Η κρίσιμη συμφωνία για την απελευθέρωση, σε πρώτη φάση, 50 Ισραηλινών ομήρων από τη Χαμάς με αντάλλαγμα την αποφυλάκιση 150 Παλαιστινίων, γυναικών και εφήβων, που κρατούνται σε ισραηλινές φυλακές, αλλά και την τετραήμερη κατάπαυση του πυρός, δίνει χώρο στη διπλωματία και σηματοδοτεί ένα κομβικό σημείο στον πόλεμο του Ισραήλ με στόχο την εκρίζωση της τρομοκρατικής παλαιστινιακής οργάνωσης.
Οι απαντήσεις στα ερωτήματα πώς επετεύχθη αυτή η συμφωνία, γιατί το Κατάρ ανέλαβε ρόλο διαμεσολαβητή, σε τι βαθμό ενεπλάκησαν οι ΗΠΑ, για ποιο λόγο η υπόθεση των ομήρων έγινε για τον Τζο Μπάιντεν "προσωπικό ζήτημα" και τι σημαίνει για τη συνέχεια του πολέμου αλλά και τους υπόλοιπους ομήρους, φωτίζουν τους συσχετισμούς στη σφοδρότερη και κρισιμότερη ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή.
Ο χρόνος μετρά αντίστροφα για να μπει τέλος στον εφιάλτη 50 ομήρων
Η έναρξη της τετραήμερης παύσης των στρατιωτικών επιχειρήσεων του Ισραήλ θα ανακοινωθεί τις επόμενες ώρες, ενώ σήμερα το πρωί ο ισραηλινός στρατός έδωσε ένα χρονικό παράθυρο έως τις 4μμ στους κατοίκους του βορρά της Γάζας να μετακινηθούν προς νότο. Μέχρι τη στιγμή που 50 όμηροι θα βρεθούν στις αγκαλιές των οικογενειών τους, θα μεσολαβήσει ο επαρκής χρόνος για την προβλεπόμενη από το Σύνταγμα του Ισραήλ δυνατότητα έφεσης οποιουδήποτε πολίτη της χώρας το επιθυμεί κατά της απελευθέρωσης Παλαιστίνιου. Για αυτό το λόγο έχουν δοθεί στη δημοσιότητα 300 ονόματα Παλαιστινίων κρατουμένων προς πιθανή απελευθέρωση, ενώ τελικά θα ανταλλαγούν με τους 50 Ισραηλινούς ομήρους οι μισοί.
Όλα τα παραπάνω είναι τα διαδικαστικά αυτού του 24ωρου κατά το οποίο ο χρόνος μετρά αντίστροφα για να μπει τέλος στον εφιάλτη 50 ανθρώπων, μικρών παιδιών και γυναικών, στην πλειοψηφία τους.
Πώς επετεύχθη η συμφωνία Ισραήλ - Χαμάς
Αμέσως μετά την ολέθρια επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου με τουλάχιστον 1.200 νεκρούς και πάνω από 240 ομήρους, η κυβέρνηση του Κατάρ επικοινώνησε με τον Λευκό Οίκο. Είχε ένα αίτημα: Να συγκροτηθεί μια ολιγομελής ομάδα συμβούλων που θα εργαζόταν αθόρυβα για την απευλευθέρωση των ομήρων.
Στην εξίσωση των προσπαθειών και των διαπραγματεύσεων για την απελευθέρωση των ομήρων μαζί με το τις ΗΠΑ, το Ισραήλ και το Κατάρ μπαίνει και η Αίγυπτος που διαδραμάτισε τον δικό της ρόλο. Θυμόμαστε τη σύνοδο των αραβικών κρατών στο Κάιρο τις πρώτες ημέρες μετά τη σφαγή της Χαμάς και ενώ το Ισραήλ δεν είχε ακόμα ξεκινήσει τη χερσαία στρατιωτική επιχείρηση στη Γάζα.
Η μυστικότητα των διαπραγματεύσεων ήταν το πλέον απαραίτητο συστατικό για την επιτυχή έκβασή τους. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν ξεκίνησε από τις πρώτες κιόλας ώρες συνεχείς επαφές με τον εμίρη του Κατάρ αλ Θάνι και τον πρωθυπουργό του Ισραήλ Νετανιάχου. Οι εβδομάδες που ακολούθησαν ήταν ένας διαρκής πόλεμος νεύρων.
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν, ο διευθυντής της CIA Μπιλ Μπερνς, ο σύμβουλος εθνικής ασφαλείας των ΗΠΑ Τζέικ Σάλιβαν, ο βοηθός του Τζον Φαίνερ και ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ για τη Μέση Ανατολή Μπρετ Μακ Γκερκ είναι τα πρόσωπα που για λογαριασμό των ΗΠΑ έφεραν εις πέρας τη συμφωνία.
Το "κύτταρο"
Οι Καταριανοί, στο αίτημά τους προς τον Λευκό Οίκο, είχαν επιμείνει η ομάδα να είναι μικρή, την αποκαλούσαν το "κύτταρο" και τόνιζαν ότι έπρεπε να αναλάβουν τις απευθείας επαφές με τους Ισραηλινούς. Ο Τζέικ Σάλιβαν επέλεξε δύο ανθρώπους για να μπουν "στο κύτταρο": τον βοηθό του Μπρετ Μακ Γκερκ, έναν πολύ έμπειρο σε θέματα Μέσης Ανατολής διπλωμάτη, και τον αξιωματούχο του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ, Τζος Γκέλτζερ. Καμία άλλη αμερικανική υπηρεσία δεν είχε γνώση των ενεργειών τους: Κατάρ και Ισραήλ απαιτούσαν απόλυτη "μόνωση".
Ο Μακ Γκεργκ ήταν ο σύνδεσμος που επικοινωνούσε καθημερινά με τον Αλ Θάνι, τον Νετανιάχου, τον Σάλιβαν και τελικά έδινε αναφορά στον Μπάιντεν.
Γιατί για τον Μπάιντεν έγινε "προσωπικό ζήτημα"
Στις 18 Οκτωβρίου, ο Τζο Μπάιντεν επέλεξε να κάνει επίσκεψη στο Ισραήλ. Το χτύπημα με ρουκέτα στο πάρκινγκ του νοσοκομείου Αλ Αχλι και η συζήτηση που άνοιξε για το ποιος βρισκόταν πίσω από αυτό, έμοιαζε να βάζει ταφόπλακα στις διπλωματικές προσπάθειες. Αυτό δεν συνέβη.
Κατά την επίσκεψή του, ο Τζο Μπάιντεν, εκτός από τις πολιτικές επαφές, συναντήθηκε με συγγενείς των ομήρων. Μεταξύ αυτών ήταν άλλωστε και άνθρωποι με διπλή υπηκοότητα, Αμερικανοί πολίτες. Το μήνυμά του προς το Ισραήλ ήταν διπλό: απόλυτη στήριξη αλλά ταυτόχρονα και απόλυτη προτεραιότητα στους ομήρους. Παράλληλα, επέμενε στην ανθρωπιστική βοήθεια για τους Παλαιστινίους στη Γάζα, ενώ σε μια προσπάθεια να βοηθήσει το Ισραήλ να αντλήσει διδάγματα από το παρελθόν είχε πει στον Νετανιάχου "μην κάνεις τα ίδια λάθη που κάναμε εμείς την 11η Σεπτεμβρίου".
Στις ΗΠΑ, ο Μπάιντεν δέχεται κριτική για τη στάση του στον πόλεμο του Ισραήλ, ερχόμενος συχνά σε δύσκολη θέση, όπως σημειώνουν πολλοί αναλυτές. Αρχικά, η επιρροή του φάνηκε να είναι περιορισμένη καθώς τα αιτήματα που διατύπωνε προς το Ισραήλ για στρατιωτική αυτοσυγκράτηση, ανθρωπιστική βοήθεια και παύσεις στις εχθροπραξίες, δεν γίνονταν δεκτά. Όμως, η υπόθεση των ομήρων έγινε για τον πρόεδρο των ΗΠΑ το κορυφαίο ζήτημά του και η συμβολή του στη διαμόρφωση της συμφωνίας και της ευτυχούς κατάληξης αρχικά για 50 και προοδευτικά ενδεχομένως και για άλλους, αναδεικνύουν τον καθοριστικό ρόλο του.
Το χρονικό: Από την απελευθέρωση των δύο Αμερικανίδων μέχρι τους 50 ομήρους
Πέντε μέρες αργότερα, στις 23 Οκτωβρίου, αφέθηκαν ελεύθερες δύο Αμερικανίδες όμηροι, η Νάταλι, 18 ετών, και η μητέρα της Γιουντίτ Ραανάν.
Για τη μικρή ομάδα των Σάλιβαν, Μακ Γκερκ και Φάινερ ήταν η πρώτη νίκη που αποδείκνυε ότι υπήρχε ελπίδα για την απελευθέρωση ομήρων. Αξιωματούχοι που μίλησαν στο πρακτορείο Reuters εξηγούν ότι εκείνη τη στιγμή Λευκός Οίκος και Κατάρ κατάλαβαν ότι μπορούσαν και έπρεπε να συνεχίσουν τις προσπάθειες καθώς έβλεπαν ότι υπήρχε δρόμος για να διανυθεί και να φτάσουν και σε άλλα επιτυχή αποτελέσματα με μεγαλύτερο αριθμό ομήρων.
Μετά την απελευθέρωση της μητέρας και της κόρης της από το Σικάγο, απέκτησε πιο ενεργό ρόλο η Μοσάντ. Ο διευθυντής της, Νταβίντ Μπαρνέα έγινε καθημερινός συνομιλητής των Αμερικανών.
Μία μέρα αργότερα, στις 24 Οκτωβρίου, το Ισραήλ ήταν έτοιμο να ξεκινήσει τη χερσαία επιχείρηση αλλά η Χαμάς είχε συμφωνήσει με ορισμένες παραμέτρους μιας συμφωνίας για την απελευθέρωση γυναικών και παιδιών. Κάτι τέτοιο θα καθυστερούσε την έναρξη της χερσαίας επιχείρησης του ισραηλινού στρατού.
Αμερικανοί αξιωματούχοι έκαναν ό,τι μπορούσαν ασκώντας πιέσεις στους Ισραηλινούς να καθυστερήσουν την επέμβαση. Για το Ισραήλ, σε εκείνη τη φάση, οι όροι της συμφωνίας δεν ήταν αποδεκτοί καθώς υποστήριζαν ότι δεν είχαν αρκετές αποδείξεις ότι οι όμηροι ήταν εν ζωή. Η Χαμάς, μέσω των διαμεσολαβητών, απαντούσε ότι δεν μπορεί να πει τι συμβαίνει με τους ομήρους αν δεν εξασφάλιζε "παύση".
ΗΠΑ και Ισραήλ θεωρούσαν ότι η Χαμάς λέει ψέματα. Το σχέδιο της χερσαίας επιχείρησης τέθηκε σε εφαρμογή. Εκ των προτέρων, όπως λένε τώρα αξιωματούχοι που μίλησαν στο Reuters, υπήρχε δικλείδα για να γίναι "παύση" εφόσον είχαν επαρκείς αποδείξεις για την κατάσταση των ομήρων.
Τις επόμενες τρεις εβδομάδες, ο Μπάιντεν το πήρε πάνω του συμμετέχοντας σε κάθε σύσκεψη και συνομιλία, παρακολουθώντας κάθε λεπτομέρεια. Η ταχύτητα με την οποία οι προτάσεις "πήγαιναν και έρχονταν" από κάθε πλευρά ήταν αστραπιαία. Ζητούσαν από τη Χαμάς λεπτομερή κατάλογο, στοιχεία ταυτοποίησης, εγγυήσεις για την απελευθέρωσή τους. Η Χαμάς θόλωνε το τις συζητήσεις. Τα αμερικανικά μηνύματα περνούσαν πάντα από τη Ντόχα και ορισμένες φορές και από το Κάιρο για να φθάσουν στη Γάζα.
Σε κάποια στιγμή, ο Τζο Μπάιντεν μίλησε ο ίδιος στο τηλέφωνο με τον πρωθυπουργό του Κατάρ. Μετά από αυτό, η Χαμάς έδωσε εγγυήσεις για 50 ομήρους αρνήθηκε όμως να δώσει στοιχεία για την ταυτοποίησή τους.
Στις 9 Νοεμβρίου, ο διευθυντής της CIA Μπιλ Μπερνς συναντήθηκε στη Ντόχα με τον εμίρη του Κατάρ και τον διευθυντή της Μοσάντ, Νταβίντ Μπαρνέα. Εκεί, σε αυτή τη συνάντηση η συμφωνία άρχισε να παίρνει μορφή και ένα προσχέδιό της να αποτυπώνεται στο χαρτί.
Το βασικό εμπόδιο παρέμενε ότι η Χαμάς δεν έλεγε πόσους ακριβώς κρατούσε.
Στις 12 Νοεμβρίου, ο Μπάιντεν τηλεφώνησε στον εμίρη του Κατάρ Αλ Θάνι, και ζήτησε να μάθει τα ονόματα ή σαφείς πληροφορίες ταυτοποίησης για τους 50 ομήρους, συμπεριλαμβανομένων ηλικιών, φύλου και εθνικοτήτων. Χωρίς αυτές τις πληροφορίες, όπως μεταφέρει τώρα ο Αμερικανός αξιωματούχος που αποκαλύπτει τα βήματα της συμφωνίας, δεν υπήρχε βάση για να προχωρήσουμε.
Λίγο μετά την κλήση του Μπάιντεν, η Χαμάς παρείχε λεπτομέρειες για τους 50 ομήρους της πρώτης φάσης της συμφωνίας.
Στις 14 Νοεμβρίου, ο Τζο Μπάιντεν τηλεφώνησε στον Μπέντζαμιν Νετανιάχου. Τον προέτρεψε τον Νετανιάχου να δεχθεί τη συμφωνία και ο Νετανιάχου συμφώνησε. Την ίδια μέρα, ο Μπρετ Μακ Γκερκ συνάντησε τον Ισραηλινό πρωθυπουργό.
Ακόμα ένα εμπόδιο προέκυψε όταν κόπηκαν οι τηλεφωνικές και διαδικτυακές επικοινωνίες στη Γάζα. Όταν επανήλθαν, ο Μπάιντεν βρισκόταν στο Σαν Φρανσίσκο για τη σύνοδο κορυφής Ασίας-Ειρηνικού. Τηλεφώνησε στον εμίρη του Κατάρ και του είπε ότι αυτό ήταν το τελευταίο παράθυρο ευκαιρίας.
"Ο πρόεδρος επέμεινε ότι η συμφωνία έπρεπε να κλείσει τώρα. Ο χρόνος είχε τελειώσει" είναι η χαρακτηριστική φράση του ανθρώπου που μίλησε στο Reuters.
Στις 18 Νοεμβρίου, ο ΜακΓκουρκ συναντήθηκε στη Ντόχα με τον πρωθυπουργό του Κατάρ. Στην επικοινωνία ενεπλάκη και η Μοσάντ. Τα τελευταία κενά στη συμφωνία έπρεπε γρήγορα να κλείσουν. Για τις τελευταίες λεπτομέρειες ενεργοποιήθηκε και ο αρχηγός των μυστικών υπηρεσιών της Αιγύπτου Αμπάς Καμίλ.
Στις 19 Νοεμβρίου, οι ηγέτες της Χαμάς στη Γάζα έστελαν μέσω Αιγύπτου το μήνυμα ότι είχαν αποδεχτεί σχεδόν όλες τις παραμέτρους της συμφωνίας που είχε κλείσει την προηγούμενη μέρα στη Ντόχα.
Η συμφωνία για τους 50 ομήρους στο πρώτο της σκέλος χαιρετίζεται από διεθνείς ηγέτες ως το απαραίτητο "κρίσιμο βήμα" που χωρίς αυτό δεν θα μπορούσε κανείς να δει στον ορίζοντα, έστω μακρινό, το τέλος του πολέμου.
Διαβάστε Επίσης
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr
![Σπανούλης σε ερώτηση για την Γάζα: "Θέλω να μιλήσω μόνο για μπάσκετ" [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x405/0,37,608,378/crop/both/87/87c19f92ecd04340a97201c47534defb.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Γάζα: Ο ισραηλινός στρατός ισοπέδωσε άλλα δύο πολυώροφα κτίρια μετά από εντολή εκκένωσης [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/767x430/cu608x456/0,70,608,411/crop/both/86/863eda71805d46a7afcdacbd8c4496e7.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Τζόρτζιο Αρμάνι: Η Ντονατέλα Βερσάτσε στο τελευταίο αντίο στον "αυτοκράτορα της κομψότητας" [εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x407/0,11,608,352/crop/both/23/233c1ff232c84e4d8ce201741f3909f0.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Σεισμός 1999: 26 χρόνια από τον φονικό σεισμό της Αθήνας - Τα 15 δευτερόλεπτα της καταστροφής [εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x430/0,16,608,357/crop/both/9f/9f9571c4c17a42ff92c3c98b4e516f29.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Γάζα: Η στιγμή που οι Ισραηλινοί ισοπεδώνουν έναν από τους υψηλότερους ουρανοξύστες στην πόλη [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x365/0,37,608,278/crop/both/fe/fe312ecb885445279fcd504395346074.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Ισραηλινή εταιρεία μόδας κάνει καμπάνια ενάντια στον λιμό στη Γάζα [εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x341/0,0,608,341/crop/both/b3/b383df1777324a578069f291053ada81.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Με παλαιστινιακή μαντίλα στη Βουλή η Ζωή Κωνσταντοπούλου: Παιδιά από τη Γάζα στα θεωρεία [εικόνες-βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x405/0,11,608,352/crop/both/d1/d1c31bb6d77042e19aebac7e25abf4f6.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Με παλαιστινιακή σημαία στο πέτο ο Γιώργος Λάνθιμος στο Φεστιβάλ της Βενετίας [εικόνες - βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x405/0,11,608,352/crop/both/bc/bc96c6ed6c1c4f5cb82358bef82bd8dd.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Επιδρομή του ισραηλινού στρατού στη Ραμάλα - Δεκάδες τραυματίες από σφαίρες και δακρυγόνα [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x406/0,29,608,370/crop/both/cd/cd23d7c9750d41b6bc684aaf21501723.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Γάζα: Η στιγμή που το Ισραήλ χτυπά νοσοκομείο - Τουλάχιστον 20 νεκροί, ανάμεσά τους 5 δημοσιογράφοι [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x347/0,5,608,346/crop/both/e2/e282b22fd0694ae4b5a7cca224e5cd5f.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Θεσσαλονίκη: Συγκέντρωση και πορεία αλληλεγγύης στον λαό της Παλαιστίνης [εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x406/0,32,608,373/crop/both/23/23414679808f4030b60303c8f3859034.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![CNN: Το Ισραήλ προχωρά στην κατάληψη της Γάζας με εξουθενωμένο τον στρατό - Μάχες "σώμα με σώμα" με την Χαμάς [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x405/0,41,608,382/crop/both/fa/fa676b78db93420b880b9a31b6e13d0a.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Ανήκουστο: Ισραηλινοί τουρίστες διέλυσαν ιστορικό πέτρινο σταυρό στην Ουαλία και έφτιαξαν το άστρο του Δαυίδ [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x371/0,14,608,355/crop/both/66/665e41efa2714b95932e62b8d1a4b4a4.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Πειραιάς: Συγκέντρωση κατά της άφιξης του ισραηλινού κρουαζιερόπλοιου "Crown Iris"- Διαδηλωτές πέταξαν γιαούρτια [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x405/0,43,608,384/crop/both/40/40b8f8eb133540bc95018085d2a04ee8.jpg?quality=60&404=default&v=2)
