Ο Ιούνιος εξελίσσεται σε έναν άτυχο μήνα για τις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις. Ξεκίνησε με μια τολμηρή ουκρανική επίθεση με μη επανδρωμένα αεροσκάφη, σε αεροδρόμια που εκτείνονται από τη Σιβηρία στα ανατολικά έως το Μουρμάνσκ στα βόρεια, η οποία, σύμφωνα με την Ουκρανία, κατέστρεψε 41 μεγάλα αεροπλάνα, δηλαδή περίπου το ένα τρίτο του στόλου των στρατηγικών βομβαρδιστικών της Ρωσίας.
Αλλά ένα άλλο, πιο βαρυσήμαντο, στατιστικό στοιχείο ελλοχεύει. Πριν τελειώσει ο μήνας, η Ρωσία θα υποστεί πιθανότατα την εκατομμυριοστή της απώλεια (θάνατος ή τραυματισμός) από την αρχή της εισβολής της στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022. Αυτό προκύπτει αν υπολογίσουμε ότι περίπου 1.000 στρατιώτες καθημερινά σκοτώνονται η τραυματίζονται.
Οι τεράστιες απώλειες της Ρωσίας -οι οποίες ξεπερνούν κατά πολύ εκείνες που υπέστη σε όλους τους πολέμους της από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά- αποτελούν απόδειξη της πεισματικής άμυνας της Ουκρανίας απέναντι σε μια πολύ ισχυρότερη δύναμη. Ωστόσο, η ικανότητα της ρωσικής ηγεσίας να τις διαχειρίζεται και να συνεχίζει μάλιστα να στρατολογεί άνδρες για να τους ρίξει σε επιθέσεις κρεατομηχανής θα έπρεπε επίσης να θέτει απογοητευτικά ερωτήματα για τα ευρωπαϊκά μέλη του ΝΑΤΟ: πώς μπορούν οι δημοκρατίες που εκτιμούν την αξία του ατόμου, να αποτρέψουν έναν αντίπαλο που αδιαφορεί τόσο πολύ για τις ζωές των στρατιωτών του, ώστε να τους θυσιάζει, χρόνο με το χρόνο, σε έναν τιμωρητικό πόλεμο φθοράς;
Οι επιθέσεις που εξαπολύει η Ρωσία δεν προσφέρουν τίποτα, μόνο προκαλούν θύματα, λέει στον Economist ο Sir Lawrence Freedman, κορυφαίος Βρετανός στρατηγικός αναλυτής. "Αλλά δεν υπάρχουν σημάδια εξάντλησης, απλά συνεχίζουν".
Οι υπολογισμοί των δυτικών υπηρεσιών πληροφοριών
Ο ζοφερός απολογισμός των απωλειών προέρχεται από στοιχεία που συγκέντρωσε το ουκρανικό γενικό επιτελείο. Αλλά ο αριθμός δεν απέχει πολύ από τις εκτιμήσεις των δυτικών υπηρεσιών πληροφοριών.
Ταιριάζει επίσης κατά προσέγγιση με τις προσπάθειες των ρωσικών ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης, όπως τα Meduza και Mediazona, να καταμετρήσουν τα πτώματα. Μέχρι πέρυσι τέτοια εποχή, η Meduza υπολόγιζε ότι είχαν πεθάνει 106.000-140.000 Ρώσοι στρατιώτες. Μεγάλο μέρος της ανάλυσής τους βασίστηκε σε αρχεία κληρονομιάς και νεκρολογίες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Μια εκτίμηση της υπερβάλλουσας θνησιμότητας μεταξύ των Ρώσων ανδρών με βάση τα αρχεία κληρονομιών, έδωσε έναν αριθμό 165.000 νεκρών στρατιωτών μέχρι το τέλος του 2024, ενώ 90.000 είχαν προστεθεί τους προηγούμενους έξι μήνες. Δεδομένης της έντασης των ρωσικών επιχειρήσεων κατά το μεγαλύτερο μέρος του προηγούμενου έτους, δεν θα ήταν δύσκολο να φτάσουμε σε έναν αριθμό περίπου 250.000 νεκρών στρατιωτών μέχρι τώρα.
Η αναλογία των βαριά τραυματιών προς τους νεκρούς θεωρείται ότι είναι περίπου τέσσερα προς ένα, γεγονός που αντικατοπτρίζει τόσο τη σοβαρότητα των τραυματισμών στην Ουκρανία όσο και τη χαμηλή προτεραιότητα που δίνει η Ρωσία στην ιατρική εκκένωση και την άμεση νοσοκομειακή περίθαλψη των τραυματισμένων στο πεδίο της μάχης.
Ο Πούτιν χρειάζεται κάθε μήνα 30 με 40 χιλιάδες νέους στρατιώτες
Όπως και να έχει, είναι περίεργο το πώς η Ρωσία συνεχίζει να απορροφά τέτοιες συγκλονιστικές απώλειες (χρειάζεται να στρατολογεί 30.000-40.000 νέους στρατιώτες κάθε μήνα για να γεμίζει τις γραμμές του μετώπου). Για να τις βάλουμε σε ένα πλαίσιο, οι απώλειες της Ρωσίας μέχρι σήμερα ισοδυναμούν με το σύνολο των απωλειών της Βρετανίας στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Πλησιάζουν τις απώλειες της Αμερικής στην ίδια σύρραξη, όταν ο πληθυσμός της είχε παρόμοιο μέγεθος με τον σημερινό της Ρωσίας. Ο αριθμός των νεκρών στην Ουκρανία είναι πιθανώς υπερτετραπλάσιος από αυτόν που υπέστη η Αμερική στα οκτώ χρόνια της άμεσης εμπλοκής της στον πόλεμο του Βιετνάμ, όταν οι ΗΠΑ συγκλονίζονταν από μαζικές διαμαρτυρίες.
Οι απώλειες της Ρωσίας είναι επίσης περίπου δέκα φορές υψηλότερες από τον συνολικό αριθμό των θυμάτων που υπέστη η Σοβιετική Ένωση στο Αφγανιστάν.
Παρά ταύτα, ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν δέχεται μικρή εσωτερική πίεση για να σταματήσει τον πόλεμο. Έχοντας χάσει το μεγαλύτερο μέρος του κυρίως επαγγελματικού στρατού που ξεκίνησε για να νικήσει την Ουκρανία πριν από τρία χρόνια, το Κρεμλίνο βρήκε έναν σχεδόν εντελώς νέο τρόπο για να αναπληρώσει το ανθρώπινο δυναμικό στο μέτωπο χωρίς να διακινδυνεύσει κοινωνική αποσταθεροποίηση. Συνδυάζει την ιδεολογική στρατιωτικοποίηση της κοινωνίας, πείθοντας τους περισσότερους Ρώσους ότι εμπλέκονται σε έναν πόλεμο εναντίον ενός ιμπεριαλιστικού ΝΑΤΟ με ολοένα και πιο πλούσια συμβόλαια για όσους είναι πρόθυμοι να καταταγούν.
Τα ποσά που καταβάλλονται στους στρατιώτες, η πλειονότητα των οποίων προέρχεται από φτωχές οικογένειες και είναι τριάντα και σαράντα ετών, αλλάζουν πραγματικά τη ζωή πολλών οικογενειών. Μέχρι το τέλος του περασμένου έτους, σύμφωνα με την Έλενα Ράτσεβα, μια Ρωσίδα πρώην δημοσιογράφο που τώρα είναι ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, το μπόνους υπογραφής είχε φτάσει τα 1,19 εκατ. ρούβλια (15.000 δολάρια), ενώ ο μέσος ετήσιος μισθός ενός συμβασιούχου στρατιώτη κυμαινόταν μεταξύ 3,5 και 5,2 εκατ. ρουβλιών, δηλαδή έως και πέντε φορές τον μέσο μισθό. Εάν ένας συμβασιούχος στρατιώτης σκοτωθεί, η οικογένειά του θα λάβει μεταξύ 11 και 19 εκατ. ρούβλια.
Σύμφωνα με έρευνα του Κέντρου Levada, ενός ανεξάρτητου οργανισμού δημοσκοπήσεων, τον περασμένο Οκτώβριο, το 40% των Ρώσων ενέκρινε την κατάταξη ενός μέλους της οικογένειας ή ενός στενού φίλου. Σε ρεπορτάζ μιας άλλης δημοσιογράφου, της Olesya Gerasimenko, διαπιστώθηκε ότι πολλοί μεσήλικες πατέρες συνοδεύονταν από τις συζύγους και τα παιδιά τους όταν πήγαιναν να υπογράψουν, αποφασισμένοι να βελτιώσουν την τύχη της οικογένειάς τους.
Ο αντίκτυπος είναι ορατός στις μικρές πόλεις της Ρωσίας, όπου η στρατολόγηση ήταν έντονη. Χτίζονται νέα σπίτια, εμφανίζονται στους δρόμους πιο έξυπνα αυτοκίνητα και ανοίγουν nail bars και γυμναστήρια.