Νέα δεδομένα και αλλαγή συσχετισμών φαίνεται πως φέρνει στη Συρία η στροφή των ΗΠΑ και η αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων. Υπενθυμίζεται ότι ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε αιφνιδιαστικά την περασμένη εβδομάδα την απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων από την εμπόλεμη Συρία, μια απόφαση που ενδέχεται να έχει απρόσμενες συνέπειες για την εξέλιξη των συγκρούσεων, στις οποίες εμπλέκονται πλείστοι τοπικοί και διεθνείς παράγοντες.
Το πρώτο δείγμα των νέων αυτών συσχετισμών ήρθε την Παρασκευή, καθώς δυνάμεις του συριακού στρατού μπήκαν, για πρώτη φορά μετά από χρόνια, στην πόλη Μανμπίτζ της βόρειας Συρίας. Η παρουσία των στρατευμάτων του Μπασάρ Αλ Άσαντ έγινε μετά από σχετικό αίτημα της κουρδικής πολιτοφυλακής YPG, με στόχο να προστατευτεί η πόλη από μια διαφαινόμενη τουρκική εισβολή.
Υπενθυμίζεται ότι μια τέτοια τουρκική κίνηση είχε προαναγγείλει ουσιαστικά ο τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν, τις προηγούμενες ημέρες, ενώ οι πληροφορίες θέλουν τις τελευταίες ώρες την Άγκυρα να έχει ενισχύσει την στρατιωτική παρουσία της στα σύνορα με την Συρία. Η πρώτη αντίδραση της Άγκυρας δείχνει ήρθε διαμέσου του ίδιου του τούρκου προέδρου. Η Τουρκία δεν θα έχει τίποτα να κάνει στην Μανμπίτζ όταν οι “τρομοκρατικές οργανώσεις” φύγουν από την περιοχή, ανέφερε την Παρασκευή ο Ερντογάν. Την ίδια στιγμή, ο τούρκος υπουργός Άμυνας ανέφερε ότι οι κουρδικές δυνάμεις δεν έχουν καμία εξουσία να προσκαλούν άλλα στοιχεία στην πόλη Μανμπίτζ και προειδοποίησε όλα τα μέρη να απόσχουν από οποιαδήποτε αποσταθεροποίηση της περιοχής.
Από τη μεριά της, πάντως, η Μόσχα χαιρέτισε την επιστροφή της κυριότητας των κουρδικών περιοχών στη Δαμασκό, όπως επεσήμανε ο εκπρόσωπος Τύπου του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ. «Είναι θετική εξέλιξη», σημείωσε ο Πεσκόφ. Είχαν προηγηθεί οι δηλώσεις της εκπροσώπου του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα, είχε οποία είχε καλωσορίσει την αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από τη Συρία “δείχνοντας” ουσιαστικά ότι τα επίμαχα εδάφη όπου βρίσκονταν οι αμερικανοί στρατιώτες θα πρέπει να περάσουν στον έλεγχο του Μπασάρ Αλ Άσαντ, βασικού συμμάχου της Ρωσίας εδώ και χρόνια. Οι εξελίξεις αυτές θα πρέπει ακόμη να ενταχθούν στο γενικότερο πλαίσιο της επιρροής των μεγάλων δυνάμεων στη Συρία. Η αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από τη Συρία ουσιαστικά έρχεται να επικυρώσει με σαφή τρόπο την ανάληψη ενός πρωταγωνιστικού ρόλου από τη Μόσχα στη χώρα.
Η νέα κατάσταση
Ειδικότερα, σύμφωνα με τους αναλυτές, η κατάσταση που δημιουργείται στην περιοχή με τους διάφορους παίκτες έχει ως εξής:
Τουρκία
Η Ουάσινγκτον έχει προειδοποιήσει ότι η αποχώρηση των Αμερικανών στρατιωτών –η ακριβής ημερομηνία δεν έχει ανακοινωθεί– θα είναι «αργή» και «συντονισμένη» με την Τουρκία. Η Άγκυρα ασκεί ήδη μεγάλη επιρροή στη βόρεια Συρία, όπου έχει αναπτύξει στρατό και στηρίζει τις ένοπλες τοπικές ανταρτικές ομάδες.
Η απόφαση του Τραμπ αφήνει ελεύθερο το πεδίο για τις φιλοδοξίες της Τουρκίας, η οποία απειλεί από τα μέσα Δεκεμβρίου ότι θα εξαπολύσει νέα επίθεση εναντίον της μεγαλύτερης κουρδικής πολιτοφυλακής στη Συρία, τις Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG). Η οργάνωση αυτή χαρακτηρίζεται «τρομοκρατική» από την Άγκυρα, μολονότι οι μαχητές της υπήρξαν πολύτιμοι σύμμαχοι της Ουάσινγκτον στον αγώνα κατά των τζιχαντιστών του Ισλαμικού Κράτους.
Ήδη, ο τουρκικός στρατός στέλνει σημαντικές ενισχύσεις στα σύνορα. Έχει αναπτύξει δεκάδες άρματα και τεθωρακισμένα στη βόρεια Συρία, κοντά στην πόλη Μανμπίτζ. Σύμφωνα με τους ειδικούς, η πόλη αυτή ενδέχεται να αποτελέσει τον στόχο μιας μελλοντικής επίθεσης, όπως επίσης και η κοινότητα Ταλ Αμπιάντ, κοντά στα σύνορα.
Μάλιστα, οι Σύροι αντάρτες που υποστηρίζονται από την Τουρκία ανακοίνωσαν την Παρασκευή ότι οι αυτοκινητοπομπές τους, συνοδευόμενες από τουρκικές δυνάμεις, μετακινούνται προς τη γραμμή του μετώπου της Μανμπίτζ, "σε πλήρη ετοιμότητα... να ξεκινήσουν τις στρατιωτικές επιχειρήσεις για την απελευθέρωση της πόλης".
Ένας εκπρόσωπος των Σύρων ανταρτών που στηρίζονται από την Άγκυρα, ανέφερε ότι παραμένει σε ισχύ το σχέδιο να επιτεθούν στα εδάφη που ελέγχουν οι SDF. "Δεν υπάρχουν Σύροι στρατιώτες των καθεστωτικών δυνάμεων εντός της Μανμπίτζ", είπε ο Γιούσεφ Χαμούντ, ο εκπρόσωπος της ανταρτικής δύναμης Εθνικός Στρατός.
Οι Κούρδοι
Για να αποφύγουν μια τουρκική επίθεση, οι Κούρδοι θα μπορούσαν να διαπραγματευτούν με το καθεστώς του Μπασάρ αλ Άσαντ ώστε να επιστρέψει στα εδάφη τους, εκτιμούν οι ειδικοί. Κάτι τέτοιο έγινε την Παρασκευή με την πρόσκληση να εισέλθει ο συριακός στρατός στην Μανμπίτζ. Η μειονότητα αυτή της βόρειας Συρίας επωφελήθηκε από τη σύρραξη για να κηρύξει την ντε φάκτο αυτονομία των περιοχών που έχει υπό τον έλεγχό της, στη βορειοανατολική Συρία.
«Οι πιθανότητες να διατηρηθεί ένας βαθμός αυτονομίας έχουν περιοριστεί σημαντικά», σύμφωνα με το Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών (CSIS).
Η Δαμασκός και οι σύμμαχοί της
Η Δαμασκός και οι κυριότεροι σύμμαχοί της, η Ρωσία και το Ιράν, θα επωφεληθούν από μια ενδεχόμενη κατάρρευση των κουρδικών περιοχών. Σύμφωνα με τον ειδικό αναλυτή Φαμπρίς Μπαλάνς, ο συριακός κυβερνητικός στρατός και οι Τούρκοι θα μπορούσαν να μοιραστούν μεταξύ τους τα εδάφη που ελέγχουν οι SDF (Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις, ο αραβοκουρδικός συνασπισμός). Το σενάριο αυτό ωστόσο δεν φαίνεται πλέον πιθανόν, μετά το μέτωπο Κούρδων-Άσαντ που δείχνει να διαμορφώνεται εναντίον της Τουρκίας.
Το καθεστώς του Άσαντ ενδέχεται να ανακτήσει τη Ράκα, την πρώην «πρωτεύουσα» του Ισλαμικού Κράτους, αλλά και ολόκληρη την επαρχία Ντέιρ Εζόρ, εξασφαλίζοντας έτσι τα στρατηγικής σημασίας πετρελαϊκά κοιτάσματα.
Με την αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων, δεν υπάρχει πλέον εμπόδιο για το Ιράν ώστε να ανοίξει έναν χερσαίο διάδρομο, μέσω του οποίου θα φτάνει στη Μεσόγειο περνώντας από το Ιράκ, τη Συρία και τον Λίβανο. Η Μόσχα θα βγει επίσης κερδισμένη από την αμερικανική αποχώρηση. Ο ρόλος της Ρωσίας, σε τοπικό στρατιωτικό και διπλωματικό επίπεδο, θα ενισχυθεί ενώ εκείνος των ΗΠΑ θα εκλείψει.
Το Ισλαμικό Κράτος
Οι YPG αποτελούν τη ραχοκοκαλιά των SDF, του αραβοκουρδικού συνασπισμού που μάχεται εναντίον του ΙΚ στο πλευρό του διεθνούς συνασπισμού, υπό την ηγεσία των ΗΠΑ. Μολονότι ο πρόεδρος Τραμπ μίλησε για «ήττα» του ΙΚ, στην πραγματικότητα οι SDF πολεμούν ακόμη εναντίον ενός μικρού θύλακα των τζιχαντιστών κοντά στα σύνορα με το Ιράκ.
Στο παρελθόν οι SDF προειδοποιούσασν ότι μια τουρκική επίθεση θα επηρέαζε τις επιχειρήσεις τους εναντίον του ΙΚ, αφού οι μαχητές τους θα αναδιπλώνονταν για να υπερασπιστούν τις κουρδικές περιοχές στον βορρά. Αξιωματούχοι και ειδικοί φοβούνται ότι το ΙΚ θα επωφεληθεί από την κατάσταση αυτή για να ανασυγκροτηθεί.
Το Ισραήλ
Οι αναλυτές θεωρούν ότι το Ισραήλ θα είναι ένας από τους "μεγάλους χαμένους" της αμερικανικής αποδέσμευσης, η οποία αφήνει χώρο στο Ιράν και τους εταίρους του για να αναπτύξουν τις στρατιωτικές δυνατότητές τους στη Συρία.
Το Ισραήλ, που μέχρι τώρα χαιρέτιζε ανεπιφύλακτα την πολιτική της αμερικανικής κυβέρνησης στη Μέση Ανατολή, διαβεβαιώνει ότι θα επιτρέψει στη γειτονική Συρία να εξελιχθεί σε «προγεφύρωμα» της Τεχεράνης.
Ισραηλινοί αξιωματούχοι και αναλυτές υπενθυμίζουν ότι το εβραϊκό κράτος εδώ και πολλά χρόνια χειρίζεται μόνο του το πρόβλημα και θα συνεχίσει την ίδια πολιτική.
Το τηλεφώνημα που άλλαξε την πορεία του πολέμου
Στην τηλεφωνική συνδιάλεξη που πραγματοποιήθηκε πριν από δύο εβδομάδες, ο Τραμπ αναμενόταν να απευθύνει μια συνηθισμένη προειδοποίηση προς τον Τούρκο πρόεδρο για το σχέδιό του να εξαπολύσει διασυνοριακή επίθεση με στόχο τις υποστηριζόμενες από τις ΗΠΑ κουρδικές δυνάμεις στη βορειοανατολική Συρία, δηλώνουν αξιωματούχοι των ΗΠΑ.
Αντί γι΄αυτό, κατά τη διάρκεια της συνδιάλεξης, ο Τραμπ αναδιοργάνωσε την πολιτική των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή εγκαταλείποντας ένα τέταρτο του συριακού εδάφους και αναθέτοντας στην Άγκυρα να αποτελειώσει το Ισλαμικό Κράτος στη Συρία.
«Ο Τραμπ ρώτησε: 'Αν αποσύρουμε τους στρατιώτες μας, μπορείς να τακτοποιήσεις το ISIS;';» δήλωσε ένας Τούρκος αξιωματούχος στο πρακτορείο Reuters. Είπε πως ο Ερντογάν του απάντησε πως οι τουρκικές δυνάμεις μπορούν να φέρουν σε πέρας την αποστολή αυτή.
«Τότε κάνε το», του είπε απότομα ο Τραμπ. Στον σύμβουλό του για την εθνική ασφάλεια, τον Τζον Μπόλτον, ο Τραμπ είπε: «Ξεκίνα τη δουλειά για την αποχώρηση των στρατευμάτων των ΗΠΑ από τη Συρία».
«Πρέπει να πω πως ήταν μια αναπάντεχη απόφαση. Η λέξη ‘έκπληξη’ είναι πολύ αδύναμη για να περιγράψει την κατάσταση», είπε ο αξιωματούχος, μία από τις πέντε τουρκικές πηγές που μίλησαν στο Ρόιτερς για την τηλεφωνική συνδιάλεξη της 14ης Δεκεμβρίου ανάμεσα στους δύο ηγέτες.
ΦΩΤΟ: EPA
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr