Το 2025 μέσα από εικόνες: Τα σημαντικότερα γεγονότα της χρονιάς που φεύγει

Μέσα από την ανασκόπηση του 2025, ξεδιπλώνεται μια χρονιά πλούσια σε γεγονότα που σημάδεψαν τον πλανήτη και διαμόρφωσαν μια νέα παγκόσμια πραγματικότητα.

Από την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στην εξουσία, την εύθραυστη κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, τη συνέχιση του πολέμου στην Ουκρανία και την εκλογή νέου Πάπα, το 2025, το οποίο σε λίγες ώρες θα πει "αντίο", αποδείχθηκε μια χρονιά προκλήσεων και έντονης κινητικότητας, η οποία ανέδειξε τη σημασία της προσαρμογής σε έναν κόσμο που αλλάζει διαρκώς.

Ντόναλντ Τραμπ, η θορυβώδης επιστροφή

Επίθεση προστατευτισμού, μαζικές απελάσεις παράτυπων μεταναστών, διάλυση ολόκληρων τμημάτων του ομοσπονδιακού κράτους... Μετά την επιστροφή του στον Λευκό Οίκο, τον Ιανουάριο, για μια δεύτερη θητεία, ο Ντόναλντ Τραμπ προχώρησε σε μια ομοβροντία μέτρων στο πλαίσιο του δόγματός του "Πρώτα η Αμερική".

Με την εκτεταμένη χρήση διαταγμάτων, κάποια εκ των οποίων μπλόκαρε η Δικαιοσύνη, ο Ρεπουμπλικάνος πρόεδρος των ΗΠΑ περιφρόνησε θεμελιώδη δικαιώματα, στοχοθέτησε αντιπάλους του, έστειλε εθνοφρουρούς σε μεγάλες πόλεις των οποίων ηγούνται Δημοκρατικοί, επιχείρησε να εκφοβίσει τα ΜΜΕ και πολέμησε προγράμματα διαφορετικότητας και συμπερίληψης. Ταυτόχρονα, ωστόσο, ανέπτυξε έντονη διπλωματική δραστηριότητα.

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν, ωστόσο, αυξανόμενη δυσαρέσκεια των Αμερικανών στα οικονομικά ζητήματα, κυρίως για το κόστος ζωής. Ηχηρές ήττες σε τοπικές ψηφοφορίες έχουν φέρει το κόμμα του σε ευαίσθητη θέση ενόψει των εκλογών των μέσων της προεδρικής θητείας, το φθινόπωρο 2026.

Εύθραυστη εκεχειρία στη Γάζα

Οι αμερικανικές πιέσεις κατέληξαν σε μια κατάπαυση του πυρός ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Χαμάς, δύο χρόνια μετά την κλιμάκωση του καταστροφικού πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας, η οποία ξεκίνησε στις 7 Οκτωβρίου του 2023.

Η εκεχειρία αυτή επέτρεψε μια μερική αποχώρηση των ισραηλινών στρατευμάτων από τον παλαιστινιακό θύλακα, την ανταλλαγή των τελευταίων ομήρων που κρατούνταν ζωντανοί στη Γάζα, με Παλαιστινίους που ήταν φυλακισμένοι στο Ισραήλ, καθώς και αυξημένη είσοδο ανθρωπιστικής βοήθειας σε μια περιοχή που λιμοκτονούσε. Η βοήθεια αυτή εξακολουθεί να υπολείπεται σημαντικά των αναγκών, σύμφωνα με τον ΟΗΕ και μη κυβερνητικές οργανώσεις.

Το Ισραήλ περιμένει την επιστροφή μιας τελευταίας σορού ομήρου πριν αρχίσει τις διαβουλεύσεις για τη δεύτερη φάση της εκεχειρίας, ένα στάδιο που -σύμφωνα με τους όρους του αμερικανικού σχεδίου που επικυρώθηκε από τον ΟΗΕ- οφείλει να οδηγήσει στην αποστρατιωτικοποίηση της Γάζας.

Η αποστρατικοποίηση της Χαμάς είναι βασικό ζητούμενο και της αμερικανικής πλευράς, όπως τονίστηκε από τον Ντόναλντ Τραμπ κατά την επίσκεψη του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιανμίν Νετανιάχου, στον Λευκό Οίκο, τη Δευτέρα 29 Δεκεμβρίου.

Η Μέση Ανατολή σε διαρκή αναταραχή

Πάντως, η ένταση στη Μέση Ανατολή δεν σταματά να υφίσταται. Ένας βασικός πυρήνας είναι ο Λίβανος, με τη συνέχιση των ισραηλινών πληγμάτων στα προπύργια του σιιτικού κινήματος Χεζμπολάχ.

Τον Σεπτέμβριο, το Ισραήλ στοχοθέτησε αξιωματούχους της Χαμάς με μια χωρίς προηγούμενο επίθεση στην Ντόχα. Ο ρόλος του Λευκού Οίκου ήταν καθοριστικός, ώστε να μην γίνει η κατάσταση ακόμη πιο έκρυθμη, καθώς το πλήγμα έγινε στο έδαφος του Κατάρ, το οποίο αποτελεί σύμμαχο των ΗΠΑ.

Το Ιράν επλήγη επίσης από ισραηλινές και αμερικανικές επιδρομές στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του στη διάρκεια ενός πολέμου 12 ημερών, τον Ιούνιο.

Ο πόλεμος ξέσπασε από μια ισραηλινή επίθεση, η οποία έφερε την απάντηση του Ιράν.

Αμερικανικά βομβαρδιστικά Β-2 έπληξαν με βόμβες "bunker buster" την πυρηνική εγκατάσταση στο Φορντό. Επίσης, έριξαν δύο "bunker buster" και στη Νατάνζ.

"Το τέλος του πολέμου των 12 ημερών", ανακοινώθηκε και από τις δύο πλευρές, με τον πρόεδρο Μασούντ Πεζεσκιάν να δηλώνει ότι το κράτος "τρομοκράτης" του Ισραήλ άρχισε τον πόλεμο και το Ιράν τον τελείωσε με επιτυχία.

Από την πλευρά του, ο αρχηγός του Ισραηλινού Στρατού, Εγιάλ Ζαμίρ, δήλωσε πως "τελείωσε ένα σημαντικό κεφάλαιο", αλλά "μπαίνουμε σε νέα φάση, που βασίζεται στα επιτεύγματα της τρέχουσας επιχείρησης. Έχουμε καθυστερήσει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν κατά χρόνια, και το ίδιο ισχύει για το πυραυλικό του πρόγραμμα".

Πάντως, το "μάτι" τόσο της Ουάσινγκτον όσο και του Τελ Αβίβ παραμένει πάνω στην Τεχεράνη. Στην τελευταία συνάντηση Πούτιν και Νετανιάχου για το 2025 και σχετικά με τις ανησυχίες του Ισραήλ, ότι το Ιράν επανεξοπλίζεται, ο πρόεδρος των ΗΠΑ απάντησε: "Αν είναι έτσι, θα πρέπει να τους κατατροπώσουμε, θα τους κατατροπώσουμε, θα τους διαλύσουμε".

Επίπονες προσπάθειες για ειρήνη στην Ουκρανία

Η επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στην εξουσία σηματοδότησε τις πρώτες σοβαρές προσπάθειες με στόχο να μπει τέλος στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, που άρχισε στις 24 Φεβρουαρίου του 2022.

Οι έπαινοι και οι κατηγορίες του προέδρου των ΗΠΑ διακυμάνθηκαν ανάμεσα στον Βλαντίμιρ Πούτιν και τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι.

Τον Φεβρουάριο, ο Τραμπ καταφέρθηκε εναντίον του Ουκρανού ομόλογού του μπροστά στις κάμερες και μέσα στο Οβάλ Γραφείο, κατηγορώντας τον για έλλειψη ευγνωμοσύνης προς τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Απ'ευθείας συνομιλίες ανάμεσα σε Ρώσους και Ουκρανούς στην Κωνσταντινούπολη και στη συνέχεια μια συνάντηση κορυφής ανάμεσα στον Τραμπ και τον Πούτιν στην Αλάσκα δεν κατέληξαν σε κάποια συγκεκριμένη πρόοδο προς την ειρήνη και η Ουάσινγκτον ανακοίνωσε τον Οκτώβριο κυρώσεις εναντίον του ρωσικού πετρελαϊκού τομέα.

Διεθνείς διαπραγματεύσεις διεξήχθησαν εντούτοις στα τέλη Νοεμβρίου, στη βάση ενός αμερικανικού προσχεδίου, η αρχική εκδοχή του οποίου είχε θεωρηθεί από το Κίεβο και τους Ευρωπαίους συμμάχους του υπερβολικά ευνοϊκό για τη Μόσχα.

Έπειτα από ένα νέο κύκλο συνομιλιών με τους απεσταλμένους του Τραμπ, τον Δεκέμβριο, το Κίεβο δήλωσε ότι σημειώθηκαν "πρόοδοι", αν και το ζήτημα των ουκρανικών εδαφών που ελέγχονται από τη Ρωσία παραμένει σε αδιέξοδο.

Η Μόσχα έθεσε τις "κόκκινες γραμμές" της για το εδαφικό και στο πλαίσιο της συνάντησης της Κυριακής 28 Δεκεμβρίου -άλλη μια- ανάμεσα σε Τραμπ και Ζελένσκι. "Συμφωνήσαμε στο 95% του σχεδίου των 20 σημείων, πολύ κοντά σε μια λύση", ήταν το μήνυμα που εξέπεμψαν οι δύο ηγέτες μετά το τέλος των συζητήσεων στον Λευκό Οίκο.

Στο μέτωπο, ο Ρωσικός Στρατός συνέχισε την αργή προώθησή του στο ανατολικό τμήμα του, αφού τον Μάρτιο απώθησε πλήρως τις ουκρανικές δυνάμεις από τη μεθοριακή περιφέρεια του Κουρσκ.

Η Μόσχα έχει πολλαπλασιάσει τα πλήγματα σε ενεργειακές υποδομές και το σιδηροδρομικό δίκτυο της Ουκρανίας, ενώ το Κίεβο στοχοθετεί πετρελαϊκές εγκαταστάσεις στη Ρωσία.

Το 2026 μένει να φανεί εάν θα υπάρξει λύση, κάτι που δυσκολεύει η καταγγελία από πλευράς Μόσχας ότι το Κίεβο προσπάθησε να πλήξει την κατοικία του Βλαντιμίρ Πούτιν στο Νόβγκοροντ με τη χρήση 91 drones. Πάντως, η Ουκρανία κάνει λόγο για ψεύδη.

Παγκόσμιος εμπορικός πόλεμος

Κάνοντας λόγο για εμπορικές συναλλαγές δυσμενείς για τη χώρα του, ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε κατά κύματα επιπρόσθετους δασμούς στα προϊόντα που εισάγονται στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, οι οποίοι διέφεραν ανάλογα με τις χώρες ή τις ζώνες προέλευσης.

Επέβαλε, επίσης, συγκεκριμένους τελωνειακούς δασμούς σε τομείς που θεωρούνται στρατηγικοί (χάλυβας, αλουμίνιο ή χαλκός).

Καθώς οι στοχοθετημένες χώρες εξέταζαν, ή έθεταν σε εφαρμογή εμπορικά αντίποινα, άρχισαν σκληρές διαπραγματεύσεις οι οποίες κατέληξαν σε πολυάριθμες συμφωνίες, όπως με την Ευρωπαϊκή Ένωση ή, στα τέλη Οκτωβρίου, με την Κίνα, σηματοδοτώντας την έναρξη μιας εκεχειρίας σε μια σύγκρουση που συγκλόνισε την παγκόσμια οικονομία.

Αντιθέτως, οι διμερείς διαπραγματεύσεις ανεστάλησαν με τον Καναδά, έπειτα από μια διαφήμιση κατά του προστατευτισμού που ο πρόεδρος των ΗΠΑ θεώρησε προσβλητική.

Πιεζόμενος να μειώσει το κόστος ζωής για τους Αμερικανούς, ο Τραμπ δέχθηκε στα μέσα Νοεμβρίου να ακυρώσει τους τελωνειακούς δασμούς σε ορισμένα τρόφιμα, όπως ο εισαγόμενος καφές και το εισαγόμενο μοσχαρίσιο κρέας.

Ένας νέος πάπας, ο Λέων ΙΔ'

Ο Ρόμπερτ Φράνσις Πρέβοστ έγινε στις 8 Μαΐου, σε ηλικία 69 ετών, ο πρώτος Πάπας από τις ΗΠΑ, μετά τον θάνατο του προκατόχου του, Φραγκίσκου, του οποίου ήταν σύμβουλος.

Ο λευκός καπνός, που ανήγγειλε την εκλογή του 267ου αρχηγού της Καθολικής Εκκλησίας, υψώθηκε πάνω από την Καπέλα Σιξτίνα έπειτα από ένα σύντομο Κονκλάβιο των καρδιναλίων, που διήρκεσε λιγότερο από 24 ώρες.

Χαμογελαστός και διακριτικός, ο γεννημένος στο Σικάγο Πρέβοστ, που συγκαταλεγόταν στους μετριοπαθείς καρδιναλίους, έλαβε το όνομα Λέων ΙΔ'.

Ο νέος Ποντίφικας, ο οποίος ήταν επί σχεδόν 20 χρόνια ιεραπόστολος στο Περού, την υπηκοότητα του οποίου έχει πάρει, συνεχίζει το έργο του προκατόχου του με κοινωνική δράση υπέρ των φτωχών, των μεταναστών και της οικολογίας.

Παράλληλ,α έδωσε διαβεβαιώσεις και στους συντηρητικούς κύκλους, επιτρέποντας εκ νέου μια παραδοσιακή λειτουργία στο Βατικανό, έπειτα από περιορισμούς 3 ετών. Απέκλεισε βραχυπρόθεσμα τη χειροτονία γυναικών ως διακονισσών, ή την αναγνώριση του γάμου μεταξύ προσώπων του ίδιου φύλου.

Εξεγέρσεις της γενιάς Ζ

Στην Ασία, την Αφρική ή τη Λατινική Αμερική, οι νέοι της γενιάς Ζ (κάτω των 30 ετών) πολλαπλασίασαν τις κινητοποιήσεις για βελτίωση των συνθηκών ζωής και εναντίον του αποκλεισμού μέσων κοινωνικής δικτύωσης ή της διαφθοράς των ελίτ.

Έκαναν πορείες στο Περού κατά της αυξανόμενης ανασφάλειας και της τάξης των πολιτικών, ή στο Μαρόκο, όπου οι Αρχές άρχισαν προσπάθειες σε κοινωνικούς τομείς, αλλά και διώξεις σε βάρος άνω των 2.000 προσώπων.

Σε άλλες χώρες, οι διαδηλώσεις, οι οποίες κατεστάλησαν βίαια, εξελίχθηκαν σε ευρύτερη αμφισβήτηση της εξουσίας: έπειτα από ταραχές στο Νεπάλ, ο μαοϊστής πρωθυπουργός Κ. Π. Σάρμα Όλι δεν είχε άλλη επιλογή παρά να παραιτηθεί. Στη Μαδαγασκάρη, η κινητοποίηση οδήγησε στην ανατροπή από το στρατό του προέδρου Άντρι Ρατζοελίνα, ο οποίος διέφυγε στο εξωτερικό.

Στην Τανζανία, οι νέοι συμμετείχαν μαζικά στις μετεκλογικές διαδηλώσεις, που πνίγηκαν στο αίμα. Η πειρατική σημαία του μάνγκα One Piece (μια νεκροκεφαλή με ψάθινο καπέλο), που συχνά έφεραν οι διαδηλωτές, έγινε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ένα διεθνές σύμβολο της μάχης κατά της καταπίεσης.

Κολοσσιαίες επενδύσεις στην τεχνητή νοημοσύνη

Οι γίγαντες της τεχνολογίας και οι εξειδικευμένες startups δαπανούν όλο και πιο κολοσσιαία ποσά για να χρηματοδοτήσουν τη φρενήρη ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης.

Σύμφωνα με την αμερικανική εταιρεία έρευνας και συμβουλευτικών υπηρεσιών Gartner, οι παγκόσμιες δαπάνες για την τεχνητή νοημοσύνη αναμένεται να φθάσουν το 2025 γύρω στο 1,5 τρισεκατομμύριο δολάρια (+50% μέσα σε ένα χρόνο) και το επόμενο έτος να υπερβούν τα 2 τρισεκατομμύρια.

Οι αστρονομικές χρηματιστηριακές αποτιμήσεις του τομέα -αυτή τις γιγάντιας αμερικανικής εταιρείας μικροεπεξεργαστών Nvidia είχε ξεπεράσει κάποια στιγμή το πρωτοφανές επίπεδο των 5 τρισεκατομμυρίων δολαρίων- προκαλούν, ωστόσο, φόβους στις αγορές για ενδεχόμενη κερδοσκοπική φούσκα.

Επίσης, οι ανησυχίες που προκαλούνται από την τεχνητή νοημοσύνη τροφοδοτήθηκαν από πολλά παραδείγματα παραπληροφόρησης, κατηγορίες για παραβίαση δικαιωμάτων δημιουργών ή μαζικές απολύσεις, κυρίως στην Amazon.

Οι γονείς ενός εφήβου στην Καλιφόρνια, ο οποίος αυτοκτόνησε, κατηγόρησαν τον βοηθό τεχνητής νοημοσύνης, ChatGPT της OpenAI, ότι ενθάρρυνε την αυτοκτονία του παιδιού τους με συγκεκριμένες συμβουλές. Έκτοτε η startup έχει ενισχύσει το γονικό έλεγχο, ενώ η Καλιφόρνια θέσπισε νομοθεσία η οποία ρυθμίζει τα λεγόμενα "chatbots".

Θεαματική διάρρηξη στο Λούβρο

Στις 19 Οκτωβρίου, κακοποιοί με γιλέκα εργατών μπήκαν μέρα μεσημέρι, χρησιμοποιώντας ένα αναβατόριο που χρησιμεύει κανονικά για μετακομίσεις, στο περίφημο παρισινό μουσείο του Λούβρου, αφού έσπασαν έναν τζάμι.

Στη συνέχεια παραβίασαν βιτρίνες εκθεμάτων και έκλεψαν από εκεί κοσμήματα του στέμματος, η αξία των οποίων υπολογίζεται σε 88 εκατομμύρια ευρώ, και όλα αυτά μέσα σε 8 λεπτά.

Διαφεύγοντας με σκούτερ, τους έπεσε η κορώνα της αυτοκράτειρας Ευγενίας (συζύγου του Ναπολέοντα Γ'), η οποία βρέθηκε με ζημιές.

Αυτή η θεαματική διάρρηξη σχολιάσθηκε σε ολόκληρο τον κόσμο και έφερε στο φως τις ελλείψεις ασφαλείας του διασημότερου μουσείου του πλανήτη.

Κατηγορίες απαγγέλθηκαν σε βάρος τεσσάρων ανδρών, ύποπτων ότι αποτελούσαν την ομάδα των διαρρηκτών, αλλά η λεία δεν έχει βρεθεί μέχρι στιγμής.

Αμερικανικά πλήγματα στην Καραϊβική και στον Ειρηνικό

Οι ΗΠΑ ανέπτυξαν από τον Αύγουστο μια σημαντική στρατιωτική δύναμη στα ανοικτά της Βενεζουέλας, επισήμως για να καταπολεμήσουν το λαθρεμπόριο ναρκωτικών που προορίζονται για το έδαφός τους.

Σειρά πληγμάτων πραγματοποιήθηκαν τις τελευταίες εβδομάδες στην Καραϊβική και στον Ειρηνικό, εναντίον σκαφών ύποπτων για μεταφορά ναρκωτικών, προκαλώντας τον θάνατο περίπου 100 ανθρώπων σε επιχειρήσεις των οποίων η νομιμότητα αμφισβητείται από τους ειδικούς.

Το Καράκας βλέπει σε αυτό ένα πρόσχημα με στόχο την ανατροπή του προέδρου Νικολάς Μαδούρο και την αρπαγή των πετρελαϊκών αποθεμάτων της χώρας.

Αφού συνέλαβε στις 10 Δεκεμβρίου ένα πετρελαιοφόρο που μετέφερε βενεζουελανό αργό, η Ουάσινγκτον ανακοίνωσε τον "πλήρη αποκλεισμό" των "πετρελαιοφόρων στα οποία έχουν επιβληθεί κυρώσεις" και τα οποία καταπλέουν στη Βενεζουέλα ή αποπλέουν από αυτήν.

Ο Λευκός Οίκος κατηγορεί τον Μαδούρο ότι είναι επικεφαλής ενός καρτέλ και προσφέρει αμοιβή 50 εκατομμυρίων δολαρίων για τη σύλληψή του.

Ρεκόρ ακραίων καιρικών φαινομένων στον πλανήτη

Φονικές πλημμύρες, σφοδρές καταιγίδες... Τα ακραία μετεωρολογικά φαινόμενα διαδέχθηκαν το ένα το άλλο, με τη συχνότητα και την έντασή τους να αυξάνονται λόγω της κλιματικής απορρύθμισης που προκαλείται από την ανθρώπινη δραστηριότητα, σύμφωνα με τους επιστήμονες.

Ο κυκλώνας Μελίσα, ένας από τους πιο ισχυρούς που έχουν σαρώσει ποτέ την Καραϊβική, κατέστρεψε ολόκληρες περιφέρειες της Τζαμάικα και πλημμύρισε την Αϊτή και την Κούβα.

Στη Νοτιοανατολική Ασία, οι Φιλιππίνες επλήγησαν μέσα σε λιγότερο από δύο μήνες από τους τυφώνες Ραγκάσα, Καλμάγκι και Φουνγκ-γουόνγκ. Το Βιετνάμ υπέστη καταστροφές από καταιγίδες, πλημμύρες και κατολισθήσεις, ενώ δύο τροπικές καταιγίδες στοίχισαν τη ζωή σε εκατοντάδες ανθρώπους στα τέλη της χρονιάς στη Σρι Λάνκα και την Ινδονησία.

Καθώς οι θερμοκρασίες αυξάνονται, οι δασικές πυρκαγιές εντάθηκαν στην Ευρώπη και ρεκόρ δασικών στρεμμάτων κάηκαν στη διάρκεια του καλοκαιριού.

Στις ΗΠΑ, φωτιές που ξέσπασαν από κεραυνούς προκάλεσαν στα μέσα Ιουλίου το κλείσιμο του βόρειου τμήματος του διάσημου Γκραν Κάνιον στην Αριζόνα για το υπόλοιπο της τουριστικής σεζόν.

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr