Aρση του πολιτικού αδιεξόδου στο Βερολίνο διαφαίνεται στον ορίζοντα, μετά την επίτευξη συμφωνίας στις διερευνητικές συνομιλίες των δυνητικών κυβερνητικών εταίρων του «μεγάλου» συνασπισμού (CDU/CSU, SPD) στη Γερμανία, 109 ημέρες μετά τις εκλογές του περασμένου Σεπτεμβρίου.
Ωστόσο το 52% των Γερμανών πολιτών θεωρούν ένα νέο μεγάλο συνασπισμό μεταξύ Σοσιαλδημοκρατών (SPD) και Χριστιανοδημοκρατών (CDU/CSU) κακή έως ελάχιστα καλή λύση και το 40 % την θεωρεί από καλή έως πολύ καλή, σύμφωνα με δημοσκόπηση του Ινσιτούτου Dimap, η οποία διεξήχθη για λογαριασμό της κυριακάτικης «Welt».Πιο συγκεκριμένα οι ψηφοφόροι του SPD την απορρίπτουν σε ποσοστό 60% και την εγκρίνει το 37%, ενώ αντίθετα οι ψηφοφόροι της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης (CDU/ CSU) την εγκρίνουν σε ποσοστό 67% και την απορρίπτει μόνο το 30%.
Τι περιλαμβάνει η συμφωνία
Στην 30σελιδη συμφωνία κατέληξαν οι αρχηγοί των δυνητικών εταίρων του "μεγάλου" συνασπισμού (CDU/CSU, SPD), 'Αγγελα Μέρκελ, Χορστ Ζεεχόφερ και Μάρτιν Σουλτς με το κεφάλαιο του κειμένου της συμφωνίας για την Ευρώπη να αποτελεί απάντηση στις προτάσεις του Παρισιού για την ενίσχυση της Ευρώπης.
«Ο κόσμος δεν περιμένει εμάς, έχουμε ανάγκη από μία νέα εκκίνηση στην Ευρώπη», δήλωσε η Μέρκελ κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στο Βερολίνο, δίνοντας την υπόσχεση ότι «η Γερμανία θα βρει λύσεις μαζί με τη Γαλλία» για την επίτευξη του στόχου αυτού.
Ετσι, πλέον ανοίγει ο δρόμος για ουσιαστικές διαπραγματεύσεις τις επόμενες εβδομάδες, αίροντας ταυτόχρονα την πολιτική αβεβαιότητα που είχε προκαλέσει ερωτήματα για το αν η Άγκελα Μέρκελ θα κατάφερνε να διατηρήσει την καγκελαρία.
Η συμβιβαστική συμφωνία ενδέχεται να δώσει το "φιλί της ζωής" στην Μέρκελ καθώς θα εξασφαλίσει την πολιτική της επιβίωση με άλλη μία, την τέταρτη, κυβερνητική θητεία, έπειτα από δώδεκα χρόνια στην εξουσία.
Πώς θα δώσουν το «πράσινο φως» τα τρία κόμματα
Από την πλευρά των Σοσιαλδημοκρατών, η απόφαση να μετάσχουν σε μια νέα κυβέρνηση συνασπισμού με τους συντηρητικούς θα πρέπει να λάβει επίσης την έγκριση αντιπροσώπων του κόμματος στη διάρκεια έκτακτου συνεδρίου που θα πραγματοποιηθεί στις 21 Ιανουαρίου και η έκβασή του είναι αβέβαιη. Κι αυτό γιατί η βάση του SPD, που θα έχει την τελευταία λέξη, μπορεί να ανατρέψει τα πάντα, αφού παραμένει λίαν επιφυλακτική στην ιδέα να χρησιμεύσει και πάλι σαν δεκανίκι για τους συντηρητικούς.
Ηδη, έξι από τα ηγετικά στελέχη των Σοσιαλδημοκρατών τα οποία συμμετείχαν στην επιτροπή για τις διερευνητικές συζητήσεις με τους Χριστιανοδημοκράτες και τους Χριστιανοκοινωνιστές, μεταξύ των οποίων οι πρώην πρόεδροι της νεολαίας του κόμματος Γιοχάνα Ούκερμαν και Σάσα Φοκτ και οι Γενικοί Γραμματείς του κόμματος στη Βαυαρία και την Θουριγγία, ψήφισαν κατά της έναρξης διαπραγματεύσεων με τα συντηρητικά κόμματα. Αν πάντως, δοθεί το "ναι", στη συνέχεια θα αρχίσουν λεπτομερείς διαπραγματεύσεις για το πρόγραμμα του συνασπισμού.
Το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα (CDU) θα λάβει την σχετική απόφαση σε επίπεδο ηγετικής ομάδας, ενώ οι Βαυαροί Χριστιανοκοινωνιστές (CSU), οι οποίοι σύμφωνα με όλες τις διαρροές των τελευταίων ημερών, ήταν εκείνοι που προέβαλαν την σθεναρότερη αντίσταση κατά τις διερευνητικές συνομιλίες, θα αναλύσουν το αποτέλεσμα των συνομιλιών την Δευτέρα το πρωί, στο Μόναχο.
Αυτό σημαίνει πως στην καλύτερη περίπτωση, η νέα κυβέρνηση δεν θα αναλάβει καθήκοντα πριν από τα τέλη Μαρτίου.
Τι περιλαμβάνει η συμφωνία
Σύμφωνα με το περιεχόμενο της συμφωνίας, οι χριστιανικές ενώσεις και οι σοσιαλδημοκράτες επιδιώκουν την ενίσχυση της ευρωζώνης σε στενή συνεργασία με τη Γαλλία, ενώ παράλληλα και οι τρεις πλευρές δηλώνουν έτοιμες να ενισχύσουν την γερμανική συμβολή στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό. Επιπλέον, τα τρία κόμματα είναι προσηλωμένα στην ανάπτυξη κοινών θέσεων με τη Γαλλία επί όλων των σημαντικών ευρωπαϊκών και διεθνών θεμάτων.
Όπως αναφέρεται σε έγγραφο που επικαλείται το πρακτορείο Reuters, οι δυνητικοί κυβερνητικοί εταίροι επιθυμούν να μετασχηματίσουν τον μηχανισμό διάσωσης ESM σε ένα Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο υπό κοινοβουλευτικό έλεγχο.
Τα κόμματα τάσσονται επίσης υπέρ της διάθεσης συγκεκριμένων κονδυλίων του προϋπολογισμού για την οικονομική σταθεροποίηση, την κοινωνική σύγκλιση και τη στήριξη των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στην ευρωζώνη.
Τα κόμματα υποστηρίζουν ότι τα κεφάλαια αυτά θα μπορούσαν να αποτελέσουν τη βάση ενός μελλοντικού «επενδυτικού προϋπολογισμού» για την ευρωζώνη.
Επιπλέον, συντηρητικοί και σοσιαλδημοκράτες συμφωνούν στον περιορισμό στις 200.000 των αιτούντων άσυλο που θα φθάνουν στη Γερμανία ετησίως, σύμφωνα με το κείμενο της συμφωνίας.
«Οι αριθμοί της μετανάστευσης (περιλαμβανομένων των προσφύγων από εμπόλεμες περιοχές, των ατόμων που εμπίπτουν στην επανένωση των οικογενειών, στην επανεγκατάσταση και αφαιρώντας όσους εγκαταλείπουν τη χώρα) δεν θα ξεπερνούν τους 180.000-220.000 ετησίως», αναφέρεται στο κείμενο της συμφωνίας , το οποίο εγκρίθηκε έπειτα από 24ωρες διαπραγματεύσεις από τους ηγέτες των δύο χριστιανικών ενώσεων και των σοσιαλδημοκρατών.
Η θέσπιση των ορίων αυτών καλύπτει τις θέσεις των χριστιανοδημοκρατών της Αγγελα Μέρκελ, παρά το γεγονός ότι το έγγραφο εργασίας προβλέπει ένα μικρό περιθώριο ευελιξίας προς τα επάνω.
Ταυτόχρονα, οι διαπραγματευτές συμφώνησαν σε έναν σημαντικό περιορισμό της επανένωσης των οικογενειών θέτοντας ανώτατο όριο στα 1.000 άτομα που θα μπορούν να το ζητήσουν κάθε μήνα.
Πρόκειται επίσης για μία ρύθμιση που καλύπτει μάλλον τις θέσεις των συντηρητικών παρά των σοσιαλδημοκρατών.
Οι ηγέτες των CDU,CSU και SPD συμφώνησαν επίσης να θεσπίσουν νέους όρους στην υποδοχή των προσφύγων και ειδικότερα να μην προβλέπεται πλέον η συστηματική χορήγηση οικονομικής βοήθειας, αλλά αυτή να αντικαθίσταται κατά περιπτώσεις από υλική βοήθεια.
Η μεταναστευτική πολιτική ήταν το κύριο θέμα διαφωνίας ανάμεσα στα κόμματα σε μία χώρα όπου η άκρα δεξιά ενισχύθηκε θεαματικά στις τελευταίες εκλογές εκμεταλλευόμενη τη λαϊκή δυσαρέσκεια τμήματος της κοινής γνώμης μετά την είσοδο άνω του ενός εκατομμυρίου προσφύγων από το 2015.
Συνοπτικά η συμφωνία
- Δεν θα υπάρξουν φορολογικές επιβαρύνσεις
- Οι συντάξεις παραμένουν στο 48% του μέσου όρου του μισθού
- Συμφωνία για τους πρόσφυγες ετησίως δέχονται είσοδο 220.000
- Οσον αφορά την επανένωση οικογενειών για πρόσφυγες οριζεται σε 1000 άτομα μηνιαίως
- Σχεδιασμός για ίδια εισφορά στα ασφαλιστικά ταμεία όμοια εργαζομενων και εργοδοτών
- Στήριξη των μεταρρυθμίσεων στην Ευρωζώνη
- Σχεδιασμός Προϋπολογισμού για Επενδύσεις για την Ευρωζώνη
- Aύξηση της συμμετοχής της Γερμανίας στον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης
- Ενδυνάμωση συνεργασίας για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και της ακραίας φοροαποφυγής
- Μετατροπή του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) σε Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο.
Νικητές και χαμένοι, βήμα προς βήμα
Όπως δήλωσε η Μέρκελ πρόκειται για μια συμφωνία του «δούναι και λαβείν», αφού το κάθε κόμμα κατάφερε να περάσει στον ένα ή τον άλλο βαθμό θέσεις που τις θεωρούσε ως απαράβατη προϋπόθεση για τη συμμετοχή του σε μια μελλοντική κυβέρνηση.
Tα σημεία της συμφωνίας και τα κόμματα των οποίων οι απόψεις επικράτησαν είναι τα εξής:
-Δεν πρόκειται να υπάρξουν φορολογικές επιβαρύνσεις αλλά ελαφρύνσεις (επικράτησαν CDU, CSU)
-το επίπεδο των συντάξεων παραμένει στο 48% του μέσου όρου του μισθού (επικράτησε το SPD)
-Ο ανώτατος αριθμός προσφύγων που θα δέχεται η Γερμανία ετησίως καθιερώνεται στις 220.000 (επικράτησε το CSU)
-Περιορισμός στην επανένωση οικογενειών προσφύγων στα 1000 άτομα μηνιαίως (επικράτησε το CSU)
-Θα προετοιμαστεί χρονοδιάγραμμα για τον τερματισμό της παραγωγής ενέργειας από άνθρακα (όλα τα κόμματα)
-Μελλοντικά οι εργοδότες θα συνεισφέρουν στα ασφαλιστικά ταμεία με το ίδιο ποσοστό όπως οι εργαζόμενοι (επικράτησε το SPD)
-«Νέο ξεκίνημα» στην ΕΕ, δηλαδή προσέγγιση στις προτάσεις Μακρόν (αίτημα του SPD).
Τι πήρε & τι έχασε ο Σουλτς
Ο Μάρτιν Σουλτς πρόταξε στη διάρκεια των συνομιλιών τα θέματα της κοινωνικής δικαιοσύνης, θέλοντας να πείσει τη βάση των Σοσιαλδημοκρατών. Δεν κατάφερε, όμως, να πετύχει όλα όσα επεδίωκε.
Οι συντηρητικοί αρνήθηκαν το αίτημά του να δημιουργηθεί μια «ασφάλιση υγείας πολιτών», ένα είδος Κοινωνικής Ασφάλισης στην οποία να συμβάλλουν όλοι, ώστε να μειωθεί το χάσμα στην υγεία μεταξύ των εύπορων στρωμάτων, που έχουν ιδιωτική ασφάλιση, και των χαμηλόμισθων, που έχουν δημόσια ασφάλιση.
Τελικά η συμφωνία προβλέπει μόνο πως οι εργοδότες θα συνεισφέρουν περισσότερο στη χρηματοδότηση της ασφάλισης στα δημόσια ταμεία.
Επίσης το SPD δεν πέτυχε τις αυξήσεις των φόρων για τα υψηλότερα εισοδήματα.
Η Γερμανία, η οποία βρίσκεται σε πλήρη ανάπτυξη, έχει τα μέσα για να είναι γενναιόδωρη. Με περισσότερα από 38 δισ ευρώ δημοσιονομικό πλεόνασμα το 2017, τα δημόσια ταμεία δεν ήταν ποτέ τόσο γεμάτα μετά την επανένωση, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία που δημοσιεύθηκαν χθες Πέμπτη.
Ο «συνασπισμός των χαμένων»
Ακόμη και μ' αυτή τη συμφωνία, το πολιτικό πλαίσιο δεν είναι ευνοϊκό, ούτε για τους Χριστιανοδημοκράτες ούτε και για τους Σοσιαλδημοκράτες.
Ορισμένα μέσα ενημέρωσης έχουν ήδη χαρακτηρίσει την πιθανή συμμαχία τους «συνασπισμό των χαμένων» επειδή τιμωρήθηκαν αμφότεροι από τους ψηφοφόρους στις βουλευτικές εκλογές, που σηματοδοτήθηκαν από την άνοδο της άκρας δεξιάς.
Οι δύο παρατάξεις δεν αντιπροσωπεύουν πια παρά μια μικρή πλειοψηφία, καθώς η Μέρκελ κέρδισε μια πύρρειο νίκη με ιστορικά χαμηλή επίδοση, ενώ και το 56% των πολιτών θεωρεί, σύμφωνα με δημοσκόπηση της Handelsblatt, ότι η καγκελάριος θα εγκαταλείψει τα καθήκοντά της πριν από το τέλος της ενδεχόμενης επόμενης εντολής της.
Το παρασκήνιο των διαπραγματεύσεων
Μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες οι διαπραγματευτές των τριών κομμάτων προσπαθούσαν να καταλήξουν σε ένα αποτέλεσμα. Βασικά εμπόδια αποτελούσαν η οικονομική και η μεταναστευτική πολιτική, επισημαίνει η Welt.
Σύμφωνα με πληροφορίες, πέρασαν πολλές ώρες συζητώντας τη φορολογία, καθώς και κοινωνικές πολιτικές και πολιτικές υγείας.
Αν και αρχικά υπήρχαν εκτιμήσεις ότι η νέα κυβέρνηση θα έχει ένα οικονομικό περιθώριο 45 δισεκατομμυρίων ευρώ, το κόστος των νέων πολιτικών στις οποίες κατέληξαν σήμερα είναι σχεδόν διπλάσιο.
Μεταξύ αυτών είναι η πρόταση να εισαχθεί μια σύνταξη αλληλεγγύης η οποία θα βοηθήσει τους χαμηλοσυνταξιούχους. Επιπλέον συμφωνήθηκε η περαιτέρω ενίσχυση των πόλεων με δεκάδες δισεκατομμύρια.
Προβλήματα είχαν δημιουργηθεί και εξαιτίας του αιτήματος του SPD να αυξηθεί ο ανώτατος φορολογικός συντελεστής από το 42% στο 45%.