Ο πολιτικός σεισμός που προκαλεί στην Αμερική η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου του Κολοράντο με την οποία απαγορεύεται στον Ντόναλντ Τραμπ να είναι υποψήφιος εκ νέου για το αξίωμα του προέδρου των ΗΠΑ, έχει τις ρίζες του στο τέλος του Αμερικανικού Εμφυλίου.
Το δικαστήριο βασίστηκε σε διάταξη του Αμερικανικού Συντάγματος που εισήχθη με τη λεγόμενη 14η Τροπολογία για να προστατεύει το πολίτευμα από πρόσωπα που έχουν "εμπλακεί σε εξέγερση ή στάση" και που είχε στο στόχαστρό της τους οπαδούς της Συνομοσπονδίας, τους Νότιους δηλαδή που είχαν ηττηθεί στον πόλεμο της απόσχισης (1861-1865). Με την πρόβλεψη αυτή αποκλείονταν από όλα τα δημόσια αξιώματα όσοι- ενώ είχαν ορκιστεί να υπερασπίζονται το Σύνταγμα- προέβησαν σε "ανταρσία".
Συγκεκριμένα, η παράγραφος 3 της 14ης Τροπολογίας που ψηφίστηκε το 1868 προβλέπει ότι "κανένα πρόσωπο δεν θα γίνεται Γερουσιαστής ή αντιπρόσωπος στο Κογρέσο ή εκλεγμένος Πρόεδρος ή Αντιπρόεδρος, ή θα κατέχει οποιοδήποτε αξίωμα, πολιτικό ή στρατιωτικό, στις Ηνωμένες Πολιτείες ή σε οποιαδήποτε Πολιτεία, ή ως μέλος οποιουδήποτε νομοθετικού σώματος πολιτείας, ή ως εκτελεστικός ή δικαστικός αξιωματούχος οποιασδήποτε πολιτείας, εφόσον, ενώ έχει ορκιστεί στο Σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών, εμπλακεί σε εξέγερση ή στάση ή έχει υποστηρίξει τους εχθρούς των Ηνωμένων Πολιτειών. Ωστόσο, το Κογκρέσο μπορεί με ψήφο των δύο τρίτων κάθε σώματος να αφαιρέσει αυτή την ανικανότητα".
Είναι η πρώτη φορά που το 3ο τμήμα της 14ης Τροποποίησης του αμερικανικού Συντάγματος χρησιμοποιείται για να αποκλειστεί ένας υποψήφιος για την προεδρία.
Η δικαστική απόφαση από το Κολοράντο δικαιώνει μια στρατηγική που έχει καταστρωθεί σε πολλές αμερικανικές πολιτείες ώστε να υψωθεί νομικό τείχος απέναντι στον Τραμπ και να μην μπορέσει να διεκδικήσει δεύτερη θητεία στον Λευκό Οίκο.
Πρώτος στόχος αυτής της στρατηγικής είναι να μην μπορέσει ο Τραμπ να διεκδικήσει το χρίσμα του Ρεπουμπλικανικού κόμματος.
Ως προς την πολιτεία του Κολοράντο αυτό φαίνεται ότι επετεύχθη, ενώ ενδιαφέρον έχει ότι η στρατηγική αυτή κερδίζει προοδευτικά έδαφος ακόμα και στους κόλπους των Ρεπουμπλικανών. Η πρώτη αυτή νίκη της πλευράς που μάχεται με κάθε νομικό εφόδιο για να αποτρέψει την επανεκλογή Τραμπ, θα κριθεί οριστικά τον Ιανουάριο, όταν θα εκδικαστεί η έφεση της πλευράς του πρώην προέδρου των ΗΠΑ. Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για απόφαση που έχει εφαρμογή μόνο εντός των ορίων της πολιτείας του Κολοράντο, που έχει πληθυσμό περίπου 6 εκατ. κατοίκους και συμμετέχει στις εκλογές με 9 εκλέκτορες.
Οι επικριτές της απόφασης υποστηρίζουν ότι στερεί από τους Αμερικανούς πολίτες το δικαίωμά τους να εκφράσουν την ετυμηγορία τους επί του αν ο πρώην πρόεδρος πρέπει ή όχι να επιστρέψει στον Λευκό Οίκο.
Μπαράζ δικαστικών μαχών για να υψωθεί νομικό τείχος απέναντι στον Τραμπ
Το επόμενο διάστημα, θα επιδιωχθεί να ληφθούν ανάλογες δικαστικές αποφάσεις και σε άλλες Πολιτείες. Για την ώρα, έχει απορριφθεί η προσφυγή στη δικαιοσύνη με το ίδιο αίτημα (δλδ. της απαγόρευσης συμμετοχής στις εκλογές στον Τραμπ βάσει της 14ης Τροπολογίας) στην πολιτεία του Νιού Χάμσιρ, ενώ δικαστής στο Μίσιγκαν έκρινε ότι πρόκειται για "μη εκδικάσιμο πολιτικό ζήτημα", για το οποίο αρμόδιο να αποφασίσει είναι το Κογκρέσο και όχι οι πολιτείες. Άλλο δικαστήριο στη Μινεσότα απέρριψε την προσπάθεια να "μπλοκαριστεί" ο Τραμπ ενόψει των προκριματικών, αλλά άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να δεχτεί την εκδίκαση παρόμοιου αιτήματος ενόψει των προεδρικών εκλογών.
Τελικός κριτής όλων των νομικών προσπαθειών θα είναι το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ. Υπενθυμίζεται ωστόσο ότι η σύνθεσή του είναι αποτέλεσμα επιλογών του Ντόναλντ Τραμπ, όταν ήταν ακόμη πρόεδρος των ΗΠΑ.
Τι ήθελαν να πετύχουν μετά τον Εμφύλιο με το 3ο τμήμα της 14ης Τροπολογίας
Η 14η Τροπολογία του αμερικανικού Συντάγματος επικυρώθηκε μετά τον αμερικανικό εμφύλιο ενώ το 3ο τμήμα της προστέθηκε για να διασφαλίσει ότι, μετά την επανένωση των 11 Νότιων Πολιτειών, οι αποσχιστές δεν θα μπορούσαν να να επιστρέψουν στα κυβερνητικά αξιώματα που κατείχαν πριν τον Εμφύλιο.
Τα πρόσωπα που, κατά κύριο λόγο, ήταν στο στόχαστρο ήταν ο Τζέφερσον Ντέιβις, πρόεδρος της Συνομοσπονδίας των Νοτίων και ο αντιπρόεδρός του, Αλεξάντερ Στίβενς, που είχαν υπάρξει μέλη του Κογκρέσου πριν τον Εμφύλιο.
Πώς αφορά τον Τραμπ
Μετά την πρωτοφανή εξέγερση της 6ης Ιανουαρίου 2021 και την εισβολή όχλου στο Καπιτώλιο, ο Ντόναλντ Τραμπ κλητεύθηκε από το Κογκρέσο κατηγορούμενος ως "υποκινητής της εξέγερσης".
Αν η Γερουσία είχε ψηφίσει καταδικάζοντας τον Τραμπ, θα χρειαζόταν απλώς μια δεύτερη ψηφοφορία με απλή πλειοψηφία για να του απαγορευθεί να διεκδικήσει ξανά αξίωμα. Αλλά όταν η υπόθεση είχε πάει στη Γερουσία, δεν είχε υπάρξει πλειοψηφία των δύο τρίτων ώστε να του επιβληθεί πλήρης απαγόρευση.
Οπότε τώρα, τον λόγο έχουν τα πολιτειακά δικαστήρια και εν συνεχεία το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ.