Μια από τις πιο σκληρές εικόνες του Ολοκαυτώματος στην Ανατολική Ευρώπη, η οποία πέρασε στην ιστορία ως "Ο Τελευταίος Εβραίος στη Βίνιτσα", έχει πλέον γνωστό τον κεντρικό -αρνητικό- πρωταγωνιστή της.
Χάρη στην τεχνητή νοημοσύνη, η ταυτότητα του ναζί εκτελεστή είναι γνωστή, ο οποίος έβαλε τέλος στη ζωή ενός άνδρα με μακρύ παλτό, πλούσια μαλλιά και βυθισμένα μάγουλα, ο οποίος γονατίζει στην άκρη ενός ομαδικού τάφου, περιμένοντας τη μοίρα του.
Ο άνδρας που πυροβολήθηκε στο κεφάλι, παραμένει μυστήριο. Ωστόσο, έχει βρεθεί η ταυτότητα του δράστη με 99% βεβαιότητα. Ο ένοπλος είναι ο ναζί εγκληματίας πολέμου Γιάκομπους Όνεν (Jakobus Onnen). Η φωτογραφία ήταν πιθανώς ένα ναζιστικό τρόπαιο, δήλωσε ο Γερμανός ιστορικός Γιούργκεν Ματέους.
Διαβάστε Επίσης
Όπως γράφει η Deutsche Welle, τα τελευταία ευρήματα του πρώην επικεφαλής του ερευνητικού τμήματος στο Μουσείο Μνήμης του Ολοκαυτώματος των Ηνωμένων Πολιτειών δημοσιεύθηκαν πρόσφατα στο Zeitschrift für Geschichtswissenschaft (ή "Εφημερίδα Ιστορικής Επιστήμης"), που εκδίδεται από τον εκδοτικό οίκο Metropol Verlag.
"The Last Jew in Vinnitsa" has been one of the defining images of the Holocaust. For decades, the killer's name was unknown, but that changed when a relative came forward with a tip. #dwhistoryandculture pic.twitter.com/O3tcbuaGn7
— DW News (@dwnews) October 16, 2025
"Αυτό είναι ένα τεράστιο βήμα προς τα εμπρός στην κατανόηση της ιστορικής πραγματικότητας του Ολοκαυτώματος. Αυτές είναι οι στιγμές όπου -αν μπορώ να γενικεύσω- οι ιστορικοί σκέφτονται πραγματικά: 'Α, να πού έχω πραγματικά ξεπεράσει τα όρια αυτού που γνωρίζουμε”", δήλωσε ο Ματέους στην DW.
Η ιστορία της φωτογραφίας με τον ναζί εκτελεστή και το λάθος που διορθώθηκε
"Ο Τελευταίος Εβραίος στη Βίνιτσα" είναι μια από τις πιο διάσημες φωτογραφίες του Β'' Παγκοσμίου Πολέμου.
Τράβηξε για πρώτη φορά την προσοχή το 1961, κατά τη διάρκεια της δίκης του ναζί εγκληματία πολέμου, Άντολφ Άιχμαν, στο Ισραήλ. Ωστόσο, μέχρι τώρα ήταν λίγα πράγματα γνωστά γι' αυτήν, ενώ κάποια άλλα αποδείχθηκαν λανθασμένα εκ των υστέρων.
Σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων United Press International (UPI), το οποίο διένειμε τη φωτογραφία εκείνη την εποχή, αυτή δόθηκε από τον Αλ Μος, έναν επιζώντα του Ολοκαυτώματος από το Σικάγο.
Λέγεται ότι πήρε τη φωτογραφία στα χέρια του το 1945, στο Μόναχο, λίγο μετά την απελευθέρωσή του από αμερικανικά στρατεύματα και την παρέδωσε στο UPI.
Ωστόσο, η εικόνα είχε εδώ και καιρό λανθασμένη ετικέτα. Μόνο το 2023 ο Ματέους ανακάλυψε ότι δεν τραβήχτηκε στην ουκρανική πόλη Βίνιτσα κάποια στιγμή μεταξύ 1941 και 1943 όπως αρχικά πιστευόταν, αλλά μάλλον στο Μπερντιτσίβ, περίπου 150 χιλιόμετρα από το Κίεβο.
Το λάθος ανακαλύφθηκε τυχαία. Πριν από λίγα χρόνια, το Μουσείο Μνήμης του Ολοκαυτώματος των ΗΠΑ, στην Ουάσινγκτον, έλαβε τα ημερολόγια πολέμου του Αυστριακού στρατιώτη της Βέρμαχτ, Βάλτερ Ματέρνα, ο οποίος ήταν τοποθετημένος στο Μπερντιτσίβ το 1941.
Σε αυτά περιλαμβανόταν μια εκτύπωση αυτής της φωτογραφίας, αλλά σημαντικά καλύτερης ποιότητας από το προηγουμένως γνωστό αντίγραφο. Στο πίσω μέρος έγραφε: "Τέλη Ιουλίου 1941. Εκτέλεση Εβραίων από τα SS στην ακρόπολη του Μπερντιτσίβ. 28 Ιουλίου 1941".
Μια καταχώρηση ημερολογίου του Ματέρνα την ίδια ημερομηνία, στην οποία περιγράφει τη δολοφονία εκατοντάδων Εβραίων στο ίδιο λάκκο στην Ακρόπολη του Μπερντιτσίβ, ενίσχυσε τη θεωρία ότι ο τόπος του εγκλήματος δεν ήταν η Βίνιτσα.
Ο Ματέους δημοσίευσε τα αποτελέσματα της έρευνάς του σχετικά με τα ημερολόγια του Ματέρνα στα τέλη του 2023 στο περιοδικό "Holocaust and Genocide Studies".
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr
![Μικ Τζάγκερ, Ναόμι Κάμπελ, Τζέιμς Νόρτον, Ρίσι Σούνακ και Σαντίκ Καν δείπνησαν μπροστά από τα Γλυπτά του Παρθενώνα [εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x304/0,14,608,255/crop/both/46/460d5e2bb2444d5da8e67965e79d8bfc.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Ο Στέφανος Κασσελάκης σκίζει το εξώδικο του Γρηγόρη Δημητριάδη - "Το επιστρέφω εκεί που ανήκει... προσάναμμα" [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x304/34,0,576,304/crop/both/6d/6de910f2914c4ca09cc5972ad34f5abf.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Φοινικούντα: Βίντεο ντοκουμέντο - Η πρώτη εγκληματική ενέργεια σε βάρος του 68χρονου - Ο 22χρονος τον κυνηγούσε με αεροβόλο [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x388/0,11,608,252/crop/both/12/124d14d7d872449e911892d3126b4353.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Μαριάννα Τουμασάτου: "Παλιά παίρναμε βαρέα και ανθυγιεινά, τώρα μας δίνουν μόνο κλωτσιές" [Βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu338x532/0,58,338,248/crop/both/12/1240515ee171465cbd31615f347b1179.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Φοίβος: Σπάνια δημόσια εμφάνιση με τον 16χρονο γιο του, Έκτορα [εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x426/0,28,608,369/crop/both/4a/4a128622e8224e85b2a04fc41e99a19b.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Μικ Τζάγκερ, Ναόμι Κάμπελ, Τζέιμς Νόρτον, Ρίσι Σούνακ και Σαντίκ Καν δείπνησαν μπροστά από τα Γλυπτά του Παρθενώνα [εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x304/0,14,608,255/crop/both/46/460d5e2bb2444d5da8e67965e79d8bfc.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Στη συναγωγή του Μάντσεστερ όπου έγινε η επίθεση με μαχαίρι ο βασιλιάς Κάρολος - Φόρεσε και το "κιπά" [εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x406/0,9,608,350/crop/both/2b/2ba1f6bb2c474f4b99ecb491a693dd10.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Χονγκ Κονγκ: Εμπορικό αεροσκάφος της Emirates γλίστρησε από τον διάδρομο και έπεσε στη θάλασσα - Δύο νεκροί [εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x395/0,27,608,368/crop/both/9b/9b25230f97194301876578b0913cf139.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Λούβρο: Η σοκαριστική στιγμή που ο ληστής παραβιάζει γυάλινη προθήκη στην "Αίθουσα του Απόλλωνα" - [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/crop/both/cc/cc0c5f0a4356486d98ff06a20859a395.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Νέο κομπλιμένο Τραμπ σε Ζελένσκι για το ντύσιμό του: "Είναι πολύ στιλάτο" [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x365/0,9,608,350/crop/both/95/953024665ce54459b3aee68dbd6c2b68.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Μαφιόζικη εκτέλεση στη Λεμεσό: Γάζωσαν τον επιχειρηματία Σταύρο Δημοσθένους μπροστά στον γιο του - Βρέθηκε το βαν των δραστών [εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x339/1,0,605,339/crop/both/c3/c3f09538fc2247aea1414c9834c74e37.jpg?quality=60&404=default&v=2)
