“Η πολιτική είναι η τέχνη να ψάχνεις μπελάδες, να τους βρίσκεις παντού, να τους κάνεις λανθασμένη διάγνωση και κατόπιν να εφαρμόζεις την λάθος θεραπεία”: αυτή η, εμβληματικά κυνική, ρήση του αμερικανού κωμικού Γκράουτσο Μαρξ περικλείει όλα τα συστατικά της πολυαναμενόμενης συνάντησης του Ντόναλντ Τραμπ με την Άνγκελα Μέρκελ, την Παρασκευή στον Λευκό Οίκο.
Κι αυτό γιατί ο Τραμπ είναι εδώ και μερικούς μήνες σαν να “ψάχνεται” για καυγά με την Γερμανίδα καγκελάριο. Σαν να αναζητά διαρκώς μια αφορμή προκειμένου να καταφερθεί εναντίον της και να σπιλώσει το προφίλ της ως πολιτικό κι ηγέτιδα.
Κατά την διάρκεια της προεκλογικής του περιόδου, της “έσουρε” τα μύρια όσα: Εμφανίστηκε “απογοητευμένος” από τους χειρισμούς της στο προσφυγικό ζήτημα, επειδή άφηνε τις μεταναστευτικές ροές να εισέρχονται στην Ε.Ε., ενώ λίγες ώρες μετά την απόφαση των ιθυνόντων του αμερικανικού περιοδικού Time να την ανακηρύξουν ως “Πρόσωπο του 2016”, ξεσπάθωσε ξανά και μέσω του λογαριασμού του στο Twitter έγραψε πως “το περιοδικό επέλεξε έναν άνθρωπο που καταστρέφει την Γερμανία”.
Από αβρότητες άλλο τίποτα ο νέος Πλανητάρχης...
Όμως η Μέρκελ δεν πρόκειται να μουτρώσει ξαφνικά, ούτε να παρεξηγηθεί από αυτή την παροιμιώδη έλλειψη τακτ εκ μέρους του αμερικανού προέδρου, καθώς είναι πραγματίστρια: Πάνω απ' όλα είναι πολιτικός.
Αυτό σημαίνει πως ακολουθεί ένα συγκεκριμένο τελετουργικό από το οποίο σπανίως παρεκκλίνει. Και μια επικοινωνιακή προσέγγιση αυστηρού “ανατολικογερμανικού” ύφους, που της κληροδοτήθηκε από τον πολιτικό της μέντορα, Ερικ Χόνεκερ.
Αντιθέτως, ο Τραμπ προέρχεται από τον χώρο των επιχειρήσεων, δεν έχει ξαναβρεθεί σε πολιτικό θώκο και η “γλώσσα” τόσο του στόματος, όσο και του σώματος του κάθε άλλο πάρα ενθαρρύνει την επαφή του με πολιτικούς-“καθαρόαιμα άλογα κούρσας” όπως είναι η Μέρκελ.
Ποιανού το πολιτικό στυλ θα επικρατήσει, είναι δύσκολο να πούμε από τώρα. Πάντως, όπως σχολιάζει το Politico, “οι επικοινωνιολόγοι όλης της υφηλίου έχουν ήδη βγάλει τα στυλό τους κι είναι έτοιμοι να κρατήσουν σημειώσεις, μελετώντας την γλώσσα του σώματος αμφοτέρων”.
Χαμηλές προσδοκίες
Πολλοί σχολιαστές από τα αμερικάνικα ΜΜΕ έχουν εξαρχής θέσει χαμηλά τον πήχη των προσδοκιών για την συνάντηση των δυο ηγετών. Οι ιδιοσυγκρασίες, τα “χνώτα”, οι στόχοι τους, όλα μαρτυρούν πως Μέρκελ και Τραμπ κάθε άλλο πάρα ταιριάζουν ως ηγέτες δυο κρατών που είναι ταυτόχρονα και στρατηγικοί εταίροι.
Και δεν είναι πως διαφωνούν στις λεπτομέρειες. Διαφωνούν στα βασικά.
Στις πολιτικές κοσμοθεωρίες, ας πούμε: Η Μέρκελ αναζητά τρόπους προσέγγισης και συνεργασίας των συμβαλλόμενων μερών, έτσι ώστε όλοι να είναι χαρούμενοι, (κυρίως οι) ισχυροί και (κατά δεύτερο λόγο οι πιο) αδύναμοι. Ξέρει να διαφωνεί, αλλά κυρίως ξέρει να συζητά και το μότο της είναι “η δύναμη της πειθούς”.
Ο Τραμπ, από την άλλη, είναι “μονολιθικός”, οπαδός του πολιτικού δαρβινισμού (ο πιο ισχυρός επιβιώνει, τους υπόλοιπους τους τρώει η μαρμάγκα), σπανίως δέχεται “όχι” από τον συνομιλητή του και στηρίζεται πάνω στο μότο “η πειθώ της δύναμης”.
Η Μέρκελ με τις πολιτικές της γνώσεις θα μπορούσε να ανοίξει σχολή, ο Τραμπ το μόνο που κάνει είναι να πετάει χολή.
“Το κατά πόσο Μέρκελ και Τραμπ θα βρουν κοινό και πρόσφορο έδαφος επικοινωνίας, είναι κάτι που δεν θα γίνει εμφανές από την πρώτη τους αυτή συνάντηση, η οποία θα έχει περισσότερο διερευνητικό χαρακτήρα”, σχολιάζει δημοσίευμα της Deutsche Welle.
Ωστόσο, οι δυο ηγέτες θα έχουν την ευκαιρία να συνομιλήσουν ξανά εκ του σύνεγγυς, καθώς μέσα στο 2017 είναι προγραμματισμένες να λάβουν χώρα συνοδοί κορυφής των G-7, των G-20 αλλά και του NATO.
Κι εκεί αναμένεται να εξαχθούν πιο ασφαλή συμπεράσματα.
Εμπόριο και τρομοκρατία οι συνδετικοί κρίκοι
Και ο πλέον αδαής γνωρίζει πως μια συνάντηση με τον σκληροπυρηνικό επιχειρηματία Τραμπ δεν πρόκειται να ευδοκιμήσει, αν ο νέος πρόεδρος δεν έχει να περιμένει κάτι απ' αυτήν σε οικονομικό επίπεδο.
Έτσι και την Παρασκευή, οι δυο πλευρές θα συνομιλήσουν σχετικά με το μέλλον της εμπορικής συμφωνίας ΤΤΙΡ (Transatlantic Trade and Investment Partnership) ανάμεσα σε ΗΠΑ και Ε.Ε.
Βέβαια, η Μέρκελ εκεί δεν πηγαίνει ως ηγέτιδα της Ε.Ε., αλλά ως Γερμανίδα καγκελάριος, οπότε κάθε τέτοια συζήτηση θα είναι εκτός πρωτοκόλλου -ας δεχτούμε πάντως πως θα γίνουν κάποιες κουβέντες για το θέμα, έστω και σε ανεπίσημο επίπεδο.
Το μόνο σίγουρο είναι πως στο ταξίδι της στην Ουάσινγκτον, η Μέρκελ θα φέρει μαζί της και σημαίνοντες Γερμανούς επιχειρηματίες, όπως τον διευθύνοντα σύμβουλο της BMW, Χέραλντ Κρούγκερ καθώς και τον διευθύνοντα σύμβουλο της Siemens, Τζο Κέσερ.
Ο στόχος της καγκελαρίου είναι προφανής, όπως αναφέρει το Bloomberg: “να δώσει στον Τραμπ ένα μάθημα πάνω σε ζητήματα εμπορικών συναλλαγών και εμπορικών αντιποίνων”, ειδικά μετά την επίθεση που εξαπέλυσε ο νέος Πλανητάρχης στη γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία, απειλώντας με την επιβολή δασμών 35% στις εισαγωγές τους προς τις ΗΠΑ.
Και, τέλος, υπάρχει και μια δεύτερη συνεργασία ανάμεσα στις δυο χώρες, στο ζήτημα της αντιτρομοκρατίας και της εσωτερικής ασφάλειας, με τις μυστικές υπηρεσίες τους να βρίσκονται εδώ και καιρό σε (αγαστή;) επικοινωνία.
Κι όπως δήλωσε υψηλόβαθμος γερμανός αξιωματούχος, “γίνεται πολλή δουλειά πάνω στο θέμα αυτό, σε παρασκηνιακό επίπεδο”
Ας μην γελιόμαστε όμως: Αυτό που περιμένουν όλοι από την Μέρκελ είναι να λειτουργήσει ως η “φωνή” της λογικής απέναντι στο “νέο αμερικάνικο παράλογο” που αντιπροσωπεύει η παρουσία του Τραμπ στον Λευκό Οίκο.
Μια τελευταία ελπίδα προκειμένου να ξαναβάλει τα μυαλά του Πλανητάρχη σε ένα μονοπάτι ρασιοναλισμού όσον αφορά σε ζητήματα όπως η Ε.Ε., οι διμερείς σχέσεις ΗΠΑ-Ρωσίας και η στάση στο μεταναστευτικό.
Θα το καταφέρει; Ίσως και να μην το μάθουμε ποτέ. Ίσως οι δυο ηγέτες αποχωρήσουν από την συνάντηση της Παρασκευής έμπλεοι ικανοποίησης και με ένα χαμόγελο ως τα αυτιά -ακόμη κι αν στην κατ' ιδίαν τους συνάντηση έχουν συμφωνήσει πως... διαφωνούν σε όλα.
Γιατί τί είναι η πολιτική, αν όχι αυτό που υποστήριζε ο Βολτέρος, δηλαδή “η τέχνη του ηθελημένου ψεύδους”;