To CERN μοιάζει παγωμένο και ακίνητο, λευκό και σιωπηλό από το τρένο. Μόλις περάσει κανείς την πόρτα του και τα αυστηρά μέτρα ασφαλείας, η πραγματικότητα είναι πολύ πιο ζωντανή και θερμή. Οι δρόμοι με ονόματα φυσικών με καθοδηγούν προς το κεντρικό κτίριο.
Ο φυσικός Πάνος Χαρίτος με ξεναγεί στους δαιδαλώδεις διαδρόμους με τα εκατοντάδες μικρά γραφεία. Πρώτη στάση στο γραφείο του φυσικού Τζον Έλλις. Ένας σκελετός από χαρτόνι και το σύνθημα “ο Έλλις ροκάρει” στον πίνακα. Οι φυσικοί τελικά έχουν χιούμορ, σε αντίθεση με αυτό που πιστεύει ο περισσότερος κόσμος. Κάνουμε μια στάση στη βιβλιοθήκη. Νέες εκδόσεις, συγκεντρωμένοι στα βιβλία αναγνώστες, μια βιβλιοθήκη σύγχρονη και γεμάτη πολύτιμα, εξαιρετικά βιβλία. Αρχίζουμε να αποτυπώνουμε φωτογραφικά τα γύρω μας.
Αν το Χιγκς είναι το ιερό δισκοπότηρο των επιστημονικών ανακαλύψεων των τελευταίων ετών, το CERN είναι το ιερό δισκοπότηρο της επιστημονικής έρευνας. Το καταλαβαίνει κάποιος ότι μπαίνει σε ένα χώρο που σπάνια στη ζωή του θα έχει την ευκαιρία να επισκεφθεί, στην καρδιά της επιστημοσύνης.
Κάνοντας έστω μερικά βήματα μέσα στο CERN αυτό που καταλαβαίνει ο επισκέπτης είναι ότι το πιο εύκολο είναι η περιγραφή του: ένα επιστημονικό «χωριό» 3.000 κατοίκων στα σύνορα της Ελβετία με τη Γαλλία δυτικά της Γενεύης. Το πιο δύσκολο είναι να περιγράψεις το εύρος των επιστημονικών εργασιών, των πειραμάτων, τον σχεδιασμό, τις άοκνες προσπάθειες για την κατανόηση των εφαρμογών της τεχνολογίας και της ευρύτερης επιστήμης του LHC στην καθημερινότητα και την κοινωνία.
«Σκεφθείτε μια χώρα μετά τον Εμφύλιο, ταλαιπωρημένη και φτωχή να μπαίνει στο πιο μεγάλο επιστημονικό πείραμα της Ευρώπης» είναι τα πρώτα λόγια του δρ. Μανώλη Τσεσμελή, μόλις συναντηθήκαμε. «Είναι απίστευτο το ότι η Ελλάδα ήδη από την δεκαετία του ’50 υπήρξε ένα από τα 12 ιδρυτικά μέλη του CERN”. Το ίδιο απίθανο φαίνεται σήμερα το ενδεχόμενο να κινδυνεύει να φύγει η χώρα μας εξαιτίας των οικονομικών προβλημάτων και της κρίσης που μας ταλαιπωρεί, ταλαιπωρώντας και κάθε επιστημονικό κλάδο".
Ο Ελληνοαυστραλός επιστήμονας θεωρεί την Ελλάδα πατρίδα του χωρίς συζήτηση. Ανώτερος Φυσικός, αναπληρωτής Επικεφαλής Διεθνών Σχέσεων του CERN και Επισκέπτης Καθηγητής Σωματιδίων και Επιταχυντικής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, δίνει αγώνα όχι μόνο για την επιστήμη αλλά και για να εξασφαλίσει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα από την συμμετοχή της Ελλάδας στον οργανισμό. "Το χειρότερο που θα μπορούσε να συμβεί, είναι να φύγει η Ελλάδα από το CERN", μας λέει. "Οι δυσκολίες της περιόδου δεν θα πρέπει να μας σταματούν ς αλλά να γίνουν αφετηρία και ευκαιρία για την ανάπτυξη νέων συνεργασιών με τα ελληνικά πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα αλλά και την ελληνική βιομηχανία Η Ελλάδα δεν πρέπει να σταματήσει να δείχνει το μέγιστο των δυνατοτήτων της και να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες που προσφέρει η συμμετοχή της. Η καινοτομία και η εκπαίδευση θα πρέπει να είναι κλειδιά για τη μελλοντική ανάπτυξη της χώρας".
Το CERN είναι πρωτοπόρο στην ανθρώπινη αναζήτηση της γνώσης, μιας αναζήτησης που έχει τις ρίζες της βαθιά στις αρχές του Πολιτισμού. Η ίδρυσή του το έτος 1954, δηλαδή ακριβώς πριν από 62 χρόνια, αποτέλεσε μια από τις πρώτες κοινές ευρωπαϊκές προσπάθειες και αποτελεί ένα φωτεινό παράδειγμα διεθνούς συνεργασίας. Από τα 12 ιδρυτικά μέλη, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, ο αριθμός των κρατών-μελών ανέρχεται σήμερα στα 21, ενώ με τις νέες υποψήφιες χώρες για ένταξη ως μέλη, αυτός ο αριθμός θα αυξηθεί σημαντικά στα επόμενα χρόνια. Δεκάδες άλλα κράτη συνεργάζονται ως μη-μέλη.
"Η κύρια αποστολή του CERN", λέει ο κ. Τσεσμελής, "είναι η προώθηση της γνώσης για τον κόσμο γύρω μας, η ανάπτυξη νέων τεχνολογιών για επιταχυντές και ανιχνευτές και η μετέπειτα μεταφορά της γνώσης, της τεχνογνωσίας και της τεχνολογίας στην κοινωνία. Για αυτούς του λόγους είναι σπουδαίο να μετέχουν και οι Έλληνες ως μέλη μιας κοινότητας που φέρνει κοντά ανθρώπους από διαφορετικές χώρες και πολιτισμούς μέσα από την επιστήμη".
Στο CERN οι επιστήμονες εκπροσωπούν περισσότερα από 800 πανεπιστήμια και ινστιτούτα και περίπου 100 εθνικότητες. Ο αριθμός του προσωπικού του CERN είναι περίπου 3000, εκ των οποίων μόνο ένα μικρό μέρος είναι φυσικοί σωματιδίων. Η πλειονότητά τους είναι επιστήμονες εφαρμοσμένων επιστημών, μηχανικοί, τεχνικοί.
Οι εγκαταστάσεις του CERN, ωστόσο, χρησιμοποιούνται από περισσότερους από 10.500 επιστήμονες, δηλαδή από ένα μεγάλο μέρος της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας των φυσικών στοιχειωδών σωματιδίων. Οι μόνιμοι Έλληνες υπάλληλοι του CERN είναι περίπου 30 ενώ υπάρχουν περισσότεροι από 180 επιστημονικοί συνεργάτες από πανεπιστήμια και ινστιτούτα που χρησιμοποιούν τις εγκαταστάσεις του CERN για τα πειράματά τους.
«Τα πειράματα ακαδημαϊκού τύπου αποτελούν έναν από τους κύριους σκοπούς του οργανισμού", επισημαίνει ο κ. Τσεσμελής. "Μέσα από αυτά οι νέοι μπορούν να λάβουν περαιτέρω γνώση και επαγγελματική κατάρτιση. Μπορώ να πω ότι οι νέοι της χώρας μας έχουν δείξει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το CERN, σε σημείο που με εκπλήσσει. Ξέρετε πόσες αιτήσεις έχουμε από πτυχιούχους αλλά και από σχολεία - δημοτικά, γυμνάσια, λύκεια; Πολλοί καθηγητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης έρχονται στο πλαίσιο ειδικών μαθημάτων. Για να καταλάβετε, περισσότερες συμμετοχές από την Ελλάδα η «γνωριμία» με την επιστήμη, πέρα από ενημερωμένους και μορφωμένους πολίτες, θα μπορούσε να προσφέρει σε αυτούς επαγγελματικές ευκαιρίες και οικονομικά οφέλη στις κυβερνήσεις μέσα από την εφαρμογή επιτυχούς τεχνογνωσίας. Σε γενικές γραμμές βλέπουμε ότι η επιστημονική ανάπτυξη παίζει μεγάλο ρόλο στην οικονομική ανάπτυξη μιας χώρας και δημιουργεί μια δυναμική που δεν πρέπει να χαθεί".
Ο Γιάννης Παπαφιλίππου εργάζεται τα τελευταία 11 χρόνια στον Τομέα Επιταχυντών. Το γκρουπ των επιστημόνων στο οποίο εργάζεται κάνει φυσική των επιταχυντών. Επιχειρούν να αυξήσουν την απόδοση και να δουλέψουν επάνω στην αναβάθμισή τους. Να συντηρήσουν το παρόν και να κοιτάξουν προς το μέλλον.
«Έχουμε βρει" μας λέει, «το ιερό δισκοπότηρο, το Χιγκς και από εδώ και πέρα δε γνωρίζουμε τι μπορεί να υπάρξει. Υπάρχουν πολλές θεωρίες για πιο βαριά σωματίδια που δεν έχουν επιβεβαιωθεί και η έρευνα συνεχίζεται. Οι επιταχυντές είναι σαν τους καθεδρικούς ναούς της σύγχρονης ζωής μας. Παίρνει σχεδόν μισό αιώνα από τότε που θα σκεφτείς τον επιταχυντή μέχρι να αρχίσεις να τον λειτουργείς και θα έχεις και μερικές δεκαετίες λειτουργίας. Οπότε το FCC είναι μια ιδέα για το τι μπορεί να κάνει το CERN τον επόμενο μισό αιώνα ή τα επόμενα τριάντα χρόνια.
Για αυτούς που μπορεί να αναρωτηθούν τι σημαίνει ή τι σημασία έχει ένα καινούργιο σωματίδιο θα φέρω το παράδειγμα των ποζιτρονίων. Ανακαλύφθηκαν το 1930 και σήμερα χρησιμοποιούνται για τη διάγνωση των καρκίνων. Η θεμελιώδης έρευνα ανοίγει νέους ορίζοντες που μετά από πολλά χρόνια μπορείς να την χρησιμοποιήσεις. Εμείς προσπαθούμεαυτή η τεχνολογία να είναι άμεσα εφαρμόσιμη.Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση τουweb. Έγινε μια επανάσταση, δημιουργήθηκε ένα δημόσιο αγαθό που άλλαξε τον κόσμο».
Για τους επιστήμονες του CERN είναι τρομερά σημαντικό η χρηματοδότηση της έρευνας από τα κράτη καθώς όταν η δημόσια έρευνα περιορίζεται και η βαριά βιομηχανία πεθαίνει. Είναι πολύ απαραίτητο παρά τις δυσκολίες του προϋπολογισμού που υπάρχουν στην Ελλάδα να μη σταματήσει η επιχορήγησή του. Ένας καφές αντιστοιχεί σε κάθε Έλληνα, τόσο πληρώνει για το CERN, αλλά το βασικό είναι ότι χωρίς τη συμμετοχή της Ελλάδας θα διακοπεί η δημόσια έρευνα, θα σταματήσουν να φτάνουν στο CERN οι υπότροφοι του ΙΚΥ και η δυνατότητα που έχουν σήμερα δεκάδες φοιτητές να βρεθούν στην αιχμή της έρευνας και της τεχνολογίας μέσω της συμμετοχής σε ένα διεθνές ερευνητικό κέντρο θα διακοπεί. .
«Λέω πάντα όταν συναντώ ανθρώπους από την Ελλάδα», συνεχίζει ο κ. Παπαφιλίππου, «περάστε το μήνυμα στην Ελλάδα, και αυτά τα έρθουν στη χώρα μας διπλά και τρίδιπλα. Η προσπάθεια της χώρας μας πρέπει να στηρίζεται και στην συμμετοχή της σε διεθνής οργανισμούς όπωςτο CERN, να καταλάβουμε ότι πρόκειται κάτι σημαντικό για την επιστήμη, την τεχνολογία και τις καθημερινές εφαρμογές. Παρά την κρίση πρέπει να κοιτάζουμε μπροστά, να ενισχύουμε την έρευνα, τους νέους επιστήμονες και όσους συμμετέχουν σε αυτά τα πρότζεκτ. Η επιστήμη είναι το μέλλον και η πρωτοπορία που βελτιώνει και σώζει την ίδια μας τη ζωή».
Ενώ οι Έλληνες επιστήμονες προσπαθούν να ενισχυθεί και να μη χαθεί η σύνδεση με τους Έλληνες επιστήμονες, το CERN ετοιμάζει τα νέα του σχέδια. Το FCC, μια διεθνή συνεργασία που φιλοξενείται από το CERN, συγκεντρώνει, ως σήμερα, περισσότερα από 70 ινστιτούτου από όλο τον κόσμο. Είναι ανοιχτό σε πανεπιστήμια, εργαστήρια και ερευνητικά κέντρα της ακαδημαϊκής αριστείας, καθώς και σε εταιρείες υψηλής τεχνολογίας.
«Μέχρι το τέλος του 2018», λέει ο Μάικλ Μπένεντικτ, Υπεύθυνος της μελέτης για τους Future Circular Colliders (FCC Study), «η συνεργασία FCC θα παραδώσει μια εννοιολογική έκθεση του σχεδιασμού, του νέου επιταχυντή, η οποία αναπτύσσεται σε συνεργασία με κορυφαία ερευνητικά ιδρύματα και βιομηχανίες και θα θέσει τις βάσεις για την υλοποίηση ενός μελλοντικού επιταχυντή που πιθανότατα θα ανοίξει ένα νέα παράθυρο ανακαλύψεων".
"Σχεδιάζοντας μελλοντικούς κυκλικούς επιταχυντέςείναι σαν να το ανέβασμα μιας σκάλας. Κάποιος πρέπει να κάνει μικρά βήματα και να μην πηδήξει απ 'ευθείας από το μηδέν. Φυσικά, μπορείτε πάντα να σκεφτόμαστε την ολοκλήρωση του έργου που θα ολοκληρωθεί στο μέλλον, αλλά κάθε χρόνο θα πρέπει να ορίσει συγκεκριμένους στόχους που πρέπει να επιτευχθούν. Η επίτευξη αυτών των ενδιάμεσων αποτελεσμάτων είναι μια πολύ ικανοποιητική διαδικασία".
"Μην ξεχνάτε ότι εργαζόμαστε σε πράγματα που δεν έχουν κατασκευαστεί ή δοκιμαστεί προσθέτοντας, σε εντελώς νέες τεχνολογίες που δεν έχουν ποτέ εφαρμοστεί. Έχουμε μπροστά μας ένα σύνολο προκλήσεων να αντιμετωπίσουμε. Μπαίνουμε σε ένα εντελώς νέο έδαφος που πρέπει να διερευνηθεί, που θα επιτρέψει να εξερευνήσουμε μια νέα φυσική, αλλά και την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών οι οποίες θα βρούν μια σειρά από εφαρμογές εκτός της φυσικής των σωματιδίων, όπως έχει συμβεί και στο παρελθόν".
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr
![Στα εγκαίνια της 89ης ΔΕΘ ο Κυριάκος Μητσοτάκης [εικόνες - βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/crop/both/32/3281057754f243a7873c62f7267256ec.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Η γλυκιά αφιέρωση του Καπουτζίδη στον σύντροφό του - "Με έκανε να μην φοβάμαι το για πάντα" [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu338x532/0,13,338,203/crop/both/6e/6ea085950df84a109af4a86d3c94c574.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Γάζα: Η στιγμή που οι Ισραηλινοί ισοπεδώνουν έναν από τους υψηλότερους ουρανοξύστες στην πόλη [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x365/0,37,608,278/crop/both/fe/fe312ecb885445279fcd504395346074.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Ισραηλινή εταιρεία μόδας κάνει καμπάνια ενάντια στον λιμό στη Γάζα [εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x341/0,0,608,341/crop/both/b3/b383df1777324a578069f291053ada81.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Σοκ στο Λονδίνο: Λεωφορείο έπεσε σε πεζούς - 17 τραυματίες [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu490x341/0,33,490,308/crop/both/ec/ec0cae6c667441408da860c572de8fc4.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Τουρκία: Πολυτελές γιοτ βυθίστηκε 15 λεπτά μετά την καθέλκυσή του – Οι επιβάτες πήδηξαν στη θάλασσα [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x274/14,0,502,274/crop/both/05/0578a033f6d44b64b8586624f1a6e09d.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Το ηχηρό μήνυμα του Σι με τη μεγαλειώδη στρατιωτική παρέλαση- Κλείνει το χάσμα με τις ΗΠΑ η Κίνα [εικόνες - βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x241/97,0,526,241/crop/both/fa/fa0fe5e2d4fb4a3582e366bfdcebc135.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Σι, Πούτιν και Κιμ μαζί στην παρέλαση στην Κίνα - Ο Τραμπ τους κατηγορεί για συνωμοσία [εικόνες - βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x414/0,65,608,406/crop/both/2c/2cf7ec60888d4c098728314a23c83943.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Γαλλία: Ανδρας μαχαίρωσε τέσσερις ανθρώπους στη Μασσαλία - Τον εξουδετέρωσαν οι αστυνομικοί [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x406/0,18,608,359/crop/both/91/9154ee6575c6445595c3a1595464946b.jpg?quality=60&404=default&v=2)
