκών χωρών, οι οποίες, όπως κατήγγειλε, "πολιτικοποιούν” την υπόθεση.
Εξάλλου το υπουργείο Εξωτερικών επεσήμανε ότι η λευκορωσική κυβέρνηση είναι έτοιμη να επιτρέψει σε ειδικούς να επισκεφθούν τη χώρα, αν αυτό χρειαστεί, προκειμένου να ερευνήσουν το περιστατικό.
Από την πλευρά της η λευκορωσική υπηρεσία πολιτικής αεροπορίας ανακοίνωσε ότι οι ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας της χώρας εξέδωσαν "σύσταση” προς το πλήρωμα της Ryanair μετά την προειδοποίηση για βόμβα, όμως δεν το ανάγκασαν να προσγειωθεί στο Μινσκ με απειλές.
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr
![Ο σοκαριστικός τραυματισμός του Γιώργου Παπαγιάννη - Ρήξη χιαστού, χάνει όλη τη σεζόν ο διεθνής άσος [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x405/0,64,608,405/crop/both/c2/c2fb519d88ae41768b03a90022f66423.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Ιταλία: Για πρώτη φορά μεγάλα σκυλιά ταξίδεψαν μαζί με τους ιδιοκτήτες τους σε δοκιμαστική αεροπορική πτήση [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x342/0,0,608,341/crop/both/02/027478f5fb054846868d2ec7c1b4401b.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Νέο κομπλιμένο Τραμπ σε Ζελένσκι για το ντύσιμό του: "Είναι πολύ στιλάτο" [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x365/0,9,608,350/crop/both/95/953024665ce54459b3aee68dbd6c2b68.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Μαφιόζικη εκτέλεση στη Λεμεσό: Γάζωσαν τον επιχειρηματία Σταύρο Δημοσθένους μπροστά στον γιο του - Βρέθηκε το βαν των δραστών [εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x339/1,0,605,339/crop/both/c3/c3f09538fc2247aea1414c9834c74e37.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Ο "κλόουν" Φειδίας ανακοίνωσε την ίδρυση κόμματος - "Άμεση Δημοκρατία" το όνομά του [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x456/0,22,608,363/crop/both/61/61ad9e2b2cbc42da9830234efcaef4c6.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Ο Τραμπ παρασημοφόρησε μεταθανάτια τον δολοφονημένο Κερκ και τον συνέκρινε με... τον Σωκράτη [εικόνες-βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x395/0,31,608,372/crop/both/62/62672f6ca86647d2b8fe16303c0fb6a9.jpg?quality=60&404=default&v=2)
