Στην αχανή χώρα των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, τα εκλογικά τμήματα όπου έχουν στηθεί οι κάλπες των προεδρικών εκλογών θα αρχίσουν να ανοίγουν σήμερα όταν στην Ελλάδα θα είναι μεσημέρι (από τις 12:00). Αβέβαιο είναι το πόσοι θα προσέλθουν για να ψηφίσουν. Όταν σταδιακά θα αρχίσουν να κλείνουν οι κάλπες θα είναι για την Ελλάδα περασμένα μεσάνυχτα. Για την ώρα, πάνω από 77 εκατομμύρια έχουν ήδη ψηφίσει (early voting) είτε με φυσική παρουσία, είτε με επιστολική ψήφο.
Μέχρι τα ξημερώματα της Τετάρτης, οι εξελίξεις θα είναι πολλές. Ωστόσο, όποιος κι αν είναι ο νικητής των εκλογών το βέβαιο είναι ότι θα πρόκειται για μια ιστορική πρωτιά.
Στην περίπτωση νίκης της νυν αντιπροέδρου των ΗΠΑ και υποψήφιας των Δημοκρατικών, Κάμαλα Χάρις θα είναι η πρώτη φορά που γυναίκα θα γίνει πρόεδρος της χώρας, και μάλιστα η πρώτη που είναι κόρη μεταναστών με ρίζες από την Ασία και την Αφρική.
Στην περίπτωση νίκης του πρώην προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, η ιστορική πρωτιά θα αφορά το γεγονός ότι για πρώτη φορά στην ιστορία της αμερικανικής δημοκρατίας θα έχει εκλεγεί πρόεδρος ένας άνθρωπος καταδικασμένος για 34 ποινικά αδικήματα (υπόθεση πληρωμής της Στόρμι Ντάνιελς για να εξασφαλιστεί η σιωπή της).
Από πού θα παρακολουθήσουν τα αποτελέσματα οι δύο βασικοί διεκδικητές της προεδρίας των ΗΠΑ
Ο Τραμπ πέρασε τις τελευταίες ώρες πριν το κλείσιμο της προεκλογικής του εκστρατείας στο Μίσιγκαν. Η τελευταία του συγκέντρωση έγινε στο Γκραντ Ράπιντς, δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της πολιτείας, ακολουθώντας μια παράδοση που έχει δημιουργήσει ο ίδιος από τις δύο προηγούμενες προεκλογικές του εκστρατείες για τον Λευκό Οίκο (2016 και 2020).
Όλη την ημέρα της Τρίτης, την ημέρα των εκλογών, ο Τραμπ θα την περάσει στη Φλόριντα όπου και αναμένεται να ασκήσει το εκλογικό του δικαίωμα με φυσική παρουσία. Παρότι κάποια στιγμή είχε δηλώσει ότι θα ψήφιζε με το σύστημα της πρόωρης ψήφου (early voting), δεν θα αφήσει ανεκμετάλλευτη την ευκαιρία για ακόμη μία δημόσια εμφάνιση. Για το βράδυ της Τρίτης, 5/11, έχει προγραμματίσει εκλογική βραδιά ή καλύτερα εκλογικό πάρτι στο Παλμ Μπιτς.
Η Χάρις από την πλευρά της, έχει σχεδιάσει να παραβρεθεί στην Εκλογική βραδιά του πανεπιστημίου Χάουαρντ, στην Ουάσινγκτον, του οποίου είναι απόφοιτος. Το 1986, η Χάρις έλαβε πτυχίο οικονομικών και πολιτικών επιστημών από το Χάουαρντ, ένα πανεπιστήμιο για μαύρους φοιτητές. Εκτός από το "πάρτι" στο πανεπιστήμιό της, δεν έχει καμία άλλη δημόσια εμφάνιση στο επίσημο πρόγραμμά της.
Όσο για το πώς θα ασκήσει το εκλογικό της δικαίωματα, η Χάρις δήλωσε την Κυριακή, 3/11, ότι συμπλήρωσε το ψηφοδέλτιό της και ότι το έριξε στο εκλογικό κουτί για να πάρει το δρόμο του για την Καλιφόρνια, στους εκλογικούς καταλόγους της οποίας είναι εγγεγραμμένη.
Πότε θα ξέρουμε τον νικητή
Αναλυτές και δημοσιογράφοι στις ΗΠΑ, συνηθίζουν να λένε ότι αντί για μέρα των εκλογών έχουν την εβδομάδα των εκλογών. Ο λόγος που στην πράξη συμβαίνει αυτό είναι ότι, εκτός από τις διαφορετικές ζώνες ώρας, κάθε πολιτεία ακολουθεί δικούς της κανόνες για την καταμέτρηση των ψήφων κάτι που μπορεί να καθυστερήσει την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων. Επιπλέον, σημαντικό ρόλο στις καθυστερήσεις παίζει η νομική αμφισβήτηση ενός μεμονωμένου αποτελέσματος που μπορεί να προβάλει ένας υποψήφιος.
Ειδικά φέτος, τα αμερικανικά ΜΜΕ γράφουν ότι κανείς δεν ξέρει πόσος χρόνος θα χρειαστεί μέχρι να μάθουμε τον νικητή.
Υπενθυμίζουμε ότι, το 2020, εν μέσω πανδημίας και περιοριστικών μέτρων για τον COVID και άρα αυξημένης επιστολικής ψήφου, τα μεγάλα ΜΜΕ, όπως το πρακτορείο Associated Press και το τηλεοπτικό δίκτυο CNN, είχαν ανακηρύξει, όπως είθισται νικητή των εκλογών τον Τζο Μπάιντεν το απόγευμα του Σαββάτου, τέσσερις ημέρες αφότου είχαν κλείσει οι κάλπες.
Το μοντέλο που ακολουθείται για την εκτίμηση τελικού αποτελέσματος λαμβάνει υπόψη αρκετά στοιχεία: προκύπτει από το 10% της ενσωμάτωσης και τον συνυπολογισμό άλλων παραμέτρων που αφορούν δημογραφικά στοιχεία και προηγούμενα αποτελέσματα.
Η ανακήρυξη είχε γίνει μάλιστα, χωρίς να υπάρχει οριστικό αποτέλεσμα σε δύο κρίσιμες πολιτείες: τη Βόρεια Καρολίνα, που τελικά την κέρδισε ο Τραμπ, και τη Τζόρτζια που την κέρδισε ο Μπάιντεν. Είναι ενδεικτικό των καθυστερήσεων που μπορεί να υπάρξουν, ότι για τη Βόρεια Καρολίνα το αποτέλεσμα έγινε γνωστό δέκα μέρες μετά τις εκλογές ενώ για τη Τζόρτζια, δεκαέξι μέρες μετά έπειτα από επανακαταμέτρηση ψήφο - ψήφο.
Η κατάσταση ήταν εντελώς διαφορετική το 2016, όταν τις εκλογές είχε κερδίσει ο Τραμπ νικώντας την υποψήφια των Δημοκρατικών, Χίλαρι Κλίντον. Εκείνη τη χρονιά, το Associated Press είχε ανακηρύξει τον Τραμπ νικητή στις 2:29 μετά τα μεσάνυχτα (δηλαδή σχεδόν στις 9:30 ώρα Ελλάδας, εκείνης της μέρας).
Μάχες στήθος με στήθος σε 7 αμφίρροπες πολιτείες: "Ζώνη του ήλιου" και "Μπλε τείχος"
Στις σημερινές εκλογές, η μάχη δίνεται στήθος με στήθος σε επτά πολιτείες τα αποτελέσματα στις οποίες αναμένεται να κρίνουν ποιος θα βρεθεί στον Λευκό Οίκο για τα επόμενα τέσσερα χρόνια.
Οι πολιτείες αυτές είναι, που αποκαλούνται αμφίρροπες (swing states), η Αριζόνα, η Τζόρτζια, το Μίσιγκαν, η Νεβάδα, η Βόρεια Καρολίνα, η Πενσιλβάνια και το Ουισκόνσιν.
Από αυτές, πιο γρήγορα αναμένεται να ξέρουμε τον νικητή σε δύο από αυτές: τη Βόρεια Καρολίνα και τη Τζόρτζια. Κάτι που θα μας δώσει μια πρώτη αίσθηση του τι θα ακολουθήσει. Στις δύο αυτές πολιτείες το μεγαλύτερο ενδιαφέρον των εκλογολόγων εστιάζεται στις βόρειες και βορειοανατολικές κομητείες όπου οι Δημοκρατικοί καταγράφουν κέρδη από το 2020.
Ακόμα πιο συγκεκριμένα, για τη Βόρεια Καρολίνα, σημαντικές κομητείες για τη Χάρις είναι το Γουέικ και το Μέκλενμπεργκ όπου βρίσκονται οι πόλεις Ράλεϊ, πρωτεύουσα της πολιτείας, και το Σάρλοτ, που είναι η μεγαλύτερη πόλη.
Η Βόρεια Καρολίνα και η Τζόρτζια συγκροτούν μαζί με την Αριζόνα και τη Νεβάδα τις πολιτείες της "ζώνης του ηλίου" (Sun Belt) που εκτείνονται από τα δυτικά προς τα ανατολικά στον αμερικανικό νότο.
Τι γίνεται στο "μπλε τείχος"
Πρόκειται για τις βιομηχανικές και με ισχυρά συνδικάτα πολιτείες της Πενσιλβάνια, του Μίσιγκαν και του Ουισκόνσιν. Αν και παραδοσιακά είναι πολιτείες που ψήφιζαν Δημοκρατικούς, τα τελευταία χρόνια ο Τραμπ έχει καταφέρει να προσελκύσει μεγάλη μερίδα ψηφοφόρων, κυρίως λευκούς άνδρες, χωρίς ανώτατη μόρφωση.
Ειδικά στην Πενσιλβάνια, η Χάρις έχει ανάγκη η συμμετοχή στις εκλογές να είναι μεγάλη για να σφραγίσει τη νίκη της. Σε αυτή την κρίσιμη πολιτεία, το 43% των ψηφοφόρων κατοικεί σε αστικά κέντρα όπου από το 2016 με την Κλίντον, και το 2020 με τον Μπάιντεν, οι Δημοκρατικοί έχουν κέρδη.
Για τον Τραμπ η ανατροπή θα μπορούσε να έρθει από τις κομητείες γύρω από το Ντιτρόιτ και ειδικά το Όκλαντ, ενώ στο Ουισκόνσιν, κρίσιμη είναι η κομητεία όπου βρίσκεται το Μιλγουόκι.
Γιατί η συμμετοχή στο early voting ήταν τόσο μεγάλη
Ένας βασικός λόγος έχει να κάνει με το ότι ο Ντόναλντ Τραμπ ενθάρρυνε τους υποστηρικτές του να κάνουν χρήση της δυνατότητας για πρόωρη ψηφοφορία. Αυτό είναι μια τεράστια διαφορά σε σχέση με το 2020, όταν καλούσε τους ψηφοφόρους του να πάνε να ψηφίσουν μόνο με φυσική παρουσία την ίδια την μέρα των εκλογών.
Σύμφωνα με αναλυτές των εκλογών στις ΗΠΑ, ο πολύ μεγάλος αριθμός ψηφισάντων -έχουν ξεπεράσει τα 77 εκατομμύρια- πριν τη μέρα των εκλογών αποδίδεται σε αυτό το κάλεσμα του Τραμπ που τις τελευταίες εβδομάδες εντάθηκε.
Πριν από τέσσερα χρόνια, οι Δημοκρατικοί ψηφοφόροι ψήφισαν στη συντριπτική τους πλειοψηφία νωρίς. Αλλά αυτή τη φορά, χωρίς τον κίνδυνο για τη δημόσια υγεία, είναι πιθανότερο ότι οι περισσότεροι Δημοκρατικοί θα εμφανιστούν αυτοπροσώπως στα εκλογικά τμήματα την ημέρα των εκλογών.
Σερίφηδες, κουμπιά πανικού και αλεξίσφαιρα τζάμια
Ο Τραμπ επαναλαμβάνειτ τις τελευταίες μέρες αβάσιμους ισχυρισμούς που αμφισβητούν το αδιάβλητο των εκλογών. Επιμένει ότι μπορεί να χάσει μόνο εάν οι Δημοκρατικοί κλέψουν στις εκλογές και έχει αμφισβητήσει τη δημοσκόπηση στην Αϊόβα που έδειξε τη Χάρις να περνά μπροστά με 47% - 44%.
Ως προς το πώς θα γίνει η επιτήρηση της εκλογικής διαδικασίας από τα στρατόπεδα των δύο υποψηφίων, η εκστρατεία του Τραμπ και η Εθνική Επιτροπή των Ρεπουμπλικανών έχουν αναθέσει μεγάλο μέρος αυτής της επιχείρησης σε εξωτερικούς συνεργάτες, μεταξύ των οποίων είναι ο μεγιστάνας σύμμαχος του Τραμπ, ο Ίλον Μασκ.
Η Εθνική Επιτροπή των Ρεπουμπλικανών θα έχει χιλιάδες παρατηρητές για να ελέγχουν την "εκλογική ακεραιότητα" όλη τη μέρα Τρίτη για να αναζητούν τυχόν σημάδια νοθείας, όπως παρενόχληση ψηφοφόρων ή εργαζομένων στις εκλογές. Αυτά τα μέτρα από την πλευρά των Ρεπουμπλικανών, οδήγησαν ορισμένες εφορευτικές επιτροπές να ζητήσουν την παρουσία σερίφη στα εκλογικά κέντρα αλλά και αλεξίσφαιρα τζάμια και κουμπιά πανικού που να τους συνδέουν με την αστυνομία (911).
Αντίθετα, η Χάρις έχει επιλέξει μια πιο παραδοσιακή γραμμή με πάνω από 2.500 αμειβόμενους υπαλλήλους και 357 δικά της εκλογικά γραφεία μόνο στις πολιτείες του "πεδίου μάχης".
Η ρητορική του Τραμπ δεν αποκλείεται να έχει σοβαρές συνέπειες, όπως συνέβη όταν οι φανατικοί υποστηρικτές του Τραμπ εισέβαλαν στο Καπιτώλιο στις 6 Ιανουαρίου 2021 σε μια από τις πιο σκοτεινές μέρες στη σύγχρονη αμερικανική ιστορία.
Η πιθανότητα εκδήλωσης βίαιων επεισοδίων εάν ο Τραμπ δεν είναι ο νικητής δεν μπορεί να αποκλειστεί. Πώς θα ξεσπάσουν τα επεισόδια; Ο Τραμπ, πολύ νωρίς, θα αυτοανακηρυχθεί νικητής και αν τις επόμενες ώρες αυτό δεν επιβεβαιωθεί από τα αποτελέσματα, θα πει ότι "του έκλεψαν τις εκλογές".
Σε κάθε περίπτωση, η αστυνομία έχει λάβει αυστηρά μέτρα για την πρωτεύουσα Ουάσινγκτον, ενώ άλλες πόλεις έχουν κάνει προετοιμασίες για το ενδεχόμενο σοβαρών αναταραχών και στις τρεις δυτικές πολιτείες της Καλιφόρνια, της Ουάσινγκτον και του Όρεγκον είναι επί ποδός και η Εθνοφρουρά.