Τι είναι η Συμφωνία του Μινσκ και γιατί έχει σημασία για την έξοδο από την κρίση στην Ουκρανία

"Είναι η Ουκρανία κυρίαρχη, όπως επιμένουν οι Ουκρανοί, ή πρέπει να περιοριστεί η κυριαρχία της, όπως απαιτεί η Ρωσία;" Το δίλημα το έθεσε ο Ντάνκαν Άλαν, συνεργάτης του Προγράμματος Ρωσίας και Ευρασίας στη δεξαμενή σκέψης Chatham House με έδρα το Λονδίνο.

Για να απαντηθεί είναι χρήσιμο να γνωρίζουμε τι είναι οι Συμφωνίες του Μινσκ

Ήταν Σεπτέμβριος 2014 όταν αποφασίστηκε η κατάπαυση του πυρός στην ανατολική Ουκρανία. Η λήξη του πολέμου στην περιοχή του Ντόνμπας, επιχειρήθηκε να επισφραγιστεί από τη Συμφωνία του Μινσκ μεταξύ Ουκρανίας, Ρωσίας και ΟΑΣΕ, με τη μεσολάβηση των ηγετών Γαλλίας και Γερμανίας. Έτσι προέκυψε το αποκαλούμενο "Σχέδιο Νορμανδίας" που και σήμερα διαδραματίζει ρόλο στις διπλωματικές προσπάθειες επίλυσης της κρίσης στην Ουκρανία.

Οι επικεφαλής των αυτοανακηρυχθέντων λαϊκών Δημοκρατιών του Ντόνετσκ (DPR) και του Λουγκάνσκ (LPR) όμως, δεν αναγνώρισαν τη Συμφωνία, που ήταν καταδικασμένη να αποτύχει. Οι σφοδρές μάχες στο Ντόνμπας μεταξύ των ουκρανικών δυνάμεων και των ανταρτών που υποστηρίζονται από τη Ρωσία, συνεχίστηκαν. Οι Ουκρανοί είχαν μεγάλες απώλειες.

Στις 12 Φεβρουαρίου 2015 έπειτα από συνομιλίες που διήρκησαν 16 ώρες, υπεγράφη η Συμφωνία Μινσκ ΙΙ που συμφωνήθηκε ότι θα αποτελεί εφεξής βάση για οποιαδήποτε μελλοντική επίλυση συγκρούσεων ή διενέξεων. Ένας από τους πρωταγωνιστές εκείνης της εποχής διεκδικεί ακόμα ρόλο κυρίαρχου του παιχνιδιού. Δεν είναι άλλος από τον Βλάντιμιρ Πούτιν.

Οι συνομιλίες έγιναν τότε μεταξύ του προέδρου της Ρωσίας Βλάντιμιρ Πούτιν, του προέδρου της Ουκρανίας Πέτρο Ποροσένκο, της Καγκελαρίου της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ και του προέδρου της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ. Μια από τις βασικές προσθήκες της Συμφωνίας Μινσκ ΙΙ είναι η απαγόρευση πτήσεων με μαχητικά αεροσκάφη πάνω από τη ζώνη ασφαλείας και η εμφάνιση βαρέως οπλισμού σε αυτή τη ζώνη συνολικά 30 χλμ (15 από κάθε πλευρά των ρωσοουκρανικών συνόρων).

Οι όροι της Συμφωνίας των 12 σημείων

Να διασφαλιστεί η άμεση διμερής κατάπαυση του πυρός.

Να διασφαλίσει η παρακολούθηση και επαλήθευση της κατάπαυσης του πυρός από τον ΟΑΣΕ.

Να γίνει αποκέντρωση της εξουσίας, μεταξύ άλλων μέσω της υιοθέτησης του ουκρανικού νόμου "Περί προσωρινής διαταγής τοπικής αυτοδιοίκησης σε συγκεκριμένες περιφέρειες των περιφερειών Ντόνετσκ και Λουχάνσκ".

Να εξασφαλιστεί η μόνιμη παρακολούθηση των ουκρανο-ρωσικών συνόρων και η εξασφάλιση της παρακολούθησης από τον ΟΑΣΕ με τη δημιουργία ζωνών ασφαλείας στις παραμεθόριες περιοχές της Ουκρανίας και της Ρωσικής Ομοσπονδίας.

Άμεση απελευθέρωση όλων των ομήρων και των παράνομα κρατουμένων.

Ψήφιση νόμου που εμποδίζει τη δίωξη και την τιμωρία ατόμων σε σχέση με τα γεγονότα που έχουν λάβει χώρα σε ορισμένες περιοχές των περιφερειών του Ντόνετσκ και του Λουχάνσκ.

Να συνεχιστεί ο εθνικός διάλογος χωρίς αποκλεισμούς.

Να ληφθούν μέτρα για τη βελτίωση της ανθρωπιστικής κατάστασης στο Ντονμπάς.

Να διασφαλιστεί η διεξαγωγή πρόωρων τοπικών εκλογών.

Να αποσυρθούν παράνομες ένοπλες ομάδες και στρατιωτικός εξοπλισμός καθώς και μαχητές και μισθοφόρους από το έδαφος της Ουκρανίας.

Να υιοθετήσει ένα πρόγραμμα οικονομικής ανάκαμψης και ανοικοδόμησης για την περιοχή του Ντονμπάς.

Να παρέχεται προσωπική ασφάλεια στους συμμετέχοντες στις διαβουλεύσεις.

Τι ισχύει σήμερα - Τι θέλουν η Μόσχα και το Κίεβο

Μέχρι σήμερα, ο ΟΑΣΕ περιπολεί στις πρώτες γραμμές και αναφέρει παραβιάσεις της κατάπαυσης του πυρός κατά μήκος των συνόρων. Τα διαχρονικά θύματα του πολέμου ωστόσο, είναι το 1,5 εκατομμύριο εσωτερικά εκτοπισμένων και βέβαια οι περίπου 14.000 νεκροί που έχασαν τη ζωή τους στις συγκρούσεις.

Η συμφωνία ήταν και είναι ένας οδικός χάρτης αλλά ενώ η Μόσχα υποστηρίζει πως έχει ρόλο παρατηρητή και πως αυτό που πρέπει να γίνει είναι να υπάρξει διάλογος μεταξύ ουκρανικής κυβέρνησης και των ανταρτών στα ανατολικά της χώρας, το Κίεβο έχει ως πάγια θέση ότι δεν συνομιλεί με τους αντάρτες.

Διαβάστε Επίσης

Κρίση στην Ουκρανία: Σκωτσέζικο ντους με τα σενάρια ρωσικής εισβολής - "Είμαστε έτοιμοι για όλα", λέει ο Μπάιντεν

Η Ουκρανία δεν προχωρά στην διεξαγωγή τοπικών εκλογών διότι υποστηρίζει ότι υπάρχουν δυνάμεις που ελέγχονται από τη Ρωσία και άρα δεν έχει εκπληρωθεί ο όρος να ελέγχει πλήρως τα σύνορά της. Διοικητικά εν τω μεταξύ, το Ντόνμπας παραμένει σε ένα θολό καθεστώς. Το Κίεβο θέλει ένα είδος αυτονομίας ενώ η Μόσχα θέλει "ειδικό καθεστώς ορισμένων περιοχών του Ντόνετσκ και Λουχάνσκ" με δική τους αστυνομία και δικαστικές αρχές. Εάν η πλάστιγγα γύρει προς την πλευρά της Μόσχας, η Ρωσία θα έχει έλεγχο χωρίς να προχωρήσει σε προσάρτηση όπως έκανε με την Κριμαία το 2014. Στο μεσοδιάστημα, και όσο η κατάσταση βαλτώνει, η Ρωσία έχει εκδώσει χιλιάδες ρωσικά διαβατήρια σε κατοίκους του Ντόνμπας.

Τι λέει η Δύση

Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν θεωρεί τη Συμφωνία του Μινσκ ως την πιο ελπιδοφόρα για την αποφυγή σύγκρουσης: "Η κοινή αποφασιστικότητά μας [να τεθούν σε ισχύ οι Συμφωνίες του Μινσκ] είναι ο μόνος τρόπος που μας επιτρέπει να οικοδομήσουμε ειρήνη και να οικοδομήσουμε μια βιώσιμη πολιτική λύση" δήλωσε μετά τις επαφές του με τους προέδρους Ρωσίας και Ουκρανίας.

Διαβάστε Επίσης

Ο Πούτιν έκανε μάθημα ιστορικού ρεβιζιονισμού στον Μακρόν επί 5 ώρες: Το Ελιζέ "καρφώνει" τον Ρώσο πρόεδρο

Και πρόσθεσε ότι μπόρεσε "να λάβει μια πολύ σαφή και ρητή δέσμευση από τους προέδρους Πούτιν και Ζελένσκι να δεσμευτούν στην αυστηρή βάση των συμφωνιών του Μινσκ".

Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν έχει δηλώσει από την πλευρά του ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ουκρανία είναι "ενωμένες" στην υποστήριξη των συμφωνιών του Μινσκ ως το δρόμο προς την επίλυση της σύγκρουσης.

Διαβάστε Επίσης

Ουκρανία: Υψηλός κίνδυνος ρωσικής εισβολής, λέει ο Μπλίνκεν - Αποχωρεί από το Ντονέτσκ το προσωπικό των ΗΠΑ στον ΟΑΣΕ

"Η Συμφωνία του Μινσκ δεν διευκρινίζει ορισμένα ζητήματα αλληλουχίας όταν πρόκειται για τα βήματα που πρέπει να λάβουν τα μέρη", είπε ο Μπλίνκεν, προσθέτοντας: "Η Ουκρανία το προσεγγίζει με καλή πίστη. Δεν έχουμε δει μέχρι σήμερα τη Ρωσία να κάνει το ίδιο".

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr