Παρεμβάσεις για τις δραματικές εξελίξεις στο Μεσανατολικό μετά τον όλεθρο που προκάλεσε η σφοδρότερη και πλέον πολύνεκρη επίθεση της Χαμάς στο κράτος του Ισραήλ, κάνει ο Ισραηλινός ιστορικός Γιουβάλ Χαράρι σε διεθνή ΜΜΕ. Με τις αναλύσεις του στις εφημερίδες Washington Post και Guardian μιλά για το τραύμα που προκαλούν οι επιθέσεις και καταθέτει προτάσεις για διέξοδο από την σοβαρότερη κρίση στο Παλαιστιανιακό.
Την ώρα που όλα δείχνουν ότι επίκειται χερσαία επιχείρηση του Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας, ο Χαράρι προειδοποιεί ότι "ο αποτέλεσμα μιας τέτοιας πολιτικής απόφασης θα μπορούσε να είναι ακόμα χειρότερο".
"Πόνος, φόβος και θυμός"
"Πολλοί από τους δικούς μου φίλους και μέλη της οικογένειάς μου έχουν υποστεί ανείπωτες φρικαλεότητες" γράφει στον Guardian ενώ στην Washington Post αναφέρει ότι έχει φίλους και συγγενείς που ζουν στα κιμπούτς που χτυπήθηκαν με τη μεγαλύτερα βαναυσότητα, τα κιμπούτς Κφαρ Άζα και Μπέερι. "Ο 99χρονος θείος μου και η 89χρονη σύζυγός του είναι μέλη της κοινότητας του κιμπούτς Μπέερι. Όλες οι επαφές μαζί τους διακόπηκαν λίγο αφότου η Χαμάς κατέλαβε το κιμπούτς. Κρύβονταν στο σπίτι τους επί ώρες καθώς δεκάδες τρομοκράτες χτυπούσαν με μανία και σφαγίαζαν. Έλαβα ενημέρωση ότι επέζησαν. Ξέρω όμως πολλούς ανθρώπους που μόλις έλαβαν τα χειρότερα νέα της ζωής τους" γράφει για τα όσα έζησαν οι συγγενείς του.
Εχοντας αφουγκραστεί την οδύνη και τη συντριβή που βιώνουν, εξηγεί τι συμβαίνει στην πατρίδα του: "Η πιο ισχυρή χώρα στη Μέση Ανατολή είναι γεμάτη πόνο, φόβο και θυμό. Δεν έχω ούτε τη γνώση ούτε την ηθική εξουσία να μιλήσω για το πώς φαίνονται τα πράγματα από την παλαιστινιακή προοπτική. Αλλά τη στιγμή του μεγαλύτερου πόνου του Ισραήλ, θα ήθελα να προειδοποιήσω για το πώς φαίνονται τα πράγματα από την ισραηλινή πλευρά του φράχτη".
Ο Χαράρι λέει χαρακτηριστικά ότι "η ισραηλινοπαλαιστινιακή σύγκρουση εδώ και δεκαετίες εξελίσσεται με (πολιτικά) πειράματα και λάθη" και σημειώνει ότι "οι ειρηνευτικές πρωτοβουλίες από την πλευρά του Ισραήλ ήταν ανεπαρκείς και αλαζονικές". Ωστόσο εξηγεί ότι η παράδοση του μερικού ελέγχου της Λωρίδας Γάζας στους Παλαιστινίους ήταν η "πιο γενναιόδωρη προσφορά που έκανε ποτέ το Ισραήλ". Αλλά σχολιάζει ότι "το αποτέλεσμα για τους Ισραηλινούς ήταν η χειρότερη εκστρατεία τρομοκρατίας που είχαν βιώσει μέχρι τότε. Οι Ισραηλινοί εξακολουθούν να στοιχειώνονται από αναμνήσεις της καθημερινής ζωής στις αρχές της δεκαετίας του 2000, με λεωφορεία και εστιατόρια να βομβαρδίζονται καθημερινά. Αυτή η τρομοκρατική εκστρατεία οδήγησε στο θάνατο όχι μόνο εκατοντάδες Ισραηλινούς αμάχους, αλλά "σκότωσε" και την ειρηνευτική διαδικασία και την ισραηλινή αριστερά".
"Ίσως η ειρηνευτική προσφορά του Ισραήλ να μην ήταν αρκετά γενναιόδωρη λέει και θέτει το ερώτημα: "Ήταν όμως η τρομοκρατία η μόνη δυνατή απάντηση;"
Η πολιτική "βίαιης συνύπαρξης" του Νετανιάχου
Εξηγώντας έτσι πώς απέτυχε το πείραμε της Γάζας, εντοπίζει εκεί τα αίτια της ανόδου στην εξουσία του σημερινού πρωθυπουργού Νετανιάχου. Τι έκανε ο Νετανιάχου; "Ο Νετανιάχου πρωτοστάτησε σε ένα άλλο πείραμα. Εφόσον η ειρηνική συνύπαρξη είχε αποτύχει, υιοθέτησε μια πολιτική βίαιης συνύπαρξης. Το Ισραήλ και η Χαμάς αντάλλασσαν χτυπήματα σε εβδομαδιαία βάση και σχεδόν κάθε χρόνο γινόταν μια μεγάλη στρατιωτική επιχείρηση, αλλά για μιάμιση δεκαετία, οι Ισραηλινοί πολίτες συνέχιζαν να ζουν σε απόσταση λίγων εκατοντάδων μέτρων από τις βάσεις της Χαμάς στην άλλη πλευρά του φράχτη". Η σκληρή διαπίστωση που κάνει ο Χαράρι είναι ότι "η ημέρα του τρόμου που μόλις γνώρισε το Ισραήλ σηματοδοτεί το τέλος του πειράματος του Νετανιάχου στη βίαιη συνύπαρξη".
Τα δύο άμεσα βήματα που προτείνει ο Χαράρι για την αποκλιμάκωση του πολέμου
Το πρώτο, συνοψίζεται ως εξής: Όποιος επιθυμεί την ειρήνη πρέπει να καταδικάσει απερίφραστα τις φρικαλεότητες της Χαμάς, να ασκήσει πίεση στη Χαμάς να απελευθερώσει αμέσως και άνευ όρων όλους τους ομήρους, και να συμβάλει στην αποτροπή της Χεζμπολάχ και του Ιράν από την επέμβαση. Αυτό θα έδινε στους Ισραηλινούς μια μικρή ανάσα και μια μικρή αχτίδα ελπίδας.
Και το δεύτερο, είναι η πρότασή του συγκροτηθεί ένας συνασπισμός των προθύμων - που να κυμαίνεται από τις ΗΠΑ και την ΕΕ μέχρι τη Σαουδική Αραβία και την Παλαιστινιακή Αρχή. Ο συνασπισμός αυτός θα πρέπει να πάρει τον έλεγχο και την ευθύνη για τη Λωρίδα της Γάζας από τη Χαμάς, να ανοικοδομήσει τη Γάζα και ταυτόχρονα να αφοπλίσει πλήρως τη Χαμάς και να αποστρατιωτικοποιήσει τη Λωρίδα της Γάζας.
Ο ίδιος, πάντως, αν και καταθέτει τις παραπάνω προτάσεις, ωστόσο σπεύδει να παραδεχτεί ότι "οι πιθανότητες να γίνουν αυτά τα βήματα είναι αρκετά μικρές". Αλλά, σημειώνει ότι "μετά την πρόσφατη φρίκη, οι περισσότεροι Ισραηλινοί δεν πιστεύουν ότι μπορούν να ζήσουν με τίποτα λιγότερο".
"Ποτέ ξανά"
Αναφερόμενος στους συγγενείς του, ο Χαράρι εξηγεί ότι για τους Εβραίους το πλήγμα είναι ανυπολόγιστο καθώς συνετρίβη η διασφάλιση ότι στο κράτος του Ισραήλ μπορούσαν να είανι ασφαλεί: "Η θεία μου και ο θείος μου είναι δύο σκληροί Εβραίοι — γεννημένοι στην Ανατολική Ευρώπη στα χρόνια του Μεσοπολέμου, έχουν ήδη χάσει ολόκληρο τον κόσμο τους στο Ολοκαύτωμα. Μεγαλώσαμε με ιστορίες για ανυπεράσπιστους Εβραίους που κρύβονταν από τους Ναζί σε ντουλάπια και κελάρια, χωρίς να ερχόταν κανείς να τους βοηθήσει. Το κράτος του Ισραήλ ιδρύθηκε για να διασφαλίσει ότι αυτό δεν θα συμβεί ποτέ ξανά".
Η ανάλυσή του για τις αιτίες που οδήγησαν σε αυτόν τον όλεθρο καταλήγουν σε μια λέξη: ύβρις.
Γράφει ο Χαράρι: "Οι Ισραηλινοί πληρώνουν το τίμημα της επί χρόνια ύβρεως. Οι κυβερνήσεις μας και πολλοί απλοί Ισραηλινοί ένιωσαν ότι ήμασταν τόσο πιο δυνατοί από τους Παλαιστίνιους, που μπορούσαμε απλώς να τους αγνοήσουμε. Υπάρχουν πολλά να επικριτικά να ειπωθούν για τον τρόπο με τον οποίο το Ισραήλ εγκατέλειψε την προσπάθεια να συνάψει ειρήνη με τους Παλαιστίνιους και έχει κρατήσει για δεκαετίες εκατομμύρια Παλαιστίνιους υπό κατοχή.
Ωστόσο, αυτό δεν δικαιολογεί τις θηριωδίες που διαπράχθηκαν από τη Χαμάς, η οποία σε καμία περίπτωση δεν υποστήριξε ποτέ καμία πιθανότητα για μια ειρηνευτική συνθήκη με το Ισραήλ και έκανε ό,τι περνά από το χέρι της για να σαμποτάρει την ειρηνευτική διαδικασία του Όσλο.
Όποιος θέλει ειρήνη πρέπει να καταδικάσει και να επιβάλει κυρώσεις στη Χαμάς και να απαιτήσει την άμεση απελευθέρωση όλων των ομήρων και τον πλήρη αφοπλισμό της Χαμάς.
Επιπλέον, ανεξάρτητα από το πόση ευθύνη αποδίδει κανείς στο Ισραήλ, αυτό δεν εξηγεί τη δυσλειτουργία του κράτους. Η ιστορία δεν είναι μια ιστορία ηθικής.
Η πραγματική εξήγηση για τη δυσλειτουργία του Ισραήλ είναι ο λαϊκισμός και όχι οποιαδήποτε υποτιθέμενη ανήθικη στάση. Επί πολλά χρόνια, το Ισραήλ κυβερνάται από έναν λαϊκιστή ισχυρό άνδρα, τον Νετανιάχου, ο οποίος είναι μια ιδιοφυΐα των δημοσίων σχέσεων αλλά ένας ανίκανος πρωθυπουργός. Έχει επανειλημμένα προτιμήσει τα προσωπικά του συμφέροντα από το εθνικό συμφέρον και έχει χτίσει την καριέρα του στη διαίρεση του έθνους εναντίον του εαυτού του. Έχει διορίσει ανθρώπους σε βασικές θέσεις με βάση την πίστη περισσότερο από τα προσόντα, ανέλαβε τα εύσημα για κάθε επιτυχία, ενώ ποτέ δεν αναλάμβανε την ευθύνη για αποτυχίες.
Ο κυβερνητικός συνασπισμός που δημιούργησε ο Νετανιάχου τον Δεκέμβριο του 2022 ήταν μακράν ο χειρότερος. Είναι μια συμμαχία ζηλωτών και ξεδιάντροπων οπορτουνιστών, οι οποίοι αγνόησαν τα πολλά προβλήματα του Ισραήλ - συμπεριλαμβανομένης της επιδείνωσης της κατάστασης ασφαλείας - και επικεντρώθηκαν αντ 'αυτού στην αρπαγή απεριόριστης εξουσίας για τον εαυτό τους. Για την επιδίωξη αυτού του στόχου, υιοθέτησαν εξαιρετικά διχαστικές πολιτικές, διέδωσαν εξωφρενικές θεωρίες συνωμοσίας για κρατικούς θεσμούς που αντιτίθενται στις πολιτικές τους και χαρακτήρισαν τις ελίτ που υπηρετούν τη χώρα ως προδότες του "βαθέως κράτους".
Η κυβέρνηση έλαβε επανειλημμένα προειδοποιήσεις από τις δικές της δυνάμεις ασφαλείας, και από πολλούς ειδικούς, ότι οι πολιτικές της έθεταν σε κίνδυνο το Ισραήλ και διέβρωναν την ισραηλινή αποτροπή σε μια περίοδο αυξανόμενων εξωτερικών απειλών. Ωστόσο, όταν ο αρχηγός του επιτελείου του Ισραηλινού Στρατού ζήτησε συνάντηση με τον Νετανιάχου για να τον προειδοποιήσει σχετικά με τις επιπτώσεις των πολιτικών της κυβέρνησης στην ασφάλεια, ο Νετανιάχου αρνήθηκε να τον συναντήσει".
Και καταλήγει: "Ανεξάρτητα από το τι πιστεύει κανείς για το Ισραήλ και την Ισραηλινο-Παλαιστινιακή σύγκρουση, ο τρόπος με τον οποίο ο λαϊκισμός διέβρωσε το ισραηλινό κράτος θα πρέπει να χρησιμεύσει ως προειδοποίηση για άλλες δημοκρατίες σε όλο τον κόσμο".