Το σχέδιο ειρήνης για την Ουκρανία του Αμερικανού προέδρου Τραμπ περιλαμβάνει εγγυήσεις ασφαλείας, βασισμένη στο Άρθρο 5 του ΝΑΤΟ, η οποία θα δεσμεύει τις ΗΠΑ και τους Ευρωπαίους συμμάχους να αντιμετωπίζουν οποιαδήποτε επίθεση κατά της Ουκρανίας ως επίθεση κατά ολόκληρης της "διατλαντικής κοινότητας", σύμφωνα με ένα προσχέδιο που εξασφάλισε το Axios.
Ειδικότερα, σύμφωνα με το σχέδιο απαιτούνται επώδυνες παραχωρήσεις από την Ουκρανία, αλλά περιλαμβάνει επίσης μια πρωτοφανή υπόσχεση. Κύριος στόχος του Προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι στις ειρηνευτικές συνομιλίες είναι η απόκτηση ισχυρής εγγύησης ασφαλείας από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη, και αυτή είναι η πρώτη φορά που ο Τραμπ φαίνεται πρόθυμος να την θέσει στο τραπέζι.
Το προσχέδιο 28 σημείων
Το 28-σημείο σχέδιο, που παρουσίασε ο Υπουργός Στρατού των ΗΠΑ, Dan Driscoll, στον Ζελένσκι την Πέμπτη και που επίσης εξασφαλίστηκε από το Axios, αναφέρει απλά ότι "η Ουκρανία θα λάβει αξιόπιστες εγγυήσεις ασφαλείας".
Παράλληλα, οι Αμερικανοί παρουσίασαν στους Ουκρανούς ένα άλλο προσχέδιο συμφωνίας.
Σύμφωνα με αυτό, οποιαδήποτε μελλοντική "σημαντική, σκόπιμη και παρατεταμένη ένοπλη επίθεση" της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας "θα θεωρείται επίθεση που απειλεί την ειρήνη και την ασφάλεια της διατλαντικής κοινότητας", και οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους θα αντιδράσουν αναλόγως, συμπεριλαμβανομένης της στρατιωτικής δύναμης.
Το έγγραφο περιλαμβάνει υπογραφές από την Ουκρανία, τις ΗΠΑ, την ΕΕ, το ΝΑΤΟ και τη Ρωσία. Ανώτερος αξιωματούχος του Λευκού Οίκου δήλωσε ότι η Ρωσία ενημερώθηκε για το προσχέδιο, αλλά δεν είναι σαφές αν τελικά θα απαιτηθεί η υπογραφή του Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν.
Η εγγύηση ασφαλείας θα ισχύει αρχικά για 10 χρόνια και θα μπορεί να ανανεωθεί με κοινή συμφωνία.
Ο αξιωματούχος σημείωσε ότι η κυβέρνηση Τραμπ βλέπει την προτεινόμενη εγγύηση ασφαλείας ως "μεγάλη νίκη" για τον Ζελένσκι και την μακροπρόθεσμη ασφάλεια της Ουκρανίας.
Σημεία τριβής
Ο Ζελένσκι διαθέτει τώρα μια πρόταση που θα απαιτούσε να παραχωρήσει ακόμη περισσότερα ουκρανικά εδάφη από όσα ελέγχει η Ρωσία σήμερα, και να δει τη Ρωσία να επιστρέφει στο διεθνές προσκήνιο, με άρση κυρώσεων και αμνηστία για εγκλήματα πολέμου.
Ωστόσο, θα του δώσει επίσης ισχυρότερη εγγύηση ενάντια σε μελλοντική ρωσική επιθετικότητα από ό,τι προηγουμένως φαινόταν πιθανό.
Ο απεσταλμένος του Τραμπ, Στίβ Γουίτκοφ, που ηγείται του σχεδίου, συζήτησε την προτεινόμενη εγγύηση ασφαλείας με τον σύμβουλο εθνικής ασφάλειας του Ζελένσκι, Rustem Umerov, το Σαββατοκύριακο, και το κοινοποίησε εγγράφως στον Ζελένσκι την Πέμπτη, σύμφωνα με αξιωματούχο των ΗΠΑ.
Το σχέδιο ενδέχεται να προκαλέσει αντιδράσεις στους υποστηρικτές της πολιτικής "America First" του Τραμπ, καθώς δεσμεύει ουσιαστικά τον στρατό των ΗΠΑ να υπερασπιστεί την Ουκρανία σε περίπτωση νέου πολέμου.
Τα 28 σημεία
Το πλαίσιο αυτό καθορίζει τις συνθήκες για ανακωχή μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσικής Ομοσπονδίας και παρέχει εγγύηση ασφαλείας βασισμένη στις αρχές του Άρθρου 5 της Βορειοατλαντικής Συνθήκης, προσαρμοσμένη στις περιστάσεις της σύγκρουσης και στα συμφέροντα των ΗΠΑ και των Ευρωπαίων εταίρων τους.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες επιβεβαιώνουν ότι μια σημαντική, σκόπιμη και παρατεταμένη ένοπλη επίθεση της Ρωσικής Ομοσπονδίας κατά της Ουκρανίας πέραν της συμφωνημένης γραμμής ανακωχής θα θεωρείται επίθεση που απειλεί την ειρήνη και την ασφάλεια της διατλαντικής κοινότητας.
Σε τέτοια περίπτωση, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ θα καθορίσει, ασκώντας τις συνταγματικές αρμοδιότητές του και μετά από άμεσες διαβουλεύσεις με την Ουκρανία, το ΝΑΤΟ και τους Ευρωπαίους εταίρους, τα απαραίτητα μέτρα για την αποκατάσταση της ασφάλειας.
Αυτά τα μέτρα μπορεί να περιλαμβάνουν στρατιωτική δύναμη, πληροφορίες και υποστήριξη logistics, οικονομικές και διπλωματικές δράσεις, και άλλα κατάλληλα βήματα.
Ένα κοινό μηχανισμό αξιολόγησης με το ΝΑΤΟ και την Ουκρανία θα ελέγχει τυχόν παραβιάσεις.
Τα μέλη του ΝΑΤΟ, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γερμανίας, της Πολωνίας και της Φινλανδίας, επιβεβαιώνουν ότι η ασφάλεια της Ουκρανίας είναι αναπόσπαστη για τη σταθερότητα της Ευρώπης και δεσμεύονται να ενεργήσουν σε συνεργασία με τις ΗΠΑ σε οποιαδήποτε παραβίαση, εξασφαλίζοντας ενιαία και αξιόπιστη αποτροπή.
Το πλαίσιο τίθεται σε ισχύ με την υπογραφή του και θα παραμείνει σε ισχύ για δέκα χρόνια, με δυνατότητα ανανέωσης με κοινή συμφωνία. Μια Κοινή Επιτροπή Παρακολούθησης, με επικεφαλής Ευρωπαίους εταίρους και συμμετοχή των ΗΠΑ, θα εποπτεύει τη συμμόρφωση.
Πέραν της εγγύησης ασφαλείας, το σχέδιο προβλέπει μια αποστρατικοποιημένη ζώνη μεταξύ ουκρανικών και ρωσικών εδαφών στην ανατολή.
Η Ρωσία θα αναλάβει τον πλήρη έλεγχο της περιοχής του Ντονμπάς, ενώ οι γραμμές ελέγχου στη Χερσώνα και στη Ζαπορίζια θα "παγώσουν".
Δεν θα υπάρχουν στρατεύματα του ΝΑΤΟ στο ουκρανικό έδαφος και ο στρατός της Ουκρανίας θα περιοριστεί σε 600.000 στελέχη
Το σχέδιο 28 σημείων
- Επιβεβαιώνεται η κυριαρχία της Ουκρανίας.
- Θα συναφθεί συνολική συμφωνία μη επίθεσης μεταξύ Ρωσίας, Ουκρανίας και Ευρώπης· όλες οι εκκρεμότητες των τελευταίων 30 ετών θεωρούνται λυμένες.
- Η Ρωσία δεσμεύεται να μην εισβάλει σε γειτονικές χώρες και το ΝΑΤΟ να μην επεκταθεί περαιτέρω.
- Θα υπάρξει διάλογος Ρωσίας–ΝΑΤΟ, με μεσολάβηση ΗΠΑ, για ασφάλεια, αποκλιμάκωση και οικονομική συνεργασία.
- Η Ουκρανία θα λάβει αξιόπιστες εγγυήσεις ασφαλείας.
- Ο ουκρανικός στρατός περιορίζεται σε 600.000 προσωπικό.
- Η Ουκρανία ενσωματώνει στο Σύνταγμά της ότι δεν θα γίνει μέλος του ΝΑΤΟ. Το ΝΑΤΟ ενσωματώνει ότι δεν θα δεχθεί την Ουκρανία στο μέλλον.
- Το ΝΑΤΟ δεν θα σταθμεύει στρατεύματα στην Ουκρανία.
- Ευρωπαϊκά μαχητικά αεροσκάφη θα σταθμεύουν στην Πολωνία.
- Εγγυήσεις ΗΠΑ: -Οι ΗΠΑ λαμβάνουν αντάλλαγμα για την παροχή εγγύησης. -Αν η Ουκρανία εισβάλει στη Ρωσία → χάνει την εγγύηση. -Αν η Ρωσία εισβάλει στην Ουκρανία → επανέρχονται όλες οι κυρώσεις, ακυρώνεται η αναγνώριση των νέων συνόρων και ενεργοποιείται "αποφασιστική στρατιωτική απάντηση". -Αν η Ουκρανία εκτοξεύσει πύραυλο σε Μόσχα ή Αγ. Πετρούπολη χωρίς αιτία → η εγγύηση ακυρώνεται.
- Η Ουκρανία μπορεί να γίνει μέλος της ΕΕ και λαμβάνει προσωρινή προτιμησιακή πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά.
- Σχέδιο ανοικοδόμησης της Ουκρανίας a. Δημιουργία Ταμείου Ανάπτυξης Ουκρανίας (τεχνολογία, data centres, AI κ.λπ.). b. Κοινή ανοικοδόμηση και λειτουργία του ουκρανικού δικτύου φυσικού αερίου. c. Αποκατάσταση και ανασυγκρότηση πόλεων και οικισμών. d. Ανάπτυξη υποδομών. e. Εξόρυξη ορυκτών και φυσικών πόρων. f. Ειδικό πακέτο χρηματοδότησης από την Παγκόσμια Τράπεζα.
- Ρωσία – οικονομική επανένταξη a. Σταδιακή άρση κυρώσεων. b. Μακροπρόθεσμη συμφωνία ΗΠΑ–Ρωσίας για ενέργεια, πόρους, υποδομές, AI, data centres και έργα εξόρυξης σπάνιων μετάλλων στην Αρκτική. c. Επανένταξη της Ρωσίας στο G8.
- Παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία 100 δισ. δολάρια κατευθύνονται στην ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, με τις ΗΠΑ να λαμβάνουν το 50% των κερδών. Η Ευρώπη προσθέτει άλλα 100 δισ. δολάρια. Τα υπόλοιπα παγωμένα κεφάλαια αποδεσμεύονται. Το υπόλοιπο ποσό πηγαίνει σε αμερικανορωσικό επενδυτικό σχήμα για κοινά έργα — στόχος η δημιουργία αλληλεξάρτησης ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος νέας σύγκρουσης.
- Δημιουργία αμερικανορωσικής ομάδας εργασίας για την ασφάλεια και την εφαρμογή της συμφωνίας.
- Η Ρωσία κατοχυρώνει νομικά την πολιτική μη επίθεσης σε Ευρώπη και Ουκρανία.
- ΗΠΑ και Ρωσία παρατείνουν συμφωνίες πυρηνικού ελέγχου (π.χ. START I).
- Η Ουκρανία παραμένει μη πυρηνικό κράτος.
- Ζαπορίζια: Ο πυρηνικός σταθμός λειτουργεί υπό IAEA· η ηλεκτρική ενέργεια μοιράζεται 50%-50% Ρωσία–Ουκρανία.
- Εκπαιδευτικά & κοινωνικά μέτρα Προγράμματα κατά ρατσισμού και μισαλλοδοξίας σε διοίκηση και σχολεία. Η Ουκρανία υιοθετεί κανονισμούς ΕΕ για θρησκευτική ανοχή και προστασία γλωσσικών μειονοτήτων. Τερματισμός διακρίσεων σε ΜΜΕ και εκπαίδευση για Ρώσους/Ουκρανούς. Απόρριψη και απαγόρευση ναζιστικής ιδεολογίας.
- Εδαφικές ρυθμίσεις α. Κριμαία, Λουχάνσκ και Ντονέτσκ αναγνωρίζονται ως de facto ρωσικά, ακόμη και από τις ΗΠΑ. β. Χερσώνα και Ζαπορίζια παγώνουν στη γραμμή επαφής (de facto αναγνώριση). γ. Η Ρωσία εγκαταλείπει άλλα συμφωνημένα τμήματα που ελέγχει εκτός των πέντε περιοχών. δ. Η Ουκρανία αποσύρεται από το τμήμα του Ντονέτσκ που ελέγχει. Η ζώνη αυτή γίνεται ουδέτερη αποστρατιωτικοποιημένη περιοχή, διεθνώς αναγνωρισμένη ως ρωσική. Η Ρωσία δεν θα εισέλθει στη ζώνη.
- Κανένα μέρος δεν μπορεί να αλλάξει τα νέα εδαφικά όρια με τη βία· οι εγγυήσεις ασφαλείας ακυρώνονται σε περίπτωση παραβίασης.
- Η Ρωσία δεν θα εμποδίζει την Ουκρανία να χρησιμοποιεί τον Δνείπερο· θα υπάρξουν συμφωνίες για ελεύθερη μεταφορά σιτηρών στη Μαύρη Θάλασσα.
- Ανθρωπιστική επιτροπή α. Ανταλλαγή αιχμαλώτων και σορών "όλοι για όλους". β. Επιστροφή όλων των πολιτών που κρατούνται, συμπεριλαμβανομένων παιδιών. γ. Πρόγραμμα οικογενειακής επανένωσης. δ. Μέτρα για ανακούφιση θυμάτων πολέμου.
- Η Ουκρανία διεξάγει εκλογές σε 100 ημέρες.
- Πλήρης αμνηστία για όλες τις πλευρές· καμία μελλοντική απαίτηση ή δίωξη.
- Η συμφωνία είναι νομικά δεσμευτική· θα εποπτεύεται από το Peace Council υπό τον Ντόναλντ Τραμπ· παραβιάσεις επιφέρουν κυρώσεις.
- Η κατάπαυση πυρός ισχύει μόλις και οι δύο πλευρές αποσυρθούν σε συμφωνημένα σημεία.
Τα κέρδη και οι απώλειες της κάθε πλευράς
Ουκρανία
1. Μένει μόνιμα εκτός ΝΑΤΟ, με την πρόβλεψη αυτή να κατοχυρώνεται νομοθετικά στο Σύνταγμα της χώρας.
2. Περιορισμένες ένοπλες δυνάμεις, χωρίς πυρηνικό καθεστώς.
3. Εγγυήσεις ασφαλείας από τις ΗΠΑ -αλλά υπό όρους.
Εδάφη
1. Κριμαία, Ντονέτσκ, Λουχάνσκ αναγνωρίζονται de facto ως ρωσικά.
2. Χερσώνα και Ζαπορίζια παραμένουν "παγωμένες" κατά μήκος των γραμμών στο μέτωπο του πολέμου, όπως έχει διαμορφωθεί το status quo έπειτα από σχεδόν τέσσερα χρόνια πολέμου -στην πράξη, αυτό σημαίνει και νέα απώλεια εδαφών για την Ουκρανία.
3. Δημιουργία αποστρατικοποιημένης ζώνης ασφαλείας υπό ρωσικό έλεγχο de facto.
Ρωσία
1. Υποσχέσεις για "μη επίθεση" και νομική δέσμευση ως προς αυτό.
2. Σταδιακή επιστροφή στην G8.
3. Οι κυρώσεις αίρονται βήμα προς βήμα.
Τα "κέρδη" του Κιέβου
1. $200 δισεκατομμύρια για ανασυγκρότηση (συμπεριλαμβανομένων $100 δισεκατομμυρίων από "παγωμένα" ρωσικά περιουσιακά στοιχεία).
2. Επαναλειτουργία του πυρηνικού σταθμού της Ζαπορίζια υπό την επίβλεψη της IAEA, με την ηλεκτρική ενέργεια να μοιράζεται 50-50.
3. Σημαντικές επενδύσεις από ΗΠΑ και ΕΕ και δημιουργία Ταμείου Ανάπτυξης.
Προβλέπονται επίσης
- Ανταλλαγή κρατουμένων και επιστροφή των απαχθέντων παιδιών.
- Εκλογές στην Ουκρανία 100 ημέρες μετά την υπογραφή.
- Πλήρης αμνηστία για όλους τους συμμετέχοντες στον πόλεμο.