Αίγινα η διαχρονική: Τα μυστικά του νησιού που λάτρεψε ο Καζαντζάκης και ο Βάρναλης

facebook

Φιστίκι και θάλασσα. Είναι τα δύο χαρακτηριστικά που ξεχωρίζουν την Αίγινα και την έχουν κάνει γνωστή στα πέρατα του κόσμου. Το "νησί των καλλιτεχνών", όπως συχνά αναφέρεται, φέρει πλούσια ιστορία αιώνων που ξεκινά από τα πρώτα χρόνια της αρχαιότητας. Ακόμα και σήμερα, κάθε γωνιά της "φωνάζει" ελληνική ιστορία. Κάθε μέρος της θυμίζει Ελλάδα.

Διαβάστε Επίσης

Αστυπάλαια: Η φιλόξενη "πεταλούδα του Αιγαίου" - Οδηγός για αρχάριους επισκέπτες - Οι παραλίες, το φαγητό και τα αξιοθέατα

"Κάθε δεντρί κι ο ίσκιος του", έλεγαν οι παλιοί Αιγινήτες. Ή αλλιώς, κάθε τόπος έχει τη δική του αύρα του, η οποία σίγουρα είναι μοναδική. Όχι μόνο για τις μοναδικές παραλίες και το άρωμα Αιγαίου, αλλά για τα "μυστικά" που κάνουν κάθε τόπο ξεχωριστό. Για τις μικρές άγνωστες ιστορίες που δίνουν χαρακτήρα και υπόσταση στη γη, τον αέρα και τη θάλασσα της κάθε περιοχής. Ποια είναι όμως αυτά τα "μυστικά" που θέλουν χρόνο για να ανακαλύψει κανείς;

Το "κουκούλι" του Νίκου Καζαντζάκη

Έχοντας επιστρέψει στην Eλλάδα το 1931, ο Νίκος Καζαντζάκης εγκαθίσταται στην Aίγινα όπου και αγοράζει γη το, το χωράφι στο Λιβάδι το 1935, με την επιστροφή του από την Ιαπωνία και την Kίνα. Το νησί το ερωτεύτηκε, κι εκεί έχτισε την πρώτη μόνιμη κατοικία της ζωής του το Μάη του ’36, σε σχέδια του αρχιτέκτονα Βασίλη Δούρα, για να απομονωθεί μεγάλα διαστήματα, κυρίως τα χρόνια της κατοχής, γράφοντας ή ολοκληρώνοντας κάποια από τα αριστουργήματα που κληροδότησε στην παγκόσμια διανόηση.

Εγκαταστάθηκε εκεί με τη γυναίκα του, Ελένη, την άνοιξη του επόμενου χρόνου, ενώ το σπίτι ήταν ακόμα ημιτελές, κι η κατασκευή ολοκληρώθηκε με την προσωπική τους εργασία, και τον Καζαντζάκη να βοηθάει τους χτίστες, να αρμολογεί, να επιβλέπει. Ίσως γι αυτό το αγάπησε τόσο που να το λέει "κουκούλι" του.

Εκεί εξάλλου ο συγγραφέας πέρασε τη δύσκολη περίοδο από το 1940 έως το 1944 έχοντας και εκείνος βρει καταφύγιο γόνιμο και φιλόξενο στο νησί. Είναι το ίδιο σπίτι όπου εκείνος ατενίζοντας από την ανεμπόδιστη θέα τη θάλασσα και κολυμπώντας στα κρυφά βράχια από κάτω, ολοκλήρωσε την έκτη γραφή της Οδύσσειας. Οι διηγήσεις λένε πως ο Καζαντζάκης κάθε φθινόπωρο ανέβαινε στην ταράτσα όπου ήταν το γραφείο του κι άνοιγε τα χέρια για να καλωσορίσει τα πρωτοβρόχια ως "μεροκάματο" για τα δικά του γραπτά.

Στο "κουκούλι", το ζεύγος Καζαντζάκη θα μείνει μέχρι το 1946. Εκεί θα φιλοξενήσουν το Σικελιανό, τον Πρεβελάκη, τον Κακριδή και δεκάδες άλλους φίλους κι εκεί ο θα γράψει ο συγγραφέας μεγάλο μέρος του έργου του, καθώς εκτός από την Οδύσσεια συνθέτει τα κάντα για τις Τερτσίνες του, μεταφράζει Δάντη, Κοκτώ, Χάουπτμαν, Σαίξπηρ, Πιραντέλο, Γκαίτε και γράφει τις ταξιδιωτικές του εντυπώσεις, θεατρικά έργα και μυθιστορήματα στα γαλλικά.

Η οικία του διασώζεται μέχρι σήμερα. Το λιθόκτιστο κτίσμα που βρίσκεται στην περιοχή Πλακάκια έχει ανακαινιστεί σήμερα. Αν και δεν είναι ανοιχτό στο κοινό, μια πέτρινη επιγραφή στην οποία αναγράφεται "εδώ έχει ζήσει ο Νίκος Καζαντζάκης" θυμίζει ότι ο σπουδαίος συγγραφέας έμεινε κάποτε εκεί.

Το νησί των "καλλιτεχνών"

Εκτός από τον Νίκο Καζαντζάκη και άλλοι μεγάλοι εκπρόσωποι του γραμμάτων και των τεχνών έχουν λατρέψει την Αίγινα. Στα παλιότερα χρόνια ο σπουδαίος λόγιος της Ελλάδας Κώστας Βάρναλης φιλοξενούνταν με τους μήνες στο σημερινό Αρχοντικό. Ο μεγάλος εικαστικός Νικολάου, ο νομπελίστας Ελύτης, περιδιάβαιναν τα δρομάκια της και χάζευαν τα δειλινά της, για να μεταφέρουν την αρμονία και την ομορφιά που αντίκριζαν, ο καθένας στο δικό μέσο και με το δικό του τρόπο.

Ο ζωγράφος Ανδρέας Βουρλούμης που ήταν τόσο αδύνατος που τον φωνάζανε "Χάρτινο Άνθρωπο" οι Αιγινήτες και ο ρεμπέτης Μπάτης έπαιζε με την κομπανία του μπουζουκάκι στο πάρκο δίπλα στο Δημαρχείο. Επίσης ο διάσημος γλύπτης David Kennedy που έφυγε από τη ζωή το 2014 ζούσε και δημιουργούσε στο Σφεντούρι Αίγινας από το 1972.

Η ταβέρνα του Παναγάκη

Στο κέντρο ακριβώς της παραλίας της Αίγινας η ταβέρνα του "Παναγάκη", ήταν σημείο συνάντησης των κατοίκων της Αίγινας για δεκαετίες και στέκι λόγιων περασμένων εποχών. Θαμώνες μεταξύ άλλων ήταν ηθοποιοί της χρυσής εποχής του ελληνικού κινηματογράφου και ρεμπέτες που έγραψαν ιστορία στο τραγούδι όπως η Σωτηρία Μπέλου.

Στα τραπέζια της ταβέρνας του Παναγάκη, μπορεί να "γεννήθηκαν" τα ξυλόγλυπτα αριστουργήματα του David Kennedy. Ένα μικρό στιγμιότυπο εκείνης της περιόδου, μεταφέρει όλο το πνεύμα που είναι ακόμα ζυμωμένο στην πραγματικότητα του νησιού. Ο αστικός μύθος, θέλει ένα μεσημέρι, ο Καπράλος, ο Μόραλης κι ο Kennedy τα έπιναν στο κουτούκι του Παναγάκη, στην παραλία. Τρεις μάστορες, τρία θεριά, με τη ψυχή και το νου δοσμένα στην τέχνη τους, ένα ποτήρι ρετσίνα, μια ελιά ή ένα τηγανητό ψαράκι μπροστά τους.

Ο Kennedy, ο νεώτερος και πιο άμαθος της παρέας, στεναχωριόταν που δεν είχε χρήματα να αγοράσει καμβά και χρώματα, καθώς ήταν η περίοδος που ασχολούνταν ακόμα με τη ζωγραφική, κι όχι τη γλυπτική. Και γυρίζει ο Καπράλος και του λέει αυστηρά: "Τα χρήματα είναι η έννοια σου; Να σου δώσω εγώ δυο δραχμές, να πάρεις ένα σουγιαδάκι κι ένα κομμάτι ξύλο." Το στέκι των παλιών Αιγινητών έχει περάσει πλέον στην ιστορία έχοντας δημιουργήσει το δικό της μύθο.

Το σπίτι του Ροδάκη

Ένα από τα λιγότερα γνωστά αξιοθέτα της Αίγινας είναι το επονομαζόμενο σπίτι του Ροδάκη. Ο Αλέξανδρος Ροδάκης ήταν ένα απλός αγρότης και εργάτης που γεννήθηκε το 1854. Έκανε 8 παιδιά και έζησε τη ζωή του στο Μεσαγρό Αίγινας. Το σπίτι του, έχει γίνει αντικείμενο μελέτης από σχεδιαστές και αρχιτέκτονες ανά το κόσμο λόγω της ιδιαίτερη αρχιτεκτονικής του.

Η πλαστικότητα στη διαμόρφωση του χώρου κάνει τον επισκέπτη να νιώσει βολικά και οικεία. Πρατηρώντας στις γωνιές της στέγης του δώματος στέκουν διαγώνια κεφάλια αφιερωμένα στους αέρηδες, ενώ την πρόσοψη κοσμούν τέσσερα αγαλματίδια, (ένα γουρούνι, ένα ρολόι, ένα φίδι κι ένα περιστέρι,) συμβολίζοντας την Τύχη, το Χρόνο, το Κακό και την Ειρήνη. Κάθε τοίχος, κάθε γωνιά έχουν τη σημασία τους.

Πρώτος ο Γερμανός αρχαιολόγος A. Furtwangler ενδιαφέρθηκε για το Σπίτι του Ροδάκη, το 1901, κατά τη διάρκεια ανασκαφών της Γερμανικής Αρχαιολογικής Σχολής στο Ναό Αφαίας. Κατάλαβε την πολιτιστική αξία του, το μελέτησε και έστειλε εικόνες στο Μόναχο. Στην Ελλάδα έγινε γνωστό από τον Έλληνα Δημήτρη Πικιώνη, που εκπόνησε και σχετικές μελέτες, ενώ με το χώρο έχουν ασχοληθεί και άλλοι γνωστοί σχεδιαστές, αρχιτέκτονες ή σκηνοθέτες, όπως οι Kris Vrieslander (που έχει συγγράψει και το μοναδικό βιβλίο που υπάρχει), Julio Kaimi και άλλοι .

Ο Αρχαίος Ελαιώνας και οι παραδοσιακοί οικισμοί στην ορεινή Αίγινα

Η περιοχή-κοιλάδα του Ελαιώνα βρίσκεται νοτιότερα από την Παχιά Ράχη ,κάτω από τη θέση Σφυρίχτρες. Πήρε το όνομά της από τον μεγάλο αριθμό υπεραιωνόβιων δέντρων ελιάς των οποίων μόνο η επιφάνεια του κορμού τους έχει ηλικία πάνω από 400 χρόνια ( σύμφωνα με το Ινστιτούτο Επιστήμης Υλικών-Εργαστήριο Αρχαιομετρίας του Εθνικού Κέντρου Έρευνας Φυσικών Επιστημών "ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ").

Ανάμεσα στις ελιές είναι διάσπαρτα παλιά ξωκλήσια της Αγίας Κυριακής, της Αγίας Τριάδας, του Αγίου Γεωργίου αλλά και ερείπια από μετόχια.

Στα βουνά κυρίως της Αίγινας, θα συναντήσετε συστάδες από μικρά σπίτια. Είναι οι παλιοί οικισμοί κτηνοτρόφων, το Ανιτσαίο, οι Βλάχηδες, η Παχιοράχη, ο Κύλινδρας, οι Λαζάρηδες,και το Σφεντούρι , οι Αποσπόρηδες, οι Γιαννάκηδες, οι Κανάκηδες, οι Καπότηδες, οι Μαργαρώνηδες, οι Μπενάκηδες, το Φρεάτσι και η Ψαχνή.

Με πληροφορίες από τον τουριστικό ιστοχώρο του Δήμου Αίγινας

Πηγή φωτογραφιών: Facebook, kazantzaki.gr, saronicmagazine.gr (από το αρχείο του Γρηγόρη Συριώτη).

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr