
Πριν από πέντε χρόνια, όταν η πανδημία έκλεισε την παγκόσμια οικονομία, οι οικονομολόγοι στράφηκαν σε νέα εργαλεία, όπως τα δεδομένα κινητικότητας και οι κρατήσεις σε εστιατόρια, για να εκτιμήσουν τι σημαίνει το κλείσιμο της οικονομίας σε πραγματικό χρόνο. Τώρα ο κόσμος προσπαθεί απεγνωσμένα να εκτιμήσει τη ζημιά που προκάλεσαν οι εξοντωτικοί δασμοί του Ντόναλντ Τραμπ στις κινεζικές εισαγωγές και οι ειδήμονες χρησιμοποιούν και πάλι καινοτόμες τεχνικές. Τα ευρήματά τους δείχνουν ότι η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου δεν έχει ακόμη βρεθεί στο σημείο μηδέν. Αλλά τα προβλήματα έρχονται.
Ακόμη και πριν από την υιοθέτηση πολλών από τους δασμούς, στις 9 Απριλίου, οι δημοσκοπήσεις έδειχναν ότι οι Αμερικανοί καταναλωτές και οι επιχειρήσεις ήταν ήδη ανήσυχοι. Σύμφωνα με έρευνα του παραρτήματος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας του Ντάλας, η βιομηχανική παραγωγή υποχώρησε σε χαμηλό ρεκόρ τον Απρίλιο. Αλλά τέτοιες στατιστικές μπορούν να παραπλανήσουν. Κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Τζο Μπάιντεν, οι Αμερικανοί ανέφεραν συχνά ότι έχουν χαμηλή εμπιστοσύνη (στην πορεία της οικονομίας) αλλά συνέχιζαν να ξοδεύουν.
Όμως τώρα, τα "σκληρά" δεδομένα, όπως οι εκτιμήσεις για τη μισθοδοσία και το ΑΕΠ, περιγράφουν έναν κόσμο που δεν υπάρχει πλέον. Οι αριθμοί των θέσεων εργασίας για τον Μάρτιο αντικατοπτρίζουν τη συμπεριφορά των επιχειρήσεων σε μια εποχή που ακόμα οι απειλές του κ. Τραμπ για δασμούς παρέμεναν ασαφείς.
Τι μας δείχνει η ναυτιλία
Τα δεδομένα πραγματικού χρόνου παρέχουν μια ακριβή εικόνα της οικονομικής δραστηριότητας. Το παγκόσμιο εμπόριο παρακολουθείται διεξοδικά. Τα πλοία εβδομάδες πριν από την άφιξή τους, μεταδίδουν τη θέση τους σε δορυφόρους και παρέχουν έναν κατάλογο με τα περιεχόμενά τους.
Κάποια δεδομένα μπορεί να δείχνουν περιορισμένες επιπτώσεις από τον εμπορικό πόλεμο μέχρι στιγμής. Είναι όμως έτσι;
Την εβδομάδα που έληξε στις 25 Απριλίου, δέκα πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, που μετέφεραν 555.000 τόνους αγαθών, έφτασαν στα λιμάνια του Λος Άντζελες και του Λονγκ Μπιτς - τις προτιμώμενες πύλες εισόδου της Αμερικής για τα αγαθά από την Κίνα. Αυτό είναι περίπου το ίδιο με πριν από ένα χρόνο. Όμως η πλεύση μεταξύ της Κίνας και της δυτικής ακτής της Αμερικής διαρκεί από δύο εβδομάδες έως 40 ημέρες. Πολλά φορτηγά πλοία που φτάνουν τώρα ξεκίνησαν πριν από την έναρξη των δασμών.

Άλλοι δείκτες τρομάζουν. Οι κρατήσεις για νέα ταξίδια μεταξύ Κίνας και Αμερικής έπεσαν κατά 45% σε ετήσια βάση την εβδομάδα που ξεκίνησε στις 14 Απριλίου, σύμφωνα με την Vizion, μια εταιρεία δεδομένων. Ο αριθμός των κενών δρομολογίων, δηλαδή όταν ένα πλοίο παραλείπει ένα λιμάνι ή ένας μεταφορέας δρομολογεί λιγότερα πλοία σε μια διαδρομή, έχει αυξηθεί στο 40% όλων των προγραμματισμένων ταξιδιών.
Το κόστος του ταξιδιού μεταξύ Σαγκάης και Λος Άντζελες έχει μειωθεί κατά περίπου 1.000 δολάρια τον τελευταίο μήνα, σύμφωνα με την Freightos, μια εταιρεία logistics, καθώς οι εταιρείες εισάγουν περισσότερα προϊόντα από το συνηθισμένο για να προλάβουν την προθεσμία εφαρμογής των δασμών. Η τιμή για τη μεταφορά εμπορευμάτων από το Βιετνάμ στην Αμερική αυξήθηκε, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι εισαγωγείς αναζητούν εναλλακτικούς προμηθευτές εκτός Κίνας.
Το σημείο του συναγερμού
Μήπως δεν είμαστε ακόμα σε σημείο συναγερμού; Τα ναυτιλιακά δεδομένα είναι εποχικά και ευμετάβλητα: η πτώση κατά 30% σε ετήσια βάση στις προγραμματισμένες κρατήσεις για το Λος Άντζελες, για παράδειγμα, είναι εντός των φυσιολογικών εβδομαδιαίων διακυμάνσεων. Σε μικρότερα λιμάνια, όπως του Σιάτλ, φτάνει κατά μέσο όρο μόνο ένα φορτηγό πλοίο την ημέρα. Το να περάσουν μερικές ημέρες χωρίς να φτάσει ένα πλοίο δεν είναι ασυνήθιστο. Ούτε οι δείκτες υψηλής συχνότητας σηματοδοτούν ότι η οικονομία έχει ήδη σταματήσει. Σύμφωνα με την τράπεζα Barclays, οι δαπάνες για πιστωτικές κάρτες και οι κενές θέσεις εργασίας στην Αμερική ήταν περίπου στα ίδια επίπεδα τον Απρίλιο με τον ίδιο μήνα του 2024.
Αλλά η κρίση είναι προ των πυλών. Οι εμπορικοί κλυδωνισμοί μπορεί να αργήσουν να διαδοθούν στην οικονομία γιατί ορισμένες εταιρείες έχουν δημιουργήσει αποθέματα προτού τεθούν σε ισχύ οι δασμοί. Η ζήτηση για τελωνειακές αποθήκες, οι οποίες επιτρέπουν την αποθήκευση εμπορευμάτων κοντά σε λιμάνια (οι εταιρείες πληρώνουν το τελωνείο μόνο όταν απελευθερωθούν τα εμπορεύματα), έχει αυξηθεί κατακόρυφα. Πολλές εταιρείες επιλέγουν να μην αυξήσουν τις τιμές -που θεωρητικά θα έπρεπε να το κάνουν - επειδή δεσμεύονται από προϋπάρχουσες συμβάσεις ή θέλουν να διατηρήσουν τις σχέσεις με τους πελάτες τους σε περίπτωση που ο κ. Τραμπ υποχωρήσει. Μπορεί να αναγκαστούν να το πράξουν όμως αρκετά σύντομα.
Η αβεβαιότητα που έχει δημιουργηθεί από την αλλοπρόσαλλη δασμολογική πολιτική του κ. Τραμπ έχει πιάσει πολλές ναυτιλιακές εταιρείες απροετοίμαστες, λέει ο Peter Sand της Xeneta, μιας εταιρείας συμβούλων logistics. Αυτό θα επιβαρύνει το εμπόριο και την ευρύτερη οικονομία, ακόμη και αν η Αμερική ακυρώσει τα πιο τιμωρητικά της μέτρα. Τα πλοία που δεν κατάφεραν να αναχωρήσουν εγκαίρως θα φτάσουν με καθυστέρηση ή και καθόλου. Τα αποθέματα θα εξαντληθούν. Πολλές επιχειρήσεις θα έχουν παγώσει τα σχέδια επενδύσεων και προσλήψεων, τα οποία μπορεί να αργήσουν να επανεκκινήσουν. Η Αμερική δεν υποφέρει ακόμη από μια αυτοπροκαλούμενη εμπορική καταιγίδα. Αλλά οι προβλέψεις με βάση τα στοιχεία από τη ναυτιλία δεν είναι καλές.
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr