Η ιστορία της Άννας, της "Μπαμπούσκα Ζ" από το Χάρκοβο, είναι ένα από τα καλύτερα παραδείγματα για να εξηγηθεί ο μηχανισμός της ρωσικής προπαγάνδας, που κατά τη διάρκεια του πολέμου στην Ουκρανία αναζητεί διαρκώς πρόσωπα για να τα αναδείξει ως ηρωικές μορφές.
Λέγεται πως πίσω από το μεγαλύτερο ψέμα κρύβονται πάντα ψήγματα αλήθειας. Η ηλικιωμένη Ουκρανή έγινε γνωστή, όταν κυκλοφόρησε στα κοινωνικά δίκτυα ένα διαπιστωμένα αυθεντικό βίντεο, όπως προκύπτει και από την έρευνα που έκανε το BBC, από την συνάντησή της με Ουκρανούς στρατιώτες.
Το βίντεο έγινε viral. Η γυναίκα βγήκε να προϋπαντήσει τους στρατιώτες που είχαν πλησιάσει το σπίτι της για να της προσφέρουν βοήθεια και να της δώσουν μια σακούλα με τρόφιμα. Πιστεύοντας ότι επρόκειτο για Ρώσους, κράδαινε μια σοβιετική σημαία.
Οι Ουκρανοί στρατιώτες της άρπαξαν τη σημαία και την ποδοπάτησαν. Η γυναίκα ένιωσε βαθιά προσβεβλημένη. Για εκείνη, "μια απλή χωριάτισσα", όπως λέει, η σημαία είναι ιερή. Για αυτή τη σημαία σκοτώθηκαν οι γονείς μου στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο".
"Είμαι μια απλή χωριάτισσα"
Το σύμβολο του σοβιετικού καθεστώτος, η κόκκινη σημαία με το σφυροδρέπανο, έδωσε γρήγορα στη γυναίκα το προσωνύμιο "Μπαμπούσκα Ζ", που σημαίνει γιαγιά στα ρωσικά, ενώ το γράμμα "Ζ" παραπέμπτει στο σύμβολο που εμφανίζεται πάνω στα ρωσικά άρματα μάχης.
"Δεν πρέπει να με θεωρούν ηρωίδα. Είμαι μια απλή χωριάτισσα. Δεν καταλαβαίνω γιατί έγινα διάσημη", αναρωτιέται η ίδια.
Στο Κρεμλίνο το κατάλαβαν όμως, πολύ καλά. Η περίπτωση της ήταν ιδανική για να δώσουν πρόσωπο στο αφήγημα ότι οι Ουκρανοί βλέπουν τους Ρώσους σαν απελευθερωτές. Ήταν επιτέλους, μια απόδειξη πως η "Μητέρα Ρωσία" ζει ακόμα στις καρδιές των Ουκρανών.
Μέσα σε ελάχιστες μέρες η εικόνα της Άννας με το μαντίλι στο κεφάλι, την τσόχινη φούστα και τα χωριάτικα χοντροπάπουτσα της, έκανε την εμφάνισή της από τη Μόσχα μέχρι τη Σιβηρία και τη νήσο Σαχαλίνη, σε κάθε απίθανη παραλλαγή.
Murals, γλυπτά, καρτ ποστάλ και αυτοκόλλητα ακόμη και ποίηματα και τραγούδια γράφτηκαν για αυτήν.
Στη μαρτυρική Μαριούπολη μπορεί οι υποδομές να είναι διαλυμμένες και οι κάτοικοι να κινδυνεύουν ακόμη και με πανδημία χολέρας, όμως οι Ρώσοι έκαναν τα αποκαλυπτήρια αγάλματος της "Μπαμπούσκα Ζ".
Ποια είναι η "Μπαμπούσκα Ζ"
Το ρεπορτάζ του BBC αποκαλύπτει το όνομα της γυναίκας. Είναι η 69χρονη Άννα Ιβάνοβα, κάτοικος του χωριού Βαλίκα Ντανιλίβκα, στα περίχωρα του Χαρκόβου. Εκεί ζει με τον άντρα της, τα σκυλιά της, τις γάτες και τα κουνέλια της.
Όταν οι δημοσιογράφοι του βρετανικού δικτύου της δείχνουν όλες τις απεικονίσεις της, η γυναικεία φιλαρέσκεια έρχεται στην επιφάνεια. "Μοιάζω στ' αλήθεια τόσο γριά;" τους ρωτάει. "Λες και με κοιτάζει μια άγνωστη!".
Η Άννα δεν υποστηρίζει τον πόλεμο. Το λέει ξεκάθαρα. "Πώς μπορώ να υποστηρίζω το να πεθαίνουν δικοί μου άνθρωποι; Τα εγγόνια μου και τα δισεγγονά μου αναγκάστηκαν να πάνε στην Πολωνία. Ζούμε μέσα στο φόβο και τον τρόμο".
Στην ερώτηση γιατί όμως βγήκε με τη σοβιετική σημαία απαντά πως η κίνησή της παρεξηγήθηκε. Υποστηρίζει ότι μπέρδεψε τους Ουκρανούς και τους πέρασε για Ρώσους.
"Ήμουν απλώς χαρούμενη που οι Ρώσοι είχαν έρθει σε μας αντί να μας πολεμούν. Ήμουν χαρούμενη γιατί πίστευα ότι θα ήμασταν πάλι ενωμένοι".