Όταν ο Βλαντιμίρ Πούτιν διέλυσε την ειρήνη στην Ευρώπη, εξαπολύοντας πόλεμο σε μια δημοκρατία 44 εκατομμυρίων ανθρώπων, η αιτιολόγησή του ήταν ότι η σύγχρονη Ουκρανία με στοχο να ενταχθεί στο στρατόπεδο της Δύσης, ήταν μια διαρκής απειλή και η Ρωσία δεν μπορούσε να αισθάνεται "ασφαλής", σημειώνει σε άρθρο του το BBC αναφορικά με τους στόχους του Ρώσου προέδρου.
Αλλά μετά από εβδομάδες βομβαρδισμών, χιλιάδες θανάτους και εκατομμύρια πρόσφυγες, το ερώτημα παραμένει: Ποιος είναι ο πολεμικός του στόχος και υπάρχει διέξοδος;
Τι θέλει ο Πούτιν
Οι στόχοι που έθεσε στην αρχή της εισβολής της Ρωσίας φαίνεται να έχουν αποδυναμωθεί κατά τη διάρκεια ενός πολέμου που ο Πούτιν υπέθεσε ότι θα κέρδιζε γρήγορα. Δεν μπορούσε καν να παραδεχτεί ότι ήταν εισβολή ή πόλεμος, προτιμώντας τη μυθοπλασία μιας "ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης".
Αλλά αυτό που είναι ξεκάθαρο, είναι ότι βλέπει την εισβολή ως μια κομβική στιγμή στη ρωσική ιστορία. "Το μέλλον της Ρωσίας και η μελλοντική της θέση στον κόσμο είναι αυτά που διακυβεύονται", έχει δηλώσει ο επικεφαλής των υπηρεσιών πληροφοριών Σεργκέι Ναρίσκιν.
Ο αρχικός στόχος του Ρώσου ηγέτη ήταν να υπερκεράσει την Ουκρανία και να καθαιρέσει την κυβέρνησή της, τερματίζοντας οριστικά την επιθυμία της χώρας να ενταχθεί στη δυτική αμυντική συμμαχία του ΝΑΤΟ.
Ο Πούτιν είπε στον ρωσικό λαό, ότι στόχος του ήταν να "αποστρατιωτικοποιήσει και να αποναζιστοποιήσει την Ουκρανία", να προστατεύσει δηλαδή τους ανθρώπους που υπόκεινται σε αυτό που ο ίδιος αποκάλεσε οκτώ χρόνια εκφοβισμού και γενοκτονίας από την κυβέρνηση της Ουκρανίας. "Δεν είναι το σχέδιό μας να καταλάβουμε το ουκρανικό έδαφος. Δεν σκοπεύουμε να επιβάλουμε τίποτα σε κανέναν με τη βία", επέμεινε.
Αλλά δεν υπήρχαν Ναζί και γενοκτονία, όπως γράφει το BBC, και η Ρωσία έχει επιβάλει μια βάναυση βία σε δεκάδες πόλεις και ένωσε τους Ουκρανούς.
Ο βομβαρδισμός συνεχίζεται - αλλά οι τελευταίες αναφορές από τις ειρηνευτικές συνομιλίες δείχνουν ότι η Ρωσία δεν επιδιώκει πλέον να ανατρέψει την κυβέρνηση και αντ' αυτού στοχεύει σε μια ουδέτερη Ουκρανία.
Γιατί ο Πούτιν θέλει μια ουδέτερη Ουκρανία
Όπως αναφέρει το BBC, από τότε που η Ουκρανία πέτυχε την ανεξαρτησία της το 1991, καθώς κατέρρευσε η Σοβιετική Ένωση, σταδιακά στράφηκε προς τη Δύση - τόσο στην ΕΕ όσο και στο ΝΑΤΟ.
Ο ηγέτης της Ρωσίας στοχεύει να το αντιστρέψει αυτό, βλέποντας την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης ως "διάσπαση της ιστορικής Ρωσίας".
Ισχυρίστηκε ότι οι Ρώσοι και οι Ουκρανοί είναι ένας λαός. "Η Ουκρανία δεν είχε ποτέ παράδοση γνήσιου κράτους", υποστήριξε αρνούμενος την ιστορία της Ουκρανίας.
Το 2013 πίεσε τον φιλορώσο ηγέτη της Ουκρανίας, Βίκτορ Γιανουκόβιτς, να μην υπογράψει συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Ένωση, προκαλώντας διαδηλώσεις που τελικά ανέτρεψαν τον Ουκρανό πρόεδρο τον Φεβρουάριο του 2014.
Η Ρωσία κατέλαβε την Κριμαία
Η Ρωσία αντέδρασε το 2014 καταλαμβάνοντας την Κριμαία και πυροδοτώντας μια εξέγερση στα ανατολικά. Υποστήριξε τους αυτονομιστές που έχουν πολεμήσει τις ουκρανικές δυνάμεις σε έναν οκταετή πόλεμο (σσ στο Ντονμπάς), που έχει στοιχίσει τη ζωή σε 14.000 ανθρώπους.
Υπήρξε μια κατάπαυση του πυρός και μια ειρηνευτική συμφωνία του Μινσκ το 2015 που δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Λίγο πριν από την εισβολή, ο Πρόεδρος Πούτιν διέλυσε την ειρηνευτική συμφωνία και αναγνώρισε δύο κράτη που υποστηρίζονταν από τη Ρωσία ως ανεξάρτητα από την Ουκρανία.
Καθώς έστελνε τα στρατεύματα, κατηγόρησε το ΝΑΤΟ ότι απειλεί "το ιστορικό μας μέλλον ως έθνος", ισχυριζόμενος -χωρίς να υπάρχει βάση σε αυτό- ότι οι χώρες του ΝΑΤΟ ήθελαν να φέρουν τον πόλεμο στην Κριμαία.
Υπάρχει διέξοδος από αυτόν τον πόλεμο;
Ο σύμβουλος του προέδρου της Ουκρανίας Mykhailo Podolyak πιστεύει ότι μια κατάπαυση του πυρός θα μπορούσε να ξεκινήσει τις επόμενες ημέρες, επειδή οι ρωσικές δυνάμεις έχουν κολλήσει στις τρέχουσες θέσεις τους.
Και οι δύο πλευρές μίλησαν θετικά για πρόοδο στις διαπραγματεύσεις με τον Podolyak να έχει δηλώσει ότι ο πρόεδρος της Ρωσίας έχει αμβλύνει τις απαιτήσεις του.
Στην αρχή του πολέμου, ο Πούτιν ήθελε η Ουκρανία να αναγνωρίσει την Κριμαία ως μέρος της Ρωσίας και να αναγνωρίσει την ανεξαρτησία των περιοχών στην Ανατολή (σσ τις περιοχές του Ντονμπάς) που διοικούνται από τους αυτονομιστές. Η Ουκρανία, σύμφωνα με τον ίδιο, θα πρέπει να αλλάξει το σύνταγμά της για να εγγυηθεί ότι δεν θα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ.
Το μελλοντικό καθεστώς της Κριμαίας και των υποστηριζόμενων από τη Ρωσία κρατιδίων στο Λουχάνσκ και το Ντόνετσκ (Ντονμπάς), απέχει ακόμη πολύ από το να επιλυθεί, αλλά μπορεί να μην είναι αυτό που θα οδηγήσει σε κατάρρευση της συμφωνίας, εάν οι δύο πλευρές συμφωνήσουν να αντιμετωπίσουν αυτό το ζήτημα σε μεταγενέστερη ημερομηνία, γράφει το BBC.
Η Ρωσία φαίνεται να έχει αποδεχτεί ότι δεν μπορεί να καθαιρέσει την ηγεσία της Ουκρανίας και να την αντικαταστήσει με μια κυβέρνηση ανδρείκελων, όπως υπάρχει στη Λευκορωσία. Ο Πρόεδρος Ζελένσκι είπε στην αρχή του πολέμου ότι είχε προειδοποιηθεί ότι "ο εχθρός με έχει ορίσει ως στόχο νούμερο ένα, η οικογένειά μου είναι ο στόχος νούμερο δύο".
"Φαίνεται ότι Πούτιν θα πρέπει να δεχτεί μια πολύ πιο περιορισμένη λίστα", λέει η Τατιάνα Στανοβάγια, της εταιρείας ανάλυσης RPolitik και του Carnegie Moscow Center.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η Ρωσία εξετάζει το ενδεχόμενο μιας "ουδέτερης, αποστρατιωτικοποιημένης" Ουκρανίας με δικό της στρατό και ναυτικό, σύμφωνα με τις γραμμές της Αυστρίας ή της Σουηδίας, που είναι και οι δύο μέλη της ΕΕ. Η Αυστρία είναι ουδέτερη, αλλά η Σουηδία όχι. Στην πραγματικότητα είναι αδέσμευτη και λαμβάνει μέρος στις ασκήσεις του ΝΑΤΟ.
Δεν είναι όλοι πεπεισμένοι ότι η Ρωσία διαπραγματεύεται με καλή πίστη. Ο υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας λέει ότι η Μόσχα πρέπει πρώτα να κηρύξει κατάπαυση του πυρός γιατί δεν μπορούν να γίνονται συνομιλίες "με το όπλο στο κεφάλι".
Ποιες είναι οι απαιτήσεις της Ουκρανίας
Οι απαιτήσεις της Ουκρανίας είναι σαφείς, λέει ο προεδρικός σύμβουλος: Κατάπαυση του πυρός και απόσυρση των ρωσικών στρατευμάτων αλλά και νομικά δεσμευτικές εγγυήσεις ασφαλείας, που θα έδιναν στην Ουκρανία προστασία από μια ομάδα συμμάχων χωρών, που θα απέτρεπαν ενεργά τις επιθέσεις και θα "λάμβαναν ενεργό μέρος στο πλευρό της Ουκρανίας σε περίπτωση σύγκρουσης".
Η διασφάλιση της απόσυρσης του ρωσικού στρατού στις προπολεμικές θέσεις δεν θα είναι μόνο μια ουκρανική απαίτηση, αλλά θα είναι επίσης μια κόκκινη γραμμή για τη Δύση, η οποία θα αρνηθεί να δεχτεί μια ακόμα από τις "παγωμένες συγκρούσεις" της Ρωσίας, λέει ο Marc Weller, καθηγητής διεθνούς δικαίου και πρώην εμπειρογνώμονας του ΟΗΕ για τη διαμεσολάβηση.
Η Ουκρανία έχει επίσης αμβλύνει τη στάση της μετά την εισβολή της Ρωσίας, με τον Πρόεδρο Ζελένσκι να λέει ότι οι Ουκρανοί τώρα κατάλαβαν ότι το ΝΑΤΟ δεν θα τους δεχόταν ως μέλη: "Είναι μια αλήθεια και πρέπει να αναγνωριστεί".
"Εργαζόμαστε πάνω σε έγγραφα που οι πρόεδροι θα μπορούν να συζητήσουν περαιτέρω και να υπογράψουν. Προφανώς αυτό έρχεται σύντομα γιατί αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να τερματιστεί αυτός ο πόλεμος", είπε ο κ. Ποντόλιακ στο αμερικανικό τηλεοπτικό δίκτυο PBS.
Θα καταλήξει ο Πούτιν σε συμφωνία με το ΝΑΤΟ;
Αν μη τι άλλο, ο Ρώσος πρόεδρος έχει διπλασιάσει την απέχθειά του για τη Δύση και την 30μελή αμυντική στρατιωτική συμμαχία της. Μπορεί να σκέφτεται έναν συμβιβασμό με την Ουκρανία, αλλά για αυτόν η Δύση έχει έναν στόχο - να διχάσει την κοινωνία στη Ρωσία και τελικά να την καταστρέψει.
Πριν από τον πόλεμο, ζήτησε από το ΝΑΤΟ να γυρίσει το ρολόι πίσω στο 1997 και να αντιστρέψει την επέκτασή του προς τα ανατολικά, αφαιρώντας τις δυνάμεις και τη στρατιωτική του υποδομή από τα κράτη μέλη που εντάχθηκαν στη συμμαχία μετά το 1997. Και να δεσμευτεί ότι δεν θα αναπτύξει "όπλα κρούσης κοντά στα σύνορα της Ρωσίας". Αυτό σημαίνει Κεντρική Ευρώπη, Ανατολική Ευρώπη και Βαλτική.
Στα μάτια του Προέδρου Πούτιν, η Δύση υποσχέθηκε το 1990 ότι το ΝΑΤΟ δεν θα επεκταθεί "ούτε μια ίντσα προς τα ανατολικά", αλλά το έκανε ούτως ή άλλως.
Αυτό ήταν πριν από την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, ωστόσο, η υπόσχεση που δόθηκε στον τότε Σοβιετικό Πρόεδρο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ αναφερόταν μόνο στην Ανατολική Γερμανία στο πλαίσιο μιας επανενωμένης Γερμανίας. Ο κ. Γκορμπατσόφ είπε αργότερα ότι "το θέμα της επέκτασης του ΝΑΤΟ δεν συζητήθηκε ποτέ" εκείνη την εποχή.
Έχοντας δει την προθυμία του Πούτιν να ερημώσει ευρωπαϊκές πόλεις για να επιτύχει τους στόχους του, οι δυτικοί ηγέτες δεν έχουν πλέον αυταπάτες, αναφέρει το BBC,
Ο καγκελάριος της Γερμανίας Όλαφ Σολτς πιστεύει ότι ο πρόεδρος της Ρωσίας "θέλει να καταλάβει την Ευρώπη σύμφωνα με την κοσμοθεωρία του" και ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν τον χαρακτήρισε εγκληματία πολέμου. Τόσο ο Σολτς όσο και ο Μακρόν έχουν μιλήσει για μια ήπειρο σε μια καμπή της ιστορίας της.
Πριν από τον πόλεμο, η Ρωσία ζήτησε να αποκλειστούν όλα τα πυρηνικά όπλα των ΗΠΑ πέρα από τα εθνικά της εδάφη. Οι ΗΠΑ είχαν προσφερθεί να ξεκινήσουν συνομιλίες για τον περιορισμό των πυραύλων μικρού και μεσαίου βεληνεκούς καθώς και για μια νέα συνθήκη για τους διηπειρωτικούς πυραύλους, αλλά υπάρχουν λίγες πιθανότητες να συμβεί αυτό προς το παρόν.
Η Τατιάνα Στανοβάγια φοβάται μια κλιμάκωση της αντιπαράθεσης στο στίλ του Ψυχρού Πολέμου: "Έχω την αίσθηση ότι πρέπει να προετοιμαστούμε για ένα νέο τελεσίγραφο στη Δύση, το οποίο θα είναι πιο στρατιωτικοποιημένο και επιθετικό από όσο θα μπορούσαμε να φανταστούμε".
Τι θα ακολουθήσει για τη Ρωσία;
Ο Πρόεδρος Πούτιν έχει μείνει έκπληκτος από το μέγεθος της δυτικής απάντησης στην εισβολή του, σύμφωνα με το BBC. Ήξερε ότι τα μέλη του ΝΑΤΟ δεν θα έβαζαν ποτέ μπότες στο έδαφος στην Ουκρανία, αλλά δεν μπορούσε να μαντέψει την έκταση των κυρώσεων που έχουν ήδη δραματικές επιπτώσεις στην οικονομία της Ρωσίας και είναι έξαλλος.
Η ΕΕ, οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και ο Καναδάς στόχευσαν την οικονομία της Ρωσίας με διάφορους τρόπους:
- Τα περιουσιακά στοιχεία της κεντρικής τράπεζας της Ρωσίας έχουν παγώσει και οι μεγάλες τράπεζες έχουν αποκλειστεί από το διεθνές δίκτυο μεταφοράς πληρωμών SWIFT
- Οι ΗΠΑ έχουν απαγορεύσει τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου και φυσικού αερίου. η ΕΕ στοχεύει να μειώσει τις εισαγωγές φυσικού αερίου κατά δύο τρίτα εντός ενός έτους και το Ηνωμένο Βασίλειο στοχεύει να καταργήσει σταδιακά το ρωσικό πετρέλαιο έως το τέλος του 2022
- Η Γερμανία ανέστειλε την έγκριση του ρωσικού αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream 2
- Οι ρωσικές αεροπορικές εταιρείες έχουν αποκλειστεί από τον εναέριο χώρο πάνω από την ΕΕ, το Ηνωμένο Βασίλειο και τον Καναδά
- Προσωπικές κυρώσεις έχουν επιβληθεί στον Πρόεδρο Πούτιν, τον Υπουργό Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ και πολλά άλλα άτομα
- Καμία ειρηνευτική συμφωνία με την Ουκρανία δεν θα θέσει τέλος σε αυτές τις κυρώσεις, και ο Βλαντιμίρ Πούτιν το γνωρίζει αυτό. Αντίθετα, στράφηκε εναντίον των Ρώσων που αντιτάχθηκαν στον πόλεμο.
Σχεδόν 15.000 αντιπολεμικοί διαδηλωτές έχουν φυλακιστεί και σχεδόν όλα τα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης έχουν φιμωθεί. Δεν έχει απομείνει καμία ουσιαστική πολιτική αντιπολίτευση, καθώς είτε έχουν εγκαταλείψει τη χώρα είτε στην περίπτωση του Αλεξέι Ναβάλνι, έχουν φυλακιστεί.
"Ο ρωσικός λαός θα μπορεί πάντα να ξεχωρίζει τους αληθινούς πατριώτες από τα αποβράσματα και τους προδότες", λέει ο πρόεδρος της Ρωσίας.
Πηγή: BBC