Η πρώτη επίσημη αντίδραση της Τουρκίας μετά την ανακοίνωση του θανάτου του Φετουλλάχ Γκιουλέν, του μεγαλύτερου εχθρού του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, επιβεβαιώνει το αγεφύρωτο χάσμα μεταξύ των δύο ανδρών.
Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, χαρακτήρισε τον Γκιουλέν ως ηγέτη μιας "σκοτεινής οργάνωσης". Και σε πολύ έντονο ύφος, τόνισε: "Η αποφασιστικότητα του έθνους μας στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας θα συνεχιστεί και αυτή η είδηση του θανάτου του δεν θα μπορούσε να μας οδηγήσει ποτέ σε εφησυχασμό".
Ήταν πράγματι μέντορας του Ερντογάν ο άνθρωπος που μετατράπηκε στον χειρότερο εχθρό του;
Η διαδρομή του Γκιουλέν ξεκίνησε το 1959 ως ιμάμης. Ο πρώτος διορισμός του έγινε στην Αδριανούπολη, στην ανατολική Θράκη, αλλά στην πορεία δημιούργησε ένα ισλαμικό κίνημα που απέκτησε έναν εντυπωσιακό μηχανισμό και ένα πολύ εκτεταμένο δίκτυο επιρροής.
Αυτό που ξεχώριζε στο δίκτυο του Γκιουλέν και την ιδεολογία του, είναι ότι συνδύαζε το παραδοσιακό Ισλάμ με δυτικές αντιλήψεις και πρακτικές. Υποστήριζε δηλαδή την ενσωμάτωση των μουσουλμάνων στον σύγχρονο κόσμο- δίνοντας έμφαση στην επιτυχία τους- αλλά με τρόπο που να διατηρείται έντονα ο συντηρητικός τρόπος ζωής στην ιδιωτική σφαίρα.
To 1999 διέρρευσε μια ομιλία του σε στενό κύκλο συνεργατών και προκάλεσε υποψίες ότι πιθανώς ήθελε τον έλεγχο του κράτους και των μηχανισμών του. Σε εκείνη την ομιλία έλεγε ο Γκιουλέν στους οπαδούς του: "Πρέπει να κινηθείτε στις αρτηρίες του συστήματος, χωρίς κανείς να καταλάβει την παρουσία σας, μέχρις ότου φθάσετε σε όλα τα κέντρα εξουσίας…"
Ο ίδιος ο Γκιουλέν όμως ισχυριζόταν τα επόμενα χρόνια ότι αυτά που είχε πει είχαν παρερμηνευθεί. Ομως η δύναμη που είχε αποκτήσει εντός του κρατικού μηχανισμού, είχαν ως αποτέλεσμα να βρεθεί κατηγορούμενος από τους κεμαλιστές πως κάνει πολιτική και υπονομεύει το κοσμικό καθεστώς.
Γι΄αυτό και έπειτα από μια σιωπηρή συμφωνία με τον τότε πρωθυπουργό Ετσεβίτ, αποφάσισε, ύστερα από ένα ταξίδι στην Αμερική το 1999 για ιατρικούς λόγους, να παραμείνει εκεί. Και παρά το γεγονός ότι αργότερα αθωώθηκε στα δικαστήρια, εκείνος προτίμησε να μην επιστρέψει στην Τουρκία.
Η σχέση Γκιουλέν με τον Ερντογάν
Στην αρχή, από την αυτοεξορία του, είδε με συμπάθεια το κίνημα του Ερντογάν και φαίνεται να τον βοήθησε να ανέλθει στην εξουσία. Γρήγορα θα έρθει όμως η ρήξη, καθώς και για τον σημερινό πρόεδρο της Τουρκίας, η εξουσία που είχε αποκτήσει το κίνημα ήταν λόγος να τον υποψιάζεται ότι επιθυμεί τον πλήρη έλεγχο της εκτελεστικής εξουσίας. Υπολογίζεται ότι χιλιάδες οπαδοί του είχαν διεισδύσει στον κρατικό μηχανισμό και ειδικά στη Δικαιοσύνη, στα στρατό και τα σώματα ασφαλείας.
Από την Αμερική πλέον, παρακολουθούσε τις εξελίξεις και, παρότι συχνά ισχυριζόταν το αντίθετο, είναι σαφές πως η στήριξή του ήταν αυτή που δυνάμωσε τον Ερντογάν μετά την εκλογική του νίκη το 2002. Χιλιάδες άνθρωποι του κινήματος διείσδυσαν στον στρατό, στα σώματα ασφαλείας και σε θέσεις εξουσίας.
Η ρήξη θα έρθει στη δημοσιότητα το 2013, με αφορμή μια σειρά από οικονομικά σκάνδαλα, τα οποία ο Γκιουλέν θεωρούσε σκευωρίες και κατασκευασμένες κατηγορίες.
Θα ακολουθήσουν οι πρώτες διώξεις των Γκιουλενιστών και η εκκαθάριση του κρατικού μηχανισμού από τους οπαδούς του Κινήματος θα πάρει διαστάσεις χιονοστιβάδας μετά το 2016, και την απόπειρα πραξικοπήματος εναντίον του Ερντογάν. Ο Ερντογάν είναι πεπεισμένος ή τουλάχιστον έτσι ισχυρίζεται, ότι πίσω από το αποτυχημένο κίνημα του Στρατού ήταν ο Φετουλάχ Γκιουλέν. Δεν έχει αποδειχθεί.
Μετά την απόπειρα πραξικοπήματος, πάνω από ένα εκατομμύριο άνθρωποι κατηγορήθηκαν ως τρομοκράτες και πολλοί εξ αυτών είτε οδηγήθηκαν στις φυλακές είτε πήραν τον δρόμο της εξορίας. Ορισμένοι έφθασαν και στην Ελλάδα και έκτοτε ζουν εδώ. Πιο χαρακτηριστική είναι η περίπτωση των 8 Τούρκων αξιωματικών που το 2018 ζήτησαν άσυλο στην Ελλάδα. Η Τουρκία κατηγορούσε την τότε ελληνική κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα ότι υποστήριζε "γκιουλενιστές τρομοκράτες".
Μετά την απόπειρα εναντίον του Ερντογάν, η απαίτηση του Τούρκου προέδρου να εκδοθεί στην Τουρκία ο Γκιουλέν, σκίαζε τις σχέσεις Αγκυρας και Ουάσινγκτον.
Ο Τούρκος πρόεδρος είχε φθάσει στο σημείο να κρατάει φυλακισμένο στην Τουρκία τον Αμερικανό πάστορα Μπράνσον- προκαλώντας τη μεγάλη δυσφορία του Λευκού Οίκου- για να εκβιάσει την έκδοση του Γκιουλέν. Δεν τα κατάφερε.
Είχε έρθει σε επαφή ακόμα και με πρόσωπα κοντά στον Ντόναλντ Τραμπ για να μπορέσει να συλλάβει τον Γκιουλέν. Οι επαφές δεν απέδωσαν.
Σε κάθε περίπτωση τα μέτρα ασφαλείας που έπαιρνε ο Γκιουλέν τα τελευταία χρόνια ήταν δρακόντεια και για να τον επισκεφθεί κανείς, ήταν μια περιπέτεια.
Ο ίδιος σπανίως έβγαινε πια από το κτήριο στο οποίο έμενε και περιόριζε τις εξόδους του σε μερικές βόλτες στον κήπο.
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr
![Λονδίνο: Ξέσπασε πυρκαγιά στα πρώην κεντρικά γραφεία του BBC - 110 πυροσβέστες στη μάχη [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x257/75,0,533,257/crop/both/0c/0c5b36eb27014d98889c7f4f09437718.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Σε λαϊκό προσκύνημα η σορός του Αρμάνι - Πλήθος κόσμου αποτίει φόρο τιμής στον θρυλικό Ιταλό σχεδιαστή [εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x405/0,21,608,262/crop/both/28/2805bf0e140248fdad9debd11ad28a9f.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Στα εγκαίνια της 89ης ΔΕΘ ο Κυριάκος Μητσοτάκης [εικόνες - βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/crop/both/32/3281057754f243a7873c62f7267256ec.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Η γλυκιά αφιέρωση του Καπουτζίδη στον σύντροφό του - "Με έκανε να μην φοβάμαι το για πάντα" [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu338x532/0,13,338,203/crop/both/6e/6ea085950df84a109af4a86d3c94c574.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Τουρκία: Πολυτελές γιοτ βυθίστηκε 15 λεπτά μετά την καθέλκυσή του – Οι επιβάτες πήδηξαν στη θάλασσα [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x274/14,0,502,274/crop/both/05/0578a033f6d44b64b8586624f1a6e09d.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Σι, Πούτιν και Κιμ μαζί στην παρέλαση στην Κίνα - Ο Τραμπ τους κατηγορεί για συνωμοσία [εικόνες - βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x414/0,65,608,406/crop/both/2c/2cf7ec60888d4c098728314a23c83943.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Πυροβολισμοί στη Μινεσότα: 12χρονη ομογενής ανάμεσα στους τραυματίες της επίθεσης στην εκκλησία [εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x405/0,79,608,320/crop/both/24/2474f42f8cd04c8e892977f59c247a6c.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Τουρκάλα τραγουδίστρια ερμηνεύει στα ελληνικά το "Όλα σε θυμίζουν" και "ρίχνει" το TikTok [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu574x452/0,53,574,375/crop/both/bd/bd5611c4c2b443dd808620d2888ab1cc.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Ρεπουμπλικανή υποψήφια στο Τέξας καίει το Κοράνι με φλογοβόλο - Είναι μετανάστρια από την Κολομβία [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x521/0,40,608,381/crop/both/2c/2ca32b1044bf4f799092fdf45b8faf4b.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Τεράστιο σύννεφο σκόνης κατάπιε το Φοίνιξ της Αριζόνα: Το φαινόμενο "χαμπούμπ" οδήγησε σε μηδενική ορατότητα [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu609x399/0,0,609,342/crop/both/26/26b2c13ea88048a58697e1fead55ea9f.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Χαλίτ Γιουκάι: Υποβρύχιο ρομπότ κατέγραψε τη σορό του Τούρκου επιχειρηματία στον βυθό του Μαρμαρά - Πώς εντοπίστηκε [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x332/0,11,608,252/crop/both/a5/a5e2bfd122b84d8bb56e17b7ccea8713.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![ΗΠΑ: Ένοπλοι άνοιξαν πυρ σε πάρκο της Νέας Υόρκης - 1 νεκρός και 4 τραυματίες [εικόνες-βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x396/0,94,608,335/crop/both/fc/fc7d516561dd4a42b99eb0abb950eaaf.jpg?quality=60&404=default&v=2)